Decentralisatie Jeugdzorg Regionale Visie en Stappenplan Regio IJmond

Transcriptie

1 *2012/8521* 2012/8521 registratienummer 2012/8521 Decentralisatie Jeugdzorg Regionale Visie en Stappenplan Regio IJmond

2 1. Aanleiding Gemeenten worden volgens het Regeerakkoord en de Bestuursafspraken tussen Rijk, IPO, VNG en Waterschappen verantwoordelijk voor de gehele Jeugdzorg (indicatiestelling jeugdzorg, jeugd geestelijke gezondheidszorg (Awbz en Zorgverzekeringswet), zorg voor licht verstandelijk gehandicapte jeugd (LVG), ambulante jeugdzorg, gesloten jeugdzorg, jeugdbescherming en jeugdreclassering). In het bestuurlijk overleg van 8 december 2011 heeft het Rijk samen met VNG en IPO besloten om de jeugdzorg in één keer (inclusief de jeugdbescherming en jeugdreclassering) over te hevelen in plaats van gefaseerd. Het wetsvoorstel zal 1 januari 2014 in het Staatsblad worden geplaatst opdat deze met een jaar invoeringstermijn op 1 januari 2015 in werking kan treden. De transitie van de jeugdzorg is een megaoperatie voor de gemeenten en tegelijkertijd een uitdaging om de zorg voor jeugd anders en beter te organiseren. Het gaat dus niet alleen om een transitie maar tegelijkertijd om een transformatie van de jeugdzorg. 2. Inleiding In de regio Midden Kennemerland hebben de vier IJmond gemeenten, Beverwijk, Heemskerk, Uitgeest en Velsen, met elkaar afgesproken dat zij gezamenlijk de transitie en transformatie van de jeugdzorg willen voorbereiden en vormgeven. De ervaringen die zijn opgedaan met de gezamenlijke ontwikkeling van het Centrum voor Jeugd en Gezin zijn van dien aard dat een solide basis voor verdere samenwerking op andere terreinen is gelegd. De transitie en transformatie van de jeugdzorg is een nieuwe uitdaging om die samenwerking te versterken. Daar waar nodig en gewenst kan in een groter verband (bijvoorbeeld samen met Zuid Kennemerland) worden samengewerkt. De VNG schrijft op korte termijn een brief aan haar leden over de voorwaarden voor bovenlokale samenwerking. De brief omvat de volgende uitgangspunten: - landelijk dekkende afspraken tussen gemeenten over de uitvoering op bovenlokaal niveau van taken op het terrein van jeugdbescherming en jeugdreclassering - de uitvoeringsafspraken van taken dienen zo mogelijk aan te sluiten bij andere relevante samenwerkingsverbanden - het is in eerste instantie aan de gemeenten te bepalen op welke schaalgrootte zij de uitvoering bovenlokaal gaan organiseren. Met deze notitie wordt een vervolgstap gezet in de samenwerking tussen de vier IJmond gemeenten op het gebied van de transitie van de Jeugdzorg en de transformatie naar een adequate Zorg voor Jeugd. 3. Samenwerkingskader Een kader voor de samenwerking wordt gevormd door: Relevante visies o Convenant Centrum Jeugd en Gezin IJmond o Visie IJmond gemeenten Samenwerken in de CJG Backoffice o Visie G32 (als uitgangspunt voor de IJmondgemeenten) o Evaluatie Wet op de Jeugdzorg o Kabinetsvisie perspectief voor Jeugd en Gezin o Rapport parlementaire werkgroep Toekomstverkenning Jeugdzorg. Landelijk beleid o Gemeentelijke verantwoordelijkheid voor de jeugdketen o Regeerakkoord Regionale visie en stappenplan decentralisatie jeugdzorg (2) Pagina 2

