EEN LEVEN LANG WONEN IN UTRECHT

Transcriptie

1 EEN LEVEN LANG WONEN IN UTRECHT Een analyse van vraag en aanbod van wonen voor 55-plussers 1 Utrecht.nl/onderzoek

2 Colofon uitgave IB Onderzoek Gemeente Utrecht Postbus CE Utrecht in opdracht van Ruimte/Wonen/Werken en Verblijven Gemeente Utrecht internet rapportage Jan-Berno van Lochem Isabella Janssen informatie Jan-Berno van Lochem projectnummer G bronvermelding Het overnemen van gegevens uit deze publicatie is toegestaan met de bronvermelding: afdeling Onderzoek, gemeente Utrecht Een leven lang wonen

3 Samenvatting Huidige woonsituatie Op telt Utrecht bewoners met een leeftijd van 55 jaar of ouder. Hoe hoger de leeftijd, des te minder er in een koopwoning wordt gewoond. 45% van de 55-plussers is alleenstaand. Dat loopt op van 42% voor de groep van jaar naar 57% voor de 75-plussers. Volgens de bevolkingsprognose zal het aantal 55-plussers in 2040 groeien naar personen. Het aantal 55-plussers groeit met 58%, het aantal 55-minners met 18%, het aantal 75-plussers met 71%. 88% van de 55-plussers in Noordoost en Oost blijven graag in hun buurt wonen. In Overvecht blijft 48% van de 55-plussers graag in hun buurt wonen. Ongeveer een kwart van de 65-plussers is tevreden over ouderenvoorzieningen. Woonwensen 55-plussers: 26% van de 55-plussers heeft in enige mate een verhuiswens binnen twee jaar. Van deze mensen: o heeft 32% minimaal één actie ondernomen om een andere woning te vinden. Er zijn dus ongeveer huishoudens die een actieve verhuiswens hebben. o Heeft 40% (72% van de 75-plussers) gezondheid of behoefte aan zorg aangegeven als een reden om te willen verhuizen. De woning en de woonomgeving zijn andere belangrijke redenen om te willen verhuizen. o Zoekt 60% naar huurhuis, 24% een koophuis en de overigen naar beide. o Heeft 70% een voorkeur voor een meergezinswoning (appartement/flat). o Vindt drie vierde het belangrijk dat de woonkamer, keuken, sanitair en slaapkamer van de gewenste woning bereikbaar zijn zonder traplopen. o Het percentage dat een speciaal voor ouderen bestemde woning wil neemt sterk toe met de leeftijd. Van 27% voor de groep jarigen tot 52% voor de 65- plussers. o Geeft 52% aan dat ze zeker in dezelfde woonplaats als nu wil blijven wonen. Uitkomsten onderzoek naar sociale huurwoningmarkt 2017 in Utrecht Meer en meer mensen onder 65 jaar reageren op woningen waarop 65-plussers voorrang hebben. In de eerste helft van 2017 is 11% van de reacties van 65-plussers Drie kwart van de senioren van 65 t/m 74 jaar heeft een voorrang 65+ -woning toegewezen gekregen, de rest een normale woning. Het reactiegedrag en de positie op de woningmarkt van 55 t/m 64-jarigen lijken veelal op de jongere woningzoekenden. Senioren tussen 65 t/m 75 jaar en met name de 75-plussers hebben veel meer een specifiek woningvraag. 3

4 Inhoudsopgave Samenvatting 3 Inhoudsopgave 4 Inleiding 5 1. De huidige woonsituatie Aandeel 55-plussers per (sub)wijk Eigendomssituatie Huishoudsituatie, leeftijdsgroep, eigendom en woningtype Nultreden- en rollatorwoningen sociale verhuur Huishoudenssamenstelling Verhuisstromen Bevolkingsprognose tot Woontevredenheid Relatieve woonlasten De gewenste woonsituatie Verhuisgeneigdheid Gewenste woning Gewenste woonvormen Conceptuitkomsten onderzoek Woningnet 44 4 Een leven lang wonen

5 Inleiding Er leven verschillende beelden bij belangenorganisaties, andere betrokken partijen en de gemeente over de vraag naar woonruimte van senioren in Utrecht. Vragen zoals - is er wel/geen tekort aan geschikte woningen, van welk type (huur of koop) en in welke wijk, worden niet eenduidig beantwoord. Daarnaast leven er binnen verschillende gemeentelijke afdelingen Ruimte/Wonen/Werken en Verblijven en Maatschappelijke Ontwikkeling vragen over deelaspecten van ouderenhuisvesting, zoals over de woonbehoefte van (verschillende leeftijdscategorieën) senioren. De woonvraag van senioren wordt steeds relevanter, aangezien er een afbouw is van intramurale zorgplaatsen samen met de voortgaande toename van het aantal 55-plussers. Dit leidt tot een veel grotere vraag naar voor ouderen geschikte woningen in de toekomst. Dit rapport geeft inzicht in de volgende zaken: De huidige woonsituatie van 55-plussers De gewenste woonsituatie van 55-plussers Deze rapportage is een inventarisatie van informatie uit bestaande bronnen. Een beschrijving van wat we nu weten. Het kan de basis vormen voor vervolgonderzoek. We hebben ons hierbij gericht op alle senioren, dus zeer beperkt op de zorg- en woonvraag van (ernstig) beperkte senioren. De informatie in deze publicatie komt uit diverse bronnen. 1. Registraties Een deel van de informatie is gebaseerd op volledige registraties en geeft dus een precies beeld. Dit betreft de Basisregistratie Personen en de Basisregistratie Adressen en Gebouwen. 2. Enquêtes De WoON2015 enquête is een uitgebreide enquête van het CBS die door heel Nederland elke drie jaar wordt afgenomen. In Utrecht is de steekproef voor deze enquête opgehoogd. Uit deze enquête hebben we de gegevens voor Utrecht gehaald van de 55-plussers. Daar waar de steekproef te klein was, is dit uitgebreid tot alle 55-plussers in deze enquête uit de 15 grootste steden van Nederland. Ook is gebruik gemaakt van de gegevens van de Inwonersenquête die de gemeentelijke afdeling Onderzoek elk jaar houdt onder de inwoners van de Gemeente Utrecht. Deze enquêtes geven een betrouwbaar beeld van de werkelijkheid op basis van een representatieve steekproef, maar zijn minder nauwkeurig dan registraties. 3. Bewonerspanel Ook zijn de uitkomsten van twee peilingen onder het Utrechtse Bewonerspanel gebruikt. Het Bewonerspanel heeft een oververtegenwoordiging aan hoogopgeleiden en aan Utrechters zonder migratieachtergrond. Jongeren zijn juist ondervertegenwoordigd. Hierdoor kunnen de resultaten niet zondermeer worden vertaald naar de mening van de (gemiddelde) Utrechter, maar geven ze wel een goede indicatie. 4. Onderzoek WonenWelzijnZorg Conceptrapportage onderzoek Woningnet

6 1. De huidige woonsituatie Op zijn er bewoners van Utrecht met een leeftijd van 55 jaar of ouder. In Vleuten-De Meern, Noordoost en Overvecht wonen de meeste 55-plussers. In de Binnenstad en Leidsche Rijn woont het kleinste aantal 55-plussers. Hoe hoger de leeftijd, des te minder er in een koopwoning wordt gewoond. Van de leeftijdsgroep jaar woont 57% in een koopwoning, van de groep 75+ is dat 33%. De wijk Noordoost heeft relatief de meeste 55-plussers met een koopwoning (69%). Overvecht de minste (21%). In totaal heeft 50% van de 55-plussers een partner, de meesten zonder inwonende kinderen. 45% van de 55-plussers is alleenstaand. Dat loopt op van 42% voor de groep van jaar naar 57% voor de 75-plussers. Van de groep jarigen heeft 21% een gezinsomvang van 3 of meer, van de groep 75+ is dat 2%. Per saldo vertrekken er in meer 55-plusbewoners uit Utrecht dan er komen wonen. Uit Utrecht-Zuid (142) en Utrecht-Noordwest (115) vertrekken per saldo de meeste 55-plussers. Leidsche-Rijn is met een positief saldo van 56 de wijk waar de meeste 55-plussers zich vestigen. In totaal zijn er ruim verhuisbewegingen per plussers en ruim per minners. Volgens de bevolkingsprognose zal het aantal 55-plussers in 2040 groeien naar personen. Het aantal 55-plussers groeit met 58%, het aantal 55-minners met 18%. De relatief grootste groei zit in de groep 75-plus, die groeit met 71% van naar De grootste groei van 55-plussers zal plaatsvinden in het westen van de stad: in Vleuten De Meern, Leidsche Rijn en Zuidwest groeit het aantal 55-plussers met ruim , dat is 52% van de totale groei. 88% van de 55-plussers in Noordoost en Oost blijven graag in hun buurt wonen. In Overvecht blijft 48% van de 55-plussers graag in hun buurt wonen. In de wijken Noordwest, Overvecht, Zuid en Zuidwest vindt meer dan 10% van de 55-plussers het niet leuk om in hun buurt te wonen. Voor 55-plussers in de wijken Oost, Binnenstad en Vleuten De Meern is dit percentage het laagst (4%). Bewoners van Overvecht willen het vaakst uit hun buurt verhuizen als dit kan (22%). In Oost is dit aandeel 55-plusssers heel laag (2%). Ongeveer een kwart van de 65-plussers is tevreden over ouderenvoorzieningen in de buurt. 6 Een leven lang wonen

