Eurobarometer van het Europees Parlement (EB 79.5) EN JAAR VOOR DE EUROPESE VERKIEZINGEN VAN 2014 Economische en financiële deel BEKNOPTE SAMENVATTING

Transcriptie

1 Directoraat-generaal Communicatie Afdeling Analyse van de publieke opinie Brussel, 15 september 2013 Eurobarometer van het Europees Parlement (EB 79.5) EN JAAR VOOR DE EUROPESE VERKIEZINGEN VAN 2014 Economische en financiële deel BEKNOPTE SAMENVATTING Onderzoeksgebied: EU-28 ( personen geïnterviewd) Populatie: Europeanen van 15 jaar en ouder Methode: Persoonlijke interviews (CAPI) Periode: 7 tot 23 juni 2013, onderzoek uitgevoerd door TNS Opinion INLEIDING...2 A. DE REACTIES OP DE CRISIS...13 B. WELKE SPELER IS HET BESTE IN STAAT OM EFFICIËNT HET HOOFD TE BIEDEN AAN DE GEVOLGEN VAN DE CRISIS?...16 C. DE BELEIDSPRIORITEITEN IN DE CONTEXT VAN DE CRISIS...19 D. DE ROL VAN DE EURO...22 E. WELKE EUROZONE TEGEN 2025?...25 F. DE BEGROTING VAN DE EU...28 G. DE PRIORITEITEN VAN DE BEGROTING VAN DE EUROPESE UNIE...31 H. DE ALGEHELE HERVORMING VAN HET BANKENSTELSEL...34 I. DRIE INITIATIEVEN OM DE PRESTATIES VAN DE EUROPESE ECONOMIE OP TE VOEREN...37 J. DE EUROPEANEN EN DE GLOBALISERING TEGEN

2 KENNISGEVING Gelet op het feit dat Kroatië op 1 juli 2013 is toegetreden - dat wil zeggen acht dagen na de beëindiging van het veldwerk voor deze enquête - zijn sommige vragen over dit land in licht gewijzigde vorm gesteld, teneinde de verkregen resultaten effectief te kunnen verwerken in deze Eurobarometerenquête. INLEIDING Nu ons nog een jaar rest tot de Europese verkiezingen van 2014, willen wij met deze Eurobarometerenquête van het Europees Parlement meten hoe de Europeanen de economische en sociale crisis en de huidige begrotings- en bankhervormingen ondervinden. Deze publicatie is het tweede deel van de Eurobarometerenquête van het Europees Parlement "Een jaar voor de Europese verkiezingen van 2014", waarvan het eerste deel (dat de instellingen betrof), op 5 september 2013 werd gepubliceerd. Het veldwerk voor deze enquête vond plaats van 7 tot 23 juni Daarvoor zijn in de 28 EU-lidstaten burgers persoonlijk geïnterviewd door TNS Opinion. De gepresenteerde resultaten hebben betrekking op ofwel de EU-28, indien nieuwe vragen zijn toegevoegd, ofwel de EU-27, waar zij tendensen aangeven. Het derde deel verschijnt medio november en zal - zoals elk jaar - gewijd zijn aan het beeld dat de Europeanen van het Europees Parlement hebben (de Parlemeter). Deze enquête van het Europees Parlement werd aangevuld met enkele vragen die reeds in het kader van de Standaardbarometer (EB79.3) ter gelegenheid van de enquête van de Europese Commissie werden gepubliceerd. Wij willen de lezer erop attenderen dat, zoals altijd bij dit soort enquêtes, voor ogen moet worden gehouden dat het Europese gemiddelde een gewogen gemiddelde is en dat de zes lidstaten met het grootste inwonertal ongeveer 70 % van dit gemiddelde uitmaken. Tevens willen wij erop wijzen dat de eurozone 64 % en de niet-eurozone 36 % van het totale gemiddelde van de Europese Unie uitmaken. De Europese context van de enquête Zoals nu al zes jaar lang het geval is, wordt de Europese context van deze Eurobarometer vooral bepaald door de gevolgen van de monetaire, financiële, economische en sociale crisis. Waarschijnlijk hebben echter ook enkele gebeurtenissen die zich in de weken vóór de enquête of tijdens de enquête binnen deze context hebben voorgedaan, de antwoorden van de ondervraagden beïnvloed. Eurostat heeft bijvoorbeeld in juni negatieve statistieken gepubliceerd over de ontwikkeling van de werkloosheid en het bbp in de Europese Unie en de lidstaten. Tegelijkertijd heeft de Wereldbank haar prognoses voor de mondiale groei voor 2013 naar beneden bijgesteld. 2

