LEERTRAJECT STRATEGISCH ONDERWIJSKUNDIG LEIDERSCHAP

Transcriptie

1 LEERTRAJECT STRATEGISCH ONDERWIJSKUNDIG LEIDERSCHAP Inleiding In een zich steeds ontwikkelende omgeving is een eigen herkenbaar gezicht van de school cruciaal. De strategisch onderwijskundig leider zet samen met professionals in school richting uit voor 5-7 jaar. Onze school in En neemt complexe vragen rond onderwijskundige vormgeving onder de loep. Welke ontwikkeling is gewenst? In welke mate is de praktijk van alledag in de eigen organisatie congruent met de koers en actuele inzichten over leren en ontwikkelen? Strategisch onderwijskundig leiderschap in een lerende organisatie vraagt voortdurend pendelen tussen actuele kennis en vormgeven aan onderwijspraktijk. In dit leertraject kunt u elke bijeenkomst aan het werk met een vooraanstaande gastspreker uit zowel de schoolpraktijk als de wetenschap. Met hen kunt u in gesprek over de koers van de school en de vertaling daarvan naar een efficiënte leeromgeving voor professionals en leerlingen. VO-academie De VO-academie heeft NSO-CNA leiderschapsacademie gevraagd een opleiding op maat te ontwikkelen. De inhoud van de leergang is tijdens een pilot traject in 2016 getoetst bij een groep schoolleiders, en vervolgens doorontwikkeld. Dit zodat het traject goed aansluit bij de vraag van de sector en een kwaliteitsslag op Strategisch Onder wijskundig Leiderschap mogelijk maakt. Meer informatie over de VO-academie vindt u op Doel Doel van dit leertraject is om schoolleiders, zowel eindverantwoordelijk als uit het middenmanagement, te versterken in de eigen rol als strategisch onderwijskundig leider binnen de school, en in de onderlinge samenwerking met als opbrengst beter onderwijs te realiseren. Hierbij hoort het kunnen omgaan met complexe vraagstukken, het kunnen bepalen van de visie en strategie en deze binnen de organisatie te vertalen. Wat zie je in een school waar sprake is van strategisch onderwijskundig leiderschap? Leidinggevenden hebben in beeld of het leren in de praktijk van alledag congruent en coherent is met de koers van school en actuele inzichten over leren en ontwikkelen. Dialoog binnen het netwerk van betrokkenen. De mensen op verschillende lagen en met verschillende perspectieven en expertise zijn met elkaar in verbinding. Hoe maak je een visie praktisch werkbaar, is onderwerp van gesprek en leidt in het team tot gezamenlijk betekenis geven aan toekomstgericht onderwijs, gepersonaliseerd leren, de leerling centraal, en talentonderwijs. Praktijkervaringen van docenten worden bewust gebruikt voor het bijstellen van strategisch beleid. Docenten zijn aanspreekbaar op gedeelde verantwoordelijkheid voor de ontwikkeling van het leren van leerlingen en de eigen ontwikkeling als professional. Continue ontwikkeling van de organisatie structuuren cultuur, bepalen van ruimte en grenzen aan school- en onderwijsontwikkeling. Waarbij ook organiseerbaarheid en betaalbaarheid onderwerp van gesprek zijn. Voor wie? Deze leergang is speciaal ontwikkeld voor eindverantwoordelijk schoolleiders (rectoren, directeuren, etc.) en voor schoolleiders uit het midden management (teamleiders, afdelingscoördinatoren, etc.). Strategisch onderwijskundig leiderschap is niet louter een competentie van de eindverantwoordelijke leidinggevende, maar ook van een teamleider. Op alle lagen is verbinding van belang. Om die reden nodigen wij u uit om, indien mogelijk, als school duo aan het leertraject deel te nemen. Zo ontstaat dialoog tijdens het programma. In een leeromgeving waar interactie centraal staat krijgt u de gelegenheid om samen met collega-leidinggevenden inzichten en handelingsmogelijkheden uit

