Toeristische Trendrapportage Limburg Opdrachtgever:

Transcriptie

1 Toeristische Trendrapportage 2003

2 Toeristische Trendrapportage 2003 Opdrachtgever: Opdracht: Uitgevoerd door: Uitgave: juni 2004 Jaarlijkse rapportage over het se aanbod van verblijfsaccommodaties, de vakanties van Nederlanders en buitenlandse gasten in, dagrecreatie in en de werkgelegenheid in de se toeristisch-recreatieve sector. Kenniscentrum Toerisme & Recreatie Diana Korteweg Maris Telefoon: (013) ; Bij het samenstellen van deze Toeristische Trendrapportage is de grootste zorgvuldigheid betracht, het Kenniscentrum Toerisme & Recreatie is echter niet aansprakelijk voor enige directe of indirecte schade als gevolg van de aangeboden informatie. Overname van gegevens is toegestaan, mits met bronvermelding.

3 Inhoudsopgave INLEIDING... 1 SAMENVATTING... 2 AANBOD VERBLIJFSACCOMMODATIES, HOTELS EN PENSIONS... 3 HOTELS EN PENSIONS PER REGIO... 5 HUISJESCOMPLEXEN MET TOERISTISCHE VERHUUR... 7 KAMPEERTERREINEN MET TOERISTISCHE VERHUUR... 8 GROEPSACCOMMODATIES... 9 VAKANTIES VAN NEDERLANDERS, VAKANTIEPARTICIPATIE...10 VAKANTIEFREQUENTIE...11 AANTAL VAKANTIES...12 VAKANTIEDUUR...14 TYPE VAKANTIE...15 ACCOMMODATIEVORM...16 VAKANTIESPREIDING...18 HERHALINGSBEZOEK...19 KENMERKEN VAN NEDERLANDSE TOERISTEN IN LIMBURG, HERKOMSTGEBIEDEN...23 LEEFTIJD...24 GEZINSSAMENSTELLING...25 SOCIALE KLASSE...28 REISGEZELSCHAP...29 KLANTTEVREDENHEID NEDERLANDSE TOERISTEN IN LIMBURG KWALITEIT DIENSTVERLENING / SERVICE...30 KWALITEIT ACCOMMODATIE...30 CIJFER VOOR VAKANTIE...31 VAKANTIES VAN BUITENLANDSE GASTEN, INKOMEND TOERISME IN NEDERLAND...32 INKOMEND TOERISME IN LIMBURG...34 DAGRECREATIE VANUIT WOONPLAATS, 2001/ DAGTOCHTEN IN NEDERLAND...36 BESTEDINGEN IN NEDERLAND TIJDENS DAGTOCHTEN...38 DAGTOCHTEN IN LIMBURG...39 BESTEDINGEN IN LIMBURG TIJDENS DAGTOCHTEN...41 DAGRECREATIE VANAF VAKANTIE-ADRES, WERKGELEGENHEID, BRONVERMELDING...48 BIJLAGE 1: OMSCHRIJVING SOCIALE KLASSE...49 BIJLAGE 2: AFBAKENING TOERISTISCH-RECREATIEVE SECTOR...50

4 Inleiding Sinds enkele jaren houdt de Provincie zich bezig met kennisontwikkeling. Hiertoe werkt zij samen op Zuid-Nederlands niveau, hetgeen in de loop van 2003 geresulteerd heeft in een Kenniscentrum Toerisme & Recreatie. Dit kenniscentrum houdt zich bezig met het verzamelen en analyseren van cijfers en gegevens over de toeristisch-recreatieve sector, om deze te vertalen in kennis die bruikbaar is voor een groot aantal partijen in en om de sector. In het najaar van 2003 heeft het Kenniscentrum Toerisme & Recreatie haar eerste rapportage gepubliceerd: Stand van zaken toerisme en recreatie, De voorliggende rapportage is hierop het vervolg. Uit een groot aantal bronnen zijn gegevens verzameld over het se aanbod van verblijfsaccommodaties, de vakanties van Nederlanders en buitenlandse gasten in, dagrecreatie in en de werkgelegenheid in de se toeristisch-recreatieve sector. Op de volgende pagina vindt u een samenvatting van de meest in het oog springende resultaten, daarna wordt ieder onderwerp uitvoerig behandeld. 1

5 Samenvatting Aanbod De ontwikkeling van het se toeristisch-recreatieve aanbod wordt gekenmerkt door kwaliteitsverbetering en/of schaalvergroting. In de hotelsector groeide het gemiddeld aantal kamers in een hotel iets en nam het aantal hotels met 1 of 2 sterren af ten gunste van het aantal 3- en 4-sterrenhotels. Op huisjescomplexen en kampeerterreinen met toeristische verhuur daalde het aantal slaapplaatsen per bedrijf, vaak duidt dit op een investering in kwaliteit en kleinschaligheid. Vakanties van Nederlanders Landelijk gezien daalde het aantal binnenlandse vakanties in 2003 met 3%, maar voor was de ontwikkeling nog verontrustender: het aantal vakanties daalde met 12% en het aantal overnachtingen zelfs met 16%. Nederlandse vakantiegangers kozen in 2003 vaker voor een verblijf in een vakantiewoning, ten koste van het verblijf op een toeristische kampeerplaats. Ook qua bestedingen moest inleveren, enerzijds kwam dit door de daling van het aantal vakanties en de kortere verblijfsduur, maar ook per vakantiedag werd minder uitgegeven. Kijkend naar kenmerken van de toerist valt op dat vakantiegangers uit bijna alle provincies de weg naar in 2003 minder goed wisten te vinden. Verder valt bij de kenmerken van de toerist op dat het aantal vakantiegangers uit de hoge sociale klasse A toenam van 14% naar 17%. Het aandeel van de lage sociale klassen C en D nam af, met name in Noord- en Midden-. De Nederlandse toeristen waren in 2003 tevreden over de vakantie in, gemiddeld waardeerden zij hun vakantie met het cijfer 7,9. Vakanties van buitenlandse gasten Landelijk was er in 2003 sprake van een daling van bijna 3%, maar zag het aantal buitenlandse gasten groeien. Dit gold voor alle herkomstlanden, meest opvallend is de groei van toeristen uit de groep overig Europa 1. Dagrecreatie Over dagrecreatie vanuit de woonplaats zijn helaas geen nieuwe gegevens beschikbaar, daarom worden de oude gegevens nogmaals getoond. Nieuwe gegevens over dagrecreatie tijdens de vakantie zijn wel beschikbaar. Bij deze gegevens is de invloed van het warme weer en van de economische tegenwind wel zichtbaar: wat minder vaak uit eten en winkelen en vaker zwemmen. De ontwikkeling in de bezoekersaantallen is helaas niet bekend. Werkgelegenheid De ontwikkeling van de werkgelegenheid volgt de ontwikkeling van het aantal toeristen: in alle sectoren en in bijna alle regio s was er sprake van een daling van het aantal banen. Het Land van Peel & Maas is de enige positieve uitzondering, hier was sprake van een kleine groei. 1 Dit zijn alleen de vakantiegangers die verbleven in een toeristische accommodatie, verblijf op een vaste standplaats, in een tweede woning e.d. wordt niet geregistreerd. 2

