Waarom netwerken? Dirk De Ridder, MD, PhD Leuvens instituut voor gezondheidszorgbeleid KU Leuven

Transcriptie

1

2 Waarom netwerken? Dirk De Ridder, MD, PhD Leuvens instituut voor gezondheidszorgbeleid KU Leuven

3 Netwerken De hype traumanetwerken, onconetwerken, E17 netwerken, netwerk slokdarmtumoren,.. De realiteit?

4 Waarom netwerken? Marktaandeel vergroten en (toekomstige) financiering veilig stellen? Omwille van de nieuwe visie van ministers De Block en Vandeurzen? Maatschappelijke veranderingen De noden en eisen van patiënten veranderen snel Technologie werkt disruptief en gaat snel Kwaliteitsmetingen worden publiek

5 Toekomst van netwerken? 1)Ad hoc VZW om gezamenlijk technologie te exploiteren? 2)Ad hoc VZW om huidige of mogelijks toekomstige financiering veilig te stellen? 3)Strategisch middel om marktaandeel veilig te stellen of te vergroten? De specialist november-januari

6 Artsen vormen organische netwerken en delen patiënten. Community-netwerken zijn meer robuust dan ziekenhuis gebaseerde netwerken. Dergelijke analyse kan een basis vormen voor Accountable netwerken

7

8

9 Federaal regeerakkoord Rol van het ziekenhuis in het zorglandschap Vertrekken van gewijzigde behoeften patiënt Klinische netwerken tussen ziekenhuizen: samenwerking tussen academische, gespecialiseerde en basisziekenhuizen Samenwerking ziekenhuizen - extramurale zorgverleners Gespecialiseerde centra met concentratie van dure, moeilijke, zeldzame behandelingen en technologie Vermijden van onnodige en onnodig lange ziekenhuisopnames Reconversie van bedden in andere zorgvoorzieningen, al dan niet residentiële of transmurale opvang 9

10 Ziekenhuis opnieuw uitgevonden. Op maat van de patiënt van vandaag Ziekenhuis = medisch-technologisch expertisecentrum, met diagnostische en behandelplatformen. Niet langer beddenhuis. Ziekenhuis wordt knooppunt binnen één of meerdere (transmurale) netwerken van klinische zorg Basisziekenhuizen referentieziekenhuizen universitaire ziekenhuizen Concentratie, verdeling van pathologiegroepen en taakafspraken op basis van evidence en in belang van patiënt: kritische massa, kostprijs, continuïteit, etc. Dure technologie wordt toegewezen op het niveau van het netwerk, niet op het niveau van het ziekenhuis Ondernemerschap speelt, netwerken groeien bottom-up, overheid bepaalt spelregels en treedt op dysfuncties Extramurale praktijken voldoen aan zelfde normen en vereisten qua infrastructuur, personeel, continuïteit en kwaliteit 10

11 Heroriëntering ziekenhuis in zorglandschap Kernbegrippen: Ziekenhuizen bouwen een complementair zorgaanbod uit via netwerken zodat prikkel tot aanbieden van alle diensten, functies en zorgprogramma s in elk zh vermindert Soorten ziekenhuisnetwerken: Voor klinische zorg (verwijzing patïënten of verplaatsing zorgverleners) Regionaal (gespreide zorg) Supraregionaal (geconcentreerde zorg) Voor medisch-ondersteunende diensten (labo, anatomopathologie, apotheek) (verplaatsing stalen/materialen) Voor ondersteunende diensten (samenaankoop, tarificatie-facturatie, milieu & preventie, overheidsopdrachten voedsel-veiligheid, ) 11

12 Netwerkconcept Opdrachten: Toelating om bepaalde zorgen aan te bieden op netwerkniveau niét in alle ziekenhuizen die lid zijn van het netwerk Toekenning financiering (budget) bepaalde activiteiten Leden: Meerdere ziekenhuizen (of diensten) Ziekenhuizen kunnen lid zijn van één (lokale, regionale) of meerdere (supraregionale) netwerken Organisatie Te onderzoeken voor welke soorten netwerken een formele structuur (met rechtspersoonlijkheid) wenselijk is Belendende regelgeving mag samenwerking niet bemoeilijken (bv. BTW, detachering personeel) 12

13 Nieuw ziekenhuisconcept Governance model voor ziekenhuizen Netwerken: Formalisering in beheersstructuur ziekenhuizen Bevoegdheden medische raad? Sterke betrokkenheid artsen bij het transparant medisch beheer van ziekenhuizen: Identificatie praktijkdeel honoraria Te onderzoeken: koppeling praktijkdeel aan andere financiële stromen? 13

14 Maatschappelijke veranderingen

15

16 Paradigma shift Individuele arts Huisarts verwijst Ziekenhuis als centrum van zorg Patiënten hebben inspraak Kwaliteitsmeting Chronische zorg Fee per service Werken in groep Huisarts deel van het team Medisch huis helpt bij zorgkeuze Patiënten beslissen mee Kwaliteit bepaalt financiering Geïntegreerde zorg Gebundelde financiering

17 Kwaliteitsverbetering in alle dimensies? Patiëntveiligheid Patiëntgerichtheid Effectiviteit Tijdigheid Efficiëntie Gelijkheid

18 Ziekenhuis netwerken Eerste Lijn Accountable netwerk organisaties Eerste Lijn ONC CAR Str oke ZZ Regio 1 Regio 2 CAR ONC Stroke ZZ XYZ Clinici Management ZKH ZKH ZKH ZKH ZKH Chronische zorg Accountable for: - Quality - Cost ZKH ZKH Chronische zorg

