Dordrecht. Gemeentebestuur. Aan de Gemeenteraad

Transcriptie

1 Gemeentebestuur Dordrecht Aan de Gemeenteraad Nr. OW/2005/2654 Datum 7 juli 2005 Onderwerp beëindiging DordtPas 1. Samenvatting U heeft ons gevraagd u te adviseren over de toekomst van de Dordtpas. Het doel van de Dordtpas is "de toegankelijkheid vergroten van de Dordtse sociaal-, culturele voorzieningen en sportverenigingen voor minima en allochtonen". Voor u ligt een advies om de Dordtpas met ingang van 2006 te beëindigen. Waarbij aangetekend moet worden dat voor kinderen van 0-18 jaar een voorziening getroffen is in het "SMS-Kinderfonds (school, muziek, sport)" en ten behoeve van de warme maaltijden voor geïndiceerde ouderen reeds in 2005 door de Sociale Dienst een voorziening is getroffen. Het beschikbare budget en de te treffen maatregelen zullen erop gericht zijn dat bestaande organisaties maatregelen treffen om het bereiken van minima en allochtonen te vergroten. De evaluatie laat zien dat de Dordtpas slechts door een beperkt deel van de doelgroep wordt gebruikt. In de achter ons liggende periode zijn een aantal mogelijkheden verkend. We zijn tot de conclusie gekomen om niet te investeren in het verbeteren van het gebruik van de Dordtpas als zodanig, maar om de instellingen uit te dagen om meer cliënten/gebruikers uit de doelgroep minima en allochtonen te bereiken. De opheffing van de Dordtpas moet gezien worden in het licht van de maatregelen die in het kader van het armoedebeleid worden. Deze notitie wordt tegelijkertijd met het "Plan van aanpak SMS- Kinderfonds" aangeboden. Aan de culturele Instellingen, Sportraad, zwembaden en Bibliotheek, waar veel gebruik gemaakt wordt van de Dordtpas, is in april gevraagd wat zij als alternatief kunnen doen voor de doelgroep minima en allochtonen. ToBe en de Bibliotheek hebben uitgewerkte beleidsvoorstellen hoe zij méér minima en allochtonen kunnen bereiken. We stellen voor hen een subsidie te verlenen, voorlopig voor de duur van 2 jaar. De kortingen op de warme maaltijd voor senioren worden rechtstreeks door de Sociale Dienst aan de DWO vergoed. Het sportbeleid wordt op dit moment geëvalueerd en op basis daarvan worden nieuwe beleidsuitgangspunten geformuleerd. De doelgroep minima en allochtonen zullen daarbij worden betrokken. In het kader van de breedte sport wordt veel aandacht besteed aan sporten in de wijken voor kinderen, jongeren en senioren. De zwembaden zal worden gevraagd na te denken over een dalurenregeling en met een voorstel te komen. 2. Inleiding In opdracht van ons heeft het SGB de Dordtpas in 2003/2004 geëvalueerd. De gebruikers zijn over het algemeen tevreden over de Dordtpas, maar de Dordtpas wordt door een beperkt deel van de doelgroep gebruikt. In de afgelopen periode zijn alternatieven voor de Dordtpas geïnventariseerd en.onderzocht. Criteria die in het onderzoek een rol gespeeld hebben zijn: een pas met aantrekkelijke kortingen; de gebruiksvriendelijkheid; eenvoudige administratie liefst bij een frontoffice; uitgaan van het bestaande budget van ,-- per jaar; tegengaan fraudegevoeligheid van de pas. Een commerciële kortingspas noch een aantrekkelijke minimapas is uitvoerbaar voor het beschikbare budget.