3 o Bestuursafspraken o Passend Onderwijs o IQ-maatregel o Wet werken naar vermogen (Wwnv) o Wijzigingen Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) Ontwikkelingen IJmondse samenwerking o.a.: Doorontwikkeling Centrum Jeugd en Gezin Werkplein en Wwnv Samenwerking Passend Onderwijs Project Mantelzorg Transitie Awbz begeleiding De Kanteling en Welzijn nieuwe Stijl 4. Visie op gemeentelijke Zorg voor Jeugd In de visie van de IJmond gemeenten 1 op de Zorg voor Jeugd staat het kind te allen tijde centraal. De mate van zelfredzaamheid en de ondersteuningsbehoefte worden leidend voor de inzet van hulp aan jeugdigen (en het betreffende gezinssysteem). Die hulp moet beschikbaar zijn in de directe omgeving van jeugdigen en gezinnen en gericht zijn op het versterken van de mogelijkheden om problemen eerst zelf aan te pakken. Streven is dat zij waar dat verantwoord kan in hun eigen omgeving blijven functioneren. Dat kan overigens ook betekenen dat langdurige ondersteuning nodig is. De transitie van de jeugdzorg biedt de kans om de nieuwe werkwijze (kanteling) waar te maken. In onze visie is er noodzaak tot een transformatie: De gemeenten in de IJmond willen de inhoudelijke kansen en mogelijkheden benutten voor het opbouwen van een eenvoudig en efficiënt stelsel met de cliënt als vertrekpunt in de totale, samenhangende ondersteunings-, zorg- en veiligheidsstructuur. 4.a Uitgangspunten decentralisatie jeugdzorg Het huidige kabinet heeft voor de decentralisatie van de jeugdzorg in het regeerakkoord de volgende uitgangspunten geformuleerd: Gemeenten worden financieel en uitvoeringstechnisch verantwoordelijk voor de uitvoering van alle jeugdzorg die nu onder het Rijk, de provincies, de gemeenten, de Awbz en de ZvW valt; Er moet één financieringssysteem komen voor het huidige preventieve beleid, de huidige vrijwillige provinciale jeugdzorg, de jeugd-lvg en jeugd-ggz; De Centra voor Jeugd en Gezin gaan bij de overheveling naar de (samenwerkende) gemeenten dienen als voorportaal voor alle jeugdzorg van de gemeenten. 4.b Uitgangspunten transformatie jeugdzorg De G32 hebben ook een aantal uitgangspunten geformuleerd bij het inrichten van de zorg voor jeugd. Die uitgangspunten zijn van dezelfde strekking als de uitgangspunten, die in de IJmond regio zijn geformuleerd in het document Samenwerken in de CJG Backoffice van het CJG IJmond. Een effectieve zorg voor de jeugd is gebaseerd op de volgende uitgangspunten: Opvoeden versterken Zelfredzaamheid cliënt voorop, samen met zijn sociale omgeving Hulp door vrijwilligers met ondersteuning van professionals waar het kan Directe hulp/ondersteuning door professionals waar nodig Hulp zoveel mogelijk in de directe leefomgeving 1 Conform de visie van de G32, neergelegd in het gespreksmemo voor POHO van Regionale visie en stappenplan decentralisatie jeugdzorg (2) Pagina 3

4 Samenhangend aanbod Lokaal wat lokaal kan, regionaal wat regionaal moet Bij de uitvoering is het lokale niveau leidend Subsidiariteit (verantwoordelijkheden en budgetten zo lokaal mogelijk inzetten). 5. Integrale aanpak decentralisatie jeugdzorg De gemeenten willen de transitie (en transformatie) van de jeugdzorg zo integraal mogelijk aanpakken en vormgeven, dus in samenhang met de andere transities en ontwikkelingen die zijn neergelegd in de Bestuursafspraken De vier samenwerkende IJmond gemeenten pakken de drie decentralisaties in samenhang op. In Velsen en Heemskerk zijn de drie decentralisaties neergelegd in het Wmo Beleidsplan Stappenplan decentralisatie en transformatie jeugdzorg 2012 In de tabel hieronder worden genoemd de stappen, de resultaten per stap en een termijn waarbinnen een bepaald product wordt geleverd of een resultaat wordt behaald: Stap Product/resultaat 1 Aanstellen regionaal projectleider 2 en opdrachtformulering regionale stuurgroep en/of projectgroep transitie jeugdzorg Gereed Februari maart Opstellen startnotitie transitie jeugdzorg April mei Afstemmen met Zuid Kennemerland Z.s.m. 4 Opstellen plan van aanpak en communicatieplan Mei juni Vaststelling visie en kader Juli september Implementatieplan September - oktober Uitvoeringsorganisatie Nazorg en monitoren 2016 Toelichting stappen: Er is door de IJmondgemeenten gekozen voor het aanstellen van een regionale projectleider. De projectleider treedt op als de voorzitter van een ambtelijke projectgroep. Opdrachtgever namens de IJmond gemeenten is een van de vier IJmondgemeenten. Of er al dan niet een regionale stuurgroep nodig is moet nog worden bezien; wellicht is een combinatie met de Stuurgroep CJG of omvorming daarvan een mogelijkheid. Met het opstellen van een startnotitie wordt er op bestuurlijk niveau een formeel kader overeengekomen, waarbinnen de nieuwe gemeentelijke taken op het gebied van de zorg voor jeugd, voor zover relevant, in gezamenlijkheid verder kunnen worden uitgewerkt. De IJmondgemeenten zullen in een vroeg stadium contact leggen en onderhouden met de regio Zuid Kennemerland en met deze regio tot afstemming komen (indien een 2 Zie de opdrachtformulering regionale projectleider transitie jeugdzorg. Regionale visie en stappenplan decentralisatie jeugdzorg (2) Pagina 4