7 1.1. Aandeel 55-plussers per (sub)wijk Op zijn er bewoners van Utrecht met een leeftijd van 55 jaar of ouder. Dat is 18,7% van het totaal aantal mensen in Utrecht. Zij wonen op adressen. Daarvan zijn personen tussen de 55 en 64 jaar, personen tussen 65 en 74 jaar en personen 75 jaar of ouder (tabel 1.1). In Vleuten-De Meern, Utrecht Noordoost en Overvecht wonen de meeste 55-plussers. In de Binnenstad en Leidsche Rijn woont het kleinste aantal 55-plussers. Kijken we per subwijk (tabel 1.3) dan wonen de meeste 55-plussers in Tuinwijk/Voordorp (3.620), Veldhuizen/Vleuterweide (3.547) en de Meern (3.505). De subwijken met relatief het meeste 55-plussers zijn: Rijnenburg (35%, 90 mensen), Vleuten/Haarzuilens (33%, mensen) en De-Meern (30%, mensen). 1.1 Aantal 55-plussers per leeftijdsgroep per wijk jaar jaar 75 jaar en ouder totaal WIJK 1 West Noordwest Overvecht Noordoost Oost Binnenstad Zuid Zuidwest Leidsche Rijn Vleuten - De Meern Utrecht totaal Bron: Basisregistratie Personen Aandeel 55-plussers per leeftijdsgroep per wijk van alle 55-plussers in Utrecht jaar jaar 75 jaar en ouder totaal WIJK 1 West 3% 2% 2% 7% 2 Noordwest 5% 4% 3% 12% 3 Overvecht 5% 4% 4% 13% 4 Noordoost 7% 3% 2% 13% 5 Oost 4% 3% 2% 9% 6 Binnenstad 3% 2% 1% 6% 7 Zuid 4% 3% 2% 9% 8 Zuidwest 4% 3% 3% 11% 9 Leidsche Rijn 3% 2% 1% 6% 10 Vleuten - De Meern 7% 5% 4% 15% Utrecht totaal 46% 31% 24% 100% Bron: Basisregistratie Personen

8 De getallen in deze tabel lezen als: 3% van alle 55-plussers is tussen de jaar én woont in West. De grootste groepen 55-plussers zijn de jarigen in de wijken Noordoost en Vleuten-De Meern. 24% van alle 55-plussers is 75 jaar en ouder. 1.3 Aantal 55-plussers per subwijk Leeftijdsgroep Relatief per kolom hebben 5 de grootste een rood jaar % 55 - % 65 - % totaal totaal aantal inwoners accent jaar jaar en ouder totaal % subwijk SUBWIJK 11 Oog in Al, Welgelegen % 6% 6% 21% Lombok, Leidseweg % 4% 3% 14% Nieuw Engeland, Schepenbuurt % 4% 2% 13% Pijlsweerd % 5% 3% 15% Ondiep, 2e Daalsebuurt % 7% 5% 19% Zuilen-west % 5% 3% 16% Zuilen-noord en -oost % 6% 5% 20% Taagdreef, Wolgadreef % 7% 5% 21% Zamenhofdreef, Neckardreef % 9% 8% 28% Vechtzoom, Klopvaart % 7% 10% 27% Zambesidreef, Tigrisdreef % 6% 6% 20% Votulast % 5% 2% 16% Tuindorp, Voordorp % 7% 6% 27% Wittevrouwen, Zeeheldenbuurt % 6% 4% 20% Oudwijk, Buiten Wittevrouwen % 6% 3% 19% Abstede, Gansstraat % 5% 4% 17% Wilhelminapark, Rijnsweerd % 6% 3% 17% Binnenstad city- en winkelgeb % 5% 2% 15% Binnenstad woongebied % 8% 4% 22% Lunetten % 6% 3% 22% Oud Hoograven, Tolsteeg % 6% 4% 18% Nieuw Hoograven, Bokkenbuurt % 6% 7% 21% Dichterswijk, Rivierenwijk % 6% 4% 18% Transwijk % 7% 12% 26% Kanaleneiland % 4% 4% 14% Terwijde, De Wetering % 4% 3% 12% Het Zand % 3% 1% 9% Leidsche Rijn Centrum e.o % 1% 0% 4% Parkwijk, Langerak % 5% 3% 17% Leidsche Rijn-zuid % 9% 2% 24% Vleuten, Haarzuilens % 10% 11% 33% Veldhuizen, Vleuterweide % 4% 2% 13% De Meern % 9% 8% 30% Rijnenburg % 12% 9% 35% 258 Totaal % 6% 4% 19% Bron: Basisregistratie Personen Hierin staan de relatieve aandelen per subwijk. Dus 9% van alle inwoners van Oog in Al, Welgelegen is tussen de jaar. 8 Een leven lang wonen

9 1.4 Totaal aantal 55-plussers per subwijk Bron: Basisregistratie personen Aandeel 55-plussers van alle bewoners per subwijk Bron: Basisregistratie personen

10 1.2. Eigendomssituatie plussers per wijk naar eigendomssituatie aandeel in eigendomssituatie % particuliere % woningbouwcorporaties Wijk Leeftijdsgroep % koop verhuur 1 West jaar 66% 8% 27% jaar 56% 13% 31% 75 jaar en ouder 45% 24% 31% 58% 13% 29% 2 Noordwest jaar 39% 6% 55% jaar 31% 8% 61% 75 jaar en ouder 18% 9% 73% 32% 7% 61% 3 Overvecht jaar 27% 7% 66% jaar 20% 9% 71% 75 jaar en ouder 13% 21% 65% 21% 12% 67% 4 Noordoost jaar 75% 8% 17% jaar 68% 14% 17% 75 jaar en ouder 52% 32% 17% 69% 14% 17% 5 Oost jaar 63% 8% 30% jaar 67% 9% 24% 75 jaar en ouder 50% 13% 38% 62% 9% 29% 6 Binnenstad jaar 59% 15% 26% jaar 59% 16% 25% 75 jaar en ouder 61% 18% 21% 59% 16% 25% 7 Zuid jaar 56% 4% 40% jaar 43% 8% 49% 75 jaar en ouder 19% 14% 67% 44% 8% 49% 8 Zuidwest jaar 40% 8% 52% jaar 34% 10% 56% 75 jaar en ouder 29% 18% 54% 35% 12% 54% 9 Leidsche Rijn jaar 64% 10% 26% jaar 49% 12% 39% 75 jaar en ouder 32% 11% 58% 54% 11% 36% 10 Vleuten - De Meern jaar 72% 8% 20% jaar 57% 12% 31% 75 jaar en ouder 45% 21% 33% 61% 13% 27% UTRECHT TOTAAL jaar 57% 8% 35% jaar 47% 11% 42% 75 jaar en ouder 33% 19% 48% 48% 11% 40% Bron: Basisregistratie Personen Een leven lang wonen

11 Hoe hoger de leeftijd, des te minder er in een koopwoning wordt gewoond. Van de leeftijdsgroep jaar woont 57% in een koopwoning, van de groep 75+ is dat 33%. De wijk Noordoost heeft relatief de meeste 55-plussers met een koopwoning (69%). Overvecht de minste (21%). 11

