Workshop slaap en slaapproblemen bij zevmb mensen

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "Workshop slaap en slaapproblemen bij zevmb mensen"

Theodoor Beckers
5 jaren geleden
Aantal bezoeken:

1 Workshop slaap en slaapproblemen bij zevmb mensen

2 Algemene informatie over slaap Slaap bij mensen met een verstandelijke beperking Informatie over onderzoek bij mensen met een ernstige verstandelijke beperking en ZEVMB

3 Bron: NSWO

4 De eerste minuten na het ontwaken functioneren ons hersenen minder dan bij mensen die stomdronken zijn, bij sommige mensen duurt dit tot 4 uur Tassi & Muzet, 2000; Tassi et al., 2006

5 Lee, 1997; Coenen & Kerkhof 2001; Hylkema & Tiesinga, 2005

6 bron: NSWO

7 Coenen & Kerkhof 2001; Weerd & Bossche, 2003;Hylkema & Tiesinga, 2005

8 Bron: NSWO

9 De N-Rem slaap heeft een herstellend vermogen Een tekort aan met name fase 4 van de N-Rem slaap leidt tot afname van de weerstand en kan ernstige medische problemen geven. Lichamelijke processen welke tijdens de N-Rem slaap plaatsvinden: Afname van pols, bloeddruk en ademhaling Stofwisseling en temperatuur dalen Piekproductie van groeihormonen en maximale celdeling stimulatie van het immuunsysteem Lee, 1997; Achterberg 1999; Hylkema & Tiesinga, 2005

10 De REM slaap is van belang voor het geestelijk welzijn. Angst, prikkelbaarheid en concentratieproblemen kunnen het gevolg zijn van een gebrek aan REM slaap. De REM slaap is vermoedelijk van belang voor het leren Achterberg, 1999; Maquet, 2000; Hylkema & Tiesinga, 2005

11 Bron: Ohayon et al., 2004

12 Onder de Nederlandse bevolking heeft ongeveer 33% slaapproblemen Bij mensen met een verstandelijke beperking is dit tot 67% Bij kinderen met een verstandelijke beperking wordt zelfs gesproken van 80%! Swinkels, 1990; Lagrain 1998; Barlett, Rooney, & Spedding, 1985

13 Specifieke problemen in de slaap van mensen met een verstandelijke beperking: Men doet er langer over om in slaap te komen Fase 2 van de N-REM slaap wordt langzaam bereikt, fase 3 en 4 moeizaam of helemaal niet hoe ernstiger de beperking hoe minder REM slaap Vaak korte periodes van indutten Samengevat: het slaappatroon van mensen met een verstandelijke beperking lijkt op die van bejaarde mensen Lagrain, 1998

16 Epilepsie: Hier is sprake van een vicieuze cirkel. Mensen met epilepsie hebben meer slaapproblemen, mensen met epilepsie en slaapproblemen hebben meer last van epileptische aanvallen. Verkorting van de totale hoeveelheid slaaptijd (men is s nachts veelvuldig kortdurend wakker) Afname van de REM slaap met 20-50% die ook in kwaliteit (minder snelle oogbewegingen) minder is De N-REM slaap is meestal oppervlakkiger en onstabieler Stores et al., 1998; Lammers & Declerck, 2001

17 Autistisch spectrum stoornissen: Instrumentele slaapproblemen Reactieve slaapproblemen Zelfstimulerende slaapproblemen Patroonmatige slaapproblemen Quine 1992; Kraijer,

18 ADHD:. Van de kinderen welke Methylfenidaat krijgen toegediend heeft 33% slaapproblemen, bij kinderen met ADHD die dit niet krijgen toegediend heeft 25% slaapproblemen. (10% is normaal)(heijden, Smits & Gunning, 2005) Slaperigheid overdag, bewegingen in de slaap en slaapapneu lijken meer voor te komen (Cortese et al., 2006) Volgens onderzoek heeft 25% van de kinderen waarbij ADHD gediagnosticeerd wordt eigenlijk alleen maar slaapproblemen hebben. (Chervin, 1997)

19 Lichamelijke beperkingen waardoor slaapproblemen meer voorkomen: Spasmen en verlammingsverschijnselen Cerebrale parese (hersenverlamming) Bij spierziekte en spierzwakte veel slaapapnoe Spina bifida (open ruggetje) Hydrocefalie (waterhoofd) Auditieve en visuele beperkingen Hylkema & Tiesinga, 2005; Drenth, Poppes & Vlaskamp,2007

20 Down syndroom Smit-Magenis-syndroom Angelman-syndroom Prader-Willi-syndroom Fragiele-X-syndroom Rett-syndroom Curfs, Moog & Didden, 2001; Didden Korzilius, Smits & Curfs,2004;

23 Wat kan niet met de actiwatch: Er kunnen geen verschillende fases onderscheiden in de slaap Er kunnen geen metingen plaatsvinden bij cliënten die ernstig motorisch beperkt zijn

