5.8. 1, Het parlement is baas boven baas. Samenvatting door een scholier 1779 woorden 26 november keer beoordeeld.

Transcriptie

1 Samenvatting door een scholier 1779 woorden 26 november keer beoordeeld Vak Methode Maatschappijleer Impuls De Nederlandse parlementaire democratie 1, Het parlement is baas boven baas. Hoe ziet de parlementaire democratie in Nederland eruit? *Basis: de democratie Nederland = democratie kiest de meerderheid, de helft +1. De meerderheid moet rekening houden met minderheid. Burgers kiezen politici die kiezen namens hen. Indirecte democratie=het volk kiest de leden van het parlement volksvertegenwoordiging neemt belangrijkste besluiten. Een wet geldt alleen als de meerderheid die goedkeurt. *De uitwerking: de Nederlandse democratie Nederland = parlementaire democratie. Parlement = hoogst gekozen orgaan. Zijn volksvertegenwoordigers in 1e kamer en 2e kamer Staten Generaal. Kamerleden komen bijeen fractie. Heeft fractievoorzitter en bepaald fractiespecialist op welk terrein. = voert het woord namens fractie. Kamerleden kiezen Kamervoorzitter. Na verkiezingen regering gevormd = kabinetsformatie. Koningin benoemd formateur=kijkt welke partijen een coalitie willen vormen. Coalitie= samenwerking tussen partijen om een meerderheid te vormen. Koningin benoemd informateur, meestal latere minister-president. Informateur samen met fracties (coalitie) regeerakkoord op. = plannen komende 4 jaar. Tenslotte verdeling ministers en staatssecretarissen. Nederland=monarchie heeft koningshuis. parlement en regering ieder eigen taak. Ministers en staatssecretarissen zitten niet in parlement. Regering bedenkt nieuwe plannen. Parlement moet goedkeuren. Regering voert uit. Parlement controleert of regering zijn werk doet. Belangrijke scheidslijn in parlement: Regeringspartijen = politieke partijen met partijgenoten in regering en oppositiepartijen = politieke partijen zonder partijgenoten in regering. Oppositiepartij kritischer naar regering. Minister verdedigt plannen in 2e kamer. Amendementen= voorstellen tot verandering wetsvoorstel. Kamerleden kunnen amendement indienen. Na de 2e kamer gaat wetsvoorstel naar 1e kamer, wetsvoorstel kan alleen goed- of afkeuren. Kamerleden kunnen mondeling en schriftelijk vragen stellen. Meest bekend=vragenuurtje op dinsdag. Recht van enquête=dat de kamer zelf een grondig onderzoek start naar het regeringsbeleid. Kamerleden hebben ook motierecht= zij een uitspraak van de kamer willen over het beleid van de regering. Motie van wantrouwen=het beleid van de minister wordt veroordeeld. Dan is er een kabinetscrisis. Pagina 1 van 5

2 *De toepassing: de verkiezingen. verkiezingen zijn vrij, geheim en algemeen. Politieke partij=mensen die voor dezelfde standpunten zijn, vormen een groep. Lijsttrekker= De eerste naam op de kandidatenlijst. Evenredige vertegenwoordiging= hoe meer stemmen uitgebracht zijn op een partij, hoe meer zetels de partij krijgt. Uitkomst uit zetels heet kiesdeler. 2, De geschiedenis van de Nederlandse democratie. Hoe is onze parlementaire democratie ontstaan? aristocratie = een bestuur door de besten. Censuskiesrecht = kiesrecht voor mensen die veel geld betalen. Oligarchie = land dat wordt bestuurd door de rijken. Verzuilde maatschappij = samenleving waarin groepen met een eigen ideologie gescheiden leven, maar aan de politieke top is er overleg. Ontzuiling = mensen gaan niet meer leven volgens de regels van de zuil waartoe ze behoorden. 3, Bestuurlijke vernieuwing of vernieling? welke visies zijn er op de democratie? *De basis: drie visies op verdeling van macht. anarchistische samenleving= geen gezag boven de mensen geplaatst. Burgers maken deel uit van kleien gemeenschappen, beslissen zelf gezamenlijk. Tegenover gestelde = dictatuur = een of enkele politici alle politieke beslissingen nemen zonder dat zij gekozen zijn door de bevolking. Zij vinden dat burgers de kennis missen en te veel aan hun individuele belangen. Burgers hebben naast politieke rechten ook plichten. Je moet beslissingen van gekozen politici nakomen. *De uitwerking: voorwaarden voor democratie. 1. Democratische waarden; meerderheid beslist, respect voor minderheid. 2. Politici moeten bereid zijn compromissen te sluiten. 3. Burgers betrokken bij de politiek. 4. Overheidsbeleid moet voldoende tegemoetkomen aan de eisen en wensen van burgers. 5. Economische groei bevordert de opkomst en ontwikkelingen van stabiele democratieën. *De toepassing: drie visies op de democratie. 1. Politiekepartijendemocratie = democratie het beste werkt als gekozen politici de centrale rol vervullen. 2. Overlegdemocratie= politici voortdurend in overleg zijn met allerlei maatschappelijke groepen. Daarna de uiteindelijke beslissing. 3. Directe democratie=burgers via het stemhokje rechtstreeks invloed uitoefenen op politieke beslissingen. gekozen staatshoofd, gekozen formateur, gekozen burgemeester enz. En houden van referendum= volksraadpleging over bepaald politiek probleem. Hoe democratisch is Nederland? 1, Wie heeft het meeste te zeggen? Heeft iedere burger evenveel te zeggen in Den Haag? *De basis: wisselwerking tussen politici en burgers In democratie moet wisselwerk tussen politici en burger zijn. Tijdens de politieke besluitvorming is er een constante wisselwerking tussen politici en burgers. Vier barrières moeten genomen worden. *De uitwerking: besluitvormingsmodel Pagina 2 van 5

