Drugs en zwangerschap. De meest gestelde vragen

Transcriptie

1 Drugs en zwangerschap. De meest gestelde vragen

2 V.U.: Frieda Matthys, Vereniging voor Alcohol- en andere Drugproblemen vzw, VAD, Vanderlindenstraat 15, 1030 Brussel - december 2011 (herziene herdruk) - D/2012/6030/1 De DrugLijn is een initiatief van VAD VAD wordt gefinancierd door de Vlaamse overheid. De DrugLijn financieel steunen kan op rekeningnummer Vanaf 40 ontvang je een fiscaal attest. concept Today - druk - afbeeldingen

3 Zwangerschap en de geboorte van een baby zijn prachtige ervaringen. Maar ze brengen voor de toekomstige ouders ook heel wat veranderingen met zich mee. En een aantal leefgewoonten wordt dan terecht in vraag gesteld (ongezonde voeding, onregelmatige slaap, uitgaan,...). De DrugLijn krijgt regelmatig vragen van (toekomstige) ouders over het gebruik van drugs tijdens de zwangerschap en de borstvoeding. Mag ik af en toe nog een glaasje drinken? Kan een joint kwaad tijdens de borstvoeding? Ik heb voor ik wist dat ik zwanger was af en toe cocaïne gebruikt, kan dit een invloed hebben op mijn kindje?... Deze folder wil geenszins mensen ongerust maken. Het is belangrijk een onderscheid te maken tussen af en toe een drug gebruiken tijdens de zwangerschap en regelmatig of dagelijks gebruik. Het laatste houdt uiteraard meer risico s in. Toch is het niet zo dat zomaar stoppen met gebruik altijd de beste oplossing is. Plotseling ontwennen is heel zwaar voor het lichaam van de moeder en dus ook voor haar ongeboren kindje. Het is best dit niet op eigen initiatief te doen, maar in overleg met een arts of hulpverlener. Zijn drank en drugs gevaarlijk tijdens de zwangerschap? Elk gebruik van drank, drugs & pillen brengt risico s voor de foetus met zich mee en is daarom af te raden. De risico s hangen onder meer af van welke drug je als zwangere vrouw neemt, van hoeveel en hoe vaak je gebruikt (hoe meer en hoe regelmatiger, hoe meer gevaar de foetus loopt) en of je verschillende drugs tegelijk gebruikt (combinaties kunnen het gevaar sterk verhogen). Daarnaast spelen lichamelijke verschillen eveneens een rol. Zo is het lichaam van de ene persoon gevoeliger voor de impact van drank en drugs dan dat van iemand anders. Vrouwen zijn over het algemeen gevoeliger voor de effecten van drugs dan mannen. Druggebruik tijdens de zwangerschap houdt niet enkel risico s in voor de foetus. Ook het gedrag van de moeder kan ernstig beïnvloed worden. Dit geldt wanneer je onvoldoende aandacht hebt voor een gezonde levensstijl of wanneer je zozeer onder invloed van drugs bent dat je je niet echt bewust kan voorbereiden op de komst van een kind. Ook andere omstandigheden die het gevolg kunnen zijn van druggebruik, zoals stress, geldgebrek of relationele spanningen, kunnen een invloed hebben op de zwangerschap. De risico s hangen dus niet alleen af van de drug, maar evenzeer van de omstandigheden waarin je leeft. Een zwangere vrouw- of ze nu drugs gebruikt of niet- laat zich best van bij het begin van de zwangerschap begeleiden door een arts. Een arts is per definitie gebonden aan het beroepsgeheim: je verhaal vertel je er dus in alle vertrouwen.