2 Voorgeschiedenis De Dordtpas is in 1996 ingevoerd met als doel: de toegankelijkheid van sociale, culturele en recreatieve voorzieningen te verbeteren voor mensen met een laag inkomen (tot circa ,-- bruto); sociaal isolement te voorkomen. In 2003 heeft het SGB in opdracht van ons opnieuw het gebruik van de Dordtpas geëvalueerd. De onderzoeksresultaten, die in het voorjaar van 2004 aan ons zijn aangeboden, wijken nauwelijks af van de onderzoeksresultaten uit De Dordtpas is bedoeld voor Dordtenaren met een inkomen tot maximaal ,- bruto per jaar. Uit onderzoek blijkt dat circa 12% van de Dordtenaren(14.400) een inkomen heeft tot dit niveau. Feitelijk hebben slechts Dordtenaren een Dordtpas ( = 5%). Van de Dordtpas houders heeft 40% de Dordtpas (2.400) in het afgelopen jaar zes keer of vaker gebruikt. Opvallend is dat 12% van de ondervraagden de Dordtpas in de voorgaande periode helemaal niet heeft gebruikt. Het meest wordt er gebruik gemaakt van kortingen bij het zwembad, bibliotheek en kortingen voor activiteiten voor ouderen of activiteiten in buurthuizen. In de evaluatie worden de volgende conclusies getrokken: de Dordtpas werkt niet of nauwelijks stigmatiserend; hogere inkomensgroepen zijn amper bereid te betalen voor een commerciële pas met een uitgebreider aanbod, zoals b.v. in Rotterdam; de meest genoemde reden voor het niet aanvragen van de Dordtpas is de onbekendheid; het merendeel van de doelgroepen de voorkeur geeft aan het verkrijgen van de Dordtpas via de Sociale Dienst en/of Publieksdiensten; geen duidelijke toename van het aantal Dordtpashouders en het gebruik van de Dordtpas. Gerichte PR en voorlichting die n.a.v. de evaluatie is gestart leidt tot een verwaarloosbare toename van het aantal pashouders, met uitzondering van de bibliotheek. Een rechtmatige uitvoering van de Dordtpas is erg arbeidsintensief, dus kostbaar. Samenvattend stellen we vast dat in de afgelopen 10 jaar de Dordtpas gebruikt wordt door een beperkt deel van de doelgroep voor een klein aantal voorzieningen. Dat het beperken van sociaal isolement voor mensen uit de doelgroep niet is aangetoond (SGB 1997) en dat de Dordtpas arbeidsintensief is. In de evaluatie die in 2004 is uitgevoerd is niet onderzocht of het gebruik van de Dordtpas een bijdrage levert aan het oplossen van sociaal isolement. Uit recent onderzoek dat in opdracht van de bibliotheek is uitgevoerd, is gebleken dat jong volwassenen, laagopgeleiden en allochtonen relatief weinig gebruik maken van de bibliotheekvoorziening. 4. Probleemstelling In dit advies is een antwoord gezocht op de volgende vragen: Is de Dordtpas een instrument in het armoedebeleid? Vergroot de Dordtpas de toegankelijkheid van de sociaal-, culturele- en sportvoorzieningen? Wordt door het gebruik van de Dordtpas sociaal isolement tegen gegaan? 5. Doelstelling De toegankelijkheid vergroten van de Dordtse sociaal-, culturele voorzieningen en sportverenigingen voor minima en allochtonen. 6. Mogelijke Oplossingen In het najaar van 2004 zijn verschillende mogelijkheden onderzocht. a. Dordtpas inbedden als instrument in het armoedebeleid? In de tweede helft van 2004 zijn samen met de Sociale Dienst de mogelijkheden verkend om de Dordtpas een onderdeel te laten zijn van het armoedebeleid. In januari 2005 zijn in de vastgestelde nota armoedebeleid 2 doelen geformuleerd: 1. bevorderen van participatie en 2. inkomensondersteuning. Als doelgroep is geformuleerd: personen en huishoudens die langer dan