24 Wat kan wel met de actiwatch: Voor een grote groep mensen is dit een weinig belastend instrument Dutjes, inslaaptijd, slaapefficiëntie kunnen goed in kaart worden gebracht. De slaapefficiëntie kan verhoogd worden waardoor kwaliteit van leven wordt verbeterd

26 Hylkema, Petiaux, Vlaskampin press JPPID

27 Interventies N Betere slaaphygiëne 17 Activering overdag 11 Betere slaaphygiëne & Activering overdag 9 Andere dagindeling 2 Anders 2 Hylkema & Vlaskamp, 2009

28 Uitkomsten P Sleepefficiëntie 71,8% naar 78,5% 0,000 Inslaaptijd 50 naar 25 minuten 0,000 Totaal aantal uren in bed 11:19 naar 10:41 0,000 Aantal uren slaap 8:03 naar 8:23 0,034 Hylkema & Vlaskamp, 2009

29 sleep efficiency sleep efficienc e measurements hours 10:00 8:48 7:36 6:24 5:12 4: measurements Hours of sleep Hours in bed Hylkema & Vlaskamp, submitted JCCS

30 30 minutes measurements Sleep onset Rising Hylkema & Vlaskamp, submitted JCCS

33 Onderzoek ZEVMB Onderzoeksvraag: Hoe wordt het slaappatroon van mensen met ernstige verstandelijke en meervoudige beperkingen beïnvloed door het activiteitenaanbod 1. Hoeveel tijd brengen mensen met ernstige verstandelijke en meervoudige beperkingen in bed door en hoe lang slapen ze daadwerkelijk? 2. Welke activiteiten krijgen mensen met ernstige verstandelijke en meervoudige beperkingen aangeboden? 3. Zijn er verschillen te zien tussen de slaap van kinderen met ernstige verstandelijke en meervoudige beperkingen en volwassenen met ernstige verstandelijke en meervoudige beperkingen? Lina Drenth

34 Onderzoeksgroep Vier volwassenen en vier kinderen Epilepsie Visuele beperking Onderzoeksmiddelen Actigrafie Rapportagelijsten Dossieranalyse

35 Hoeveel tijd brengen mensen met ernstige verstandelijke en meervoudige beperkingen in bed door en hoe lang slapen ze daadwerkelijk? Slaapefficientie In bed Volwassenen Kinderen A B C D E F 12 uur en 24 minuten Geslapen 7 uur en minuten 0 13 uur en 40 minuten 7 uur en 13 minuten 12 uur en 37 minuten 9 uur en 49 minuten 12 uur en 26 minuten 11 uur en 9 minuten 12 uur en 14 minuten 8 uur en 30 minuten Dagen Dagen 12 uur en 36 minuten 10 uur en 52 minuten D A E B F C

36 Minuten dutjes A B C Minuten dutjes D E F Dagen Dagen

37 Welke activiteiten krijgen mensen met ernstige verstandelijke en meervoudige beperkingen aangeboden?

39 Welke activiteiten krijgen mensen met ernstige verstandelijke en meervoudige beperkingen aangeboden?

40 Passieve activiteiten Muziek luisteren TV kijken Snoezelen Naar buiten kijken Activerende activiteiten Spelen met spelmateriaal Zwemmen

42 Zijn er verschillen te zien tussen de slaap van kinderen met ernstige verstandelijke en meervoudige beperkingen en volwassenen met ernstige verstandelijke en meervoudige beperkingen?

43 Kinderen Volwassenen Slaapefficiëntie 81,9 64,6 Slaaplatentie 25,8 58,9 Tijd in bed 12:25 12:55 Tijd geslapen 10:09 8:14 Tijd naar bed 20:03 20:07 Tijd van opstaan 8:28 8:59 Dutjes minuten 63,6 206,1 Dutjes aantal 6,4 14,6

44 Centrale onderzoeksvraag A B C D E F Activerend 9,1% 0% 1% 54,5% 6,7% 31,6% Passief 86,1% 92,9% 75,7% 29,5% 76,9% 51,3% A B C D E F Slaapefficiëntie 62% 53,7% 77,9% 89,8% 69,9% 86,6%

45 Kortom: Activerende activiteiten: Maakt de slaap efficiënter Een betere slaap: Leidt tot meer openstaan voor contact

46 Vragen?

Vergelijkbare documenten

De eerste minuten na het ontwaken functioneren ons hersenen minder dan bij mensen die stomdronken zijn, bij sommige mensen duurt dit tot 4 uur

Bron: NSWO De eerste minuten na het ontwaken functioneren ons hersenen minder dan bij mensen die stomdronken zijn, bij sommige mensen duurt dit tot 4 uur Tassi & Muzet, 2000; Tassi et al., 2006 Lee, 1997;