3 Publieke agenda = maatschappelijke problemen waar politici zich bezighoud. 1. Wensen van burgers herkend en erkend worden. Massamedia, belangengroepen en politieke partijen spelen een sleutelrol. Emotie speelt grote rol. 2. Bepalen van politieke agenda. Wat zijn de daadwerkelijke problemen? 3. Hoe moeten problemen worden opgelost. Het overleg tussen fractiespecialisten en minister staat centraal. Lobbyen = op informele manier praten of schrijven met politici en ambtenaren. 4. Genomen beslissingen uitvoeren. *De Toepassing: wie beïnvloeden de politici? Ambtenaren; adviseren de minister bijmaken wetvoorstellen. Massamedia Pressiegroepen; werkgevers, werknemers, consumenten en milieuorganisaties. Actiegroepen Advies- en overlegorganen; Individuele burgers; iedere burger kan zelf in actie komen zonder dat hij dat in georganiseerd verband doet. Machtsbron: factor waarop de macht berust, zoals aanzien, kennis, geld enz. Hoe meer en grotere machtsbronnen, hoe meer invloed. Machtsmiddel: instrument dat een groep inzet om haar doel te bereiken. 2, Is het beleid wel succesvol? Helpt het overheidsbeleid bij het oplossen van maatschappelijke problemen? *De basis: doelmatig beleid. Burgers willen graag tastbare resultaten van overheidsbeleid zien. Om de doelmatigheid=de mate waarin het beleid succesvol is, van het uitgevoerde beleid te bestuderen kijkt men naar het eindresultaat: is het beleidsdoel uiteindelijk wel gehaald? Het parlement kan de regering beter controleren, daardoor zal het vertrouwen in de werking van de parlementaire democratie toenemen. *De uitwerking: wat er mis kan gaan met de doelmatigheid. Rechtmatigheid=de mate waarin het beleid volgens de regels van de wet verloopt. De rekenkamer is een onafhankelijk instituut dat jaarlijks onderzoekt of de uitgaven van de regering eerlijk zijn verantwoord en rapporteert dit aan het parlement. De individualisering van de samenleving maakt gedrag van mensen moeilijk voorspelbaar. Veranderingen in internationale verhoudingen tussen maatschappelijke groepen de effectiviteit van het beleid tegenwerken of bevorderen. Interne omstandigheden op de ministeries spelen een rol. Politici kijken vaak maar 4 jaar vooruit en willen successen op korte termijnen behalen. Bureaucratische cultuur=cultuur waarin de nadruk ligt op rechtmatigheid in plaats van doelmatig. Kan problemen veroorzaken. *De toepassing: succesvol onderwijsbeleid? Scholen kregen afgelopen jaren meer vrijheid om het studiehuis op hun eigen manier in te vullen. Zakenkabinet=een regering van ervaren mensen van buiten de politiek, die vertrouwen hebben van de grote partijen in het parlement. 3, Een (on)overbrugbare kloof? Hoe groot is de kloof tussen politici en burgers? Pagina 3 van 5