3 Bovendien stond de politieke situatie in diverse EU-lidstaten tijdens deze periode in het teken van een zekere onrust en van politieke veranderingen: presidentsverkiezingen en regeringswissel in Italië, eerste Europese verkiezingen in Kroatië, regionale en lokale verkiezingen in Oostenrijk, het Verenigd Koninkrijk, Letland en Italië, betogingen in met name Bulgarije en Griekenland, een nieuwe premier in Tsjechië enz. Wij herinneren de lezer eraan dat het veldwerk voor de enquête plaatsvond op een moment waarop de publieke opinie de eerste tekenen van herstel in een aantal landen van de Europese Unie nog niet had bespeurd. De huidige tendensen Naarmate de enquêtes elkaar opvolgen zien we dat bepaalde ontwikkelingen zich bestendigen. Allereerst blijkt bij een onderzoek van de resultaten van de eurozone en de nieteurozone dat er in de Europese Unie bij bepaalde onderwerpen diepe kloven bestaan. Er is bijvoorbeeld een verschil van 14 procentpunten bij de vraag of voor de aanpak van de crisis de lidstaten "onderling gecoördineerde maatregelen" ten uitvoer moeten leggen: eurozone 55 % en niet-eurozone 41 %, of veeleer "individuele maatregelen" moeten treffen: eurozone 36 % en niet-eurozone 49 %. Verder zien we een aantal sociaaldemografische constanten. Jongeren, mensen met leidinggevende functies en studenten zijn het talrijkst onder degenen die de voorkeur geven aan gecoördineerd optreden van de lidstaten tegen de crisis. Meer mannen dan vrouwen hebben het gevoel dat de euro over het geheel genomen de negatieve gevolgen van de crisis heeft weten te verzachten. In het kader van de crisis blijven de vraagstukken in verband met het dagelijkse leven en de sociale kwesties voor vrouwen van prioritair belang. Als we kijken naar het aantal mensen dat de Europese Unie ziet als de speler die het best in staat is om hen daadwerkelijk te laten profiteren van de positieve gevolgen van de globalisering of om hen te beschermen tegen de negatieve gevolgen ervan, zien we dat dit het laagst is in de kansarme bevolkingsgroepen. Tot slot zien wij - vijf jaar na het omvallen van Lehman Brothers - dat er nog steeds grote verschillen zijn tussen de antwoorden van de burgers uit enkele van de sterkst door de crisis getroffen landen en die van de burgers uit de andere landen. NB: Voor een aantal vragen vindt u in de bijlage een gedetailleerde sociaaldemografische analyse. Daarin worden ook de verschillen tussen de eurozone en de niet-eurozone weergegeven. 3

