HOUT EN BOUW. Activerende werkvormen? De leraar doet er toe.

Transcriptie

1 HOUT EN BOUW Activerende werkvormen? Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt dat we na 14 dagen gemiddeld slechts 10 % hebben onthouden van datgene wat we gelezen hebben en 20 % van wat we hebben gehoord. Wanneer we zelf iets moeten uitleggen of doen blijkt dat we over dezelfde periode nog 90 % hebben onthouden. Het toepassen van actieve werkvormen in de les stimuleert de belangstelling, de betrokkenheid en de motivatie van de leerlingen. De leraar doet er toe. Uiteindelijk is het de leraar die de leerplandoelen vertaalt naar de lespraktijk. De manier waarop hij dit doet is bepalend voor de leerwinst van de leerling. We verwijzen hier graag naar het artikel Hout en Bouw en schilderwerken, Didactische en pedagogische berichten, schooljaar U vindt het via volgende link.

2 Leerstijlen Leerlingen leren niet allemaal op dezelfde manier. De leerlingen uit het nijverheidsonderwijs zijn meestal doeners. Inspelen op deze leerstijl kan alleen het resultaat verbeteren of ondersteunen.

3 Voorbeelden van activerende werkvormen Coöperatief leren Coöperatief leren is leren van elkaar. Leerlingen gebruiken een andere taal dan de schooltaal van de leraar. Laat leerlingen eerst een tijdje individueel nadenken over een probleemstelling. Laat hen dan per twee en nadien per vier met elkaar overleggen. Vraag nadien aan elk ieder groepje om de gekozen oplossing aan de klas voor te stellen. Je kunt eventueel nog discussiëren over de pro s of contra s van de voorgestelde oplossing. Discussie Stel aan de hand van een foto of tekening een bepaalde situatie voor. Dit kan ook een detail van een werktekening of bouwknoop zijn. Verdeel de klas in twee groepen. Laat de eerste groep over de positieve argumenten nadenken. De tweede groep denkt na over de contra s. Laat beide groepen in discussie gaan en besluit met een synthese van wat tijdens de discussie aan bod is gekomen. Laat de leerlingen nadien, in groepjes, naar mogelijke oplossingen zoeken en uitwerken.

4 Flap place map De leerlingen werken in groepjes van drie tot vier leerlingen. Welke elementen komen in de les bij de volgende leerinhoud aan bod? Maak een foto of gebruik een tekening van een bepaalde constructie of een bouwknooppunt. Laat de foto of tekening analyseren en vraag om de technische elementen die ze uit de foto of tekening halen, te noteren op een groot blad of vraag om te zoeken naar mogelijke varianten. Ieder groepje stelt nadien zijn bevindingen of varianten voor aan de hele klas. Je kunt hier nadien ook weer een discussie aan koppelen. Brainstormen Brainstormen is een techniek om ideeën te verzamelen. Dit kan beslist ook binnen een lescontext. Laat leerlingen vrij een aantal ideeën verwoorden om een bepaald technisch probleem, situatie, constructie of bouwknoop op te lossen. Noteer alle ideeën, zonder onmiddellijk de voor- of nadelen te bespreken. Vertrek vanuit de aangebrachte elementen uit de brainstorming om de technische inhouden te benaderen. Leerlingen zullen hierdoor ervaren dat een probleemstelling op verschillende manieren opgelost kan worden. Het bespreken van varianten binnen de klas is zeker verrijkend. Gevalbespreking Schotel de leerlingen een concrete situatie voor en vraag hen wat ze hierover denken. Daarvoor gebruiken ze hun al verworven technische kennis en vaardigheden. Ontbrekende elementen vul je als leraar aan via het stellen van gerichte vragen. Op die manier kan het project ook verder ontwikkelen.

5 Mini -project Daag de leerlingen in duo s uit om in een heel korte tijd een opdracht uit te voeren. Voorbeeld van een dergelijke opdracht: 'Bouw in 10 minuten tijd een papieren brug van minstens 1 meter overspanning om een knikker naar de overkant van de brug te brengen.' Vragenlijst invullen De leerlingen vullen individueel een (gedeelte van een) vragenlijst in over een afbeelding die we samen in klas bekijken. In de vragenlijst gaan we in op verschillende beeldaspecten. De leraar kan per afbeelding beslissen welke vragen (en welke beeldaspecten) hij wenst te behandelen. Redeneren De leraar vraagt aan de leerlingen hoe ze aan een bepaald antwoord of bepaalde oplossing zijn gekomen. Ze worden uitgedaagd om hardop te denken en om zichzelf vragen te stellen; om hardop onder woorden te brengen hoe ze aan een bepaalde gedachte zijn gekomen; om vooruit te blikken op wat hen te wachten staat.

