OUDERE WERKNEMERS DOOR DE LENS VAN NEDERLANDSE WERKGEVERS

Transcriptie

1 OUDERE WERKNEMERS DOOR DE LENS VAN NEDERLANDSE WERKGEVERS Conferentie Grijswerkers gezocht Leuven, 1 februari 2008 Joop Schippers j.schippers@econ.uu.nl

2 De arbeidsmarkt: van vragersmarkt (2e helft 20e eeuw, o.a. door vrouwen) naar aanbiedersmarkt (1e helft 21e eeuw) vooral onder invloed van ontgroening en vergrijzing

3 Bevolkingsopbouw Nederland (bron: CBS)

4 Leeftijdsverdeling van de bevolking (EU25),

5 Vergrijzing in beeld

6 De beroepsbevolking: verandert niet alleen qua opbouw (ouder, meer vrouwen en meer allochtonen) maar ook qua ambitie (o.a. door meer opleiding en emancipatie): mensen willen andere dingen uit hun werk halen ( niet bij brood alleen )

7 Ontwikkeling arbeidsaanbod Arbeidsparticipatie (20-64 jr) 72% 73% 76% 75% Arbeidsaanbod (x personen) Verandering t.o.v w.v. bevolking w.v. participatie w.v. mannen jaar w.v. mannen jaar w.v. vrouwen jaar w.v. vrouwen jaar Bron: CPB, 2005

8 Overheidsbeleid: Participatie ouderen moet omhoog Beleid om vroeg stoppen tegen te gaan Beleid ten dele succesvol: Sinds midden jaren negentig gaat participatie van ouderen omhoog (vooral bij vrouwen)

9 Bruto arbeidsparticipatie (%) in NL naar geslacht en leeftijd, Geslacht Leeftijd Mannen Vrouwen

10 Restricties op/grenzen aan participatie van ouderen: Spelen in belangrijke mate op de werkvloer/binnen organisaties Daarom: Onderzoek bij organisaties

11 Leeftijdsverdeling naar sector (bron: OSA) 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% Industrie/landbouw Bouw Handel/horeca Transport Zakelijke diensten Zorg en welzijn Overige diensten Overheid/nut Onderwijs Totaal > < 20

12 Vergrijzing als knelpunt Industrie/landbouw 23% Bouw 22 Handel 12 Transport 21 Zakelijke dienstverlening 10 Zorg en welzijn 25 Overige dienstverlening 25 Overheid 42 Onderwijs 45

13 Waarschijnlijke effecten vergrijzing (% werkgevers dat ja zegt) GEM ZKH GB KB DEP OW Kosten Meer weerstand tegen verandering Slechter imago organisatie Toenemende arbeidskosten Stijgend ziekteverzuim Hogere scholings- en loopbaankosten Aanpassing werkomstandigheden Herziening organisatie werk Weinig enthousiasme nieuwe technologie Baten Toename kennis en ervaring Minder conflicten in de organisatie Bredere inzetbaarheid Meer mobiliteit personeel Stijgende productiviteit Betere sfeer op het werk

14 Maatregelen gericht op oudere werknemers GEM ZKH GB KB DEP OW Deeltijd- of prepensioenregeling Vrijstelling overwerk Opleidingsplan Extra verlof/vakantie Taakverlichting Gerichte functioneringsgesprekken Aanpassing van werktijden Teruggang in functie/salaris Langdurige loopbaanonderbreking Ergonomische maatregelen Leeftijdsgrens onregelmatig werk Ouderen inzetten bij coaching jongeren Stimuleren naar leeftijd gemengde teams

15 Maatregelen tegen personeelstekorten GEM ZKH GB KB DEP OW Hoger loon bieden Zittend personeel langer laten werken Meer vrouwelijk personeel werven Verlagen van de functie-eisen Stimuleren dat parttimers meer gaan werken Personeel werven in het buitenland Verlengen van de voltijdse werkweek Meer oudere werknemers werven Stimuleren dat werknemers doorwerken tot 65 jaar Vervangen van arbeid door technologie Verbreden inzetbaarheid van werknemers Meer allochtone werknemers werven Meer reïntegratie gedeeltelijk arbeidsgeschikten Uitbesteden van werk Inschakelen uitzendbureaus Samenwerken met andere organisaties Terughalen werknemers uit VUT/pensioen

16 Dimensies van productiviteit % (zeer) sterke mate van toepassing betrouwbaarheid betrokkenheid bij werk nauwkeurigheid sociale vaardigheden klantgerichtheid mentale belastbaarheid creativiteit flexibiliteit opleidingsbereidheid fysieke belastbaarheid vaardig met nieuwe technologieën 35 en jonger 50 en ouder

17 Conclusies (1) Vergrijzing is een flink probleem voor Nederlandse organisaties en wordt als zodanig onderkend Bottleneck is de discrepantie tussen arbeidskosten en productiviteit Toch zijn er vooral ontziemaatregelen en weinig investeringen

18 Conclusies (2) Voor de huidige 50-plussers kun je misschien nog iets repareren, maar... Voor de 50-plussers van de toekomst moet je vooral investeren in leeftijdsbewust c.q. levensloopbeleid om de ambities van organisaties en die van ouder wordende werknemers met elkaar te verzoenen