12 1.3. Huishoudsituatie, leeftijdsgroep, eigendom en woningtype In de registratie van alle verblijfsobjecten is niet altijd de precieze functie aangegeven. Ruim 11% van de verblijfsobjecten heeft een woonfunctie, maar welke precies is onbekend. Dat leidt tot een onderschatting van de andere functies. Duidelijk is dat ruim 83% van de 55-plussers in een eengezinswoning of een meergezinswoning (flat/appartement) woont. Een klein deel van de 55- plussers woont in een verzorgings-/bejaardenhuis of in een zorgcomplex/verpleegtehuis. 1.7 Aantal en aandeel 55-plussers per woningtype woningtype aantal (afgerond) aandeel Eengezinswoning % Meergezinswoning % Onbekende woonfunctie % Verzorgings- / bejaardentehuis 900 1% Wooneenheid in zorgcomplex / verpleegtehuis 200 0% Overige (kamerverhuur, woning met bedrijf, bijzondere woonfunctie, gehandicaptenverblijf, ) % Totaal % Bron: Basisregistratie Personen gecombineerd met Basisregistratie Adressen en Gebouwen 22% van de 55-plussers (afgerond 6.000) die in een eengezinswoning geregistreerd staan, is alleenstaand én alleenwonend. Daarvan zijn personen boven de 75 jaar. Om meer zicht te krijgen op de combinatie van de woonsituatie per huishoudsamenstelling per leeftijdsgroep worden hier de resultaten uit de WoON enquête van 2015 voor de 15 grootste steden gepresenteerd. Voor de 15 grootste steden is gekozen omdat voor Utrecht alleen te weinig gegevens beschikbaar zijn. Hieruit kan de situatie van de woningmarkt eind 2014/begin 2015 op basis van een representatieve steekproef worden weergegeven. Hierin kan onderscheid gemaakt worden naar eenpersoons- en meerpersoonshuishouden, de eigendomssituatie, het woningtype en de leeftijdsgroep. 12 Een leven lang wonen

13 1.8 Eigendomsvorm en woningtype, naar huishoudsamenstelling en leeftijd (2015) 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% totaal totaal eenpersoons meerpersoons eengezin koop meergezin koop eengezin huur meergezin huur Bron: WoOn 2015, microbestand - 15 grote steden In de 15 grootste steden van Nederland huren alleenstaanden van 55 jaar en ouder voornamelijk (71%). Dat percentage neemt licht toe met de leeftijdsgroepen. 59% van de 55- plus meerpersoonshuishoudens heeft een koophuis. Dat percentage neemt sterk af, naarmate men ouder wordt: van 67% voor de groep jarigen naar 41% voor de 75-plussers. Van de 55-plus alleenstaanden in de 15 grote steden woont bijna een derde (31%) in een eengezinswoning. Van de 55-plus meerpersoonshuishoudens is dit bijna twee derde (64%). Bij de meerpersoonshuishoudens varieert dit percentage per leeftijdsgroep: van 70% bij de groep jaar tot 49% voor de groep

14 Uit de WoON2015-data valt voor de 15 grote steden samen een grafiek te maken waarin de koop/huur-verhouding wordt geschetst, met onderscheid tussen mensen mét en mensen zonder beperkingen (lichamelijke dan wel geestelijke). Huishoudens met beperkingen hebben vaker een huurwoning dan huishoudens zonder beperkingen. Dit geldt vooral voor alle leeftijdsgroepen. Het aandeel huur is hoger voor de hogere leeftijdsgroepen. 14 Een leven lang wonen

15 1.4. Nultreden- en rollatorwoningen sociale verhuur In 2015/2016 heeft de afdeling Onderzoek in nauw overleg met de corporaties een richtinggevende inventarisatie gedaan naar de vraag en het aanbod van nultreden- en rollatorwoningen. Uit de commissiebrief van 7 juni 2016 komt de volgende informatie. Het meest actuele onderzoek hierna is in 2015/2016 gedaan. Onderstaand ziet u het resultaat van die inventarisatie: Om het aanbod in de stad inzichtelijk te maken is een bestandsanalyse gemaakt, waarbij rekening is gehouden met de indeling die in de woonruimteverdeling wordt gehanteerd: nultreden en rollator toe- en doorgankelijkheid. Deze bestandsanalyse is slechts indicatief, omdat niet alle kenmerken die in de criteria zijn opgenomen eenduidig in de bestanden van de corporaties aanwezig zijn. Gebruikte criteria zijn bouwjaar, aanwezigheid van lift, oppervlak en type woning. Hoewel de uitkomsten slechts een richting geven blijkt het beeld dat naar voren komt goed overeen te komen met het beeld dat corporaties van hun bezit hebben. De inventarisatie van de vraagzijde is gebaseerd op de factsheet wonen in het sociaal domein, Hierin is inzichtelijk gemaakt wat de vraag is naar woningen voor mensen met een mobiliteitsbeperking. Bron voor de factsheet vormt de WWZ monitor en WoON Uit de inventarisatie zijn de volgende conclusies te trekken: In de wijken Overvecht, Zuid en Leidsche Rijn is in principe genoeg voorraad voor de vraag, met Overvecht als opvallende uitschieter Voor de wijken West, Vleuten-De Meern en Zuidwest lijken vraag en aanbod in evenwicht Er is sprake van tekorten in de oude wijken Binnenstad, Oost, Noordoost en Noordwest Vraag en aanbod zijn in evenwicht op het niveau van de totale gemeente Utrecht Belangrijke kanttekening bij het evenwicht in de stad is de onevenwichtige spreiding van het aanbod. Met name Overvecht springt er positief uit wat een vertekend beeld geeft: we kunnen niet 15

16 iedere vraag bedienen met een woning in Overvecht. Bovendien is er alleen gekeken naar kwantitatieve en fysieke vastgoedkenmerken. Voor bewoners zeer relevante aspecten als de woonomgeving, kenmerken van het woongebouw, kwaliteit van de woning en de aanwezigheid van zorg en diensten in de nabijheid zijn niet meegenomen. We kunnen dus niet aannemen dat iedere levensloopgeschikte woning uit de inventarisatie zomaar past bij iedere vraag. Hoe de uitkomsten van de inventarisatie ook gelezen en genuanceerd moeten worden, als we naar de dagelijkse praktijk kijken, dan is de ervaring bij Woningnet (de instantie die de beschikbare woningen verdeeld) dat het vrijkomende aanbod van levensloopgeschikte woningen momenteel toereikend is. Ouderen hebben bovendien door hun leeftijd en hun veelal lange inschrijfduur voorrang op andere woningzoekenden. Het kost soms zelfs de nodige moeite om levensloopgeschikte woningen aan de 65-plus doelgroep te verhuren, waardoor deze woningen uiteindelijk regelmatig naar andere woningzoekenden gaan. Op publiceerde het CBS de uitkomsten op basis van nieuwe analyses van de Gezondheidsenquête en het Onderzoek ouderen in instellingen. De ervaren gezondheid van zelfstandig wonende ouderen neemt af met de leeftijd. Onder tehuisbewoners neemt het gevoel van gezondheid juist toe. 85-plussers in verpleeg- en verzorgingshuizen voelen zich zelfs even vaak gezond als zelfstandig wonende 85-plussers, hoewel zij meer aandoeningen hebben en fysiek minder kunnen. 16 Een leven lang wonen

17 1.5. Huishoudenssamenstelling plussers per wijk naar gezinssituatie aandeel gezinssituatie Hoofd paar Hoofd paar Hoofd met Alleenstaand WIJK Leeftijdsgroep zonder kind met kind kind Partner totaal 1 West jaar 13% 12% 8% 24% 43% 100% jaar 24% 5% 3% 26% 41% 100% 75 jaar en ouder 21% 4% 3% 14% 57% 100% 18% 8% 5% 22% 46% 100% 2 Noordwest jaar 15% 11% 6% 25% 43% 100% jaar 25% 5% 3% 25% 42% 100% 75 jaar en ouder 23% 3% 4% 16% 55% 100% 20% 7% 4% 23% 45% 100% 3 Overvecht jaar 12% 12% 8% 23% 45% 100% jaar 21% 5% 2% 23% 49% 100% 75 jaar en ouder 20% 2% 3% 14% 62% 100% 17% 7% 4% 20% 51% 100% 4 Noordoost jaar 14% 10% 8% 22% 46% 100% jaar 24% 4% 2% 22% 48% 100% 75 jaar en ouder 22% 1% 1% 16% 60% 100% 18% 7% 5% 21% 49% 100% 5 Oost jaar 13% 10% 7% 23% 48% 100% jaar 27% 3% 2% 24% 43% 100% 75 jaar en ouder 23% 2% 2% 15% 58% 100% 19% 6% 4% 22% 48% 100% 6 Binnenstad jaar 12% 5% 4% 18% 60% 100% jaar 22% 2% 2% 19% 56% 100% 75 jaar en ouder 20% 1% 2% 14% 63% 100% 17% 3% 3% 18% 59% 100% 7 Zuid jaar 14% 10% 7% 24% 45% 100% jaar 26% 5% 2% 25% 42% 100% 75 jaar en ouder 23% 2% 2% 16% 57% 100% 19% 7% 4% 23% 47% 100% 8 Zuidwest jaar 13% 13% 6% 25% 43% 100% jaar 24% 5% 3% 25% 43% 100% 75 jaar en ouder 20% 3% 1% 14% 61% 100% 18% 8% 4% 22% 48% 100% 9 Leidsche Rijn jaar 17% 16% 6% 28% 33% 100% jaar 33% 3% 1% 29% 33% 100% 75 jaar en ouder 29% 2% 1% 18% 50% 100% 24% 9% 3% 27% 36% 100% 10 Vleuten - De Meern jaar 19% 17% 6% 33% 25% 100% jaar 34% 3% 1% 33% 29% 100% 75 jaar en ouder 31% 1% 1% 22% 46% 100% 27% 9% 3% 30% 31% 100% Utrecht totaal jaar 14% 12% 7% 25% 42% 100% jaar 26% 4% 2% 26% 42% 100% 75 jaar en ouder 23% 2% 2% 16% 57% 100% 20% 7% 4% 23% 45% 100% Bron: Basisregistratie Personen