6 Aanbod verblijfsaccommodaties, 2003 Hotels en pensions In onderstaande tabel wordt het aanbod van hotels en pensions per provincie weergegeven voor Provincies Aantal bedrijven Aantal kamers abs. % abs. % Gem. aantal kamers per hotel Friesland 229 7,9% ,9% 20 Groningen 93 3,2% ,2% 22 Drenthe 142 4,9% ,6% 17 Overijssel 158 5,5% ,7% 28 Flevoland 15 0,5% 638 0,7% 43 Gelderland 285 9,9% ,9% 32 Utrecht 93 3,2% ,7% 47 Noord-Holland ,3% ,4% 44 Zuid-Holland ,6% ,1% 41 Zeeland 217 7,5% ,3% 18 Noord-Brabant 249 8,6% ,0% ,8% ,5% 24 Nederland totaal ,0% ,0% 32 Bron: Bedrijfschap Horeca & Catering telt 13,8% van het totale aantal bedrijven in Nederland en bezet daarmee de tweede plaats op de ranglijst. Het aantal kamers per accommodatie ligt in met een gemiddelde van 24 een stuk lager dan het landelijk gemiddelde. 700 Ontwikkeling hotelaanbod Friesland Groningen Drenthe Overijssel Flevoland Gelderland Utrecht Noord-Holland Zuid-Holland Zeeland Brabant Bron: Bedrijfschap Horeca & Catering In de periode is het Nederlandse hotelaanbod gekrompen van hotels naar hotelaccommodaties. Ook in daalde het aantal hotels, van 421 naar 400. Hoewel het aantal bedrijven in Nederland daalde, groeide het aantal hotelkamers met 5% naar kamers. Echter in daalde het aantal hotelkamers licht met 0,25% naar kamers. Deze schaalvergroting wordt geïllustreerd door het diagram op de volgende pagina. 3

7 Ontwikkeling aantal kamers per hotel Friesland Groningen Drenthe Overijssel Flevoland Gelderland Utrecht Noord-Holland Zuid-Holland Zeeland Brabant Bron: Bedrijfschap Horeca & Catering Classificatie hotels en pensions Van de 400 se hotels en pensions zijn 320 accommodaties geclassificeerd volgens de Benelux Hotelclassificatie, dit is 80% van het totaal. De aantallen geclassificeerde hotels in de verschillende provincies zien er als volgt uit: Friesland Groningen Drenthe Overijssel Flevoland Gelderland Utrecht N-Holland Z-Holland Zeeland Brabant NL totaal % 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Niet-geclassificeerd BHC 1 ster BHC 2 sterren BHC 3 sterren BHC 4 sterren BHC 5 sterren Bron: Bedrijfschap Horeca & Catering telt, vergeleken bij het landelijk gemiddelde, relatief veel hotels met 2 en 3 sterren en relatief weinig niet-geclassificeerde hotels en pensions. 4

8 Hotels en pensions per regio Regio Aantal bedrijven Aantal kamers Gem. aantal abs. % abs. % kamers per hotel Maasduinen 32 8,0% 789 8,1% 25 Land van Peel & Maas 29 7,3% 459 4,7% 16 Maasplassen/Meinweg 29 7,3% 626 6,5% 22 Parkstad 43 10,8% ,8% 29 Westelijke Mijnstreek 27 6,8% 632 6,5% 23 Mergelland ,5% ,8% 20 Maastricht 38 9,5% ,5% 52 totaal % % 24 Bron: Bedrijfschap Horeca & Catering Iets meer dan de helft van alle hotels en pensions in is gevestigd in Mergelland. De rest van de hotels en pensions is redelijk gelijkmatig verdeeld over de andere regio s in. In drie van de zeven regio s is het aantal hotels en pensions ten opzichte van 2002 gewijzigd: In de Regio Maasduinen en Land van Peel & Maas is er nu in totaal één hotel minder, in de regio Mergelland is het aantal hotels met 4 afgenomen. In bovenstaand overzicht valt verder op dat de regio Maastricht relatief grootschalige accommodaties kent. Land van Peel & Maas wordt daarentegen gekenmerkt door de relatieve kleinschaligheid van de accommodaties. In alle regio s is het aantal kamers ten opzicht van 2002 gewijzigd; in de regio s Parkstad en Maastricht is het aantal kamers gestegen, in de overige regio s is het aantal gedaald. Grootste daling vond plaats in de regio Mergelland: het verlies van 101 hotelkamers hangt natuurlijk samen met het verdwijnen van vier hotels. De classificatie van hotels in de se regio s is in onderstaand overzicht zichtbaar. Maasduinen Land van Peel & Maas Maasplassen/Meinweg Parkstad Westelijke Mijnstreek Mergelland Maastricht totaal % 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Niet geclassificeerd BHC 1 ster BHC 2 sterren BHC 3 sterren BHC 4 sterren BHC 5 sterren Bron: Bedrijfschap Horeca & Catering 5

9 De mutaties in het hotelaanbod hebben ook plaatsgevonden op het gebied van de hotelclassificatie. Binnen de hotels met vier en vijf sterren zijn er geen wijzigingen. Het aanbod met 3 sterren hotels is het meest (met drie hotels) toegenomen in de regio Mergelland en het meest afgenomen (met twee hotels) in de regio Maasplassen/Meinweg. Op s niveau worden alle mutaties samengebracht en kan worden geconcludeerd dat het aandeel van hotels met vier en vijf sterren in 2003 groter is dan in Dit verschil wordt niet veroorzaakt door een groei van het aantal hotels in deze klassen, maar door een afname van de hotels in de lagere klassen Niet geclassificeerd Ontwikkeling aantal hotels naar classificatie BHC 1 ster BHC 2 sterren BHC 3 sterren BHC 4 sterren BHC 5 sterren Bron: Bedrijfschap Horeca & Catering 6