6 Onderzoeken De leerlingen krijgen het nodige materiaal om de opdracht uit te voeren. De leraar geeft geen inhoudelijke uitleg, waardoor de leerlingen onderzoekend te werk moeten gaan. Goed overleg tussen de groepsgenoten is hierbij een belangrijk onderdeel. Resultaten komen in een verslag of worden klassikaal voorgesteld. Mindmap De leerlingen kunnen brainstormen over een onderwerp of begrip of een overzichtelijke samenvatting maken. Het onderwerp wordt in het midden van het blad geschreven, daar omheen worden verschillende takken getekend. Deze takken staan voor de hoofdzaken. De bijzaken volgen daarop als kleine takjes. We sturen hun denken door gerichte vragen. Voorkennis activeren De leraar daagt de leerlingen uit om toe te lichten wat ze al over een bepaald onderwerp weten. Een variant hierop is dat leerlingen proberen aan te geven wat ze allemaal nodig hebben om een probleem of vraagstuk tot een goed einde te brengen. Memoriseren Leerlingen moeten niet alleen beschikken over vaardigheden, maar ook over parate kennis. Met behulp van kaartjes, beelden en kleuren kunnen ze woorden, formules, eigenschappen en kenmerken uit het hoofd leren. Schematiseren Leerlingen krijgen de opdracht informatie in een schema te zetten. Voorbeelden hiervan zijn: woordweb, rangorde, tabel, schema Terugblik Leerlingen hebben een opdracht uitgevoerd. Zij krijgen vervolgens het stappenplan van de uitwerking (van de leraar) en vergelijken hun resultaat met de uitwerking. Zijn er overeenkomsten? Zijn er verschillen? Hoe kunnen we eventuele fouten aanpakken of verbeteren? Reflectie De leraar vraagt aan de leerlingen om een korte terugblik op een les te geven. Ze moeten tevens signaleren wat voor hen nuttig, leerzaam en waardevol was.

7 Denken delen - uitwisselen Leerlingen krijgen eerst de gelegenheid om individueel over een vraag of probleem na te denken. Vervolgens delen ze het resultaat van hun denken met twee of meer medeleerlingen, waarna een klassikale bespreking volgt. Theorie omzetten naar praktijk De leerlingen hebben over een bepaalde leerstof een theoretische uitleg gekregen. De leerlingen kunnen deze theoretische informatie omzetten naar een uitvoering in de praktijk. De theorie kan in afbeeldingen herkend worden of door de leerlingen zelf gecreëerd. Advocaat van de duivel We dagen de leerlingen uit om hun argumenten te verdedigen. De leraar probeert met tegenargumenten of andere opvattingen te komen. De leerlingen kunnen bijvoorbeeld argumenten voor of tegen een stelling formuleren. Eventueel kunnen we die later samenvatten tot argumenten van de hele klas. Hardop leren Leerlingen vertellen aan elkaar hoe ze het hebben aangepakt: verklaren, uitleggen, verduidelijken, beoordelen, vergelijken, beargumenteren. Wanneer alleen luidop gedacht wordt en medeleerlingen daar naar luisteren, dan wordt deze werkvorm ook wel interne dialoog genoemd. Je kunt deze werkvorm uitbreiden door de leerlingen ook op elkaar te laten reageren. Zo ontstaat een discussie. Bewuste verwerking Hierbij gaat het om activiteiten zoals het maken van een schema, samenvatting, schrijven van een verklarende woordenlijst, associaties, elkaar evalueren. Check in duo s Leerlingen kijken elkaars werk na. Dit kan met behulp van correctiesleutels. Leerlingen krijgen ook de gelegenheid feedback te geven op elkaars werk en er vragen over te stellen. Vragen bedenken Leerlingen krijgen de opdracht om bij een bepaald item verschillende soorten vragen te bedenken. Dat mogen niet alleen kennisvragen zijn, maar ook vragen over inzicht en mening. Dit gebeurt eerst individueel. Vervolgens worden de vragen in tweetallen uitgewisseld en tot slot kiezen de viertallen de 10 beste

8 vragen. De leraar kan ook zijn vragen geven en deze vergelijken met die van leerlingen. Daarna kunnen de andere leerlingen de vragen beantwoorden. Elkaar overhoren Leerlingen krijgen de gelegenheid elkaar te bevragen over bijvoorbeeld een tekst, tekening, project of leerstof die we tijdens een proefwerk kunnen overhoren. Inspiratieboek Je kunt beslist nog meer motiverende werkvormen terugvinden in het inspiratieboek van het TL&Q project. Kies voor motiverende werkvormen. Tot slot Ik wens je een inspirerend en boeiend nieuw schooljaar toe, met het hart voor het vak en de leerlingen. Stef Grimonprez