Studiedag (n)ergens kind aan huis dak- en thuisloosheid vanuit kindperspectief. Helen Blow, 11 okt 2016

Transcriptie

1 Studiedag (n)ergens kind aan huis dak- en thuisloosheid vanuit kindperspectief Helen Blow, 11 okt 2016

2 Beleidsaanbevelingen KRC 5.6 Veel actoren strijden tegen FG Vlaanderen zet in op 1712, begeleiding, opvang en FJC Beleidsstappen om oorzaken aan te pakken Toegang tot vluchthuis Wie trekt bij wie weg? Recht op bescherming en recht op contact FJC: ook voor kinderen een goede zaak

3 Inhoud presentatie De basics van familiaal geweld Definitie Prevalentie Vormen Profielen Hoe hulp verlenen? Kinderen als getuige van partnergeweld Veel actoren strijden tegen FG Vlaanderen zet in op 1712, begeleiding, opvang, FJC Beleidsstappen om oorzaken aan te pakken

4 De basics van familiaal geweld Definitie Vormen Voorkomen, prevalentie

5 Vormen van familiaal geweld Fysiek Seksueel Economisch Psychisch

6 Prevalentie partnergeweld (IVGM) 71% van de mannen en 67% van de vrouwen zeggen geen geweld ervaren te hebben na de leeftijd van achttien jaar (verbaal geweld niet meegeteld). Omgekeerd hebben 29% van de mannen en 33% van de vrouwen wel geweld meegemaakt sinds hun achttiende. Verbaal geweld (41%) intimidaties (22%) en slagen/klappen (15%). Seksueel geweld treft vooral vrouwen (5,6%), evenals opsluiting (5,9%).

7 Prevalentie partnergeweld (IVGM) Mannen praten minder vaak over het ervaren geweld dan vrouwen (69% versus 82%), vooral bij partnergeweld. Slechts in een minderheid van de gevallen wordt geweld aangegeven: 14% van de vrouwelijke en 10% van de mannelijke slachtoffers doen aangifte bij de politie.

8 Kinderen getuigen van partnergeweld Jaarlijks tussen 26 en kinderen getuige van partnergeweld in België Ongeveer 30% probeert tussenbeide te komen Ieder kind reageert anders Grotere kans om later slachtoffer of dader van partnergeweld te worden

9 De profielen van partnergeweld Situationeel koppelgeweld of common couple violence Intimate terrorism: dwingend controlerend gedrag Gewelddadig verweer Scheidinggerelateerd geweld (incl. stalking)

10 Geweld begrijpen. Hoe hulp verlenen? Crisis aangrijpen om te MOTIVEREN De rugzak > samenwerken met andere instanties De spiraal van geweld Veiligheid installeren Time Out Veiligheidsplan Tijdelijk huisverbod

11 Cliënt gemotiveerd. En dan? Uitleg rugzak Werken aan problemen op andere levensdomeinen Uitleg woedethermometer Opstellen veiligheidsplan Installatie veiligheid Afspraken time-out en/of voorwaarden uithuisplaatsing Uitleg spiraal van geweld Werken aan communicatie- en relatievaardigheden

12 De rugzak Stress, negatieve emoties, frustraties Escalerende communicatie Geweldmoment

13 Na het geweld : de PLEGER schaamt zich betuigt spijt wil goed maken splitst het geweld af legt schuld bij slachtoffer

14 SLACHTOFFER schaamt zich voelt zich tekortschieten neemt verantwoordelijkheid op zich vermijdt nieuw geweld door alerter te worden rechtstreekse confrontatie te vermijden

15 Kalmte herstelt zich Spijt wordt aanvaard Gedeelde visie op schuld/verantwoordelijkheid Gevaar voor nieuwe escalatie Geblokkeerd worden bij goed maken Confrontatie met gevolgen die hij/zij niet terecht vindt Circulaire processen Escalatie van het geweld