4 *De basis: wat is de kloof? Nederland is een vertegenwoordigende democratie. Er is afstand tussen politici en bevolking. Gevaar van een kloof is dat democratische beslissingen niet meer gedragen worden door de bevolking. Burgers zouden kunnen toe vluchten tot antidemocratische partijen en illegale vormen van politieke participatie = deelname van burgers aan de politieke besluitvorming. = legitimiteitscrisis. Onderzoekers hebben de kiezers ingedeeld in vier verschillende groepen: 1. Onverschilligen, 2. Ontevredenen, 3. Gezagsgetrouw, 4. Geïnteresseerden. *De uitwerking: mening van politici en bevolking. Kiezers moeten kiezen op een partij dat zij vinden die de beste is met de beste ideeën, maar dat wil niet zeggen dat ze het met al hun ideeën eens zijn. Burgers kunnen zich ook minder herkennen in hun politieke leiders, omdat de sociale afkomst van politici geen dwarsdoorsnede is van de bevolking. Politici in Nederland moeten constant compromissen sluiten tijdens formaties enzo. *De toepassing: protest in een democratie. Je mag geen gewelddadige revolutie doen om de macht over Nederland te krijgen, je mag wel een petitie aanbieden. Hiertussen zit burgerlijke ongehoorzaamheid=illegaal, maar geweldloos verzet van burgers. Tien kenmerken: 1. Actievoerders erkennen regering en parlement als bestuur van land. 2. Actie is illegaal 3. Actievoerders hebben eerst legale middelen gebruikt 4. De actie is volledig geweldloos 5. Protest is gewetensvol; men doet een beroep op belangrijke waarden en niet op het eigenbelang. 6. Samenhang tussen bekritiseerde wet en gekozen overtreding 7. Actie vindt plaats in het openbaar 8. Actie is weloverwogen en niet zomaar een oprisping van woede 9. Actievoerders zorgen ervoor dat mensen die er niets mee te maken hebben zo weinig mogelijk last hebben van de actie 10. Actievoerders werken vrijwillig mee aan arrestatie, vervolging en berechting. Samenvatting hoofdstuk 6 Wat is de ideale democratie? 1, Macht van de media: regeert de leugen? Hoe groot moet de macht van de media zijn in de parlementaire democratie? *De basis: journalisten als waakhond en nieuwsmakelaar. Pers is veelgebruikt middel om politici te laten weten hoe het volk over de gevoerde politiek denkt. In een democratie is persvrijheid=zonder voorafgaand toezicht door de overheid mogen journalisten publiceren wat zij willen. Journalisten informeren zowel de bevolking als politici. Mediacratie=als de invloed van de media heel groot is. *De uitwerking: de politieke cultuur in beeld. Politieke cultuur=hoe politici, media en burgers met elkaar omgaan en over elkaar denken. Grootschalige Pagina 4 van 5

5 politieke demonstraties zijn zeldzaam. *De toepassing: spindoctors, sensatiezoekers en zeurkousen. Politici krijgen enerzijds het verwijt dat ze arrogant en inspiratieloos zijn en in een onbegrijpelijke ambtenarentaal praten. Meeste politici hebben Spindoctors= zorgen ervoor dat hun baas zo goed mogelijk in de media komt. Imagebuilding is belangrijk. Tv-democratie= politici constant bezig zijn zo goed mogelijk in beeld te komen. Journalisten zitten in een concurrentieslag met elkaar door de vercommercialisering. Mensen willen politieke informatie luchtig. Informatie en amusement vloeien in elkaar over en wordt infotainment. 2, Naar een Verenigde Staten van Europa? Wat heeft Nederland nog te zeggen in Europa? *De basis: de Europese gedachte. Na 2e wereld oorlog lag europa in puin. VS hielp werd Verdrag van Maastricht gesloten. De euro werd ingevoerd, criminaliteitsbestrijding en milieubehoud meer moest worden samengewerkt. *De uitwerking: hoe ziet de EU structuur eruit? Eu 4 belangrijke bestuursorganen: 1. De Europese Commissie. Stelt wetten voor en voert uit. 2. Het Europees Parlement. Heeft een wetgevende en controlerende taak. Gekozen door de Europese bevolking. 732 leden. 3. De Europese Raad. Benoemt iedere vier jaar de voorzitter van de Europese Commissie. Komt elk kwartaal in Brussel. 4. Het Europese Hof van Justitie. Opperrechter van Europa. Dertien rechters. *De toepassing: hoe verloopt de besluitvorming in de EU? Besluitvorming kan op 2 manieren verlopen: Onderwerpen worden behandeld via de mede beslissingsprocedureraad en parlement moeten samen het voorstel van de Commissie accepteren. Over buitenlandse politiek, terreurbestrijding, jusitie en poliete mag het parlement slechts een advies geven. Intergouvernementele organisatie=een land staat geen zeggenschap af. Federale organisatie=staat een land wel zeggenschap af. Pagina 5 van 5