2 te breiden of te versterken. En vervolgens in de eigen school in praktijk te brengen. Intake Voorafgaand aan het traject wordt door de vaste leercoördinator van het traject met iedere deelnemer een kort (telefonisch) intakegesprek gehouden om verwachtingen af te stemmen en inhoudelijke vragen te kunnen beantwoorden. Uitgangspunten Deskundige en toonaangevende docenten uit zowel de praktijk als de wetenschap. Activerende werkvormen: plenaire besprekingen, analyse van casuïstiek, individuele en teamopdrachten Leren van elkaar Scherper zien en benoemen van kwesties en mogelijkheden in de omgeving van de school op basis van in het traject gedeelde kennis en bronnen. Doorgaande lijn in beeld tussen het leren van de leerlingen en de leidinggevenden op verschillende niveaus binnen de school. Inzicht in ingrediënten om met professionals in school verder te komen met taaie, complexe kwesties op het gebied van onderwijskundige ontwikkeling en lastige knopen doorhakken. Versterking van de samenwerking tussen deelnemende schoolleider en midden manager Actieve vormen om in de eigen schoolcontext het gesprek over leren en onderwijskwaliteit op gang te brengen en gaande te houden. Leren benutten van het eigen netwerk bij het realiseren van de onderwijskundige koers. PROGRAMMA Het programma van het leertraject in schema: Dag 1 Kennismaking groep en programma. Thema: koersen met elkaar de eigen koers op het netvlies Dag 2 Thema: Visie op leren Dag 3 Thema: Leiderschap in strategisch interactief perspectief Dag 4 Thema: Lerende leiders zorgen voor impact Dag 5 Thema: Bestuurlijke Kaders Dag 6 Werkplaats Ontwikkelen van een lerende cultuur in school Hierna volgt een beknopte selectie van onderwerpen die tijdens de dagen centraal staan.

3 DAG 1 Thema: koersen met elkaar de eigen koers op het netvlies Door: Prof dr. Femke Geijsel, hoogleraar onderwijskunde in het bijzonder leiderschap en management van onderwijsinstellingen aan de Universiteit van Amsterdam en algemeen directeur van NSO-CNA leiderschapsacademie. Drs. Rob Mioch MME, docent schoolontwikkeling en innovatie bij NSO-CNA leiderschapsacademie; leergroep begeleider in het traject Reinoud Buijs, docent NSO-CNA Leiderschaps academie; leergroep begeleider in het traject Strategisch en onderwijskundig denken en in gesprek zijn over de koers van de eigen school, loopt als een rode draad door het leertraject onder de noemer onze school in Deelnemers presenteren hun scholen en benoemen accenten waarop onderwijskundig leiderschap in de komende 5-7 jaar in de eigen omgeving nodig is op weg naar onze school in U gaat deze eerste dag aan het werk met twee perspectieven : een meer strategisch georiënteerde voor de schoolleiders en een meer onderwijskundig georiënteerde voor de midden managers. U kunt ervaren dat strategisch en onderwijskundig inzicht tot verschillende reflecties kunnen leiden. Hoe ontstaat de verbinding? In welke mate hebben schoolleiders en midden managers elkaars ervaringen en reflecties nodig voor goede afstemming en een gezamenlijke koers? Daarnaast is er een introductie op ontwikkeling van benodigd persoonlijk leiderschap. DAG 2 Thema: Visie op leren Door: Prof dr Robert-Jan Simons, emeritus hoogleraar onderwijskunde. Babs Sirach, conrector havo bovenbouw van de nieuwe Amsterdamse school Spinoza20first Het leren van leerlingen is de kernopdracht van elke school. Visie op leren is per definitie de basis voor strategisch onderwijskundig beleid. Kies je voor meer traditionele of nieuwe vormen van leren? We hebben het over 21 ste eeuwse vaardigheden, maar hoe nieuw is dat eigenlijk? Praten we over het leren van leerlingen of ook met leerlingen over leren? Hoe is het leren van leerlingen, leraren en schoolleiders zelf verbonden? Gerenommeerd hoogleraar van Nederland op dit terrein, Robert-Jan Simons, zal deze dag erzorgen. Hij neemt de deelnemers mee naar een nieuwe school, ingericht vanuit een 21 ste visie op leren. Babs Sirach geeft zicht op de praktijk van strategisch onderwijskundig leiderschap bij het inrichten van een nieuwe school: de succesverhalen, maar juist ook de plek der moeite en de risico s. Via een live verbinding gaan we in gesprek met leerlingen van deze school: horen we in hun verhalen de visie op leren terug?

