September Snel een overzicht nodig van actuele, gemeentelijke cijfers

Transcriptie

1 Nieuwsbrief September Snel een overzicht nodig van actuele, gemeentelijke cijfers (Mariëtte Teunissen) Snel een overzicht nodig van actuele, gemeentelijke cijfers over demografie, maatschappelijke participatie, leefomgeving of andere onderwerpen? Maak dan gebruik van Blik op gemeenten, een nieuwe module in het RIS. Met twee muisklikken krijgt u een handzaam overzicht in tabellen en grafieken met gegevens over onder meer het aantal extramurale cliënten met een indicatie voor AWBZ-begeleiding, het aantal arbeidsongeschiktheidsuitkeringen, de begrote uitgaven voor huishoudelijk hulp en voorzieningen gehandicapten. U kunt uw eigen gemeente vergelijken met een andere gemeente, waardoor de cijfers in een breder perspectief komen te staan. JA! Ik wil nú naar Blik op gemeenten >> 2. Terugblik op de themabijeenkomst Toekomstige burgeren cliëntenparticipatie van 12 september 2013 (René Korse) Met de decentralisaties van de AWBZ, Jeugdzorg en de Participatiewet komt er nog meer op de gemeente en de Wmo adviesraad af. Dat heeft ook gevolgen voor de burger- en cliëntenparticipatie. De manier waarop de burgers en de cliënten nu meedenken en praten over gemeentelijk beleid gaat straks niet meer kloppen. We zullen met elkaar moeten nadenken over hoe we richting en nieuwe vorm willen geven aan burger- en cliëntenparticipatie op lokaal niveau. Een grotere groep kwetsbare burgers wordt door de decentralisaties afhankelijk van zorg en Zorgtoewijzing van de gemeente. In het gemeentelijke domein is er dan ook veel in beweging. Er zij drie grote decentralisaties in gang gezet waardoor de taken van de gemeenten fors toenemen. De Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) wordt uitgebreid met taken uit de Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten (AWBZ). De gehele jeugdzorg wordt Pagina 1 van 5

2 gedecentraliseerd naar de gemeenten en er komt een Participatiewet 1. Hierbij worden beleidsterreinen steeds meer samengevoegd en is er sprake van een breed en integraal beleid in het sociale domein. Bijvoorbeeld rondom de dagbesteding en de aansluiting op beschutte arbeid. Het afstemmen, in elkaar schuiven en samenvoegen van beleid ( integraal beleid ) wordt de komende jaren richtinggevend voor de inrichting en uitvoering van het gehele gemeentelijke beleid in veel gemeenten. Daarmee is ook de vraag naar (mate van) integraliteit van belangenbehartiging van cliënten- en burgerparticipatie actueel. Cliëntenraden, Wmo adviesraden en andere medezeggenschapsorganen moeten samen met de gemeente om de tafel om te bepalen hoe ze in de toekomst deze zeggenschap gaan organiseren. Transities Samenvoeging van wetgeving en een integrale aanpak in de Participatiewet staat nu centraal. Veel gemeenten zijn volop bezig met het vorm geven van dit proces. Zij zijn zich aan het heroriënteren hoe zij burgers betrekken bij het sociale beleid en hoe ze de medezeggenschap van burgers en cliënten in de nabije toekomst gaan organiseren. Vanwege de samenvoeging en de integrale benadering in het sociale domein betekent dit ook meer samenwerking, samenhang en een meer integrale benadering en mogelijk nieuwe vormen van samenwerking tussen de Wwb- 2, Wsw- 3, en Wmo adviesraden. Cliëntenraden van zorginstellingen moeten als gevolg van de transisties AWBZ en Jeugdzorg misschien meer wijkgericht gaan werken en opschuiven richting Wmo adviesraden. Gemeenten staan voor veel uitdagingen op het gebied van zorg en welzijn en juist de cliënten en de burgers weten hier heel veel van. Het is eigenlijk heel jammer als er geen gebruik wordt gemaakt van deze aanwezige kennis en ervaring. Themamiddag over toekomstige burger en cliëntenparticipatie Mede gezien de geschetste ontwikkelingen, organiseerde de Wmo adviesraad Dordrecht, afgelopen najaar een themabijeenkomst over de toekomstige burger- en cliëntenparticipatie. Tijdens deze middag lag het accent vooral op het verstrekken van informatie over de huidige ontwikkelingen op het gebied van de burger- en cliëntenparticipatie. Tegelijkertijd is er een eerste aanzet gegeven om een toekomstige visie te 1 De Participatiewet vervangt het wetsvoorstel Werken naar vermogen. In de Participatiewet voegt het kabinet de Wet werk en Bijstand, de Wet sociale werkvoorziening en een deel van de Wajong samen. Mensen met een bijstandsuitkering en gedeeltelijk arbeidsongeschikten vinden vaak moeilijk werk. Met de participatiewet wil het kabinet hen helpen weer mee te doen in de samenleving. Er is dus straks een regeling voor iedereen die in staat is om te werken. De streefdatum voor de inwerktreding van de Participatiewet is 1 januari Wet werk en bijstand 3 Wet sociale werkvoorziening Pagina 2 van 5