10 Huisjescomplexen met toeristische verhuur Een huisjescomplex betreft een complex bestaande uit ten minste 20 zomerhuisjes, (vakantie)bungalows of (vakantie)appartementen, voor zover deze verblijfseenheden hoofdzakelijk voor verhuur door de exploitant of beheerder van het complex beschikbaar zijn. Complexen tweede woningen, waarvan de individuele woningen in eigendom zijn van afzonderlijke particulieren en die niet hoofdzakelijk beschikbaar zijn voor verhuur door de exploitant van het complex, behoren dus niet tot deze categorie. Tweede woningen (dus in eigendom van een particulier) die verhuurd worden door een gezamenlijke beheerder (bijv. Landal Green Parcs) zijn inbegrepen, losse verhuur door particulieren niet. In onderstaande tabel volgt een overzicht van het aanbod per provincie in Provincie Aantal bedrijven Aantal slaapplaatsen Gem. per bedrijf absoluut % absoluut % Friesland 80 10,4% ,8% 145 Groningen 10 1,3% ,1% 426 Drenthe 60 7,8% ,6% 353 Overijssel 75 9,7% ,8% 236 Flevoland 9 1,2% ,5% 561 Gelderland ,7% ,3% 199 Utrecht 18 2,3% ,2% 138 Noord-Holland ,4% ,3% 221 Zuid-Holland 37 4,8% ,2% 442 Zeeland 63 8,2% ,2% 355 Noord-Brabant 59 7,7% ,3% ,7% ,6% 259 Nederland totaal % % 260 Bron: CBS staat na Gelderland op de tweede plek voor wat betreft het aantal bedrijven in het segment huisjescomplexen. Er is echter een eerste plaats weggelegd voor voor wat betreft het aantal slaapplaatsen. De complexen in hebben een gemiddeld aantal slaapplaatsen van 259, hetgeen vrijwel overeenkomt met het landelijke gemiddelde Friesland Groningen Ontwikkeling aantal huisjescomplexen Drenthe Overijssel Flevoland Gelderland Utrecht Noord-Holland Zuid-Holland Zeeland Brabant Bron: CBS In is het aantal huisjescomplexen (volgens de CBS-definitie) in de periode met een percentage van 41% meer dan gemiddeld toegenomen van 80 naar 113. Het aantal slaapplaatsen op de complexen is in die periode toegenomen met ruim 4%. In de afgelopen drie jaar is de gemiddelde grootte van de huisjescomplexen dus flink afgenomen, 7

11 de complexen zijn gemiddeld kleinschaliger geworden. Nieuwe kleinschalige huisjescomplexen kunnen een rol spelen bij deze gemiddelde schaalverkleining. Kampeerterreinen met toeristische verhuur De hieronder weergegeven aantallen betreffen kampeerterreinen met toeristische verhuur en ten minste 20 slaapplaatsen in Dit houdt in dat alle vaste standplaatsen en een deel van de minicampings buiten beschouwing worden gelaten. Dit beeld is dus níet volledig! Provincie Aantal bedrijven Aantal slaapplaatsen Gem. per bedrijf absoluut % absoluut % Friesland 162 7,2% ,4% 328 Groningen 67 3,0% ,4% 258 Drenthe 176 7,8% ,0% 365 Overijssel ,5% ,7% 253 Flevoland 49 2,2% ,7% 398 Gelderland ,3% ,1% 253 Utrecht 51 2,3% ,8% 398 Noord-Holland 172 7,7% ,6% 443 Zuid-Holland 136 6,1% ,5% 291 Zeeland 213 9,5% ,2% 377 Noord-Brabant ,4% ,0% ,1% ,6% 382 Nederland totaal % % 320 Bron: CBS staat met 181 bedrijven op de vijfde plaats wat betreft het aantal kampeerterreinen en op de zesde plaats voor het aantal slaapplaatsen. Met het hoge aantal slaapplaatsen per bedrijf behoren de se kampeerterreinen tot de grotere campings in Nederland Friesland Groningen Ontwikkeling aantal kampeerterreinen Drenthe Overijssel Flevoland Gelderland Utrecht Noord-Holland Zuid-Holland Zeeland Brabant Bron: CBS Het aantal kampeerterreinen is in de periode in licht gegroeid, van 179 naar 181 bedrijven. Het totaal aantal slaapplaatsen is met bijna 7% echter flink gedaald van naar plaatsen, wat duidt op kleinere kampeerterreinen. Een en ander kan wellicht verklaard worden door de kwaliteitsverbetering die door diverse campinghouders is uitgevoerd, waarbij de vergroting van standplaatsen leidde tot een daling van het totaal aantal plaatsen op een terrein. Daarnaast speelt wellicht ook de opkomst van kampeermogelijkheden op de boerderij mee. Kampeerterreinen die voorheen niet werden meegeteld omdat men minder dan 20 standplaatsen had, worden na een kleine uitbreiding van het aantal standplaatsen nu wel meegerekend door het CBS. 8

12 Groepsaccommodaties In onderstaande tabel volgt een overzicht van het aanbod van groepsaccommodaties per provincie in Provincie Aantal bedrijven Aantal slaapplaatsen Gem. per bedrijf absoluut % absoluut % Friesland ,6% ,5% 72 Groningen 15 1,9% 953 1,7% 64 Drenthe 72 9,2% ,3% 73 Overijssel 78 10,0% ,9% 72 Flevoland 9 1,2% 925 1,6% 103 Gelderland ,6% ,4% 72 Utrecht 16 2,1% ,3% 117 Noord-Holland 44 5,6% ,4% 57 Zuid-Holland 27 3,5% ,9% 60 Zeeland 24 3,1% ,9% 68 Noord-Brabant ,6% ,9% ,6% ,2% 76 Nederland totaal % % 73 Bron: CBS staat zowel wat betreft het aantal bedrijven als het aantal slaapplaatsen op de vierde plaats in de ranglijst. De grootte van de bedrijven ligt met gemiddeld 76 slaapplaatsen iets boven het landelijk gemiddelde Friesland Groningen Ontwikkeling aantal groepsaccommodaties Drenthe Overijssel Flevoland Gelderland Utrecht Noord-Holland Zuid-Holland Zeeland Brabant Bron: CBS Het aanbod van groepsaccommodaties en het aantal overnachtingen in dit type accommodatie heeft zich landelijk gezien wat gestabiliseerd, in sommige provincies is het aantal accommodaties wat gedaald, in andere provincies is er sprake van lichte groei. In was er echter sprake van een meer dan gemiddelde toename van zowel het aantal bedrijven (+30%) als het aantal slaapplaatsen (+ 33%). 9

13 Vakanties van Nederlanders, Vakantieparticipatie De vakantieparticipatie geeft het percentage van de Nederlandse bevolking aan, dat in een bepaald jaar minstens éénmaal op vakantie is geweest. Deze participatie kan ook berekend worden voor verschillende bestemmingen. Vakantieparticipatie binnenlandse bestemmingen Friesland 7% Groningen Drenthe Overijssel Flevoland 2% 1% 2% 8% 7% 7% 8% Gelderland 13% Utrecht 3% Noord-Holland Zuid-Holland Zeeland Brabant 8% 5% 6% 7% 8% 9% 12% 11% Nederland 53% 54% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% In 2003 is 82% van de Nederlanders op vakantie geweest; 54% van de Nederlanders is ten minste één keer in eigen land op vakantie geweest. Binnen Nederland kent Gelderland de hoogste vakantieparticipatie, gevolgd door en Brabant. In 2003 heeft 11% van de Nederlanders ten minste één vakantie doorgebracht in. 2 Let op: dit hoofdstuk behandelt de vakanties van Nederlanders, toeristische én vaste standplaatsvakanties. Verblijf met een zakelijk motief en vakanties van buitenlandse gasten zijn níet in dit hoofdstuk opgenomen. 10

