Financiële ontwikkelingen decentralisaties sociaal domein. Beeldvormende avond 3 december 2015

Transcriptie

1 Financiële ontwikkelingen decentralisaties sociaal domein Beeldvormende avond 3 december

2 Binnenlands Bestuur Uitgaven 3d een black box Miljoenentekort jeugdzorg in regio Utrecht 2

3 Financiële ontwikkelingen decentralisaties sociaal domein Gemeenten zijn sinds januari 2015 verantwoordelijk voor de uitvoering van taken op het gebied van jeugd, werk en zorg. Het rijk heeft hiervoor financiële middelen beschikbaar gesteld via de integratie-uitkering sociaal domein. In de beeldvormende avond zal interactief worden ingegaan op de geldstromen vanuit het rijk, mede in relatie tot de onzekerheden over de te verwachten kosten. Verder komen onderwerpen aan de orde zoals transformatie, samenhang van de 3D's, ontschotting en zaken rond de implementatie. 3

4 Voordat we beginnen welkom voorstellen: Frans Bos, Strategisch Financieel Adviseur en docent gemeentefinanciën Bestuursacademie Nederland de presentatie staat in na afloop in de vergaderbundel van de raad interactieve presentatie druk op de knop als u iets wilt vragen. volle dia s om e.e.a. nog eens na te kunnen lezen 4

5 Ontwikkelingen op macro-niveau openbaar bestuur verplaatst zich meer en meer naar de gemeente gemeenten ontvangen hiervoor budgetten het rijk houdt een aantal sturingsinstrumenten aan zich gemeenten zijn verantwoordelijk 5

6 Cultuuromslag: Sociaal domein denken afweging en spanning op lokaal niveau tussen: - bepalen (wet- en regelgeving) - betalen (rijk verstrekt macrobudget, maar is niet o.b.v. werkelijke kosten op lokaal niveau) - verantwoorden sociaal domein denken is nodig consequenties voor het te voeren financieel beleid vraagt een cultuuromslag 6

7 Programmabegroting 2016 de raad heeft de begroting 2016 recent vastgesteld wat is het begrotingstotaal van de gemeente Veenendaal? hoeveel geld hiervan is voor het sociaal domein? 7

8 Sociaal domein uitbreiding op de domeinen Wmo en Participatiewet domein jeugd is een nieuwe wereld onvoldoende inzicht in gebruik en kosten samenwerken is soms noodzakelijk: inkoop (2 e lijnszorg) Centrum Jeugd en Gezin (1 e lijnszorg) transformatie in de 2 e en tussen de 1 e en 2 e lijnszorg PGB s en SVB het rijk trekt voor de decentralisaties 3 jaar uit! na 3 jaar van integratie- naar algemene uitkering Werkagenda (ICT, rechtmatigheid, etc.) 8

9 Geldstromen sociaal domein uitkeringen uit het gemeentefonds: - algemene uitkering - integratie-uitkering: Beschermd wonen, Hulp bij het huishouden - integratie-uitkering sociaal domein: jeugd, nieuwe taken Wmo, Participatiewet specifieke uitkering: - Wet Bundeling Uitkeringen Inkomensvoorziening Gemeenten (BUIG) 9

10 Ontwikkelingen geldstromen sociaal domein uitkeringen uit het gemeentefonds: - algemene uitkering: geen nadeel groot-onderhoud - integratie-uitkering: hulp bij het huishouden vervalt in integratie-uitkeringen sociaal domein: efficiencykortingen, nieuwe verdeelmodellen, uitname Wet Langdurige Zorg (WLZ) specifieke uitkering: - Wet Bundeling Uitkeringen Inkomensvoorziening Gemeenten (BUIG): nieuw verdeelmodel 10

11 Verdeelmodellen sociaal domein het rijk stelt macrobudgetten vast verdeling lijkt een zaak voor gemeenten te zijn voor- en nadeelgemeenten: Veenendaal nadeelgemeente historische kosten zijn niet de werkelijke kosten objectieve modellen zijn slechts een poging tot objectiviteit uitkomsten van beide verdeelmodellen kunnen (behoorlijk) afwijken van de werkelijke kosten tekorten hoeven niet verwijtbaar te zijn overschotten zijn niet altijd een verdienste 11