4 DAG 3 Thema: Leiderschap in strategisch interactief perspectief Door: dr. Virginie März, universitair docent Schoolontwikkeling aan de Université Louvain-la-Neuve, Leuven. Annette Sloan, rector van het Berlage Lyceum Amsterdam, school van en voor wereldburgers Kern bij strategisch onderwijskundig leiderschap is de vraag: Hoe kunnen we zorgen voor duurzaamheid van innovatie, zodat de inspanning niet voor niets is? Op deze derde dag gaat u aan het werk met actueel wetenschappelijk onderzoek over schoolontwikkeling, samengevat in Van actie naar interactie. Hoe benut je het sociaal en professioneel kapitaal? U onderzoekt de toegevoegde waarde van interactief perspectief en vergelijkt deze met het effectiviteitsperspectief. Hoe verbind je binnen en buiten in de school en hoe dit kan helpen om als school een eigen koers te varen. Aan bod komen werkwijzen om in de eigen schoolcontext het gesprek over leren en onderwijskwaliteit gaande te houden. Realiseren in de praktijk van alledag: haalbaarheid en organiseerbaarheid: afwegen van kort cyclisch werken en lange beleidscycli. Leiderschapsstijlen en leiderschapspraktijken op weg naar een open en lerende cultuur. DAG 4 Thema: Lerende leiders zorgen voor impact Door: Dr. Daan van Weelie, schoolleider Drachtster Lyceum, projectleider ontwikkeling Singelland Academie (OSG Singelland). Dr. Jeroen Imants, voormalig lector onderwijskundig leiderschap bij Hogeschool Edith Stein en universitair hoofddocent schoolorganisatie aan de Docenten Academie van de Radboud Universiteit Een nieuwe of hernieuwde onderwijsvisie brengt veel inspiratie de school in. Maar na het aanvankelijke enthousiasme ontstaan vaak de problemen. Teamleiders lopen met de visie onder de arm rond, terwijl de docenten tegen knelpunten in de uitwerking aanlopen. Strategisch onderwijskundig leiderschap gaat over leer- en veranderprocessen in scholen. Op deze dag willen we beter gaan begrijpen hoe strategisch onderwijskundig leiderschap deel uitmaakt van die processen en hoe leidinggevenden in die processen kunnen acteren. Hoe kun je vanuit de schoolleiding omgevingen maken waarin leraren met elkaar concreet aan het werk gaan om aan beter leren van leerlingen te werken. Aan bod komt: De lerende en onderzoekende leider met zorg voor impact De eigen grenzen verkennen als vorm van leren Betekenis en belang van impact Organisatie van agency en werkplekleren