14 Vakantiefrequentie Het begrip vakantiefrequentie drukt het gemiddeld aantal vakanties uit dat de Nederlandse vakantiegangers in de betreffende periode (2003) hebben ondernomen. Vakantiefrequentie provincies Friesland 1,37 1, Groningen 1,24 1, Drenthe Overijssel Flevoland Gelderland 1,32 1,38 1,50 1,37 1,34 1,31 1,51 1,57 Utrecht 1,69 2,08 Noord-Holland 1,45 1,66 Zuid-Holland Zeeland Brabant 1,62 1,61 1,52 1,64 1,45 2,00 1,26 1,18 0,00 0,50 1,00 1,50 2,00 2,50 De vakantiefrequentie is het hoogst in de provincie Utrecht, in deze provincie is het aandeel van vaste standplaatsvakanties zeer groot. In ging men in 2003 gemiddeld 1,18 keer op vakantie. Het aantal vakanties dat vakantiegangers in 2003 hebben doorgebracht is vergeleken met de vakantiefrequentie van de andere provincies het laagste in. 11

15 Aantal vakanties Nederlanders brachten in 2003 ruim 18 miljoen vakanties door in eigen land (zowel toeristische als vaste standplaatsvakanties), 3% minder dan in Het aantal binnenlandse vakantie-overnachtingen daalde met 7%. Provincie Aantal vakanties Aantal vakantie-overnachtingen absoluut % absoluut % Friesland ,1% ,5% Groningen ,9% ,9% Drenthe ,5% ,2% Overijssel ,1% ,5% Flevoland ,2% ,9% Gelderland ,1% ,3% Utrecht ,9% ,6% Noord-Holland ,7% ,7% Zuid-Holland ,3% ,4% Zeeland ,7% ,1% Noord-Brabant ,6% ,0% ,9% ,8% Nederland totaal % % Gelderland is al jaren koploper op de binnenlandse vakantiemarkt, gevolgd door. Wat betreft het aantal vakantie-overnachtingen bezet de vierde plaats op de ranglijst. Aantal vakanties x ,7% Ontwikkeling aantal vakanties ,8% -8,9% -1,7% +4,6% -7,1% +4,3% -15,6% -12,2% ,2% +61,9% -10,8% 0 Friesland Groningen Drenthe Overijssel Flevoland Gelderland Utrecht Noord-Holland Zuid-Holland Zeeland Brabant Slechts enkele provincies mochten zich in 2003 verheugen in een groei van het aantal binnenlandse vakanties. Gelderland wist haar koppositie verder te verstevigen en hekkensluiter van 2002 Flevoland is een plaatsje op de ranglijst geklommen. In was in 2003 sprake van een afname van het aantal vakanties ten opzichte van

16 In 2003 ontving 1,97 miljoen Nederlandse toeristen, een daling van ruim 12% ten opzichte van Ook het aantal vakantie-overnachtingen kent een flinke daling van maar liefst 16%. Hoewel 2003 dus een relatief slecht jaar is na topjaar 2002, is de langjarige ontwikkeling nog steeds positief (vgl. de trendlijn). Aantal vakanties x 1 miljoen 2,3 2,2 2,1 2,0 1,9 1,8 1,7 1,6 1,5 1,4 1, Aantal vakantie-overnachtingen x 1 miljoen se regio s De meeste Nederlandse vakantiegangers hebben hun vakantie in doorgebracht in de regio Peel & Maas en in iets kleinere getale in de regio Mergelland. Regionale verdeling vakanties, 2003 Overig Zuid- 9% Maasduinen 12% Mergelland 29% Maastricht 9% Maasplassen/WCL 7% Peel & Maas 34% 13

17 De daling van het aantal binnenlandse vakanties in is in alle regio s zichtbaar, maar niet overal in gelijke mate. De drukst bezochte regio Peel & Maas bleef in 2003 populair, hier was slechts sprake van een kleine daling. In de regio Mergelland valt op dat het aantal vakanties niet zo zeer is afgenomen, maar het aantal overnachtingen wel. Dat duidt op een kortere verblijfsduur; de ontwikkeling in verblijfsduur wordt onder aan de pagina getoond. Aantal vakanties x % Regionale ontwikkeling vakanties, % -10% -19% -4% -18% Maasduinen Peel & Maas Maasplassen/WCL Maastricht Mergelland Overig Zuid Aantal vakantie-overnachtingen x Regionale ontwikkeling vakantie-overnachtingen, % -4% -29% -30% -15% -19% Maasduinen Peel & Maas Maasplassen/WCL Maastricht Mergelland Overig Zuid Vakantieduur In onderstaande grafiek wordt de gemiddelde vakantieduur in 2002 en 2003 weergegeven voor de se regio s, gemiddeld en voor alle binnenlandse vakanties. Ontwikkeling vakantieduur in nachten ,0 7,0 6,0 5,0 4,0 3,0 2,0 1,0 0,0 7,2 5,7 5,7 5,8 5,3 5,4 5,4 5,3 5,2 5,5 4,7 5,0 3,7 4,1 4,1 3,2 Maasduinen Peel & Maas Maasplassen / WCL Maastricht Mergelland Overig Zuid- gem NL gem. De gemiddelde vakantieduur is voor alle binnenlandse vakanties gedaald, maar voor niet overal. De regio Maasduinen mag zelfs een groei in de vakantieduur noteren. In de regio Maasplassen/WCL is de gemiddelde verblijfsduur wel erg fors gedaald. 14

18 De verhouding tussen korte en langere vakanties wordt duidelijk in onderstaand diagram. Verdeling naar vakantieduur per regio Maasduinen 55% 30% 11% 4% Peel & Maas 45% 44% 6% 5% Maasplassen/WCL 42% 42% 12% 6% Maastricht 74% 20% 4% 2% Mergelland 46% 44% 7% 3% Overig Zuid- 62% 29% 10% 1% gem. 50% 38% 7% 4% NL gem. 50% 33% 11% 6% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% 2-4 dagen (=korte vakantie) 5-8 dagen 9-15 dagen 16+ dagen In werden in 2003 relatief evenveel korte vakanties doorgebracht als in de rest van Nederland. Met name in Maastricht vinden veel korte vakanties plaats. In de regio Maasplassen/WCL vinden relatief de meeste lange vakanties, vanaf 9 dagen, plaats. Type vakantie Een vaste standplaatsvakantie is een vakantie in een accommodatie op een vaste seizoen- of jaarplaats, die in eigen bezit is of in het bezit van iemand anders binnen het huishouden. Alle overige vakanties zijn toeristische vakanties. In het diagram wordt het percentage toeristische vakanties weergegeven. In 2002 was gemiddeld 73% van de binnenlandse vakanties een toeristische vakantie, in 2003 nam dat aandeel toe tot 75%. In bleef het toeristische vakanties op (bijna) hetzelfde hoge peil: 91%. Binnen is er echter sprake van uiteenlopende ontwikkelingen. Zo groeide het aandeel toeristische vakanties in Zuid-: in de regio Mergelland en vooral in overig Zuid- nam het aantal vaste standplaatsvakanties af tot een minimum. In de regio s Maasduinen en Maasplassen/WCL steeg juist het aandeel van de vakanties op de vaste standplaats. 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 100% 89% 83% Aandeel toeristische vakanties 98% 100% 98% 98% 99% 96% 87% 80% Maasduinen Peel & Maas Maasplassen/WCL Maastricht Mergelland Overig Zuid- 92% 91% gem. 75% 73% NL gem