18 Voor een juist begrip van deze tabel: het zijn persoonskenmerken, van een paar is er 1 het hoofd en de ander de partner. De personen die in de eerste twee kolommen staan hebben dus een partner, en die staat in de 4 e kolom - als hij of zij ouder is dan 55 jaar. Dus in totaal staat 27% (20% plus 7%) van de 55-plussers als hoofd van een paar geregistreerd, dus met een partner, waarvan de meesten zonder inwonende kinderen. 23% staat als partner geregistreerd. 45% van de 55-plussers is alleenstaand. Dat loopt op van 42% voor de groep van jaar naar 57% voor de 75-plussers. 4% van de 55-plussers heeft geen partner maar wel een kind. 18 Een leven lang wonen

19 plussers naar gezinsomvang gezinsomvang WIJK leeftijdsgroep totaal totaal 1 West jaar % 35% 13% 7% 2% 100% jaar % 50% 7% 1% 1% 100% 75 jaar en ouder % 37% 3% 1% 1% 100% % 40% 9% 4% 1% 100% 2 Noordwest jaar % 38% 12% 5% 2% 100% jaar % 51% 6% 1% 1% 100% 75 jaar en ouder % 41% 3% 0% 0% 100% % 43% 8% 3% 1% 100% 3 Overvecht jaar % 33% 12% 6% 4% 100% jaar % 45% 5% 1% 1% 100% 75 jaar en ouder % 36% 2% 0% 0% 100% % 37% 7% 3% 2% 100% 4 Noordoost jaar % 36% 11% 6% 1% 100% jaar % 47% 4% 1% 0% 100% 75 jaar en ouder % 38% 1% 0% 0% 100% % 39% 8% 3% 1% 100% 5 Oost jaar % 35% 11% 5% 2% 100% jaar % 51% 4% 1% 0% 100% 75 jaar en ouder % 39% 2% 0% 0% 100% % 41% 7% 3% 1% 100% 6 Binnenstad jaar % 29% 8% 2% 1% 100% jaar % 42% 2% 0% 0% 100% 75 jaar en ouder % 35% 1% 0% 0% 100% % 34% 5% 1% 0% 100% 7 Zuid jaar % 35% 13% 6% 2% 100% jaar % 52% 5% 2% 0% 100% 75 jaar en ouder % 40% 2% 0% 0% 100% % 41% 8% 4% 1% 100% 8 Zuidwest jaar % 34% 13% 6% 5% 100% jaar % 48% 6% 2% 1% 100% 75 jaar en ouder % 35% 3% 1% 1% 100% % 38% 8% 3% 2% 100% 9 Leidsche Rijn jaar % 41% 15% 8% 3% 100% jaar % 62% 3% 1% 0% 100% 75 jaar en ouder % 47% 2% 1% 0% 100% % 49% 9% 4% 1% 100% 10 Vleuten - De Meern jaar % 47% 18% 8% 2% 100% jaar % 66% 4% 1% 0% 100% 75 jaar en ouder % 53% 1% 0% 0% 100% % 54% 9% 4% 1% 100% Utrecht totaal jaar % 37% 13% 6% 2% 100% jaar % 52% 5% 1% 0% 100% 75 jaar en ouder % 41% 2% 0% 0% 100% % 42% 8% 3% 1% 100% Bron: Basisregistratie Personen % van de 55-plussers woont alleen, 42% met z n tweeën en 8% met z n drieën. 19

20 1.12 aantal adressen waarop 55-plussers in Utrecht wonen woonoppervlakte woonsituatie en gezinsomvang <80 m2 > 80 m2 overig* totaal alleen wonend twee personen drie en meer personen totaal * overig: foute m2/nvt/onbekend of geen woning Bron: BVG 2017 Van de adressen groter dan 80m2, waarop één 55-plusser woont, zijn eengezinswoningen, meergezinswoningen en de overige onbekend aantal adressen waarop 75-plussers in Utrecht wonen woonoppervlakte woonsituatie en gezinsomvang <80 m2 > 80 m2 overig* totaal alleen wonend twee personen drie en meer personen totaal * overig: foute m2/nvt/onbekend of geen woning Bron: BVG 2017 Van de adressen groter dan 80m2, waarop één 75-plusser woont, zijn eengezinswoningen, meergezinswoningen en de overige onbekend. 20 Een leven lang wonen

21 1.6. Verhuisstromen 1.14 Verhuisstromen per wijk per leefdtijdsgroep in 2016 vestigingen vestigingen vertrekkers vertrekkers saldo van buiten naar buiten wijk leeftijdsgroep uit Utrecht Utrecht naar Utrecht Utrecht 1 West jaar jaar jaar en ouder Noordwest jaar jaar jaar en ouder Overvecht jaar jaar jaar en ouder Noordoost jaar jaar jaar en ouder Oost jaar jaar jaar en ouder Binnenstad jaar jaar jaar en ouder Zuid jaar jaar jaar en ouder Zuidwest jaar jaar jaar en ouder Leidsche Rijn jaar jaar jaar en ouder Vleuten - De Meern jaar jaar jaar en ouder Utrecht totaal jaar jaar jaar en ouder totaal Bron:Basisregistratie Personen mutatiebestand 2016 Per saldo vertrekken er in meer 55-plusbewoners uit Utrecht dan er komen wonen. Dat is gelijk verdeeld over de leeftijdsgroepen 55-64, en 75+. Uit Utrecht-Zuid (142) 21

22 en Utrecht-Noordwest (115) vertrekken per saldo de meeste 55-plussers. Leidsche-Rijn is met een positief saldo van 56 de wijk waar de meeste 55-plussers zich vestigen. Binnen Utrecht verhuizen de meeste 55+ bewoners naar (450) én uit (406) de wijk Zuidwest. Vleuten-De Meern heeft de meeste verhuizingen naar (186) en vanuit (198) buiten de stad. Er zijn ruim verhuisbewegingen per plussers en ruim per minners Bevolkingsprognose tot 2040 De meeste recente bevolkingsprognose is gemaakt op basis van de stand van Daarom wordt in deze paragraaf 2016 als uitgangspunt gebruikt. De Utrechtse bevolking bestaat in 2016 uit personen van 55 jaar of ouder (18,5%). Volgens de bevolkingsprognose zal dit aantal in 2040 groeien naar personen. Het aandeel 55-plussers neemt hiermee toe van 18,5% naar 23,3%. Het aantal 55-plussers groeit met 58%, het aantal 55-minners met 18%. De relatief grootste groei zit in de groep 75-plus, die groeit met 71% van naar Volgens de bevolkingsprognose van het CBS uit 2016 groeit het aantal 55-plussers in heel Nederland met 24%, en het aantal 75-plussers daarbinnen met 97% Bevolkingsgroei naar leeftijd groei groei absoluut absoluut absoluut relatief 55-minners % 55-plussers % Totaal % 55-plussers uitgesplitst: % % % Bron: Bevolkingsprognose Een leven lang wonen