4 De belangrijkste uitkomsten De overgrote meerderheid van de Europeanen is nog steeds van mening dat met het oog op de aanpak van de crisis coördinatie tussen de lidstaten de voorkeur verdient boven individuele maatregelen, ook al gaat het aantal respondenten dat voor nationale maatregelen pleit omhoog. Een op de vijf Europeanen is van mening dat de Europese Unie het beste in staat is om de gevolgen van de economische en financiële crisis efficiënt het hoofd te bieden. Een bijna even groot aantal is van mening dat de nationale regering daartoe het beste in staat is. Volgens drie op de vier Europeanen moet absolute prioriteit worden gegeven aan werkgelegenheid en bestrijding van werkloosheid. Ondanks de economische en sociale crisis zijn er steeds meer mensen die vinden dat de euro de gevolgen van de crisis heeft verzacht, maar ze blijven sterk in de minderheid. Twee op de vijf Europeanen zijn van mening dat een begroting van de Europese Unie ten belope van ongeveer 1 % van het bbp van alle lidstaten (of ongeveer 145 miljard euro) "precies goed" is, een op de vijf vindt deze begroting "niet groot genoeg" en een op de tien "te groot". In hun antwoorden op de vraag welke prioriteiten aan de begroting van de Europese Unie moeten worden toegekend, maken de Europeanen op de eerste plaats gewag van werkgelegenheid en sociale aangelegenheden, gevolgd door economische groei en onderwijs en opleiding. Nu het debat over de bankenunie in volle gang is, geeft een meerderheid van de respondenten de voorkeur aan maatregelen op Europees niveau in plaats van op nationaal niveau. Met het oog op 2025 is bijna een op de twee Europeanen van mening dat de Europese Unie het beste in staat is om hen te laten profiteren van de positieve gevolgen van de globalisering. In hun antwoord op de vraag wie hen het best kan beschermen tegen de negatieve gevolgen van deze globalisering, noemen de Europeanen de Europese Unie even vaak als de nationale regering. Volgens de respondenten zijn de volgende drie initiatieven het meest geschikt om de prestaties van de Europese economie maximaal op te voeren: verbetering van het onderwijs en de beroepsopleiding, vermindering van de overheidstekorten en de overheidsschuld en facilitering van bedrijfsoprichting. Voor bijna drie op de vier Europeanen zal China in 2025 de grootste economische macht ter wereld zijn, op grote afstand gevolgd door de Verenigde Staten en de Europese Unie. 4

5 Resultaten 1. De reacties op de crisis Samen handelen of ieder op eigen houtje? Vergeleken met maart 2012 geven de Europeanen - zij het dan in minder grote getale - voor de aanpak van de crisis nog steeds de voorkeur aan coördinatie tussen de lidstaten in plaats van individuele maatregelen. Een op de twee Europeanen (50 %, -5) is namelijk van mening dat hij/zij beter tegen de huidige crisis beschermd zou zijn indien zijn/haar land "onderling gecoördineerde maatregelen" met de andere landen van de Europese Unie zou nemen; terwijl 41 % (+3) zich beter beschermd zou voelen als hun land "individuele maatregelen" zou nemen. o Wat betreft "het uitvoeren van onderling gecoördineerde maatregelen door de lidstaten" zien we een verschil van 14 procentpunten tussen de eurozone (55 %) en de niet-eurozone (41 %). o De resultaten op nationaal niveau tonen aan dat de respondenten in Estland (71 %, +9), Duitsland (66 %,-1), Malta (66 %,-1) en Finland (66 %, -3) het meest geneigd zijn om de voorkeur te geven aan gecoördineerde maatregelen. In het Verenigd Koninkrijk (61 %,-1), Cyprus (53 %, +4), Hongarije (48 %, +6) en Tsjechië (48 %, 4) lijken de Europese burgers daarentegen individuele maatregelen de voorkeur te geven om de crisis het hoofd te bieden. o Bij een sociaaldemografische analyse stellen we vast dat: een enigszins groter aantal mannen (52 %) dan vrouwen (49 %) de voorkeur geeft aan gecoördineerde maatregelen; leidinggevenden (61 %) en studenten (58 %) het vaakst pleiten voor coördinatie tussen lidstaten, terwijl werklozen (46 %) en arbeiders (44 %) eerder geneigd zijn om de voorkeur te geven aan individuele maatregelen. 2. Welke speler is het beste in staat om efficiënt op te treden tegen de gevolgen van de crisis? Volgens de Europeanen zijn de Europese Unie (22 %) en de nationale regering (21 %) het beste in staat om "op een zo efficiënt mogelijke manier" het hoofd te bieden aan de gevolgen van de economische en financiële crisis. Een sociaaldemografische analyse toont aan dat jongeren de meerderheid vormen (25 %) onder degenen die vinden dat de Europese Unie het beste in staat is om de crisis het hoofd te bieden. 3. De beleidsprioriteiten in de context van de crisis Op de meer specifieke vraag welke beleidsprioriteiten in de context van de crisis moeten worden nagestreefd, antwoordden de Europeanen massaal "werkgelegenheid 5