19 Accommodatievorm In onderstaand diagram wordt het gebruik van accommodaties (op basis van het aantal overnachtingen in 2002 en 2003) weergegeven. Noord- en Midden % 26% 9% 56% Noord- en Midden % 18% 12% 63% Zuid % 25% 3% 38% Zuid % 25% 2% 36% gem % 25% 7% 23% gem % 21% 8% 52% NL gem % 23% 16% 41% 5% NL gem % 23% 16% 43% 5% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% hotels/pensions toeristisch kamperen vast kamperen vakantiewoningen zeil- of motorboot overig Op basis van bovenstaand diagram is een aantal verschuivingen in het accommodatiegebruik te constateren. Voor als geheel valt op dat het verblijf in een vakantiewoning enorm in populariteit is toegenomen, ten koste van het toeristisch kamperen. 16

20 Voor 2003 kan ook worden ingezoomd op het gebruik van accommodaties in subregio s. Door deze diagrammen wordt zichtbaar hoe het accommodatiegebruik per regio verschilt: elke regio heeft duidelijk een eigen karakter. Accommodatiegebruik Maasduinen overig 2% hotels/ pensions 6% toeristisch kamperen 19% Accommodatiegebruik Peel & Maas zeil/motor boot 2% overig 1% hotels/ pensions 2% toeristisch kamperen 15% vakantiewoningen 71% vast kamperen 2% vakantiewoningen 63% vast kamperen 17% vakantiewoningen 49% zeil/motor boot 4% Accommodatiegebruik Maasplassen/WCL overig 3% hotels/ pensions 9% vast kamperen 5% toeristisch kamperen 30% Accommodatiegebruik Maastricht zeil/motor overig vakantiewoningen boot 2% 3% 11% vast kamperen 3% toeristisch kamperen 12% hotels/ pensions 69% NB: De diagrammen voor de Maasplassen/WCL, Maast richt en overig Zuid- zijn, vanwege het geringere aantal waarnemingen per jaar, gebaseerd op het gemiddelde over 2002 en vakantiewoningen 43% Accommodatiegebruik Mergelland overig 2% hotels/ pensions 31% vakantiewoningen 36% Accommodatiegebruik Overig Zuid- overig hotels/ 5% pensions 17% toeristisch kamperen 24% vast kamperen 9% toeristisch kamperen 33% 17

21 Vakantiespreiding Hieronder wordt het aantal vakanties per maand weergegeven voor in 2002 en Zichtbaar wordt dat de zomermaanden juni en augustus aan belang hebben verloren en dat er groei heeft plaatsgevonden buiten het seizoen, in mei, september en opvallend: december. 16% Vakantiespreiding 14% 12% 10% 8% 6% 4% 2% 0% jan feb mrt apr mei jun jul aug sep okt nov dec % 14% 12% 10% 8% 6% 4% 2% 0% Vakantiespreiding Noord- en Midden- jan feb mrt apr mei jun jul aug sep okt nov dec De regio Noord- en Midden- kon een flinke groei noteren in het voorjaar: april en mei. Ook juli kende groei, de daling in augustus was echter groter Zuid- had daarentegen een daling van het aantal vakanties in het voor- en hoogseizoen. Groei kwam pas na de zomer: in september en in de wintermaanden november en december. 16% 14% 12% 10% 8% 6% 4% 2% 0% Vakantiespreiding Zuid- jan feb mrt apr mei jun jul aug sep okt nov dec

22 Herhalingsbezoek In onderstaand schema wordt het herhalingsbezoek van de Nederlandse vakantieganger in weergegeven. Vakanties op een vaste standplaats zijn uiteraard buiten beschouwing gelaten. Voor valt op dat er relatief veel vakantiegangers zijn, die niet in de afgelopen 5 jaar in op vakantie zijn geweest, maar daarvóór wel. 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% Noord- en Midden- Zuid- gem. NL gem. Eerste vakantie In de afgelopen 5 jaar nog Langer dan 5 jaar geleden Voor Noord- en Midden- zijn er relatief veel vakantiegangers die de regio voor het eerst bezoeken. In Zuid- is dat percentage wat lager, in deze regio is het herhalingsbezoek het hoogst. 19

23 Bestedingen door Nederlandse vakantiegangers, Gedurende de jaren zijn de bestedingen tijdens vakanties steeds gegroeid. Onderstaande diagrammen tonen de ontwikkeling door de jaren heen, zowel voor bestedingen per vakantie als per vakantiedag. De bestedingen in zijn van oudsher flink hoger dan de gemiddelde bestedingen tijdens een binnenlandse vakantie Ontwikkeling van gem. bestedingen per vakantie in NL gem Ontwikkeling van gem. bestedingen per vakantiedag in NL gem. In 2003 werd in zo n 337 miljoen uitgegeven door Nederlandse vakantiegangers, een daling van 22% ten opzichte van Dit is vooral te verklaren door de terugloop in het aantal vakanties; de dalende bestedingen spelen natuurlijk ook een rol. 3 Let op: dit hoofdstuk behandelt de vakanties van Nederlanders, toeristische én vaste standplaatsvakanties. Verblijf met een zakelijk motief en vakanties van buitenlandse gasten zijn níet in dit hoofdstuk opgenomen. 20

24 De gemiddelde bestedingen per vakantie (per persoon) bedroegen in , in 2002 was dat nog 192. Dit bedrag omvat alle bestedingen van Nederlanders tijdens hun vakantie in, dus inclusief de kosten van hun accommodatie, kosten van boodschappen, dagjes uit en alle andere activiteiten die tijdens de vakantie worden ondernomen. De daling van de bestedingen per vakantie in is groter dan in de rest van Nederland. De bestedingen per vakantiedag vertonen nagenoeg dezelfde ontwikkeling als die van de bestedingen tijdens alle binnenlandse vakanties. In de grafieken hieronder worden de bestedingen per vakantie en per vakantiedag getoond voor alle provincies. 250 Bestedingen per persoon per vakantie in FR GR DR OV FL GE UT NH ZH ZE NB LB NL gem. 35 Bestedingen per persoon per vakantie dag in FR GR DR OV FL GE UT NH ZH ZE NB LB NL gem De bestedingen per vakantiedag zijn het meest geschikt voor vergelijkingen met andere gebieden, omdat de vakantieduur dan geen rol meer speelt. Immers, hoe langer de vakantie duurt, hoe meer er in het algemeen besteed wordt. In wordt door de Nederlandse vakantieganger per dag gemiddeld het meest uitgegeven. 21

25 In Noord- en Midden- zijn zowel de gemiddelde bestedingen per vakantie als per vakantiedag relatief en absoluut het sterkst gedaald Noord- en Midden- Gem. bestedingen per vakantie in Zuid- gem. NL gem Noord- en Midden- Gem. bestedingen per vakantiedag in Zuid- gem. NL gem