3 ontwikkelen. Met ander woorden, wat loopt er momenteel aan ontwikkelingen op het gebied van de burger- en cliëntenparticipatie en hoe kunnen we daar als Wmo adviesraad zo goed mogelijk op in spelen? Voor het informatieve gedeelte had de Wmo adviesraad Dordrecht een viertal gastsprekers uitgenodigd, te weten: Mevrouw Karin Sok, senior adviseur hulpverlening en advisering bij Movisie. De heer Aaike Kamsteeg, wethouder te Zwijndrecht. Mevrouw Adri de Grijs, voorzitter Participatieraad Leidschendam-Voorburg. Mevrouw Mariëtte Teunissen, senior adviseur Zorgbelang Zuid-Holland. De gastspre(e)k(st)ers gaven allen op een geheel eigen wijze en specifieke invalshoek inhoud en vorm aan hun presentaties. Welzijnsbeleid Samen met de Koepel Wmo-raden en Zorgbelang Noord-Holland heeft Movisie vier modellen opgesteld in de notitie Modellen voor lokale participatie Een zoektocht naar toekomstigbestendige, lokale burger- en cliëntenparticipatie. Met hulp van deze notitie kunnen de betrokken partijen de burger- en cliëntenparticipatie in de gemeente verkennen en discussiëren over hoe zij in de toekomst mee kunnen denken over het zorg- en welzijnbeleid. In de modellen staan de rollen, de taken en de posities van burgers en cliënten omschreven. De verschillende modellen zijn geen blauwdruk maar helpen wel te bepalen: Waar staan we en waar willen we heen? Stap je bijvoorbeeld af van de Wmo adviesraden en kies je voor brede participatieraden? Wil je een cliëntenraad van ervaringsdeskundigen die een vinger aan de pols houdt, of een raad die aan het begin van het beleidsproces betrokken wordt? Of vorm je juist een raad van experts die politieke en inhoudelijke kennis hebben en een bepaalde doelgroep vertegenwoordigen. En er is ook de optie waarbij je het hele idee van adviesraden overboord gooit en kiest voor een meer creatieve oplossing. Karin Sok gaf uitleg over de verschillende modellen voor lokale participatie. Er zijn vele wegen om te komen tot een goede participatie. Er zijn dan ook geen pasklare antwoorden te geven. Als het gaat om de betrokkenheid van burgers en cliënten dan is het doel vooral om de kwaliteit van het beleid en de dienstverlening te vergroten en draagvlak voor beleidskeuzes te creëren. De betrokkenheid van burgers draagt bij aan de realisatie van de verschillende doelen. In de ontwikkelingen zien we bij de verschillende transities in het sociale domein een meer integrale en regionale benadering en verbreding van raden. We zien een langzame kanteling tussen overheid en burger ( faciliterend en co-creatie ). Er is meer behoefte aan het leggen van verbindingen ( dialoog en ontmoeting ). De vier verschillende modellen spitsen zich toe op de volgende onderwerpen: Model 1 gaat over het meer representatief meedenken; Model 2 gaat over het meer vertrouwen op experts; Model 3 gaat over het meer centraal stellen van de belangen; Model 4 gaat vooral over meer creatieve en verbindende burgerkracht. Meedenken en meedoen staan in dit model centraal. Het faciliteren en stimuleren is hierbij belangrijk. Pagina 3 van 5