3 5 jaar aangewezen zijn op een minimum inkomen. Daarnaast is er besloten om te investeren in de toekomst van kinderen uit arme gezinnen. Voor implementatie, uitvoering en regie is de Sociale Dienst verantwoordelijk. Voor het "SMS-Kinderfonds" wordt door het rijk eenmalig een budget beschikbaar gesteld van circa ,-. Tevens wordt er extra geïnvesteerd in het tegengaan van niet gebruik van voorzieningen. Voor geïndiceerde ouderen worden de kosten voor de warme maaltijd direct vergoed aan de Dordtse Weizijns Organisatie. De Sociale Dienst kent géén voorziening die voorziet in het vergoeden van cursussen of sportverenigingen aan minima. Voor twéé doelgroepen van de Dordtpas worden binnen het armoedebeleid voorzieningen getroffen, te weten: kinderen van 0-18 jaar uit arme gezinnen; geïndiceerde ouderen met een laag inkomen voor wat betreft de warme maaltijd. b. Commerciële kortingspas: een commerciële stadspas zoals b.v. in Rotterdam geeft kortingen op een breed terrein van voorzieningen. De kosten per pas bedragen 50,- per persoon (prijsniveau 2003). Per prioritaire doelgroep kan een korting worden toegekend b.v. aan ouderen en minima. Stel dat wij deze stadspas willen invoeren voor minima en 65-plussers zou bij een minimum volume van passen (het totale aantal minima is berekend op circa personen) en een eigen bijdrage van 10,- een budget gemoeid zijn van ,- per jaar. c. De huidige Dordtpas (Dordtenaren met inkomen tot ,-) voor volwassenen continueren waarbij rekening moet worden gehouden met de in de evaluatie geformuleerde aandachtspunten: aantrekkelijkere kortingen en méér bekendheid. Als de bekendheid van de Dordtpas wordt verbeterd en het gebruik aantrekkelijker en toegankelijker wordt gemaakt, schatten we dat naar verloop van tijd passen regelmatig zullen worden gebruikt. Bij een gemiddelde korting van 50,- op jaarbasis kost deze circa ,-. (Om een idee te geven: een gemiddelde sportvereniging kost 120,- contributie.; een gemiddelde cursus kost 200,- per jaar). Ook de interne kosten voor personeel en organisatie zullen moeten worden verhoogd als jaarlijks een nieuwe pas moet worden uitgegeven om de fraudegevoeligheid tegen te kunnen gaan. Een betere PR en voorlichting die n.a.v. de laatste evaluatie is gestart heeft tot een verwaarloosbare toelichting geleid. d. De Dordtpas per 1 januari 2006 opheffen. Maatregelen treffen om de toegankelijkheid van voorzieningen voor minima te verbeteren. 7. Consequenties Als we de in de probleemstelling (par.4) gestelde vragen beantwoorden komen we tot de volgende conclusie: a. Dordtpas instrument in het armoedebeleid? In de evaluaties is niet vastgesteld dat de Dordtpas een instrument is in het armoedebeleid. Daarvoor is de Dordtpas niet ontwikkeld. In het armoede beleid wordt een voorziening getroffen voor een belangrijk deel van de doelgroep van de Dordtpas, m.n. jongeren en ouderen. Aanvullend daarop wordt voorgesteld subsidie te verlenen aan ToBe en de Bibliotheek om extra activiteiten te organiseren om minima en allochtonen te bereiken. Met de DWO zal worden gesproken over een tijdelijke tegemoetkoming in kosten m.b.t. de kortingen op cursorische activiteiten. Aan de zwembaden wordt gevraagd een dalurenregeling te organiseren en de financiële consequenties daarvan in kaart te brengen. Tevens stellen we voor de zorgvoorzieningen voor ouderen tijdelijk tegemoet te komen. b. Vergroot het gebruik van de Dordtpas het gebruik van de voorzieningen? Deze vraag is in het evaluatie onderzoek 2003 niet expliciet onderzocht. Uit de jaarverslagen van b.v. ToBe, Bibliotheek en de Sportraad kunnen we opmaken dat deze voorzieningen maar zéér beperkt gebruikt worden door allochtone personen met een laag inkomen. De bibliotheek