26 Kenmerken van Nederlandse toeristen in, 2003 Herkomstgebieden In deze tabel wordt de top-3 van herkomstprovincies voor en haar regio s weergegeven Noord- en Midden- Zuid-Holland (26%) Brabant (20%) (16%) Zuid- Zuid-Holland (22%) Noord-Holland (21%) Brabant (11%) Zuid-Holland (24%) Brabant (16%) Noord-Holland (15%) In onderstaand diagram wordt de ontwikkeling getoond van het aantal vakantiegangers naar herkomstprovincie. De daling van het aantal vakanties is verspreid over (bijna) alle herkomstprovincies. Alleen uit de provincies Groningen, Overijssel en kwamen meer toeristen dan in Zeeland Ontwikkeling van aantal vakanties naar herkomstprovincie Friesland Utrecht Flevoland Gelderland Noord-Holland Noord-Brabant Drenthe Zuid-Holland Overijssel Groningen -70% -60% -50% -40% -30% -20% -10% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 23

27 Leeftijd In onderstaand diagram wordt de leeftijd van Nederlandse vakantiegangers in weergegeven, afgezet tegen de leeftijd van de gemiddelde Nederlander die in eigen land op vakantie gaat. 25% 20% 15% 10% 5% 0% 0-12 jaar jaar jaar jaar jaar jaar jaar 65 of ouder NL vakantiegangers in Gem. Nederlander op vakantie in eigen land Door de leeftijdsgroepen die op vakantie gaan in te vergelijken met de leeftijdsgroepen die op vakantie gaan in eigen land, worden verschillen in het vakantiepubliek zichtbaar. In het hiernaast getoonde diagram worden de Nederlandse vakantiegangers in weergegeven naar leeftijd, in 2002 en jaar; 16% 0-12 jaar; 21% jaar; 5% jaar; 10% jaar; 17% jaar; 3% jaar; 8% jaar; 16% 0% 10% 20% 30% 40% De leeftijdsopbouw is in 2003 weinig veranderd ten opzichte van Wel opvallend is de toename van het aantal kinderen: de leeftijdscategorie 0-12 jaar is gegroeid tot een aandeel van 21% jaar; 15% jaar; 15% jaar; 17% jaar; 13% 50% 60% 70% jaar; 11% jaar; 10% 80% 65 of ouder; 11% 65 of ouder; 12% % 100% 24

28 Kijkend naar de leeftijdsopbouw van vakantiegangers per regio wordt duidelijk dat er grote regionale verschillen zijn. 35% 30% 25% 20% 15% 10% 5% 0% 0-12 jaar jaar jaar jaar jaar jaar jaar 65 of ouder N&M Zuid- gem. De regio Noord- en Midden- heeft met name een grote aantrekkingskracht op mensen in de leeftijdscategorie van 0 t/m 12 en 35 t/m 44 jaar. De regio Zuid- wordt daarentegen relatief veel bezocht door mensen in de leeftijdsgroep van 13 t/m 34 jaar en personen van 45 jaar en ouder. Gezinssamenstelling In onderstaand diagram wordt de gezinssamenstelling van Nederlandse vakantiegangers in weergegeven, afgezet tegen de gezinssamenstelling van de gemiddelde Nederlander die in eigen land op vakantie gaat. Gezin, kind. < 6 jr Gezin, kind. < 6 jr en kind. > 6 jr Gezin, kind jr Gezin, kind jr en kind.> 13 jr Gezin, kind. > 13 jr Gezin zonder kind. < 35 jr Gezin zonder kind jr Gezin zonder kind. > 55 jr Alleenstaande < 65 jr Alleenstaande > 65 jr 0% 5% 10% 15% 20% 25% 30% NL vakantieganger in Gem. Nederlander op vakantie in eigen land 25

29 Uit het diagram op de vorige pagina valt op dat gezinnen zonder kinderen in de leeftijdsgroep 55 jaar of ouder bij hun keuze voor een binnenlandse vakantiebestemming relatief weinig voor kiezen. Gezinnen met kinderen die jonger zijn dan 6 jaar kiezen relatief vaak voor als zij in eigen land op vakantie gaan. In onderstaand diagram wordt de ontwikkeling van het aantal vakanties in weergegeven naar gezinssamenstelling. Gezin, kind jr Gezin, kind. > 13 jr Gezin zonder kind. < 35 jr Gezin zonder kind jr Gezin zonder kind. > 55 jr Alleenstaande < 65 jr Gezin, kind. < 6 jr Alleenstaande > 65 jr Gezin, kind jr en kind.> 13 jr Gezin, kind < 6 jr en kind. > 6 jr -60% -40% -20% 0% 20% 40% 60% 80% De daling van het aantal vakanties wordt niet specifiek veroorzaakt door één bepaalde groep, maar is gespreid over diverse gezinsvormen. Opvallend is de grote toename van het aantal gezinnen met kinderen jonger én ouder dan 6 jaar. 26

30 In onderstaand diagram wordt de gezinssamenstelling van Nederlandse vakantiegangers in de se regio s weergegeven, afgezet tegen de gemiddelde Nederlander die in op vakantie gaat. Gezin, kind. < 6 jr Gezin, kind. < 6 jr en kind. > 6 jr Gezin, kind jr Gezin, kind jr en kind.> 13 jr Gezin, kind. > 13 jr Gezin zonder kind. < 35 jr Gezin zonder kind jr Gezin zonder kind. > 55 jr Alleenstaande < 65 jr Alleenstaande > 65 jr 0% 5% 10% 15% 20% 25% N&M Zuid- NL vakantiegangers in Opmerkelijke regionale verschillen zijn dat alleenstaanden en gezinnen zonder kinderen relatief veel verblijven in Zuid- en dat gezinnen met kinderen relatief veel verblijven in Noord- en Midden-. 27

31 Sociale klasse Hieronder worden vakantiegangers in ingedeeld naar sociale klasse en wordt de ontwikkeling getoond. De indeling naar sociale klasse is gebaseerd op de beroepsgroep en de opleiding van de hoofdkostwinner. In de bijlage wordt een en ander nader toegelicht. Noord- en Midden % 35% 20% 35% Noord- en Midden % 39% 20% 29% Zuid % 38% 17% 26% Zuid % 34% 22% 22% gem % 37% 18% 31% gem % 37% 21% 26% NL gem % 37% 20% 27% NL gem % 35% 20% 27% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% A Bb Bo CD Meest opvallend in bovenstaand diagram is de toename van het aantal vakantiegangers uit de hoge sociale klasse A in : hun aandeel is gestegen van 14% naar 17%. Deze groei is zichtbaar in beide se regio s. Daarnaast is het aandeel van de lagere sociale klasse CD afgenomen, het meest in de regio Noord- en Midden-. 28