23 Prognose 55-plussers 1.16: Aandeel 55-plussers per wijk, 2016 en Bron: IB onderzoek, 2017 In 2016 is het aandeel 55-plussers het hoogste in de wijken Vleuten De Meern (20,3%), Noordoost (20,6%), Zuid (20,4%) en Overvecht (23,3%). In twee wijken is dit aandeel lager dan 17%: Leidsche Rijn (12%) en West (15,9%). In 2040 hebben dezelfde Utrechtse wijken het hoogste percentages 55-plussers. Hier bedraagt het aandeel 55-plussers in 2040 minimaal 25%. De wijken West, Oost, Leidsche Rijn en Noordwest hebben in de toekomst het laagste aandeel 55-plussers (alle minder dan 21%). In 2040 zullen er 4,8 procentpunt meer 55-plussers zijn dan in De Utrechtse bevolking bestaat in 2016 uit plussers en in 2040 uit personen. Een toename met ruim bewoners. De grootste groei van 55-plussers zal plaatsvinden in het westen van de stad: Vleuten De Meern (+8 procent punten), Leidsche Rijn (+8 procent punten) en Zuidwest (+6,4 procentpunten). Daar groeit het aandeel 55-plussers met ruim , dat is 52% van de totale groei. In de volgende wijken zal de minste groei van deze bevolkingsgroei voorkomen: Overvecht (+1,7 procentpunten), Noordwest (+2,7 procentpunten) en Oost (2,9 procentpunten). Geen enkele Utrechtse wijk zal te maken krijgen met een afname het aandeel 55-plussers. 23

24 1.17: Verandering in percentage 55-plussers in procentpunten per wijk (in 2040 t.o.v. 2016) Bron: IB onderzoek, 2017 Prognose 55-minners Het aandeel 55-minners in de Utrechtse wijken zal afnemen in de periode Dit aandeel is in 2016 het hoogste in de wijken Leidsche Rijn (88%), West (84,1%) en Oost (83%). Deze wijken hebben momenteel de jongste bevolking. In 2040 is het aandeel bewoners onder de 55 jaar in iedere wijk afgenomen. Alleen in de wijken West (80,2%) en Oost (80,1%) bedraagt dit percentage meer dan 80 procent Aandeel percentage 55-minners per wijk (in 2040 t.o.v. 2016) Bron: IB onderzoek, Een leven lang wonen

25 1.19 Afname aandeel 55-minners per wijk, 2016 en 2040 Bron: IB onderzoek, 2017 In 2040 zal het aandeel 55-minners in elke Utrechtse wijk afnemen. Het absolute aantal inwoners onder de 55 jaar neemt wel toe met tot personen. De nieuwe wijken Leidsche Rijn (-8,4 procentpunt) en Vleuten-De Meern (-8 procentpunt) krijgen volgens de prognose te maken met de grootste daling. Dit geldt ook voor de wijk Zuidwest (-6,4 procentpunt). In Overvecht (-1,7 procentpunt), Noordwest (-2,7 procentpunt), Oost (-2,9 procentpunt) en West (-3,8 procentpunt) zal deze daling het kleinste zijn. 25

26 1.8. Woontevredenheid Tevredenheid over de woning Ruim 7 op de 10 bewoners tussen de 55 en 64 jaar zijn van mening dat hun woning goed is ingedeeld. Dit geldt voor 80% van Utrechters tussen de 65 en 74 jaar. Driekwart van de 75- plussers is het hier mee eens. Over de sfeer in de woning is een groter deel van de Utrechters tussen de 55 en 64 jaar tevreden: 81% is het hier mee eens. Dit geldt voor 85% en 73% van de bewoners in de hogere leeftijdsgroepen. Hoe jonger een oudere is, hoe vaker zij van mening zijn dat hun woning te klein is. Ruim 10 procent (13%) van de Utrechters tussen de 55 en 64 is het hier mee eens. Dit geldt voor 7% en 3% voor de bewoners tussen de jaar en 75-plussers. Jongere senioren zijn ook vaker niet tevreden over het onderhoud van hun woning dan senioren met een hogere leeftijd Woningtevredenheid, uitgesplitst naar leeftijd (2016) jaar jaar 75 jaar en ouder Rapportcijfer woning 7,57 7,75 7,73 Stellingen (in %) eens eens eens Mijn woning is goed ingedeeld. 73% 7% 80% 4% 75% 1% Mijn woning heeft een goede sfeer 81% 3% 85% 1% 73% 0% Mijn woning is te klein 13% 68% 7% 72% 3% 63% Mijn woning is slecht onderhouden 12% 69% 7% 71% 9% 53% Bron: inwonersenquête 2016 De overgrote meerderheid (85%) van de 55-plussers is tevreden over de indeling van hun koopwoning. Dit geldt ook voor 55-plussers met een huurwoning (corporatie & particulier). De tevredenheid van inwoners met een huurwoning is minder groot. Hetzelfde beeld geldt voor de sfeer in de woning. Bijna alle bewoners met een koopwoning zijn hier tevreden over (95%). Dit geldt voor 76% en 88% van de inwoners met een corporatiewoning en een particuliere huurwoning. Een klein deel van de 55-plussers vindt hun woning te klein. Bewoners van een corporatiewoning zijn hier het vaakst niet tevreden over (14%). Over het onderhoud van de woning is een groot verschil zichtbaar tussen senioren met een koopwoning en een huurwoning. Bewoners met een koopwoning zijn hier vaker tevreden over. 26 Een leven lang wonen

27 1.21: Woningtevredenheid 55-plussers, uitgesplitst naar woningtype (2015) 2015 koopwoning huur (corporatie) huur (particulier) Rapportcijfer woning 8,14 7,10 7,30 Stellingen (in %) eens eens eens Mijn woning is goed ingedeeld 85% 3% 71% 9% 80% 3% Mijn woning heeft een goede sfeer 95% 0% 76% 4% 88% 1% Mijn woning is te klein 4% 84% 14% 63% 5% 77% Mijn woning is slecht onderhouden 3% 89% 21% 54% 26% 42% Bron: inwonersenquête Tevredenheid over de buurt Utrechters van 75 jaar en ouder zijn vaker (46%) van mening dat buurtbewoners elkaar niet goed kennen dan andere bewoners boven de 55 jaar. Jongere senioren zijn ook vaker van mening dat buurtbewoners op een prettige manier met elkaar omgaan. Van de Utrechters tussen de jaar is 63% het hier mee eens. Bij 75-plussers is dit percentage 56%. Een ruime meerderheid van de 55-plussers in Utrecht blijft graag in hun buurt wonen. Deze percentages variëren van 57% tot 61%. Het aandeel 55-plussers dat het niet leuk vindt om in hun buurt te wonen, is onder alle leeftijdsgroepen laag. Van de inwoners van 75 jaar en ouder is 8% het hier mee eens. Dit percentage bedraagt 12% bij personen tussen de jaar. Ook het aandeel 55-plussers dat wil verhuizen uit hun buurt is laag. Dit aandeel varieert van 10% tot 13%. De meerderheid van de 55-plussers vindt dat zij geluk hebben dat zij in hun buurt wonen. Van de personen tussen jaar is 56% het hier mee eens. Bij de andere groepen bedragen deze percentages 53% en 52%. Het aandeel 55-plussers dat van mening is dat zij in een gezellige buurt wonen, is in alle leeftijdsgroepen ongeveer even groot. Ongeveer één op de vijf Utrechtse 55-plussers is van mening dat buurtbewoners veel met elkaar omgaan. Bewoners tussen de jaar voelen zich het vaakst prettig bij hun medebewoners (58%). Dit geldt voor 57% van de personen tussen de jaar en 53% van de 75-plussers. Ongeveer een kwart van de 65-plussers is tevreden over ouderenvoorzieningen. Hoe ouder de bewoners zijn, hoe tevredener zij zijn over ouderenvoorzieningen. Van de personen tussen de jaar is 13% tevreden. Bij de groep tussen de jaar en 75-plussers bedragen deze percentages 24% en 26%. 27

28 1.22: Woningtevredenheid, uitgesplitst naar leeftijd (2016) jaar jaar 75 jaar en ouder Stellingen (in %) eens eens eens De mensen in deze buurt kennen elkaar niet zo goed 37% 32% 39% 31% 46% 26% De mensen in deze buurt gaan op een prettige manier met elkaar 63% 9% 60% 6% 56% 10% De mensen in deze buurt blijven hier graag wonen 61% 4% 57% 8% 61% 5% Het is niet leuk om in deze buurt te wonen 11% 76% 12% 70% 8% 72% Als het kan, verhuis ik uit deze buurt 10% 68% 13% 68% 10% 74% Als je in deze buurt woont, dan heb je geluk 56% 10% 53% 13% 52% 11% Ik woon in een gezellige buurt 52% 10% 49% 9% 51% 8% De mensen in deze buurt gaan veel met elkaar om 22% 32% 20% 33% 22% 32% Ik voel me prettig bij de mensen die in deze buurt wonen 58% 9% 57% 7% 53% 6% Stellingen (in %) tevreden ontevreden tevreden ontevreden tevreden ontevreden Hoe tevreden bent u over voorzieningen voor ouderen in uw buurt? 13% 17% 24% 13% 26% 20% Bron: inwonersenquête 2016 Bewoners van de wijken Overvecht (50%) en Leidsche Rijn (51%) zijn er het vaakst mee eens dat mensen in de buurt elkaar niet zo goed kennen. In een aantal Utrechtse wijken vinden 55-plussers dat buurtbewoners op een prettige manier met elkaar omgaan. Het gaat om de volgende wijken: West (72%), Noordoost (77%), Oost (78%) en Vleuten De Meern (70%). In Overvecht is dit percentage het laagst (43%). 1.22a Woningtevredenheid 55-plussers, uitgesplitst naar wijk (deel 1) 2016 West Noordwest Overvecht Stellingen (in %) eens eens eens De mensen in deze buurt kennen elkaar niet zo goed 33% 37% 40% 31% 50% 19% De mensen in deze buurt gaan op een prettige manier met elkaar 72% 5% 60% 6% 43% 13% De mensen in deze buurt blijven hier graag wonen 74% 3% 68% 5% 48% 16% Het is niet leuk om in deze buurt te wonen 6% 87% 14% 68% 20% 57% Als het kan, verhuis ik uit deze buurt 5% 83% 11% 78% 22% 58% 28 Een leven lang wonen