4 heeft voorstellen geformuleerd op welke wijze zij haar voorziening aantrekkelijker zou kunnen maken voor jonge volwassenen, laag opgeleiden en allochtonen. De DWO ontvangt ook een vergoeding (circa ,-- per jaar) vanuit de Dordtpas voor met name cursussen voor ouderen en cursussen die in het wijkcentrum Sterrenburg worden gegeven. Echter de DWO is bij uitstek een voorziening die toegankelijk is voor deze doelgroep en ontvangt daarvoor reguliere subsidie. Daarnaast is er een groot aantal voorzieningen die jaarlijks tussen 100,-- en 1.000,- vergoed krijgen. Feitelijk kunnen we géén antwoord geven op deze vraag omdat er geen nulmeting is gedaan op basis waarvan een toegenomen gebruik van de voorzieningen kan worden vastgesteld, c. Wordt door het gebruik van de Dordtpas sociaal isolement tegen gegaan? Uit beide evaluatieonderzoeken komt naar voren dat diegenen die gebruik maken van de Dordtpas, erg tevreden zijn. Echter het totale aantal gebruikers is beperkt. In het evaluatie onderzoek dat de SGB in 1997 heeft uitgevoerd wordt geconstateerd dat het tegengaan van sociaal isolement niet is vastgesteld. In 2004 is dit niet expliciet onderzocht. Om van de Dordtpas een aantrekkelijke pas te maken voor de doelgroep minima moet er extra worden geïnvesteerd in de verschillende kortingsmogelijkheden, de bekendheid van de pas en de toegankelijkheid van de pas. Om de rechtmatigheid te bevorderen moet jaarlijks nieuwe passen worden uitgegeven en moet er geïnvesteerd worden in de techniek van de automatisering. Instellingen en voorzieningen worden daarmee niet uitgedaagd om de voorziening aantrekkelijker te maken voor de doelgroep. Wij stellen u voor te investeren in maatregelen die instellingen treffen om het aantoonbare bereik van minima en allochtonen te vergroten. Het opheffen van de Dordtpas kan nadelige consequenties voor de volwassen minima, omdat zij geen gebruik meer kunnen maken van een aantal kortingen. Echter, wij verwachten dat door een prikkel neer te leggen bij de instellingen, op de langere termijn de toegang tot de instellingen voor grotere groepen minima en allochtonen gerealiseerd kan worden. 8. Beste Oplossing De hier voorgestelde beste oplossing bevat een viertal elementen: 1. Het Plan van Aanpak "SMS-Kinderfonds". Het plan van aanpak zal eind augustus 2005 aan de gemeenteraad ter besluitvorming worden voorgelegd. Alle vergoedingen die met de Dordtpas werden verleend, worden door het kinderfonds overgenomen. 2. Aan geïndiceerde ouderen zal de warme maaltijd direct met korting worden verleend. De kortingen worden direct door de Sociale Dienst aan de Dordtse Weizijns Organisatie vergoed ToBe en Bibliotheek verzoeken om plannen in te dienen die het bereik van allochtonen en minima aantoonbaar verbeteren (beschikbaar budget ,-). De zwembaden (Aquapulca, Wantijbad en de Dubbel) verzoeken om een kortingsregeling te realiseren in de daluren. Maximaal budget ,-. DWO ten behoeve van kortingen ouderenactiviteiten, buurthuizen, Menzil een bedrag van ,- per jaar ter beschikking stellen voor de duur van 3 jaar. Het Wielborgconcern en Verzorgingshuis Dubbelmonde 5.000,- per jaar subsidie beschikbaar stellen ten behoeve van kortingen activiteiten voor de duur van 3 jaar. Bij de inspanningsverplichting zal géén inkomenstoets gevraagd worden omdat dat omslachtig en inefficiënt is. Wél wordt van de instellingen gevraagd om de deelname uit een aantal wijken en scholen te vergroten. 4. Instellen van een overgangsregeling waarbij Dordtpas houders op vertoon van hun pas, in december 2005 en januari 2006 nog éénmalig gebruik kunnen maken van de kortingen. Instellingen kunnen de kosten op declaratiebasis vergoed krijgen. Hiervoor wordt ,- gereserveerd. 5. Communicatie: voor de uitvoering van de bij paragraaf 9 genoemde acties en de extra administratieve werkzaamheden een bedrag reserveren van 7.000,-.