19 2016 V volatiliteit Stabiliteit bestaat niet meer O onzekerheid C A Zekerheid is zeer relatief: technologie? Toekomst? complexiteit Chaos-theorie effecten worden zichtbaar ambiguïteit Belang van context P. Hinssen, The Network Always Wins, 2015

20 Succesvolle bedrijven V Velocity, snelheid A Agility: behendigheid C I N E Creativity: creativiteit stimuleren Innovation: relevant blijven in veranderende omstandigheden Network: als de buitenwereld een netwerk wordt, moet de interne organisatie ook een netwerk worden Experimentation: lange termijn strategie wordt fail fast forward

21 Informatie wordt vloeibaar Vijver model Informatie wordt opgeslagen en door specialisten geraadpleegd Bv. papieren dossier, bibliotheek Rivier model Informatie wordt fluide en iedereen kan ze raadplegen Bv. google, medische apps, gedeeld dossier

22 Informatie stromen Informatie stroomt sneller door een netwerk dan door een hiërarchisch systeem Bv. roddel Intelligentie filtert beter door een netwerk The rich club phenomenon: sommige netwerkknopen zijn belangrijker dan anderen. Ze filteren en interpreteren informatie. Informatie overload of gebrek aan filters? Innovatie stroomt sneller door een netwerk Bv. start-ups met vlakke organisatiestructuur Topologie van onze gezondheidzorg? Van onze ziekenhuizen?

23

24 Wanneer patiënten ophouden patiënten te zijn! Gemiddelden zijn verleden tijd Patiënten willen als unieke persoon behandeld worden Personalized medicine Luister en begrijp Eerder patroonherkenning dan individuele problemen Bv. aanbevelingen bol.com, Amazon.com Vertrouwen bouwen is noodzakelijk Mensen kunnen het niet laten: ze willen tot een clan of club behoren van gelijkgezinden: engagement met patiënten wordt een noodzaak Omarm verandering en ontwikkel verschillende facetten Begrijp de invloed van netwerkknopen in een wereld waar patiënten deel worden van een informatie - ecosysteem

25 > 100 verenigingen zijn lid Het Vlaams Patiëntenplatform wil bijdragen tot een verhoging van de levenskwaliteit van de patiënt en zijn omgeving door gemeenschappelijke noden en knelpunten te helpen oplossen via belangenbehartiging op alle relevante beleidsniveaus en binnen alle relevante gezondheidsvoorzieningen. Het Vlaams Patiëntenplatform wil: Patiëntenverenigingen samenbrengen Het Vlaams Patiëntenplatform wil samenwerking en solidariteit tussen verenigingen stimuleren en een sterk draagvlak bieden voor gemeenschappelijke belangenbehartiging. Diverse activiteiten worden georganiseerd om samenspraak mogelijk te maken en tot overeenstemming te komen over gemeenschappelijke belangen. Noden en knelpunten aankaarten en helpen oplossen Het Vlaams Patiëntenplatform wil in dialoog met zijn ledenverenigingen noden en knelpunten van chronische zieken in kaart brengen en deze op de meest adequate manier aankaarten bij bevoegde instanties. Hiertoe worden patiëntenverenigingen bevraagd rond noden en knelpunten en de analyse wordt teruggekoppeld naar leden en het beleid. Vertegenwoordiging en inspraak realiseren Om de ervaringsdeskundigheid van patiënten tot zijn recht te laten komen in de verdere ontwikkeling van gezondheidsbeleid en gezondheidsvoorzieningen pleit het Vlaams Patiëntenplatform voor weloverwogen, rechtstreekse inspraak van patiënten. Het Vlaams Patiëntenplatform wil deze initiatieven ondersteunen door de opgebouwde knowhow ter beschikking te stellen van patiëntenvertegenwoordigers. Daarnaast neemt het Vlaams Patiëntenplatform initiatieven om patiënten representatief te vertegenwoordigen zoals het opzetten van consultaties en het selecteren en begeleiden van patiëntenverenigingen. Signaleren, informeren en mee beslissen Het Vlaams Patiëntenplatform wil functioneren als doorgeefluik van signalen naar het beleid om op die manier te wegen op beslissingen die patiënten aanbelangen. Het Vlaams Patiëntenplatform wil relevante informatie verspreiden bij patiëntenverenigingen en burgers en op die manier de brede samenleving betrekken bij het gezondheidsbeleid.

26

27 Vertrouwen Ziekenhuizen, farma reageren op ziekten en patiënten Instellingen Gezondheid als dienst of service VPP Reactief Proactief PatientsLikeMe Groep acties Power to the people Maatschappij Welzijn en gezondheid door samenwerking

28 Structuur personeel = Structuur ziekenhuis Ziekenhuis Klassieke Ziekenhuis gebaseerde Zorg Personeel Patiënt Aangepast naar P. Hinssen, The Network Always Wins, 2015

29 Ziekenhuis Patiënten en markt organiseren zich in netwerken Personeel & Artsen Patiënt & markt Aangepast naar P. Hinssen, The Network Always Wins, 2015

30 Netwerken sturen netwerken Gezondheids Netwerken Kennis Netwerken Patiënten netwerken Netwerk dient netwerk Aangepast naar P. Hinssen, The Network Always Wins, 2015

31 RIGID organisations Irreversible FROZEN organisations SUPER FLUID organisations FLUID organisations

32 Conclusies Ziekenhuizen en zorginstellingen zullen moeten netwerken, willen ze overleven Van monolithisch ziekenhuis naar netwerk naar zorgsysteem Niet alleen aandacht voor externe netwerken, maar ook aandacht voor de interne netwerkgedachte Redesign HR? Ziekenhuizen zullen in 2 gedaanten moeten leven Hiërarchisch model voor de geborgen activiteiten Netwerk model voor voeling met andere netwerken, innovatie enz.