4 Mag ik af en toe alcohol drinken tijdens de zwangerschap? Wanneer je zwanger bent of een zwangerschap overweegt, drink je best geen alcohol. Alcohol is schadelijk in alle stadia van de zwangerschap, zelfs in de eerste weken. Alcoholgebruik kan zelfs bij kleine hoeveelheden schadelijk zijn. Het vernauwt de bloedvaten waardoor de foetus minder bloed en zuurstof krijgt. Het drinken van één glas alcohol heeft binnen de vijftien à dertig minuten een invloed op de zuurstoftoevoer. Dit kan een negatief effect hebben op het geboortegewicht en de lengte van de baby. Ook de kans op een miskraam stijgt aanzienlijk, zelfs bij matig alcoholgebruik van enkele glazen per week. De foetus doet er veel langer over dan de moeder om de alcohol te verwerken, waardoor de alcohol veel langer in zijn bloedsomloop blijft. Dit kan na de geboorte leiden tot slaapen ademhalingsproblemen bij de baby. Hoe meer alcohol je drinkt, hoe groter het risico op een miskraam, vroeggeboorte of op een verstoorde ontwikkeling. In extreme situaties en bij zwaar alcoholmisbruik kan het Foetaal Alcohol Syndroom (FAS) voorkomen. Symptomen van het FAS zijn een lager geboortegewicht en een geringere lichaamslengte, ernstige lichamelijke gebreken, typische afwijkingen in het gezicht (te kleine oogspleten, te korte neus, wipneus, te dunne bovenlip, ) en een geestelijke achterstand. Deze kenmerken komen zelden allemaal samen voor. Meestal vertoont de baby er enkele. Dan spreekt men van het Foetaal Alcohol Effect (FAE).

5 Wat met geneesmiddelen tijdens de zwangerschap? Het aanbod aan geneesmiddelen is zeer groot. Het is dus onmogelijk om alle soorten medicatie en hun uitwerking op te sommen. Over het algemeen houden de meeste geneesmiddelen risico s in voor de foetus. Een zwangerschap kan heel wat kwaaltjes en klachten met zich meebrengen. Ben je zwanger en wil je een medicijn slikken, dan doe je dat best enkel na overleg met je huisarts of gynaecoloog. Zelfs als het gaat over medicijnen die niet op voorschrift zijn. Lees steeds aandachtig de bijsluiter. Die geeft informatie over de mogelijke gevaren en bijwerkingen tijdens de zwangerschap. En misschien kunnen lichamelijke ongemakken op een andere manier dan met een pilletje verholpen worden? Zijn alle illegale drugs schadelijk voor de foetus? Het gebruik van cannabis tijdens de zwangerschap vermindert de toevoer van zuurstof en voedingsstoffen naar de baby, wat een invloed heeft op het geboortegewicht en de lengte van het kind. Cannabis wordt vaak met tabak gerookt. Zo krijg je ook de schadelijke stoffen van tabak binnen. Maar ook wanneer je cannabis puur rookt, bevat het veel teer. Bloedingen, het loskomen van de moederkoek en het vroegtijdig breken van de vliezen komen iets vaker voor bij vrouwen die roken. Over de gevolgen van het gebruik van cannabis in een andere vorm (bijvoorbeeld cannabisthee) zijn verschillende onderzoeken het niet eens. Je kijkt daar dus beter mee uit. Je kan je ook afvragen in hoeverre je je zwangerschap op een gezonde manier beleeft als je vaak onder invloed bent. Het gebruik van LSD en paddo s zou niet schadelijk zijn voor de baby. Maar als je onder invloed van tripmiddelen hallucinaties krijgt, kan er makkelijk iets gebeuren dat nadelig is voor de baby. Zeker als je een zogeheten bad trip krijgt. Zo n aangrijpende en vaak ook beangstigende ervaring kan lang nawerken en een negatieve invloed hebben op de beleving van de zwangerschap. XTC tijdens de zwangerschap is riskant. Vooral tijdens de eerste drie maanden. XTC pept op en onderdrukt het gevoel van slaap en honger. Dit kan ertoe leiden dat je als aanstaande moeder minder aandacht besteedt aan een goed slaap-waakritme en gezonde voeding. Je kan uitgeput raken en gewicht verliezen. Zo komt de ontwikkeling van de foetus in het gedrang. Aangeboren afwijkingen aan het hart en aan de ledematen kunnen het gevolg zijn. Ook neemt de bloed- en zuurstoftoevoer naar de baby af. Bovendien is de samenstelling van een XTC-pil vaak onduidelijk. De kans bestaat dat een pil onzuiverheden bevat die schadelijk zijn.