29 Als je in deze buurt woont, dan heb je geluk 66% 7% 42% 14% 29% 34% Ik woon in een gezellige buurt 65% 6% 50% 12% 33% 26% De mensen in deze buurt gaan veel met elkaar om 27% 20% 18% 32% 14% 49% Ik voel me prettig bij de mensen die in deze buurt wonen 65% 5% 55% 6% 41% 19% Stellingen (in %) eens eens eens Hoe tevreden bent u over voorzieningen voor ouderen in uw buurt? Bron: inwonersenquête % 33% 30% 26% 21% 29% 88% van de 55-plussers in Noordoost en Oost blijven graag in hun buurt wonen. In Overvecht blijft minder dan de helft van de 55-plussers (48%) graag in hun buurt wonen. In de wijken Noordwest, Overvecht, Zuid en Zuidwest vindt meer dan 10% van de 55-plussers het niet leuk om in hun buurt te wonen. Voor 55-plussers in de wijken Oost, Binnenstad en Vleuten De Meern is dit percentage het laagst (4%). 1.22b Woningtevredenheid 55-plussers, uitgesplitst naar wijk (deel 2) 2016 Noordoost Oost Binnenstad Stellingen (in %) eens eens eens De mensen in deze buurt kennen elkaar niet zo goed 28% 43% 31% 51% 41% 38% De mensen in deze buurt gaan op een prettige manier met elkaar 77% 1% 78% 2% 66% 3% De mensen in deze buurt blijven hier graag wonen 88% 1% 88% 1% 76% 8% Het is niet leuk om in deze buurt te wonen 7% 90% 4% 90% 4% 90% Als het kan, verhuis ik uit deze buurt 4% 90% 2% 92% 3% 96% Als je in deze buurt woont, dan heb je geluk 73% 4% 84% 2% 76% 5% Ik woon in een gezellige buurt 66% 4% 74% 3% 57% 6% De mensen in deze buurt gaan veel met elkaar om 29% 18% 32% 20% 29% 31% Ik voel me prettig bij de mensen die in deze buurt wonen 74% 2% 79% 4% 68% 4% Stellingen (in %) eens eens eens Hoe tevreden bent u over voorzieningen voor ouderen in uw buurt? 21% 24% 26% 23% 31% 12% Bron: inwonersenquête

30 Bewoners van Overvecht willen het vaakst uit hun buurt verhuizen als dit kan (22%). In Oost is dit aandeel 55-plusssers heel laag (2%). Slechts 29% van de 55-plussers in Overvecht vindt dat zij geluk hebben dat zij in hun buurt wonen. Ook in Zuidwest denkt minder dan de helft van de senioren dat zij geluk hebben (47%). In de wijk Oost zijn de meeste 55-plussers tevreden over dit onderdeel (84%). Bijna driekwart (74%) van de 55-plussers in Oost vindt dat zij in een gezellige buurt wonen. In Overvecht is één op de drie senioren het hier mee eens. Alleen in Oost vindt bijna één op de drie 55-plussers (32%) dat de bewoners in hun buurt veel met elkaar omgaan. In Overvecht en Zuidwest is dit aandeel het laagst (14% en 15%). 55-plussers die in Noordoost en Oost wonen voelen zich het vaakst prettig bij de mensen uit hun buurt (74% en 79%). Alleen in Overvecht (41%) en Zuidwest (49%) voelt minder dan de helft van de 55-plussers zich prettig. In de gemeente Utrecht zijn de meeste 55-plussers niet tevreden over de voorzieningen voor ouderen in hun buurt. In de wijk Zuid zijn de meesten hier tevreden over (42%). In de wijken West (18%) en Leidsche Rijn (13%) is deze tevredenheid het laagst. 1.22c: Woningtevredenheid 55-plussers, uitgesplitst naar wijk (deel 3) 2016 Zuid Zuidwest Leidsche Rijn Vleuten De Meern Stellingen (in %) eens eens eens eens De mensen in deze buurt kennen elkaar niet zo goed 38% 26% 47% 22% 51% 23% 36% 34% De mensen in deze buurt gaan op een prettige manier met elkaar 63% 5% 53% 10% 61% 7% 70% 5% De mensen in deze buurt blijven hier graag wonen 76% 6% 63% 10% 61% 9% 81% 1% Het is niet leuk om in deze buurt te wonen 11% 82% 12% 73% 9% 72% 4% 90% Als het kan, verhuis ik uit deze buurt 7% 86% 11% 73% 11% 80% 3% 84% Als je in deze buurt woont, dan heb je geluk 52% 9% 47% 13% 57% 7% 63% 4% Ik woon in een gezellige buurt 56% 8% 50% 15% 53% 9% 58% 7% De mensen in deze buurt gaan veel met elkaar om 22% 30% 15% 33% 22% 33% 24% 26% Ik voel me prettig bij de mensen die in deze buurt wonen 60% 5% 49% 11% 59% 11% 61% 2% Stellingen (in %) eens eens eens eens Hoe tevreden bent u over voorzieningen voor ouderen in uw buurt? 42% 16% 33% 25% 13% 32% 32% 15% 30 Een leven lang wonen

31 1.9. Relatieve woonlasten 1.24 Inkomens en woonuitgaven per type huishouden in de sociale huursector 15 grote steden netto huur per maand netto besteedbaar inkomen netto huurquote (gem.) alleenstaand tot 29 jaar ,3 27, jaar ,8 27, jaar ,5 30,8 65 jaar e.o ,7 28,5 paar zonder kind tot 29 jaar ,1 23, jaar ,8 18, jaar ,3 20,1 65 jaar e.o ,0 22,0 paar met kind jaar ,5 19, jaar ,0 16,4 1-ouder jaar ,0 20, jaar ,9 21,9 totaal alle leeftijden ,5 25,3 Bron: WoON 2012 en 2015 microdata De netto huurquote is de netto huur uitgedrukt als een percentage van het besteedbaar huishoudinkomen. In deze selectie zijn de huurders tot de liberalisatiegrens meegenomen van de 15 grootste steden. Alleenstaanden vanaf 50 jaar hebben relatief de hoogste huurlasten, de hoogste netto huurquote: 30,8% (50-64 jaar) en 28,5% (65+). Voor alle huishoudensgroepen in de sociale huursector zijn de gemiddelde huurlasten de afgelopen jaren sterker gestegen dan het gemiddelde inkomen. Het gemiddelde inkomen van alle groepen samen is met 1% gestegen en de gemiddelde huur met 14%. 31