6 en bestrijding van werkloosheid" (74 %, +2) ten opzichte van juni 2012, op grote afstand gevolgd door"herstel van de groei"(35 %, =) en "koopkracht en strijd tegen inflatie" (34 %, -1). Eveneens zien wij ten opzichte van vorig jaar een duidelijke vermindering van het aantal respondenten dat de "vermindering van de overheidsschuld" van de lidstaten noemt (32 %,-5). Er zijn echter andere vraagstukken van het dagelijkse leven die steeds meer mensen zorgen baren: "pensioenen" (31 %, +3) en "huisvesting" (21 %, +3). 4. De rol van de euro Hoewel nog steeds een meerderheid 51 % (-3) van mening is dat de euro de negatieve gevolgen van de crisis "over het geheel genomen niet heeft verzacht"gaat het aantal mensen dat vindt dat de euro de negatieve gevolgen van de crisis "wel heeft verzacht" omhoog 38 % (+4). o De resultaten op nationaal niveau tonen aan dat van de landen waar de respondenten van mening zijn dat de euro de gevolgen van de crisis "heeft weten te verzachten", Polen (42 %, +15), Duitsland (41 %, +13) en Estland (40 %, +12) de hoogste stijgingen laten zien. De grootste dalingen doen zich daarentegen voor in Nederland (26 %, -7), Spanje (27 %, -5) en Griekenland (37 %, -3). o Het sociaaldemografisch perspectief - Meer mannen (41 %) dan vrouwen (35 %) zijn van mening dat de euro de gevolgen van de crisis "over het geheel genomen heeft verzacht". Hetzelfde geldt voor leidinggevenden (43 %), werknemers (41 %) en studenten (41 %). - Werklozen (55 %) en personen die huishoudelijke taken verrichten (53 %) zijn het talrijkst onder degenen die van mening zijn dat "de euro over het geheel genomen de gevolgen van de crisis niet heeft verzacht". Hierbij zij vermeld dat op het platteland wonende respondenten (55 %) eerder ertoe neiging deze mening te onderschrijven dan bewoners van kleine of middelgrote steden (50 %) of grote steden (48 %). 5. Welke eurozone in 2025? Is de euro een toekomst beschoren in de niet-eurozone? Om de mening van de burgers van de niet-eurozone ten aanzien van dit onderwerp te meten, hebben wij hen gevraagd of hun land volgens hen in 2025 daadwerkelijk de euro zal hebben ingevoerd. De meerderheid van de respondenten denkt dat hun land in 2025 de euro ingevoerd zal hebben. Dit geldt voor zeven landen van de niet-eurozone: Letland 90 %, Kroatië 79 %, Litouwen 75 %; Roemenië 67 %, Polen 60 %, Hongarije 55 % en Bulgarije 52 %. In twee andere landen denken de respondenten echter het omgekeerde: het Verenigd Koninkrijk 71 % en Zweden 62 %. 6