4 Aaike Kamsteeg ging nader in op de vraag hoe er vanuit de Drechtsteden naar burger- en cliëntenparticipatie wordt gekeken. De participatie van burgers en cliënten is geen noodzakelijk kwaad en ook niet hinderlijk, zo betoogde hij. Integendeel het betekent zelfs een positief kritische, proactieve en (ervarings)deskundige inbreng en dit leidt tot een beter beleid. Participatie is nodig op alle schaalniveaus. Lokaal en regionaal, sterk met elkaar verbonden. Adri de Grijs verstrekte vervolgens informatie over de werkzaamheden van de Participatieraad te Leidschendam-Voorburg. De PLV functioneert al vanaf 2008 en heeft veel praktische ervaring met een brede samenstelling van de raad. Zij heeft gesproken over de werkwijze, missie, visie. De Participatieraad is vooral van de co-creatie. Het gezamenlijk optrekken en werken aan de gestelde doelen. Er is samenwerking met ambtenaren, er vinden integrale adviezen plaats en er worden externe deskundigen ingezet. Vroegtijdig meedenken en initiëren wordt belangrijk gevonden. Leden zijn verdeeld over de verschillende vakgroepen. Er vindt een plenaire besluitvorming plaats en de Participatieraad is een adviesorgaan pur sang, dus geen belangenbehartigende partij. Hun visie is het bevorderen van de zelfredzaamheid. Het motto is de inzet van de lokale kracht. Het credo is meedenken en entameren. De focus is vooral op de haalbaarheid. Over de toekomst zegt de Participatieraad het volgende: - Signaleren en vertalen van het beleid; - Co-creëren / vroegtijdig meedoen / initiëren; - Gevraagd / ongevraagd adviseren; - Evalueren; - Meer bekendheid bij de burgers en organisaties; - Kennisontwikkeling. De volgende tips en hints werden door haar gegeven: - Bepaal vooraf het doel en de beleidsbeïnvloeding; - Focus op doel en resultaat; - Selecteer leden op basis van kennis en ervaringsdeskundigheid; - Bewaak en bevorder de competenties van de leden; - Streef naar professionaliteit. Mariëtte Teunissen sprak vervolgens over de cliëntenparticipatie in Drechtsteden en ging met de aanwezigen in gesprek over de volgende thema s: - Niveau van de cliëntenparticipatie; De aanwezigen vonden dat de voeding uit de samenleving moet komen. Cliëntenparticipatie begint in de wijk en de locatie. Indien op regionaal niveau zaken worden geregeld is de voeding vanuit de wijken en buurten zeer belangrijk. - Integraliteit van de cliëntenparticipatie; Het wordt niet belangrijk gevonden om per sé een brede raad te hebben. Wat wel belangrijk wordt gevonden is om elkaars expertise te benutten; - Mate van participatie door Wmo adviesraden; Het gaat juist om de praktische dingen /onderwerpen als het om advies gaat. Ervaringsdeskundigheid is hierbij belangrijk. Bijvoorbeeld als het gaat om toegankelijkheid. Pagina 4 van 5

5 - Samenstelling van de Wmo adviesraden; Het mooiste is de combinatie en de mix van ervaringsdeskundigen en beleid. Kies voor mensen die ook echt een representatieve achterban hebben. De onderwerpen nemen toe. Kijk vooral naar de thema s. Er kan sprake zijn van een meer flexibele opzet. - Mate van formaliteit van cliëntenparticipatie; Tijdige informatie aan de raden en kunnen netwerken met de doelgroepen wordt van groot belang geacht Toekomstvisie Cliënten en burgers hebben een belangrijke stem en verantwoordelijkheid in hun eigen instrumenten van medezeggenschap, de raden en hun toekomst. Bepaal de uitgangspositie in het licht van de nieuwe lokale ontwikkelingen en kies het model dat het beste bij de eigen lokale situatie past. Er zijn geen pasklare oplossingen die overal werken. De lokale situatie, cultuur en historie zijn vaak heel bepalend. Of zoals de wethouder zei: Ga gewoon zelf aan de slag en ga zelf iets bedenken als Wmo adviesraad. De Wmo adviesraad Dordrecht heeft met deze themamiddag een eerste aanzet gegeven en is het gesprek gestart over mogelijke nieuwe vormen van cliënten- en burgerparticipatie. In de komende periode zullen er meer gesprekken over dit onderwerp worden gevoerd. De Wmo adviesraad Dordrecht levert in de komende periode een opbouwende bijdrage om de toekomstige burger- en cliëntenparticipatie op een constructieve wijze vorm te geven. Pagina 5 van 5