5 DAG 5 & 6 Thema: De inbedding Door: Dr. Marlies Honingh, docent Bestuurskunde aan de Radboud Universiteit Nijmegen. Drs. ir. Marc Mittelmeijer RI, voorzitter van het College van Bestuur van de Gelderse Onderwijs Groep Quadraam. Thema bestuurlijke kaders Strategisch onderwijskundig leiderschap is in hoofdzaak school-gerelateerd, niet bestuur-gerelateerd. Toch heeft het bestuur invloed. Dat kan in positieve en in negatieve zin zijn. Dat kan te maken hebben met verschillen in meningen, verschillen in posities en ook met verschillen in persoonlijkheden. Bestuurders en schoolleiding moeten niet elkaars werk doen, maar elkaar ook niet onbewust de pas afsnijden. Wat zijn lessen voor schoolleiders en bestuurders? De schoolleider heeft een dubbele opdracht (of loyaliteit). Deze heeft te maken met zowel de landelijke eisen en standaarden, op dit moment onder meer verwoord in het sectorakkoord, als de eigen geformuleerde koers van de school met daarbinnen een werkomgeving waarin teamleden hun kwaliteiten en talenten kunnen inzetten en verder ontwikkelen ten behoeve van de jongeren die zij opleiden. U gaat aan het werk met dr. Marlies Honingh auteur van de publicatie krachtige koppelingen over de samen hang van professionele, bestuurlijke en systeemvermogens en onderwijskwaliteit. Er is een professionele dialoog tussen deelnemers aan het traject, inzichten van Marlies Honingh en praktijkreflecties door Marc Mittelmeijer, voorzitter CvB van de Gelderse Onderwijs Groep Quadraam. Werkplaats Ontwikkelen van een lerende cultuur in school In deze leeromgeving gaat u onderzoekend aan het werk en verdiept u uw inzichten. Op welke manier komen we samen met profes sionals in school verder met taaie, complexe kwesties op het gebied van onderwijskundige ontwikkeling en doorhakken van lastige knopen? U benoemt accenten waarop onderwijskundig leiderschap in de komende jaar in de eigen omgeving nodig is. U verwoordt welke persoonlijke leidinggevende componenten ontwikkeling vragen Kenmerken werkplaats: gepersonaliseerd leren afgestemd op leervoorkeuren werken aan eigen leervragen met behulp van analysemodellen en theorie benutten van kwaliteiten en verschillen onderbouwd handelen door actief gebruik van kennis en data maken en doen reflectie en stilte Opbrengsten in beeld Schoolduo s brengen onze school in 2023 in beeld op basis van de inzichten in het leertraject. Peerfeedback van deelnemers scherpen de inzichten aan. Deelnemers maken verbinding tussen strategisch onderwijskundig leiderschap en gewenste ontwikkeling van het benodigde persoonlijk leiderschap.

6 Het leertraject Strategisch Onderwijskundig Leiderschap biedt een interactieve leeromgeving, zowel tijdens de bijeenkomsten, als ook daarbuiten. Ter voorbereiding van elke bijeenkomst is er een opdracht, bestaande uit lees- en/of luisterwerk (weblecture) of een opdracht die de deelnemers op hun school uitvoeren. Op elke dag zijn er momenten van formeel leren en informeel leren. De schoolduo s krijgen tijd om onderling samen te vatten en acties te formuleren op weg naar de volgende bijeenkomst en uiteindelijke eindopbrengst Door VO-academie wordt een digitale leeromgeving geboden. Deelnemers krijgen toegang tot dit Online platform, opdat ze gedurende de looptijd van de training met elkaar in contact kunnen treden, en ook daarna. Twee leergroepbegeleiders zijn op alle bijeenkomsten aanwezig en zijn ook via het Online Platform tussendoor te benaderen. Procedure U wordt toegelaten op basis van een intake. Deze intake zal telefonisch worden afgenomen, binnen 2 à 3 weken na aanmelding door de leercoördinator van het traject. Docenten & Gastsprekers Prof dr. Femke Geijsel, drs. Rob Mioch MME, Reinoud Buijs, Prof dr. Robert-Jan Simons, Babs Sirach, dr. Virginie März, Annette Sloan, Dr. Daan van Weelie, dr. Jeroen Imants, dr. Marlies Honigh, drs. ir. Marc Mittelmeijer RI. Kosten 1000,= Euro (incl. BTW) per deelnemer. Niet inbegrepen: de kosten van evt. hotelovernachting tijdens de aaneengesloten dagen. DATA LEERGANG 9 maart maart april mei en 28 juni 2017 (tweedaagse) Locatie Conferentiecentrum Kaap Doorn, Postweg KA Doorn, tel Aanmelding U kunt zich vanaf 15 december 2016 aanmelden op onze website via leertraject-strategisch-onderwijskundig-leiderschap. Er zijn max. 24 plaatsen beschikbaar.