16 van Lawick

17 En de kinderen? Blootstelling partnergeweld Risico op fysieke kindermishandeling Risico over het hoofd te worden gezien Motiverende factor voor ouders

18 Kinderen nemen verschillende rollen aan Het helpend kind Het lastige kind Het kind dat zich terugtrekt Het kind in coalitie met het slachtoffer Het kind in coalitie met de pleger (controle) Fight, flight or freeze

19 Gevolgen van partnergeweld voor het kind 0-2 jaar: niet goed groeien, veel huilen, eeten slaapproblemen, lusteloosheid 2-6 jaar: angstig en schrikachtig, last van hoofd- en buikpijn, opvallend druk of opvallend stil, agressief naar leeftijdsgenoten 6-12 jaar: tegendraads gedrag, mindere schoolresultaten, terugtrekken, afwezig zijn, snel boos worden 12+ : spijbelen of andere schoolproblemen, vandalisme, weglopen, drugs- en alcoholgebruik

20 Kinderen nemen verschillende rollen aan Ooggetuige Oorgetuige Getuige van de gevolgen Zelf ook slachtoffer

21 Veiligheid installeren Geweld stoppen en veiligheid installeren Pleger is verantwoordelijk voor gebruik geweld Beide partners zijn verantwoordelijk voor eigen veiligheid en die van de kinderen

22 Veiligheid installeren -> Veiligheidsplan -> Vrijwillige time-out -> Uithuisplaatsing

23 Uithuisplaatsing dader als oplossing? Logisch dat slachtoffers in hun huis blijven en daders uit huis worden geplaatst?

24 Uithuisplaatsing dader als oplossing? Wet tijdelijke uithuisplaatsing (2013) zeer beperkt: 10 dagen De agressor op dat moment (common couple violence) Te combineren met contactverbod De thuisblijver voelt zich niet veilig (intiem terrorisme)

25 Uithuisplaatsing dader Groot risico op verdere escalatie (intiem terrorisme) Pleger neemt geen verantwoordelijkheid voor geweld Pleger stopt geweld niet Wantrouwen en controle drang worden vergroot -> Hulpverlening heel hard nodig!

26 KRC beleidsstappen Voorkomen gezinsdrama s? vluchthuizen niet vermeld in studie gezinsdrama s Logisch dat slachtoffers in hun huis blijven en daders uit huis worden geplaatst? maatregel onlangs geëvalueerd (IGVM) wordt nauwelijks toegepast

27 Toegang tot vluchthuizen Toegang tot vluchthuizen wanneer nodig Istanboel Conventie biedt normerend kader (1 plaats/1000 inwoners)

28 Preventieve woonbegeleiding & FG Preventieve woonbegeleiding = integrale begeleiding = gaat over alle levensdomeinen Indien partnergeweld of andere vorm van geweld wordt vastgesteld > aangepaste begeleiding Eerste doel is voorkomen van uithuiszetting > helpt dus dak- en thuisloosheid van kinderen voorkomen

29 Wie partner slaat, slaat niet per definitie kind Er is wel een risico Soms willen kinderen contact, soms niet Recht op contact niet absoluut in vullen Recht op contact met beide ouders Recht op gedeeld verblijf (coouderschap) ook niet

30 Nationaal actieplan tegen partnergeweld

31 Nationaal Actieplan Partnergeweld Bestaat sinds 2001 Was oorspronkelijk een bundeling van acties Sinds 2015 geaxeerd op het Verdrag van Istanboel > meer sturing Partnergeweld strafbaar sinds 1997 COL 3 & 4 (2006): uniforme aanpak politie & parket Zwijgplichtigen kunnen aangifte doen van ernstige misdrijven SWB 458bis Gezinswoning bij voorkeur voor slachtoffer Uithuisplaatsing dader (10 dagen) mogelijk