32 2. De gewenste woonsituatie Voor de gemiddelde 55-plusser in één van de 15 grote steden geldt het volgende: 26% van de 55-plussers heeft in enige mate een verhuiswens binnen twee jaar. 8% van de 55-plussers heeft minimaal één actie ondernomen om een andere woning te vinden of heeft al een andere woning gevonden. Er zijn dus ongeveer huishoudens die een actieve verhuiswens hebben. Voor 40% van de 55-plussers met een verhuiswens (72% van de 75-plussers) is gezondheid of behoefte aan zorg een reden om te willen verhuizen. De woning en de woonomgeving zijn andere belangrijke redenen om te willen verhuizen. Dat de huidige woning te groot is, is de belangrijkste reden voor mensen die de woning zelf als belangrijkste verhuisreden hebben. Bij de woonomgeving als belangrijkste reden zijn de veranderende buurtsamenstelling en overlast van bewoners de meest aangegeven redenen. Bijna de helft van de huidige huizenbezitters wil weer een koopwoning, 30% maakt het niet uit en 22% wil naar een huurwoning. 88% van de huidige huurders wil blijven huren, 5% naar een koophuis en 7% maakt het niet uit. De meeste 55-plussers met verhuiswens (70%) hebben een voorkeur voor een meergezinswoning (appartement/flat). 77% van de 55-plussers wil een 3 of 4 kamerwoning. Drie vierde van de 55-plussers vindt het belangrijk dat de woonkamer, keuken, sanitair en slaapkamer van de gewenste woning bereikbaar zijn zonder traplopen. 60% van de verhuisgeneigden wil een huis kopen tot euro, 30% tussen de euro en euro. 77% van de verhuisgeneigden wil een huis huren tot 700 euro per maand. Het percentage dat een speciaal voor ouderen bestemde woning wil neemt sterk toe met de leeftijd. Van 27% voor de groep jarigen tot 52% voor de 65-plussers. 52% van de verhuisgeneigden geeft aan dat ze zeker in dezelfde woonplaats als nu wil blijven wonen. Twee keer zoveel mensen hebben een (sterke) voorkeur voor het wonen in dezelfde buurt als nu (58%) ten opzichte van het aantal mensen dat een (sterke) voorkeur heeft voor een andere buurt (28%). De meerderheid van de panelleden (69%) ziet zichzelf in de toekomst misschien in een aanleunwoning wonen. Het voordeel hiervan is dat het gaat om een zelfstandige woning met zorginstellingen in de buurt. Daarnaast is voor 67% van de panelleden het moderne hofje een mogelijke woonvorm in de toekomst. Ook hier is sprake van een zelfstandige woning en speelt gezelschap en sociale controle een grote rol. 32 Een leven lang wonen

33 2.1. Verhuisgeneigdheid Verhuisgeneigdheid WoON De volgende overzichten zijn gebaseerd op het WoON En wel op de groep 55-plussers van de 15 grootste steden van Nederland om voldoende data te hebben. 2.1 Verhuiswens 55-plussers in 15 grootste steden Wilt u binnen 2 jaar verhuizen? Beslist niet 74% Eventueel wel, misschien 18% Zou wel willen, kan niets vinden 3% Beslist wel 4% Ik heb reeds andere huisvesting/woning gevonden 1% Totaal 100% Bron: WoON2015 microbestand 26% van de 55-plussers heeft in enige mate een verhuiswens binnen twee jaar. 32% hiervan heeft deze wens ook omgezet in minimaal één actie om een andere woning te vinden of hebben al een andere woning gevonden. Dat is 8% van alle 55-plussers. Er zijn dus ongeveer huishoudens die een actieve verhuiswens hebben. 2.2 Verhuisredenen 55-plussers in de 15 grootste steden reden totaal 55+ huwelijk 3% 1% 1% 2% scheiding 1% 1% 0% 1% zelfstandig wonen 1% 0% 0% 1% gezondheid of behoefte aan zorg 25% 48% 72% 40% werk 3% 0% 1% 2% financiële reden 15% 10% 6% 12% de huidige woning 32% 29% 25% 30% de huidige woonomgeving 26% 19% 10% 21% dichter bij familie, vrienden of kennissen wonen 12% 13% 11% 12% anders 10% 6% 2% 7% Bron: WoON 2015 microbestand De meest genoemde reden om te willen verhuizen is gezondheid of behoefte aan zorg. Dat is in alle leeftijdsgroepen zo, en vooral in de 75+ groep: 72%. Men kon meerdere redenen opgeven, daarom telt het totaal op tot boven de 100%. De op een na belangrijkste reden om te willen verhuizen is de huidige woning. Specifiek gevraagd naar de belangrijkste verhuisreden, afgezien van huwelijk, scheiden of zelfstandig wonen, dan komt daar het volgende beeld uit, wat in overeenstemming is met het hierboven gemelde. 33

34 2.3 Belangrijkste reden om te verhuizen van 55-plussers in de 15 grote steden Gezondheid 33% Werk 2% Financieel 9% Woning 22% Woonomgeving 14% Dichter bij familie, vrienden of kennis 7% Anders/onbekend 14% Totaal 100% bron: WoON2015- microdata Aan de mensen die de woning zelf als belangrijkste reden hebben opgegeven is een verdiepingsvraag gesteld. 2.4 Wat is de belangrijkste reden dat u vanwege uw huidige woning wilt/gaat/moet verhuizen? van 55-plussers in de 15 grote steden De huidige woning is te klein 15% De huidige woning is te groot 34% Wil woning gaan huren 0% Wil woning gaan kopen 2% Wil een tuin 7% Wil geen tuin 2% Wil ander soort woning 18% De huidige woning is te slecht geisoleerd voor warmte of geluid 6% De huidige woning is slecht onderhouden 6% Andere reden 10% Totaal 100% bron: WoON2015- microdata Dat de huidige woning te groot is, is de belangrijkste reden voor mensen die de woning zelf als belangrijkste verhuisreden hebben. Ook aan de 14% respondenten die de reden woonomgeving heeft gegeven is een verdiepingsvraag gesteld. 34 Een leven lang wonen

35 2.5 Waarom is uw huidige woonomgeving de reden voor verhuizing? van 55-plussers in de 15 grote steden, meerdere antwoorden mogelijk. De soort bebouwing 2% Het slechte onderhoud van de buurt 2% De onveiligheid van de buurt als gevolg van criminaliteit 4% (Veranderende) buurtsamenstelling 6% Overlast van bewoners 6% Overlast van stank, lawaai of stof 4% Overlast van (zwerf)vuil 4% Bekladding of vernieling 1% Teveel parkeerdruk 2% Te weinig groen 1% Te weinig voorzieningen in de buurt 1% Te rustig 1% Anders: overig 1% bron: WoON2015- microdata Bij de woonomgeving als belangrijkste reden zijn de veranderende buurtsamenstelling en overlast van bewoners de meest aangegeven redenen Verhuisgeneigdheid Bewonerspanel Utrecht Aan het Utrechtse bewonerspanel 1 is ook de vraag naar verhuisgeneigdheid gesteld. Dit is geen representatief beeld maar moet gezien worden als een indicatie. 2.6: Overweegt u (op termijn) vanwege het ouder worden te verhuizen naar een andere woning? 1 Het Bewonerspanel heeft een oververtegenwoordiging aan hoogopgeleiden en aan Utrechters zonder migratieachtergrond. Jongeren zijn juist ondervertegenwoordigd. Hierdoor kunnen de resultaten niet zondermeer worden vertaald naar de mening van de (gemiddelde) Utrechter. 35

36 Bijna de helft van de 55-plus-panelleden (49%) is niet van plan om te verhuizen vanwege het ouder worden. Van de panelleden is 4% al verhuisd om deze reden. Ongeveer één op de vijf panelleden (18%) denkt wel aan verhuizen en 8% is hier zeker van. Voor 21% bestaat er nog onduidelijkheid over hun verhuisplannen: ze twijfelen nog of weten nog niet of ze gaan verhuizen. Ruim de helft van de 65-plus-panelleden (53%) en iets minder dan de helft van de panelleden tussen de 55 en 64 jaar (47%) is niet van plan (op termijn) te verhuizen naar een andere woning vanwege het ouder worden Gewenste woning 2.6 Gewenste eigendomssituatie naar huidige eigendomssituatie van verhuisgeneigde 55-plussers in de 15 grote steden gewenste woning beide/ huidige woning koop huur maakt niet uit totaal koop 48% 22% 30% 100% huur 5% 88% 7% 100% totaal 24% 60% 17% 100% bron: WoON2015- microdata Bijna de helft van de huidige huizenbezitters wil weer een koopwoning, 30% maakt het niet uit en 22% wil naar een huurwoning. 88% van de huidige huurders wil blijven huren, 5% naar een koophuis en 7% maakt het niet uit. Van alle verhuisgeneigde huishoudens van 55-plussers in de 15 grote steden heeft 60% een voorkeur voor huur, een kwart een voorkeur voor koop en 17% geen duidelijke voorkeur. 2.7 Gewenste woningtype naar huidige type van verhuisgeneigde 55-plussers in de 15 grote steden gewenste woning huidige woning eengezins meergezins totaal eengezins 38% 62% 100% meergezins 23% 77% 100% totaal 30% 70% 100% bron: WoON2015- microdata De meeste 55-plussers met verhuiswens (70%) hebben een voorkeur voor een meergezinswoning (appartement/flat). Dat is niet alleen zo voor degenen die nu in een meergezins woning wonen (77%), maar ook voor degenen die nu in een eengezinswoning wonen (62%). 36 Een leven lang wonen