5 grotere schaal nodig is dan die van de vier IJmond gemeenten ligt Zuid Kennemerland als samenwerkingsregio voor de hand). Wanneer er overeenstemming is bereikt over de startnotitie zal er een plan van aanpak worden ontwikkeld. Hierin zijn de relevante thema s in de regionale samenwerking verder concreet gemaakt en gefaseerd. o Een goed communicatieplan is van wezenlijk belang voor het informeren van bestuurders (colleges en gemeenteraden), de vele partijen in het veld en de gebruikers. Dit communicatieplan is onderdeel van het plan van aanpak. o Afstemming met ontwikkelingen zoals de decentralisatie Awbz-begeleiding, Wwnv, Passend onderwijs en de IQ-maatregel is essentieel en krijgt aandacht binnen het plan van aanpak o De regionale samenwerking zal faciliterend zijn voor de lokale en bovenlokale ontwikkelingen ( lokaal wat lokaal kan en regionaal wat regionaal moet ). Dit principe wordt opgenomen in het plan van aanpak. Het vaststellen van de visie en het kader voor de zorg voor jeugd (transitie en transformatie) in de IJmond gemeenten is een bestuurlijk station waarin de verschillende lokale en regionale (samenwerkings)afspraken worden geformaliseerd (hierbij wordt de autonomie van ieder gemeente gerespecteerd). Met de vaststelling van de visie en de kaders begint de ontwikkelfase. Daarna volgen de implementatie- en de uitvoeringsfase. 6. Opdrachtgeverschap Anders dan bij het CJG, waarbij de projectleiders/coördinatoren in dienst zijn getreden van JGZ Kennemerland, wordt geadviseerd het opdrachtgeverschap voor de externe projectleider neer te leggen bij een van de vier IJmondgemeenten. Werving en selectie vinden plaats in overleg en op basis van overeenstemming met de overige IJmondgemeenten. Hetzelfde geldt voor de monitoring en (tussentijdse en eind-) evaluatie. 7. Financiën De kosten van de transitie worden bekostigd uit de gezamenlijke middelen van de IJmond gemeenten voor de invoeringskosten transitie jeugdzorg. Dit betreft een bedrag van De middelen hebben vooral betrekking op de inzet van medewerkers in het proces, het communicatieplan en de werkbudgetten (bijeenkomsten, onderzoek etc.). Naast de inzet van de regionale projectleider levert iedere gemeente ambtelijke capaciteit t.b.v. de samenwerking. De gemiddelde inzet voor 2012 is als volgt: Inzet Activiteiten Geschatte uren Individuele Voorbereiden, bijwonen en 104 (2 uur gemeente verwerken vergaderingen eigen per week) (participatie in interne gemeente regionale Voorbereiding bestuurder. Totaal 416 ontwikkelingen) uur Ambtelijke projectgroep (ambtelijke vertegenwoordigers per gemeente) Regionale projectleiding en opdrachtgeverrol Voorbereiden, bijwonen en verwerken van vergaderingen; Voorbereiding bestuurder Voorbereiden documenten. Coördinatie van het proces Aanspreekpunt intern en extern Schrijven van nota s/ documenten 104 (2 uur per week) Totaal 416 uur 16 uur per week 52x16x90= Geschatte kosten Uit eigen middelen Uit eigen middelen Regionale visie en stappenplan decentralisatie jeugdzorg (2) Pagina 5

6 Overige ambtelijke ondersteuning Voorbereiding met bestuurlijke opdrachtgevers Schrijven bestuurlijke stukken Voorbereiden, bijwonen en verwerken van vergaderingen Voorbereiding bestuurlijke opdrachtgever Voorbereiden van en aanwezigheid bij bijeenkomsten van relevante werk- en stuurgroepen Financiën Communicatie Juridische zaken. Gemiddeld 1 uur per week tezamen Uit eigen middelen Totaal Het resterende bedrag wordt ingezet als werkbudget (bijvoorbeeld voor regionale activiteiten en/of bijeenkomsten aangaande de transitie/transformatie). Verdeelsleutel 3 Gemeente Percentage April-december 2012 Januari-maart 2013 Beverwijk 24,5% Heemskerk 24,4% Uitgeest 14,2% Velsen 36,9% Totaal 100% Naast de middelen voor het projectleiderschap is een werkbudget nodig voor het (laten) doen van evt. onderzoek, het organiseren van bijeenkomsten e.d. Het is aan te bevelen hiervoor een bedrag van te reserveren. Verdeling Gemeente Percentage April 2012 maart 2013 Beverwijk 24,5% Heemskerk 24,4% Uitgeest 14,2% Velsen 36,9% Totaal 100% Beverwijk: ,- 24,48% Heemskerk: ,- 24,42% Uitgeest: ,- 14,25% Velsen: ,- 36,85% Totaal voor 2012: ,- Regionale visie en stappenplan decentralisatie jeugdzorg (2) Pagina 6