Verenso richtlijn urineweginfecties. Wouter Rozemeijer Arts-microbioloog

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "Verenso richtlijn urineweginfecties. Wouter Rozemeijer Arts-microbioloog"

Johanna van der Laan
4 jaren geleden
Aantal bezoeken:

1 Verenso richtlijn urineweginfecties Wouter Rozemeijer Arts-microbioloog

2 Inhoud Aspecifieke ziektepresentatie algoritme Asymptomatische bacteriurie Verwekkers

3 Casus 84-jarige vrouw VG/ DM2, hypertensie, vasculaire dementie A/ Verpleging belt, patiënt is niet haarzelf, urine stinkt en is geconcentreerd. Geen koorts AO/ Urinestick positief

4 Casus 84-jarige vrouw VG/ DM2, hypertensie, vasculaire dementie A/ Verpleging belt, patiënt is niet haarzelf, urine stinkt en is geconcentreerd. Geen koorts AO/ Urinestick positief Aspecifieke ziektepresentatie

5 Aspecifieke ziektepresentatie geriatrische paradigma gerechtvaardigd bij uwi? geen goed antwoord mogelijk 200 oudere patiënten ( 65 jaar) op SEH asymptomatisch versus aspecifieke symptomen: acute verwardheid, zwakheid of koorts zonder lokale urineweggerelateerde klachten Ducharme 2007

Klinische verschijnselen uwi dysurie urineretentie scrotumpijn mictiedrang verandering in kleur urine agitatie/agressie (nieuw/verergerd) macroscopische hematurie nieuwe urine-incontinentie frequente

6 Klinische verschijnselen uwi dysurie urineretentie scrotumpijn mictiedrang verandering in kleur urine agitatie/agressie (nieuw/verergerd) macroscopische hematurie nieuwe urine-incontinentie frequente mictie verminderde urineproductie prostaatpijn verandering in mentale status (zonder klinische verdenking op een delier) troebele urine (zichtbare) urethrale pusafscheiding pijn/gevoeligheid nierloge verandering in geur urine nycturie suprapubische pijn niet zichzelf zijn ( anders dan anders ) Van Buul 2018

7 Klinische verschijnselen uwi dysurie urineretentie scrotumpijn mictiedrang verandering in kleur urine agitatie/agressie (nieuw/verergerd) macroscopische hematurie nieuwe urine-incontinentie frequente mictie verminderde urineproductie prostaatpijn verandering in mentale status (zonder klinische verdenking op een delier) troebele urine (zichtbare) urethrale pusafscheiding pijn/gevoeligheid nierloge verandering in geur urine nycturie suprapubische pijn niet zichzelf zijn ( anders dan anders )

9 Wanneer uwi behandelen? één of meer urineweg-gerelateerde klachten in combinatie met systemische ziekteverschijnselen meerdere urineweg-gerelateerde klachten één zeer hinderlijke urineweg-gerelateerde klacht een of meer urineweg-gerelateerde klachten met samengaande pijn in de nierloge (flankpijn) en/of suprapubische pijn pijn in de nierloge in combinatie met systemische ziekteverschijnselen

11 Casus 84-jarige vrouw VG/ DM2, hypertensie, vasculaire dementie A/ Verpleging belt, patiënt is niet haarzelf, urine stinkt en is geconcentreerd. Geen koorts AO/ Urinestick positief Asymptomatische bacteriurie

12 Aanvullende diagnostiek uwi bij kwetsbare ouderen Asymptomatische bacteriurie 1% bij meisjes -> 20% gezonde 80-ers Bijdragende factoren o.a.: Verminderde oestrogeenproductie Verminderde bactericide activiteit prostaatvloeistof Verhoogd residuaal volume Chronische aandoeningen Incontinentie Lage vochtinname Lage mictiefrequentie 50% ouderen in verpleeghuis

13 Aanvullende diagnostiek uwi Kun je dan nog AO doen om de diagnose waarschijnlijker of onwaarschijnlijker te maken? Urinestick Sediment Dipslide Kweek Bloedonderzoek (CRP, leuco s, PCT) Aantonen Uitsluiten

14 Diagnostiek uwi Kun je dan nog AO doen om de diagnose waarschijnlijker of onwaarschijnlijker te maken? Aantonen Urinestick nee ja Sediment nee ja Dipslide nee ja Kweek nee ja Bloedonderzoek (CRP, leuco s, PCT) onbekend Uitsluiten onbekend

15 Overige overwegingen AO Urinekweek: Nauwelijks behulpzaam bij stellen diagnose Stroomlijnen van therapie Verwekker(s) en het bijbehorende gevoeligheidsspectrum Epidemiologische gegevens Aanbeveling: Kweek urine altijd bij patiënten met tekenen van weefselinvasie, bij mannen, bij falen van ingezette therapie en bij recidiverende infecties.

17 Verwekkers en gevoeligheden Kwetsbaarheid (leeftijd en woonsituatie)

18 E. coli landelijk 65+ verpleeghuis 2016 Escherichia coli totaal % S % I % R amoxicilline / ampicilline ,9 1,3 50,8 amoxicilline/clavulaanzuur ,2 4,5 28,2 ciprofloxacine ,8 1,3 20,9 cotrimoxazole ,2 0,1 26,7 fosfomycine ,9 0,0 2,1 nitrofurantoïne ,2 0,1 3,7 Overschatting (patiënten met weefselinvasie, risicofactoren en onvoldoende respons)

19 Gepoold landelijk verpleeghuis E. coli, K. pneumoniae, P. mirabilis totaal % S % I % R amoxicilline / ampicilline ,0 0,9 51,1 amoxicilline/clavulaanzuur ,1 3,5 21,4 ciprofloxacine ,2 3,2 16,6 cotrimoxazole ,1 0,3 25,6 fosfomycine ,8 0,0 11,2 nitrofurantoïne ,2 2,1 27,7

20 Effectiviteit van AB Open-label multicenter RCT 513 vrouwen van dgn nitro v. eenmalig fosfo Eindpunt: klachtenvrij na 28 dgn Huttner 2018

21 Resultaten Nitro superieur op primaire en secundaire eindpunten Geen verschil in (afwezige) resistentie Geen verschil in bijwerkingen

22 Fosfomycine In vitro goede effectiviteit In vivo lager, suggereert farmacologische verklaring Dosering juist? Risico resistentie? Wijma 2018

23 Behandeling uwi Cystitis: 1 e keus blijft nitro effectief weinig resistentie smalle indicatie Weefselinvasie: lokaal resistentie oude kweken aug/cot/cip aanpassen n.a.v. kweek Overleg eigen lab over lokale resistentiedata

24 Take home uwi bij kwetsbare ouderen Geef alleen AB behandeling bij urineweggerelateerde klachten Zo niet: monitor patient met aandacht voor vochthuishouding Urinestick alleen om infectie uit te sluiten (geen sediment of dipslide) Nitrofurantoïne 1 e keus bij cystitis Bij weefselinvasie meerdere opties

25 Vragen?

Vergelijkbare documenten

Overzicht aanbevelingen richtlijn Urineweginfecties bij kwetsbare ouderen (2018)

Overzicht aanbevelingen richtlijn Urineweginfecties bij kwetsbare ouderen (2018) Klinische verschijnselen Aspecifieke klachten en symptomen bij kwetsbare ouderen kunnen niet worden toegeschreven aan een