37 2.8 Hoeveel kamers moet de woning bij voorkeur hebben? van 55-plussers in de 15 grote steden 1 0% 2 8% 3 52% 4 25% 5 8% 6 3% 7-9 1% geen voorkeur 3% totaal 100% bron: WoON2015- microdata Drie vierde van de 55-plussers wil een 3 of 4 kamerwoning. 2.9 Is het voor iemand in het huishouden van belang dat de woonkamer, keuken, sanitair, slaapkamer van de gewenste woning bereikbaar zijn zonder traplopen? van 55-plussers in de 15 grote steden Ja 77% Nee 23% bron: WoON2015- microdata Drie vierde van de 55-plussers vindt het belangrijk dat de woonkamer, keuken, sanitair en slaapkamer van de gewenste woning bereikbaar zijn zonder traplopen Hoeveel mag de koopprijs van de woning ongeveer bedragen? van 55-plussers in de 15 grote steden % % % en meer 10% totaal 100% bron: WoON2015- microdata 60% van de verhuisgeneigde 55-plussers in de 15 grote steden willen een huis kopen tot euro, 30% tussen de en

38 2.11 Hoeveel mag de huurprijs van de woning ongeveer bedragen? van 55-plussers in de 15 grote steden % % % % % 1000 > 8% totaal 100% bron: WoON2015- microdata 77% van de verhuisgeneigde 55-plussers in de 15 grote steden willen een huis huren tot 700 euro per maand Is de gewenste woning speciaal bestemd voor ouderen? 55-plussers in de 15 grote steden totaal 55+ ja 27% 52% 39% nee 73% 48% 61% totaal 100% 100% 100% bron: WoON2015- microdata Het percentage dat een speciaal voor ouderen bestemde woning wil neemt sterk toe met de leeftijd. Van 27% voor de groep jarigen tot 52% voor de 65-plussers Wilt u een ouderenwoning die op zichzelf staat of in een complex? 55-plussers in de 15 grote steden totaal 55+ Op zichzelf staand 40% In complex 34% Geen voorkeur 26% Totaal 100% bron: WoON2015- microdata 34% van de respondenten die naar een ouderenwoning willen verhuizen geven de voorkeur aan een woning in een complex. Voor een splitsing naar leeftijden zijn te weinig data beschikbaar om daar precieze percentages van te presenteren, maar wel kan gesteld worden dat de verhuisgeneigden die in een woning speciaal bestemd voor ouderen willen wonen, de wens voor een op zichzelf staande woning afneemt en die voor een in een complex toeneemt met de leeftijd. 38 Een leven lang wonen

39 Aan de respondenten die in een complex willen wonen of geen voorkeur hebben is gevraagd in welk soort complex men wil wonen In welk soort complex wilt u wonen? van 55-plussers in de 15 grote steden totaal 55+ Een serviceflat 27% Een woonzorgcomplex 18% Een verzorgingshuis/flat 8% Andere woonvorm 47% Totaal 100% bron: WoON2015- microdata Het grootste aandeel van de respondenten die in een complex willen wonen heeft een voorkeur voor een andere woonvorm dan serviceflat, verzorgingshuis of woonzorgcomplex. Ook is hen gevraagd welke voorzieningen zij dan wensen, meerdere antwoorden mogelijk. Welke voorzieningen wilt u dat in het complex aanwezig zijn? 55-plussers in de 15 grote steden, die in een verzorgingscomplex willen wonen Een huismeester 53% Een receptie 23% Een recreatiezaal 41% Een restaurant of gezamenlijke eetzaal 40% Geen van deze 37% Bron: WoON2015- microdata Een huismeester, een recreatiezaal en een gezamenlijke eetzaal zijn de meest gewenste voorzieningen. Aan de respondenten die op zichzelf staand willen wonen of geen voorkeur hebben of in een complex en dan andere woonvorm hebben aangegeven, is gevraagd in welk soort ouderenwoning men wil wonen Wat voor een soort op zichzelf staande ouderenwoning wenst u? van 55-plussers in de 15 grote steden Een ouderenwoning, bejaardenwoning, seniorenwoning 66% Een aanleunwoning 9% Andere woonvorm 25% Totaal 100% bron: WoON2015- microdata Twee derde van degenen die op zichzelf staand willen wonen in een woning speciaal voor ouderen bedoeld, hebben een voorkeur voor een ouderenwoning, bejaardenwoning, seniorenwoning. 39

40 2.2.1 Gewenste locatie woning WoON 2.16 Waar wilt u gaan wonen? 55-plussers in de 15 grote steden Zeker in dezelfde woonplaats als nu 52% Bij voorkeur in dezelfde woonplaats als nu, maar eventueel elders in Nederland 21% Bij voorkeur elders in Nederland, maar eventueel in dezelfde woonplaats als nu 5% Zeker elders in Nederland 12% Buitenland 0% Weet ik nog niet 9% Totaal 100% bron: WoON2015- microdata 52% van de verhuisgeneigden geeft aan dat ze zeker in dezelfde woonplaats als nu wil blijven wonen, 21% bij voorkeur ook. En als u een woning vindt binnen uw huidige woonplaats, in welke buurt wilt u dan gaan wonen? 55-plussers in de 15 grote steden Zeker in dezelfde buurt als nu 24% Bij voorkeur in dezelfde buurt als nu, maar eventueel in een andere buurt 33% Bij voorkeur in een andere buurt, maar eventueel in dezelfde buurt als nu 11% Zeker in een andere buurt 18% Weet ik nog niet 13% Totaal 100% Bron: WoON2015- microdata Twee keer zoveel mensen hebben een (sterke) voorkeur voor het wonen in dezelfde buurt als nu (58%) ten opzichte van het aantal mensen dat een (sterke) voorkeur heeft voor een andere buurt (28%). 40 Een leven lang wonen

41 2.2.2 Gewenste locatie woning Bewonerspanel 2.17: Indien u overweegt of van plan bent te verhuizen naar een andere woning, denkt u dan bij voorkeur aan een andere woning: Bron: Julipeiling Bewonerspanel, 2017 Een derde van de panelleden die overweegt te verhuizen of dit van plan is, wil bij voorkeur een woning binnen de gemeente Utrecht. Ook geeft 24% de voorkeur aan een woning binnen de eigen wijk. Ongeveer 14% verhuist het liefste naar een woning buiten de gemeente Utrecht. Van de 55- plussers heeft 29% geen voorkeur voor een locatie of heeft hier nog niet over nagedacht Gewenste aanpassingen aan de woning Bewonerspanel 2.18 Overweegt u (op termijn) vanwege het ouder worden uw huidige woning aan te passen? 41

42 Ruim 1 op de 10 (11%) 55-plus-panelleden heeft aanpassingen aan hun woning gedaan. Bijna de helft van de 55-plus-panelleden (47%) is niet van plan (op korte termijn) aanpassingen te doen. Daarnaast denkt 13% wel iets te gaan doen en 3% is van plan de woning daadwerkelijk aan te passen. Ruim een kwart van de panelleden twijfelt nog of weet nog niet of ze de woning gaan aanpassen. 65-plus-panelleden denken vaker aan aanpassingen (16%) dan 55-plussers (10%). Ook heeft de eerstgenoemde groep al vaker aanpassingen gedaan (15%) Gewenste woonvormen Onderzoek gewenste woonvormen - bewonerspanel In oktober 2015 is bij het Bewonerspanel onderzoek gedaan naar woonvormen. Hierbij is geen uitsplitsing gemaakt naar leeftijd. De volgende conclusies gelden dus voor het gehele panel. Gemeenschappelijk wonen De woonvorm voor gemeenschappelijk wonen die panelleden het meeste aanspreekt (39%) is een vorm waarbij bewoners in eigen woningen en met verschillende generaties samenwonen. Een overgrote meerderheid (84%) ziet samenwonen met familieleden niet zitten. Woonvormen De meerderheid van de panelleden (69%) ziet zichzelf in de toekomst misschien in een aanleunwoning wonen. Het voordeel hiervan is dat het gaat om een zelfstandige woning met zorginstellingen in de buurt. Daarnaast is voor 67% van de panelleden het moderne hofje een mogelijke woonvorm in de toekomst. Ook hier is sprake van een zelfstandige woning en speelt gezelschap en sociale controle een grote rol. Woonvormen waar de meeste respondenten zich nooit in zien wonen zijn de harmonicawoning (32%), mantelzorgwoning (29%) en gestippeld wonen (29%). De harmonicawoning en gestippelde woning zijn beide woningen in een complex die samen een woongroep vormen. De minste leden van het panel zien zich nooit in een levensloopbestendige woning wonen (11%). 42 Een leven lang wonen

43 2.19 In welke van de onderstaande woonvormen ziet u zichzelf ooit wonen? Bron: Oktoberpeiling Bewonerspeiling,