32 Reisgezelschap Hieronder wordt weergegeven met hoeveel personen men in Nederland, en de se regio s op vakantie gaat. Noord- en Midden- 5% 19% 47% 16% 7% 6% Zuid- 15% 54% 17% 7% 3% 4% gem. 10% 35% 33% 12% 5% 5% NL gem. 11% 41% 28% 12% 5% 4% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% 1 persoon 2 personen 3-4 personen 5-6 personen 7-9 personen 10+ personen Een en ander leidt tot een gemiddelde groepsgrootte, die hieronder wordt getoond voor 2002 en De gemiddelde groepsgrootte is in groter dan in de rest van Nederland. Vooral de regio Noord- en Midden- springt er met een gemiddelde groepsgrootte van 4,7 personen bovenuit ,1 4,7 3,2 3,6 3,7 4,2 3,5 3, Noord- en Midden- Zuid- gem. NL gem. 29

33 Klanttevredenheid Nederlandse toeristen in Kwaliteit dienstverlening / service De vakantiegangers is gevraagd een oordeel te geven over de kwaliteit van de dienstverlening / service, bijvoorbeeld op de receptie, in winkels en in horecagelegenheden. Dit wordt hieronder getoond; het grijze vlak staat voor respondenten die geen oordeel gegeven hebben omdat de vraag niet van toepassing was of omdat men geen antwoord wist. Noord- en Midden- 20% 67% 7% 6% Zuid- 16% 70% 1% 6% 8% gem. 18% 68% 7% 7% NL gem. 17% 65% 1% 6% 11% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Uitstekend Goed Matig Slecht Geen oordeel (n.v.t. of weet niet) Het oordeel uitstekend wordt in net iets vaker gegeven dan in de rest van Nederland. In de regio Noord- en Midden- is de gast het meest tevreden over de dienstverlening en service: maar liefst 87% beoordeelt dit met uitstekend of goed. Kwaliteit accommodatie De vakantiegangers is tevens gevraagd een oordeel te geven over de kwaliteit van de accommodatie waar men overnacht heeft. Dit wordt hieronder getoond. 1% Noord- en Midden- 29% 61% 6% 2% 1% Zuid- 25% 64% 8% 3% 1% gem. 27% 63% 7% 2% NL gem. 31% 57% 1% 8% 3% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Uitstekend Goed Matig Slecht Geen oordeel (n.v.t. of weet niet) 30

34 Vakantiegangers beoordelen de kwaliteit van accommodaties in vaker met een uitstekend of goed dan gemiddeld. Vooral in de regio Noord- en Midden- is men hierover zeer tevreden. Cijfer voor vakantie Gemiddeld: 7,9 8,0 7,9 7,8 100% 90% 10 80% 9 70% 8 60% 50% 7 40% 6 30% 20% % 1-3 0% Noord- en Midden- Zuid- gem. NL gem. 31

35 Vakanties van buitenlandse gasten, 2003 Inkomend toerisme in Nederland In 2003 brachten ruim 9 miljoen buitenlandse gasten hun vakantie door in Nederland. Alleen het verblijf in een toeristische accommodatie wordt geregistreerd, verblijf op een vaste standplaats, in een tweede woning of in een boot wordt niet vastgelegd. Provincie Aantal vakanties Aantal vakantie-overnachtingen absoluut % absoluut % Friesland ,7% ,7% Groningen ,2% ,1% Drenthe ,2% ,5% Overijssel & Flevoland ,5% ,9% Gelderland ,5% ,5% Utrecht ,5% ,8% Noord-Holland ,5% ,7% Zuid-Holland ,6% ,6% Zeeland ,3% ,5% Noord-Brabant ,6% ,5% ,4% ,1% Nederland totaal % % Bron: CBS Noord- en Zuid-Holland zijn de meest bezochte provincies. staat op de derde plaats voor het aantal vakanties en op de vierde plaats voor het aantal overnachtingen. In onderstaand diagram wordt getoond hoe het inkomend toerisme zich in 2003 ten opzichte van 2002 ontwikkeld heeft. 40% Ontwikkeling inkomend toerisme per provincie % 20% 10% Groningen +7,8% Overijssel & Flevoland +26,1% Gelderland +3,8% Zeeland +19,4% +5,1% 0% -10% -20% -30% -40% Friesland -9,9% Drenthe -17,6% Utrecht -28,7% Noord-Holland -2,2% Zuid-Holland -13,4% Brabant -7,7% NL gem. -2,7% Bron: CBS Landelijk is er sprake van een daling van 2,7%, maar diverse provincies hebben toch groei weten te realiseren. Naar kwamen 5,1% meer buitenlandse vakantiegangers. 32

36 Het inkomend toerisme in Nederland kent een grote verscheidenheid aan herkomstlanden. In onderstaand diagram worden de voornaamste herkomstgebieden weergegeven ( NB: gebaseerd op het aantal vakanties, nie t op he t aantal vakantie-overnachtingen). Azië 6% Overig wereld 2% Amerika 11% Duitsland 31% Overig Europa 12% Spanje 3% Italië 4% Frankrijk 5% België 8% Groot-Brittannië 18% Bron: CBS Duitsland en Groot-Brittannië zorgen - net als in samen voor ongeveer de helft van alle buitenlandse vakantiegangers in Nederland. Duitsland België Ontwikkeling herkomstlanden % +4% +1% +12% Groot- Brittannië Frankrijk -10% -8% +5% +9% Overig Europa -4% +36% Amerika -1% +2% Azië -32% -15% Australië / Oceanië -12% +28% Afrika -25% -22% Nederland -60% -50% -40% -30% -20% -10% 0% 10% 20% 30% 40% Bron: CBS Het inkomend toerisme naar heeft zich voor vele herkomstlanden gunstig ontwikkeld, soms beter en soms iets minder als de ontwikkeling voor Nederland als geheel. 33

37 Inkomend toerisme in 850 Aantal vakanties x Aantal vakantie-overnachtingen x Bron: CBS In 2003 ontving buitenlandse toeristen. Dit betekent dat voor het eerst sinds 2000 weer een stijging. Het aantal vakantie-overnachtingen is eveneens licht gestegen, naar 2,1 miljoen overnachtingen. Met het hiernaast afgebeelde cirkeldiagram wordt geïllustreerd welke landen de belangrijkste herkomstlanden zijn van buitenlandse toeristen in. Overig Europa 13% Overig wereld 6% Duitsland is de grootste leverancier met bijna de helft van het aantal buitenlandse toeristen. België en Groot-Brittannië nemen gezamenlijk nog eens 27% voor hun rekening. Opvallend is het relatief grote aandeel van gasten uit Overig Europa. Italië 2% Frankrijk 4% Groot- Britannië 12% Duitsland 48% België 15% Bron: CBS Aantal vakanties x Ontwikkeling herkomstlanden , , ,5 45,1 Duitsland België Groot-Brittannië Frankrijk Overig Europa Overig wereld Bron: CBS 34