5 - 5 - Begroting 2006 e.v.: * Tobe ,- * Bibliotheek ,- * DWO, Wieiborg, Dubbelmonde ,- * dalurenkorting zwembaden ,- Totaal: ,- Eenmalige kosten met betrekking tot afbouw en communicatie: ,-. 9. Communicatieparagraaf DordtPas De gemeente heeft lang nagedacht over het voortbestaan van de Dordtpas. Te weinig mensen maakten gebruik van de pas en het gebruik is moeilijk controleerbaar. Hoewel de keuze voor het opheffen van de Dordtpas in het algemeen belang is gemaakt, zal niet ieder individu dit zo zien. Het is onmogelijk om de Dordtpas zonder enige weerstand te laten verdwijnen. Maar we kunnen vooral de huidige Dordtpashouders natuurlijk wel tegemoet komen, ook in de communicatie. Samenhang met communicatie armoedebeleid Parallel aan het afschaffen van de Dordtpas loopt de nota armoedebeleid. Enkele belangrijke Dordtpasvoorzieningen zullen worden opgevangen in het armoedebeleid (maaltijdvoorziening ouderen en kinderfonds). Bij communicatie over de Dordtpas zal telkens een link worden gelegd naar het armoedebeleid en vice versa. Communicatie richting de Dordtpashouders Dit alles betekent dat we heel duidelijk moeten communiceren richting de Dordtpashouders. Het opheffen van de Dordtpas zal hoe dan ook stof doen opwaaien onder de 6000 houders. Ondanks het feit dat de gemeente voor een grote groep mensen met een goed alternatief komt, is er hoe dan ook een groep mensen die er op achteruit gaat. Daarnaast moeten mensen plotseling andere wegen gaan bewandelen om aan hun vergoeding te komen. Als we deze mensen tegemoet willen komen, moeten zij direct gewezen worden op de nieuwe manier om bijvoorbeeld aan hun sportvergoeding voor de kinderen te komen. Dit kan bijvoorbeeld door gerichte brieven te sturen met direct de juiste formulieren erbij. De Dordtpashouders mogen het nieuws dat de Dordtpas verdwijnt niet uit te krant lezen. Direct na het collegebesluit krijgen zij een brief waarin kort wordt uitgelegd waarom de Dordtpas verdwijnt, maar waarin ook direct wordt gewezen op de mogelijke alternatieven. Onderaan deze communicatieparagraaf is alle in te zetten middelen op een rijtje en in de tijd gezet. De boodschap: De Dordtpas verdwijnt, maar u kunt voor de belangrijkste voorzieningen nog steeds korting krijgen. In sommige gevallen zelfs meer. Communicatie richting de bij de Dordtpas aangesloten organisaties Naast de Dordtpashouders, zijn ook de organisaties die bij de Dordtpas zijn aangesloten een belangrijke doelgroep. Zij moeten duidelijk worden geïnformeerd over wat er gaat veranderen en per wanneer. Interne communicatie Intern is het vooral van belang dat de medewerkers van de Sociale Dienst en Onderwijs en Welzijn goed op de hoogte zijn van de veranderingen. De Sociale Dienst moet rekenen op extra aanvragen uit bijvoorbeeld het Kinderfonds en voor de maaltijdvoorziening. Maar ook de sector Cultuur (musea, CBK, Kunstmin) moet weten dat de Dordtpas gaat verdwijnen. Met deze sectoren is in de voorbereiding al overleg geweest. Op 'mijlpaalmomenten' kan InSite worden ingezet.