7 Tot slot is er een perfecte tweedeling in Denemarken en Tsjechië: 49 % ja en 49 % nee in Denemarken, en 47 % ja en 47 % nee in Tsjechië. 6. De begroting van de Europese Unie Het veldwerk voor deze enquête vond plaats in de dagen die voorafgingen aan het politieke akkoord tussen de drie Europese instellingen over de begroting Dit akkoord werd na moeilijke onderhandelingen en talloze overlegronden tussen de instellingen en zelfs binnen de instellingen op 27 juni 2013 gesloten. Allereerst werd de ondervraagden uitgelegd dat de begroting van de Europese Unie ongeveer 1 % van het bruto binnenlands product van alle lidstaten tezamen bedraagt (of ongeveer 145 miljard euro). De vraag die de Europese burgers werd gesteld, ging over dit percentage. Voor ongeveer twee op de vijf Europeanen (39 %) is dit percentage voor de begroting van de Europese Unie precies goed. o Uit de resultaten op nationaal niveau blijkt dat de landen waar de publieke opinie het sterkst van mening is dat dit percentage van 1 % van het bbp "precies goed" is, Denemarken (59 %), Tsjechië (56 %) en Oostenrijk (56 %) zijn. De landen echter waar de publieke opinie het minst vaak dit antwoord geeft, zijn Spanje (23 %), Frankrijk (26 %) en Cyprus (28 %). o Het verschil tussen de eurozone (36 %) en de niet-eurozone (45 %) is 9 procentpunten. o Uit een sociaaldemografische analyse blijkt dat er meer mannen (42 %) dan vrouwen (37 %) zijn die vinden dat de begroting van de Unie een "precies goed" is. Deze mening wordt gedeeld door werknemers (49 %) en leidinggevenden (47 %) maar niet door personen die huishoudelijke taken verrichten (29 %) en werklozen (32 %). Voor 22 % van de respondenten is de begroting van de Europese Unie "te klein". o Uit de resultaten op nationaal niveau blijkt dat het antwoord "te klein" het vaakst gegeven wordt in Frankrijk (39 %), Luxemburg (37 %) en Cyprus (31 %), en het minst vaak in Bulgarije (13 %), het Verenigd Koninkrijk, Oostenrijk en Nederland (telkens 14 %). o Het verschil tussen de eurozone (25 %) en de niet-eurozone (17 %) is 8 procentpunten. o Een sociaaldemografische analyse toont aan dat er opnieuw meer mannen (25 %) dan vrouwen (19 %) zijn die vinden dat de begroting van de Unie "te klein" is. Deze mening wordt gedeeld door studenten (26 %) en leidinggevenden (25 %), maar niet door gepensioneerden en personen die huishoudelijke taken verrichten (telkens 19 %) en werknemers (21 %). 7

8 Voor 13 % van de respondenten is de begroting van de Europese Unie "te groot". o Uit de resultaten op nationaal niveau blijkt dat het aantal respondenten dat dit antwoord geeft het hoogste is in het Verenigd Koninkrijk (22 %), België (19 %) en Nederland (19 %), en het laagst in Estland (4 %), Litouwen (5 %), Malta en Letland (ieder 6 %). o Het verschil tussen de eurozone (12 %) en de niet-eurozone (14 %) is 2 procentpunten. Als we deze cijfers met elkaar vergelijken zien we dat de begroting in alle lidstaten, met uitzondering van het Verenigd Koninkrijk en Nederland, als "te klein" wordt beschouwd. 26 % van de Europeanen antwoordt "weet niet". o Uit de resultaten op nationaal niveau blijkt dat het antwoord "weet niet" het vaakst wordt gegeven in Malta (47 %), Bulgarije (47 %) en Spanje (39 %), en het minst vaak in België (9 %), Denemarken (12 %) en Zweden (14 %). o Het verschil tussen de eurozone (27 %) en de niet-eurozone (24 %) is 3 procentpunten. 7. De prioriteiten van de begroting van de Europese Unie Nadat de Europeanen was gevraagd wat hun mening was over de omvang van de begroting van de Europese Unie ten opzichte van haar bbp, werden ze verzocht zich uit te spreken over de prioriteiten die zij aan deze begroting toegekend willen zien. Het hoeft niemand te verbazen dat in de huidige context van de economische en sociale crisis de Europeanen pleiten voor: sociale aangelegenheden en werkgelegenheid (50 %) economische groei (48 %) onderwijs en opleiding (43 %) volksgezondheid (41 %) "Sociale aangelegenheden en werkgelegenheid" wordt genoemd door 75 % van de burgers in Spanje, 73 % in Portugal, 71 % in Slowakije en 70 % in Finland. o Het verschil tussen de eurozone (53 %) en de niet-eurozone (43 %) is 10 procentpunten. "Economische groei" wordt het vaakst genoemd in Cyprus (78 %), Griekenland (69 %), Bulgarije en Hongarije (telkens 64 %). o We zien dat het verschil tussen de eurozone (49 %) en de niet-eurozone (47 %) slechts 2 procentpunten bedraagt. 8