12 Open-einde-regelingen en het sociaal domein recht ontstaat als burgers aan de criteria voldoen wel budget in de begroting maar geen budgetplafond bij jeugd bepalen de kinderrechter, huisarts e.a. voor een groot deel de toegang en toeleiding de gemeente moet betalen (terwijl de uitkering van het rijk te laag/te hoog kan zijn) en moet zich verantwoorden college naar de raad en raad naar de burger dit kan spanning geven - binnen de grenzen van de wet - maatschappelijk verantwoord - financieel solide huishouding 12

13 Bestaande en nieuwe middelen, samenhang en ontschotting in de begroting zijn bestaande en nieuwe budgetten samengesmolten op dit moment ligt de focus vooral op de afzonderlijke decentralisaties doel van de decentralisaties (en daarom zijn ook efficiencykortingen doorgevoerd) dat binnen en buiten het sociaal domein meer samenhang zal ontstaan het rijk gaat uit van ontschotting van de budgetten 13

14 Bevindingen op dit moment is er onvoldoende inzicht in gebruik en kosten de rijksbudgetten zijn zeer waarschijnlijk niet de werkelijke of te verwachte kosten het zijn algemene middelen het rijk gaat uit van ontschotting open-einde-regelingen bij jeugd bepalen vooral anderen, de gemeente betaalt en verantwoordt budgettair op 0 uitkomen is niet waarschijnlijk 14

15 Conclusie en advies de raad is kadersteller en bepaalt welk budget voor welke taak beschikbaar is (=allocatiefunctie) het college voert uit en legt verantwoording af de raad controleert advies: voor de budgetten sociaal domein uit te gaan van bandbreedtes 15

16 2 e bestuursrapportage 2015 Bestaande en nieuwe budgetten Gemeld in berap Voorstel resultaat bestemming Jeugd N WMO V Participatiewet - Re-integratie - WSW - BUIG *) - Voorziening *) Let op: Aanvraag Vangnetregeling (tekort ,8 mln.) V V V N?

17 Meerjarenraming 2015 na sept.circulaire Decentralisatie x Jeugdhulp (nieuw) WMO (bestaand en nieuw) Participatie - Re-integratie - WSW - BUIG

18 Beeld meerjarenraming fors lagere budgetten voor Jeugd, Wmo en Participatie 18

19 Rollen van de raad de raad stelt beleidskaders, prioriteiten en begroting vast de raad heeft de controlerol en stelt een account aan de accountant geeft een oordeel op getrouwheid en op rechtmatigheid 19

20 Rollen van het College het College voert uit en verantwoordt sturen en beheersen van beleid, proces en geld, o.a. door - werkprocessen op te stellen en deze te bewaken - voor deskundig personeel zorg te dragen - de doelgroepen en het domein te leren kennen, - inkoop aan te besteden - samen te werken in de keten - de ontwikkelingen en trends te monitoren - tijdig te rapporteren 20

21 In-control-zijn In-control-zijn door: Interne Audit Functie te optimaliseren risico s in beeld te hebben beheersmaatregelen te nemen niet-afgedekte risico s aan te geven en af te dekken door de algemene reserve verantwoordingsscan uit te voeren (Wat is wel en nietbeïnvloedbaar?) controleprotocollen vast te stellen te monitoren en te rapporteren via Dashboard sociaal domein en P&C-cyclus 21

22 Accountantsverklaring maximale inzet binnen de gemeente en naar derden om tot een goedkeurende accountantsverklaring te komen het risico ligt naar verwachting met name in de afhankelijkheid van derden 22

23 Afronding Financiële ontwikkelingen sociaal domein meenemen in de P&C-cyclus 2016: - 1 e bestuursrapportage Kadernota

24 Einde presentatie 24

25 Vragen? 25