6 - 6 - Communicatie richting de pers Om ervoor te zorgen dat het afschaffen van de Dordtpas geen eigen leven gaat leiden in de lokale media is het belangrijk om pro-actief te communiceren. Direct na het collegebesluit zal een persbericht (zie bijlage 1) uitgaan. In dit persbericht wordt duidelijk gecommuniceerd over de redenen voor het opheffen van de Dordtpas en de alternatieven. Wethouder Spigt kan de plannen toelichten tijdens het persgesprek. In te zetten middelen Middel - Brief aan pashouders - Brief aan organisaties - Persbericht - Toelichting persgesprek - Artikel gemeentepagina - Aanpassing formulier E-loket - Artikel website - Artikel Intranet - Folder Kinderfonds - Wijkkranten - Verenigingsbladen Doelgroep DordtPas houders Pers Intern DordtPas aanvragers DordtPas organisaties Middel Besluit door B&W - Brief aan pashouders - Brief aan organisaties - Persbericht - Persgesprek - Artikel O&W nieuws Tijd mei/juni 2005 juni/juli 2005 sept/okt eind 2006 Besluit door gemeenteraad - Artikel O&W nieuws - Artikel gemeentenieuws - Artikel website - Artikel wijkkranten - Artikel verenigingsbladen DordtPas niet meer aan te vragen - Formulier Kinderfonds voor E-loket - Brief + formulier naar pashouders - E-loket pagina DordtPas aanpassen - Folder Kinderfonds Culturele instellingen gaan kortingen geven - Communicatie door instellingen DordtPas niet meer te gebruiken - Laatste brief aan pashouders - Artikel gemeentenieuws - Artikel website (verwijzen naar kortingen) - Persbericht - Artikel wijkkranten

7 Beslispunten Wij stellen u voor: 1. in te stemmen met het opheffen van de Dordtpas met ingang van 1 januari 2006; 2. in te stemmen met met het voorstel om de kortingsmogelijkheden voor kinderen met ouders met een gezinsinkomen tot 120% van het wettelijk minimum loon onder te brengen bij het "SMS-KInderfonds"; 3. aan ToBe en de Bibliotheek te verzoeken om voorstellen om meer allochtonen en minima te bereiken. Hiervoor wordt jaarlijks een budget gereserveerd van ,--. Hiervoor zullen prestatieafspraken worden gemaakt; 4. aan Aquapulca, het Wantijbad en de Dubbel te vragen om een dalurenregeling in te stellen en daarvoor een begroting te maken. Hiervoor wordt een budget gereserveerd van ,- per jaar; 5. aan de DWO, het Wielborgconcern en Verzorgingshuis Dubbelmonde een bedrag beschikbaar te stellen voor de duur van drie jaar van respectievelijk ,- en 5.000,- per jaar; 6. een overgangsregeling in te stellen waarbij Dordtpas houders op vertoon van hun pas, in december 2005 en januari 2006 nog éénmalig gebruik kunnen maken van de kortingen. De kosten die hiermee gemoeid zijn zullen op declaratiebasis worden vergoed. Hiervoor wordt ,- gereserveerd; 7. in te stemmen dat de éénmalige kosten voor de overgangsregeling (punt 6) ad ,-- én de extra kosten voor de uitvoering van de communicatieparagraaf ad 7.000,-, in totaal ,- gedekt kan worden uit de reserve Dordtpas. Dekking van het voorstel 1 t/m 5 kan worden gerealiseerd uit het beschikbare budget van ,-. Het college van Burgemeester en Wethouders van Dordrecht de secretaris de burgemeester R.J.G. Bandell - ontwerp besluit -