9 Tot slot wordt "onderwijs en opleiding" het vaakst genoemd in Duitsland (59 %), Spanje (57 %), Cyprus, Luxemburg en Nederland (telkens 56 %). o Dit keer loopt het verschil tussen de eurozone (48 %) en de niet-eurozone (36 %) op tot 12 procentpunten. 8. De algehele hervorming van het bankenstelsel Gedurende het afgelopen jaar heeft het Europees Parlement herhaaldelijk gepleit voor een snelle oprichting van een bankenunie op EU-niveau. De Raad Ecofin van juni 2013 (die enkele dagen na de beëindiging van het veldwerk voor deze enquête plaatsvond) heeft een algemene aanpak hiervoor vastgesteld. Het Europees Parlement heeft aldus op 12 september jongstleden definitief zijn akkoord kunnen hechten aan de invoering van een systeem voor Europees bankentoezicht dat tot doel heeft toekomstige faillissementen van banken binnen de Europese Unie te voorkomen. Daarmee is de eerste belangrijke stap gezet in de richting van een toekomstige Europese bankenunie. Ongeacht het voorgestelde item geeft een meerderheid van de Europeanen de voorkeur aan maatregelen op Europees niveau boven maatregelen op nationaal niveau. We zien echter dat er grote verschillen zijn tussen de eurozone en de nieteurozone, variërend van 11 tot 18 procentpunten al naar gelang het voorgesteld item. Supervisie en toezicht op bankinstellingen: 54 % zegt "efficiënter op Europees niveau" De landen waar de respondenten zich het vaakst uitspreken voor maatregelen op Europees niveau zijn Nederland (72 %), Duitsland (70 %), Letland (65 %) en Slovenië (65 %). Het minst vaak wordt dit antwoord gegeven in het Verenigd Koninkrijk (32 %), Roemenië (35 %) en in Malta (44 %). Regulering en plafonds voor bonussen van bankieren: 54 % zegt "efficiënter op Europees niveau" Hier vinden we onder de landen waar het antwoord "efficiënter op Europees niveau" het vaakst, respectievelijk het minst vaak wordt gegeven, dezelfde landen terug als voorheen: enerzijds Nederland (69 %), Duitsland (68 %), Letland (64 %) en anderzijds het Verenigd Koninkrijk (34 %), Malta (39 %) en Roemenië (46 %). Garantie voor banktegoeden van burgers: 47 % zegt "efficiënter op Europees niveau" (tegenover 45 % efficiënter op nationaal niveau) Het aantal Europese burgers dat steun geeft aan een garantie voor banktegoeden op Europees niveau is het hoogst in Letland (65 %), Litouwen (61 %) en Slovenië (57 %), en het laagst in het Verenigd Koninkrijk (29 %), Finland (31 %) en in Malta (36 %). 9