38 In onderstaand schema wordt weergegeven welk deel van buitenlandse toeristen in Nederland in verblijft. Bovendien wordt de gemiddelde vakantieduur in afgezet tegen de gemiddelde verblijfsduur in Nederland. Herkomstland Aantal vakanties in Gem. vakantieduur in in nachten Aantal vakanties in NL Gem. vakantieduur in NL in nachten Aandeel in NL Duitsland , ,0 11,6% België , ,8 13,4% Groot-Brittannië , ,1 4,9% Frankrijk , ,1 6,2% Rest Europa , ,3 5,8% Amerika , ,0 2,8% Azië , ,9 2,4% Australië/Pacific , ,1 2,4% Afrika , ,1 1,3% Totaal , ,8 7,4% Bron: CBS Het aandeel van in het inkomend toerisme in Nederland is in 2003 gestegen van 6,9% naar 7,4%. Vooral van de Belgische en Duitse bezoekers aan ons land neemt een belangrijk deel voor haar rekening. Voor de overige herkomstlanden speelt een bescheiden rol. De verblijfsduur in is vergelijkbaar met de gemiddelde verblijfsduur van een vakantie in Nederland. In onderstaande grafiek wordt de vakantiespreiding van buitenlandse toeristen in weergegeven voor de jaren 2002 en % Vakantiespreiding buitenlandse toeristen in % 10% 8% 6% 4% 2% 0% jan feb mrt apr mei jun jul aug sep okt nov dec Bron: CBS Duidelijk wordt dat de voorseizoenmaanden maart, april en mei aan belang hebben verloren en dat juni aan belang heeft gewonnen. In augustus kwamen er minder buitenlandse toeristen, het naseizoen (september, oktober) kende groei ten opzichte van

39 Dagrecreatie vanuit woonplaats, 2001/02 Dagtochten in Nederland Een dagtocht is een recreatieve activiteit waarvoor men tenminste twee uur van huis is (zonder dat daarbij een overnachting elders plaatsvindt), exclusief bezoeken aan familie of kennissen en exclusief uitstapjes vanaf een vakantieadres. De Nederlandse bevolking ondernam in 2001/02 ruim 980 miljoen dagtochten, 5% meer dan in 1995/96 4. Helaas zijn er geen recentere gegevens beschikbaar. In 2001/02 waren sport & sportieve recreatie en uitgaan de categorieën activiteiten die het meest tijdens een dagtocht werden ondernomen. aantal x 1 miljoen Uitgaan Toeren Toeschouwer/begeleider bij sport Zonnen/zwemmen e.d. Bezoek attractiepunt e.d. Recreatief winkelen 1995/ /02 Bron: CBS/NRIT Sport/sportieve recreatie Overig (verenigingen, hobby's) De top-10 van meest ondernomen activiteiten ziet er als volgt uit: Aantal dagtochten x 1 miljoen 1995/ /02 Recreatief winkelen 129,1 112,8 Verenigingsactiviteiten, hobbyclubs e.d. 97,2 83,8 Wandelen 59,4 65,9 Uit eten gaan 43,2 55,1 Bar-, cafébezoek 47,7 54,3 Fietsen 43,0 47,9 Toeschouwer/begeleider bij sport 33,1 36,3 Trimmen, hardlopen, fitness e.d. 31,2 33,4 Naar toneel, concert, ballet e.d. 23,9 31,8 Zwemmen in binnenbad 29,5 29,5 Bron: CBS/NRIT Recreatief winkelen is de meest populaire activiteit voor een dagje uit, ondanks een daling van 13%. Het verenigingsleven staat nog steeds op de tweede plaats, maar ook hier is sprake van een afname: 14%. De derde plaats wordt bezet door wandelen, dat zich mag verheugen in een toenemende populariteit: +11% /96 betreft de periode 1 september september /02 beslaat de periode 1 december december

40 Kenmerken van dagtochten - spreiding in tijd De meeste dagtochten vanuit de woonplaats worden ondernomen in het voorjaar en de herfst. De ondervertegenwoordiging van de zomer wordt met name veroorzaakt door vakanties. Dagtochten vanaf het vakantie-adres komen in het volgende hoofdstuk aan de orde. Winter 23% Voorjaar 27% Herfst Zomer 27% 23% Zaterdag is de meest favoriete dag om een dagtocht te ondernemen (zie schema). Totaal aantal dagtochten Gemiddeld per dag x 1 miljoen % x 1 miljoen Zaterdag 229,7 23 4,3 Zon- of feestdag 201,8 21 3,4 Weekdag 550,0 56 2,2 Totaal 981, ,7 Bron: CBS/NRIT Kenmerken van dagtochten - afstand, vervoermiddel en reistijd Het merendeel van de dagtochten vindt binnen een straal van 5 km van huis plaats, in onderstaand diagram wordt weergegeven wat de afgelegde afstand voor dagtochten is. < 5 km 40% 5-15 km 27% km 15% >= 30 km 18% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Auto 56% Openbaar vervoer 6% Geen vervoermiddel 11% Fiets 24% Overig 2% Taxi Touringcar Bromfiets/ scooter/motor 16% De auto is het meest gebruikte vervoermiddel voor dagtochten. De fiets wordt ook veel gebruikt, met name op de korte afstanden (zie diagram links). 5% 4% 7% 11% 57% Bij 68% van de dagtochten is de reistijd korter dan 1 uur (zie diagram rechts). geen vervoermiddel < 1 uur 1-2 uur 2-3 uur 3 uur of langer onbekend Bron: CBS/NRIT 37

41 Bestedingen in Nederland tijdens dagtochten Activiteitencategorie Gemiddeld per persoon per dagtocht Entree Consumptie Reis Totaal Zonnen, zwemmen e.d. 2,22 2,56 1,10 5,87 Sport & sportieve recreatie - wandelen 0,37 2,90 1,38 4,65 - fietsen 0,34 3,35 0,59 4,27 - overig 3,58 3,09 0,99 7,66 Toeschouwer/begeleider bij sport 3,00 4,52 2,09 9,61 Toeren 1,39 6,13 5,66 13,18 Bezoek attractiepunt, 4,11 6,69 3,34 14,14 bezienswaardigheid, evenement Recreatief winkelen 0,54 4,99 2,39 7,92 Uitgaan - naar film, toneel, concert, ballet e.d. 10,87 7,29 1,79 19,95 - overig uitgaan (uit eten, café, disco e.d.) 2,41 20,83 2,04 25,29 2,83 2,53 1,35 6,71 Overig (verenigingen, hobby s) De gemiddelde bestedingen per persoon bedragen tijdens een dagtocht 11,73. Hiernaast wordt getoond hoe dit bedrag is verdeeld over de diverse kostencomponenten: entree, consumptie en reis. Reis 1,84 Bron: CBS/NRIT Entree 2,92 Activiteitencategorie Aantal dagtochten in Nederland x Consumptie 6,97 Bestedingen per persoon per dagtocht Bron: CBS/NRIT Totale bestedingen Zonnen, zwemmen e.d , Sport & sportieve recreatie - wandelen , fietsen , overig , Toeschouwer/begeleider bij sport , Toeren , Bezoek attractiepunt, bezienswaardigheid, evenement , Recreatief winkelen , Uitgaan - naar film, toneel, concert, ballet e.d , overig uitgaan (uit eten, café, disco e.d.) , Overig (verenigingen, hobby s) , Bron: CBS/NRIT Totaal wordt er tijdens dagtochten zo n 11,5 miljard besteed. 38