Toepassingsgebied: Deze procedure heeft betrekking op alle situaties waarin de leerkracht sterk sturend optreedt.

Transcriptie

1 DE OVERSTAP BAS-project Ontwikkelingslijn: Instructie en Feedback Ontwikkelingsveld 2: Effectieve Instructie Vastgesteld: maart 2008 BAS Doel: Het doel van deze procedure is het geven van een effectieve instructie, zodat leerprestaties van de kinderen worden verbeterd. De leerkrachten hanteren hiervoor het directe instructiemodel (bijlage I). Toepassingsgebied: Deze procedure heeft betrekking op alle situaties waarin de leerkracht sterk sturend optreedt. Algemeen: Een van de belangrijkste taken van de leraar is het ontwerpen van leersituaties waarin de leerlingen zo goed mogelijk de beoogde leerresultaten bereiken. Deze resultaten komen tot stand via leeractiviteiten die leiden tot leerprocessen om de gewenste leerresultaten te behalen. Leeractiviteiten kunnen door de leerlingen zelf worden ondernomen. Maar ze kunnen ook van buitenaf, bijvoorbeeld door de leraar of het leerboek beïnvloed worden. Directe instructie kan men definiëren als gerichte handelingen van de leraar met het doel de leeractiviteiten van de leerling te ondersteunen en in een gewenste richting te structureren. Het uitgangspunt bij directe instructie is dat er momenten in het onderwijsleerproces zijn waarop de kennis, inzichten en vaardigheden die binnen een cultuur of context als betekenisvol en functioneel worden beschouwd het meest doelmatig en doelgericht op een directe manier aan de leerlingen kunnen worden onderwezen. Directe instructie is met name geëigend als een goed gestructureerd geheel van kennis, inzichten en vaardigheden door alle leerlingen dient te worden beheerst. (Simon Veen, Katholieke Universiteit Nijmegen,2001) Succesindicatoren: Gelet op het bovenstaande, achten wij als team de volgende succesindicatoren met betrekking tot het geven van effectieve instructie van belang: a. dagelijkse terugblik 1. De lkr geeft veelal aan het begin van de les expliciet een terugblik op de voorafgaande stof.

2 2. De leerkracht haalt voldoende voorkennis op, zodat de leerlingen de les goed kunnen volgen. b. presentatie 3. De leerkracht geeft in grote lijnen het doel van de les weer en doet dit aan het begin van de les. 4. De leerkracht doet het denkproces hardop voor. 5. De leerkracht maakt gebruik van een handelingswijzer. 6. De leerkracht maakt gebruik van of vraagt concrete voorbeelden, deze sluiten aan bij de voorkennis, maken de stof inzichtelijker en kunnen de lln wijzen op eventuele moeilijkheden in de stof. c. begeleide inoefening 7. De leerkracht geeft oefenopdrachten, geeft de lln hiervoor tijd, geeft feedback tijdens het maken en bespreekt ze na. 8. De leerkracht stelt korte vragen of laat een leerling de uitleg kort verwoorden. Let op: ook kinderen aan bod laten komen die geen vinger opsteken. 9. De leerkracht gaat door met begeleid inoefenen totdat (bijna) alle lln de stof begrijpen (verlengde instructie). 10. Tijdens de gehele instructiefase kunnen leerlingen participeren. 11. De leerkracht biedt de stof in opklimmende moeilijkheidsgraad aan. d. individuele verwerking 12. De leerkracht geeft aan dat er controle plaats vindt op het gemaakte werk. 13. De verwerkingsopdrachten sluiten aan bij de inhoud van de instructie, of is hier een variant op. e. faseoverstijgende activiteiten 14. Leerkracht geeft opdrachten die in principe geen verduidelijking behoeven. 15. De leerkracht relateert de opdracht aan het doel van de les 16. De leerkracht vraagt naar het oplossingsproces en laat in het kort de goed en foute stappen zien. 17. De leerkracht geeft de leerlingen ruimte om het geleerde actief te verwoorden en geeft hier ook feedback op. f. feedback 18. De leerkracht geeft proceskoppeling bij een goed en/of fout antwoord

3 19. De leerkracht corrigeert niet altijd fout gegeven antwoorden. g. periodieke terugblik 20. De leerkracht verwijst zijdelings naar eerder aan bod gekomen stof. 21. De leerkracht geeft veelal aan het eind van de les een afsluiting op procesniveau of geeft aan in welke mate het doel van de les is gerealiseerd. Toetsing Tijdens de onderwijsinhoudelijke teamvergaderingen Tijdens het groepsbezoek van de directie Nabespreking groepsbezoek Tijdens het functioneringsgesprek BAS-stuurgroep Zorgvergaderingen RB 06/03/2008

4 Bijlage I Directe instructie 1. Dagelijkse Terugblik Samenvatting voorafgaande stof Bespreek het werk Ophalen benodigde voorkennis 2. Presentatie Lesdoel/overzicht geven Enthousiasmeren voor het onderwerp Aanbieden in kleine stappen Concrete voorbeelden aandragen Heldere taal Daag leerlingen uit 3. Begeleide inoefening Leerlingen oefenen kort onder begeleiding Korte duidelijke opdrachten Stel veel vragen Zorg dat leerlingen betrokken blijven Maak gebruik van de instructietafel 4a. Individuele verwerking Zorg dat de leerlingen direct aan de slag kunnen De inhoud moet gelijk zijn aan de voorafgaande fase Zorg voor een ononderbroken lesfase Het is mogelijk de leerlingen elkaar te laten helpen Geef aan dat er een nabespreking is 4b. Individuele verwerking, aan de instructietafel Na het lopen van de rondes gaat de leerkracht aan de instructietafel werken 5. Lesafsluiting Samen met de leerkrachten de les evalueren Bespreek wat ze hebben geleerd Bespreek de knelpunten en succeservaringen Algemeen: Plan voldoende tijd in voor de lesafsluiting (zeer belangrijk) Geef vaak en regelmatig terugkoppeling (proces/inhoud) Geef feedback waar nodig Geef veel positieve aanmoedigingen

5 BAS Effectieve instructie Vastgesteld maart 2008 De Overstap