10 Steun aan banken in moeilijkheden: 57 % zegt "efficiënter op Europees niveau" Het aantal respondenten dat pleit voor maatregelen op Europees niveau is het hoogst in de drie Baltische landen (Letland (72 %), Estland (70 %) en Litouwen (69 %)), en in Slovenië (69 %), en het laagst in het Verenigd Koninkrijk (36 %), Roemenië (49 %) en Oostenrijk (51 %). We zien dat er grote verschillen zijn tussen de eurozone en de niet-eurozone: de respondenten uit de eurozone zijn vaker van mening dat deze maatregelen efficiënter zouden zijn op Europees niveau, terwijl de respondenten uit de niet-eurozone bij drie van de vier maatregelen van mening zijn dat maatregelen op nationaal niveau beter zouden zijn. 9. Drie initiatieven om de prestaties van de Europese economie op te voeren De Europeanen werd ook de vraag gesteld welke initiatieven volgens hen de prestaties van de Europese economie zouden opvoeren. Hun antwoorden luiden als volgt: Verbetering van onderwijs en beroepsopleiding (47 %) o Uit de resultaten op nationaal niveau blijkt dat dit initiatief het vaakst wordt genoemd in Cyprus (66 %), Duitsland (64 %) en Luxemburg (59 %), en het minst vaak in Litouwen (34 %), Italië en Slovenië (telkens 35 %). o Het verschil tussen de eurozone (49 %) en de niet-eurozone (43 %) is 6 procentpunten. Vermindering van de overheidstekorten en de overheidsschuld (32 %) o Uit de resultaten op nationaal niveau blijkt dat dit initiatief het vaakst gekozen wordt in Cyprus (53 %), Griekenland (44 %), Malta, Frankrijk, Tsjechië en Finland (telkens 41 %), en het minst vaak in Bulgarije (16 %), Estland (17 %), Polen en Roemenië (telkens 20 %). o Het verschil tussen de eurozone (33 %) en de niet-eurozone (30 %) is 3 procentpunten. Facilitering van bedrijfsoprichting (32 %) o Uit de resultaten op nationaal niveau blijkt dat bedrijfsoprichting het vaakst wordt genoemd in Litouwen (47 %), Spanje (45 %), Bulgarije en Frankrijk (telkens 44 %), en het minst vaak in Slovenië (15 %), Nederland (18 %) en Slowakije (20 %). o Het verschil tussen de eurozone (34 %) en de niet-eurozone (29 %) is 5 procentpunten. 10

11 10. De Europeanen en de globalisering tegen 2025 Tijdens deze groot opgezette enquête zijn verschillende vragen gesteld over de manier waarop de Europeanen hun toekomst en die van de Europese Unie zien. Enkele van deze vragen zijn verwerkt in het eerste deel betreffende de instellingen dat op 5 september werd gepubliceerd. In dit tweede deel betreffende de economische en sociale vraagstukken werd de Europeanen gevraagd zich uit te spreken over de globalisering. Welke speler is het beste in staat om ervoor te zorgen dat de Europeanen "profiteren" van de "positieve gevolgen van de globalisering" met het oog op 2025? Voor bijna een op de twee Europeanen (49 %) is dat "de Europese Unie", gevolgd door de "nationale regering" (43 %) en de "particuliere ondernemingen" (30 %). o Uit de resultaten op nationaal niveau blijkt dat het aantal respondenten dat "de Europese Unie" noemt het grootst is in Roemenië (68 %), België (66 %) en Malta (65 %). De laagste percentages worden wat dit betreft gemeten in het Verenigd Koninkrijk (33 %), Letland (40 %) en Slovenië (40 %). o Een sociaaldemografische analyse toont aan dat er onder de respondenten die van mening zijn dat de Europese Unie het beste in staat is om hen op efficiënte wijze te laten profiteren van de positieve gevolgen van de globalisering meer mannen (52 %) dan vrouwen (46 %) zijn; meer studenten (57 %) en leidinggevenden (55 %) dan gepensioneerden (46 %), werklozen (43 %) en huisvrouwen (43 %) zijn. Wie is, met het oog op 2025, de speler die de Europeanen "het efficiëntst kan beschermen" tegen de "negatieve gevolgen van de globalisering"? Bij deze vraag plaatsen de Europeanen de "Europese Unie " (49 %) en de "nationale regering" (49 %) op voet van gelijkheid. Zij worden gevolgd door "NGO s" (19 %) en "particuliere bedrijven" (18 %). Bij een analyse van de antwoorden op het item "Europese Unie" zien we de volgende verschillen: o De resultaten op nationaal niveau laten zien dat België (67 %), Malta (64 %) en Luxemburg, Denemarken en Roemenië (ieder 62 %) het hoogst scoren, terwijl het Verenigd Koninkrijk (34 %), Letland (37 %) en Spanje (38 %) het laagste scoren. o In de niet-eurozone is de nationale regering het best in staat om de burgers te beschermen tegen de negatieve gevolgen van de globalisering met het oog op 2025 (53 %, ten opzichte van 47 % voor de Europese Unie) Voor de eurozone geldt het omgekeerde (namelijk 46 % ten opzichte van 49 %). 11