32 Vlaanderen zet in op 1712

33 Vlaanderen zet in op 1712 Hulplijn 1712 voor alle kinderen, jongeren, volwassenen, dader, slachtoffer of omstaander van geweld: iedereen kan er terecht Alle vormen van geweld: familiaal of niet, actueel of niet, fysiek, psychisch, seksueel, economisch Informatie, advies, doorverwijzing Hulpverleners van CAW & VK

34

35 Vlaanderen zet in op begeleiding & opvang CAW s voor partner geweld VK s voor kindermishandeling VLOCO & steunpunten oudermishandeling Payoke & Pagasa voor mensenhandel Intact & GAMS voor genitale verminking Childfocus voor seksuele uitbuiting Sensoa voor seksueel geweld Kom op tegen pesten versnipperd landschap

36 Vlaanderen zet in op begeleiding & opvang Algemene visie = integrale aanpak Dwz geen polarisatie dader slachtoffer Oog voor genderaspecten Oog voor de kinderen, ook bij partnergeweld Oog voor geweld als dynamiek

37 Begeleiding & Opvang bij Partnergeweld Kinderen als getuigen = slachtoffer CAW s hanteren al sinds 2006 een integrale aanpak bij geweld in gezinnen Systematisch bevragen van het geweld en de impact er van op de kinderen Oog hebben voor geweld dat tijdens zwangerschap begint Oog hebben voor signalen van kinderen Ouders motiveren het geweld te laten stoppen omwille van hun kinderen

38 Ambulant begeleiden waar mogelijk Voorkeur voor minst invasieve vorm van hulpverlening Veiligheid ook op andere manieren proberen te installeren Meer ambulante begeleiding = minder residentiële opvang Eeuwige discussie hoeveel vluchthuis bedden er moeten zijn

39 Vlaanderen zet in op Family Justice Centres

40 Ketenaanpak 3 pilootprojecten ketenaanpak; Antwerpen (CO3), Limburg (LINK), Mechelen (Korte Keten) Stroomlijnen veiligheid (parket, politie), lokale overheid (stad, provincie), hulpverlening (CAW, CGG, VK, OCJ) Ketenaanpak is voor zware problemen, meestal is justitie al betrokken Issues rond informatiedeling

41 Vlaanderen zet in op FJC s FJC is ruimer: alle relevante diensten samen, integraal begeleidingsplan, minder informatieuitwisseling, wel warme doorverwijzing Justitiehuizen uitbouwen als structurele schakel tussen het justitieel en het welzijnsbeleid? Inzetten = budget en mankracht vrijmaken

42 Meer lezen? Handboek familiaal geweld, Politeia Groen & van Lawick (2008), Intieme oorlog, Vangennep Groenen, Jaspaert, Vervaeke (2011), Partnergeweld, als liefde een gevecht wordt, Acco Genetello (2009), Kinderen en partnergeweld, wat nu?, Steunpunt AWW Brochure geweld in huis raakt kinderen :

43 Voornaamste bronnen KRC dossier (n)ergens kind aan huis. Dak- en thuisloosheid vanuit kindperspectief, 2016 Van Puyenbroeck, H., Wanneer het onvoorspelbare onvoorstelbaar reeël wordt. Analyse van ervaringen met gezinsdrama s, Vlaamse Overheid, Hermans, K., De strijd tegen dakloosheid, presentatie, 24 maart 2015 Lescrauwaet D., Dossier beëindigen thuisloosheid, Steunpunt Algemeen Welzijnswerk, 2010 FEANTSA European Housing Exclusion Index 2016 Moss, K. & Singh, P., Women Rough Sleepers in Europe. Homelessness and victims of domestic abuse, Bristol, 2016 Pieters, J., Italiano, P., Offermans, AM., Hellemans, S. Ervaringen van vrouwen en mannen met psychologisch, fysiek en seksueel geweld, Instituut Gelijkheid Vrouwen en Mannen, 2010

44 Dank u!