6 Speed is een sterk opwekkend middel dat de hartslag versnelt en de bloeddruk doet stijgen (bij zowel moeder als kind). Dit kan een hersenbloeding bij de foetus veroorzaken. Net zoals bij alcohol, tabak en XTC neemt de bloed- en zuurstoftoevoer naar de foetus af. Dat heeft een invloed op de groei en ontwikkeling. De baby kan een lager geboortegewicht hebben en vatbaarder zijn voor ziekten en infecties. Speed verhoogt de kans op een miskraam of vroegtijdige bevalling, door het loslaten van de moederkoek. Cocaïne heeft dezelfde negatieve effecten. Algemeen wordt dit beschouwd als de gevaarlijkste illegale drug tijdens de zwangerschap. Naast de bovenstaande effecten kan het ook de ontwikkeling van het zenuwstelsel schaden, afwijkingen veroorzaken aan bijvoorbeeld het maag-darmstelsel, het gezicht, de ledematen en het hart. Het kan tot een vroeggeboorte, groeiachterstand en hersenbeschadiging leiden. Ook het gebruik van heroïne tijdens de zwangerschap houdt ernstige risico s in. Het kan een miskraam, afwijkingen in het zenuwstelsel en groeivertraging veroorzaken. Wanneer heroïne ingespoten wordt, komt daarbij nog het gevaar op infecties en ziekten. De baby is meestal klein en licht, waardoor er kans is op complicaties. Vaak heeft de baby een verstoord slaappatroon en ook de kans op wiegendood is groter. Gebruik je tot aan de bevalling heroïne, dan komt het kind verslaafd ter wereld en zal het ontwenningsverschijnselen krijgen. Ondanks al deze negatieve effecten voor de foetus, is het toch niet aan te raden om tijdens de zwangerschap plots te stoppen met heroïne. Het afkicken kan krampen in de baarmoeder veroorzaken, waardoor de kans op een miskraam of vroeggeboorte sterk toeneemt. Methadon kan in een aantal gevallen een veilig alternatief zijn.

7 Wat met borstvoeding? Drug- en alcoholgebruik tijdens de borstvoeding is af te raden. Vrijwel alle drugs komen via de moedermelk in het lichaam van de baby terecht. Soms hoor je dat een glas bruin bier goed zou zijn voor de borstvoeding. In bruin bier zit vitamine B en door de alcohol word je eventueel rustiger. Maar alcohol komt via de moedermelk bij de baby terecht, en dat is slecht voor de ontwikkeling van de baby. Bovendien kan die er slaperig van worden en daardoor niet veel zin hebben om te drinken. Daarom drink je best geen alcohol tijdens de borstvoeding. Gebruik je toch alcohol, pas dan de uren van de borstvoeding aan of kolf de melk af alvorens alcohol te drinken. Het gaat ook niet alleen om de lichamelijke gevolgen van borstvoeding voor de baby, maar evenzeer om de gevolgen die het druggebruik van beide ouders (dus ook dat van de vader!) kan hebben op hun aandacht voor een goeie en liefdevolle verzorging en voor de veiligheid van hun pasgeborene. Cannabis en alcohol bijvoorbeeld vertragen de reacties en verlagen de concentratie. Wie een baby moet verzorgen is best bij de pinken en beter niet onder invloed.

8 Waar kan je hulp en informatie vinden? Wie zwanger is laat zich best van bij het begin begeleiden door een arts die op de hoogte is van je gebruik van alcohol, medicatie of illegale drugs. Een arts heeft beroepsgeheim: je kan hem dus in vertrouwen nemen. Zowel voor je eigen gezondheid als voor die van het kind dat je draagt, is het belangrijk dat je tegenover je arts steeds open bent over je middelengebruik. Hij kan de levensomstandigheden in hun geheel bekijken en daaruit afleiden of het kindje gevaar loopt. Wil je een eerste advies of gesprek, dan zijn er tal van centra waar je vrijblijvend terechtkan. Weet dat je steeds kunt rekenen op discretie: voor al deze instanties geldt het beroepsgeheim. De DrugLijn bezorgt je graag adressen. Contacteer De DrugLijn Voor alle vragen over drank, drugs, pillen en gokken. Je kunt bij ons terecht voor concrete informatie, een eerste advies en/of adressen voor hulp en preventie. We staan open voor je verhaal, zonder te oordelen of te veroordelen. Anonimiteit, objectiviteit en vertrouwen staan voor ons centraal. Bel via Een gesprek via Skype Mail via ma-vr: u. (niet op feestdagen) vanaf een vast toestel bel je aan voordeeltarief ma-vr: u. (niet op feestdagen) gratis via je ontvangt een antwoord op maat binnen de 5 werkdagen