12 o Een sociaaldemografische analyse levert de gebruikelijke verschillen op: meer mannen (52 %) dan vrouwen (46 %) noemen de Europese Unie Hetzelfde geldt voor leidinggevenden (56 %), werknemers (54 %) en studenten (54 %), die de Europese Unie vaker noemen dan werklozen (42 %) en personen die huishoudelijke taken verrichten (43 %) Welk land zal de grootste economische macht zijn tegen 2025? In het kader van deze enquête was het eveneens nuttig aandacht te besteden aan de vraag hoe de Europeanen de economische macht tegen 2025 zien. Bijna drie op de vier Europeanen (73 %) zijn van mening dat China tegen 2025 de grootste economische macht ter wereld zal zijn, gevolgd door de Verenigde Staten (51 %) en de Europese Unie (24 %). Afdeling analyse van de publieke opinie Jacques Nancy EPEurobarometer@europarl.europa.eu 12

13 A. DE REACTIES OP DE CRISIS 1) Europees gemiddelde 13

14 2) Nationale resultaten 14

15 3) Nationale ontwikkelingen 15

16 B. WELKE SPELER IS HET BESTE IN STAAT OM EFFICIËNT HET HOOFD TE BIEDEN AAN DE GEVOLGEN VAN DE CRISIS? 1) Europees gemiddelde Deze vraag is overgenomen uit de Standaard EB79 van mei

17 2) Nationale resultaten Die vraag werd overgenomen uit de Standaard EB79 van mei

18 3) Nationale ontwikkelingen Deze vraag is overgenomen uit de Standaard EB79 van mei

19 C. DE BELEIDSPRIORITEITEN IN DE CONTEXT VAN DE CRISIS 1) Europees gemiddelde 19

20 2) Nationale resultaten 20

21 3) Nationale ontwikkelingen 21

22 D. DE ROL VAN DE EURO 1) Europees gemiddelde 22

23 2) Nationale resultaten 23

24 3) Nationale ontwikkelingen 24

25 E. WELKE EUROZONE TEGEN 2025? *Die vraag werd alleen gesteld in de landen van de NIET-EUROZONE 25

26 1) Nationale resultaten *Die vraag werd alleen gesteld in de landen van de NIET-EUROZONE 26

27 2) Nationale ontwikkelingen *Die vraag werd alleen gesteld in de landen van de NIET-EUROZONE 27

28 F. DE BEGROTING VAN DE EU 1) Europees gemiddelde 28

29 2) Nationale resultaten 29

30 3) Nationale ontwikkelingen 30

31 G. DE PRIORITEITEN VAN DE BEGROTING VAN DE EUROPESE UNIE 1) Europees gemiddelde 31

32 2) Nationale resultaten 32

33 3) Nationale ontwikkelingen 33

34 H. DE ALGEHELE HERVORMING VAN HET BANKENSTELSEL 1) Europees gemiddelde 34

35 2) Nationale resultaten 35

36 3) Nationale ontwikkelingen 36

37 I. 1) DRIE INITIATIEVEN OM DE PRESTATIES VAN DE EUROPESE ECONOMIE OP TE VOEREN Europees gemiddelde 37

38 2) Nationale resultaten 38

39 3) Nationale ontwikkelingen 39

40 J. DE EUROPEANEN EN DE GLOBALISERING TEGEN De spelers die het beste in staat zijn om de mensen te laten profiteren van de positieve gevolgen van de globalisering 1) Europees gemiddelde 40

41 2) Nationale resultaten 41

42 3) Nationale ontwikkelingen 42

43 2. De spelers die het beste in staat zijn om de mensen te beschermen tegen de negatieve gevolgen van de globalisering 1) Europees gemiddelde 43

44 2) Nationale resultaten 44

45 3) Nationale ontwikkelingen 45

46 3. De grootste economische macht ter wereld tegen ) Europees gemiddelde 46

47 2) Nationale resultaten 47

48 3) Nationale ontwikkelingen 48