Gedragsmatige activatie en antidepressiva voor (ernstige) depressie: een behandelstudie uit Iran

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "Gedragsmatige activatie en antidepressiva voor (ernstige) depressie: een behandelstudie uit Iran"

Pieter de Veen
7 jaren geleden
Aantal bezoeken:

1 Gedragsmatige activatie en antidepressiva voor (ernstige) depressie: een behandelstudie uit Iran Marcus Huibers, Latif Moradveisi, Fritz Renner, Modabber Arasteh & Arnoud Arntz Department of Clinical Psychological Science, Maastricht University

2 Geschiedenis Gedragsmatige activatie (behavioral activation) bij depressie Jaren vijftig: gedragstherapie als first wave Jaren zestig: Lewinsohn s integratieve gedragsmatige model voor depressie Jaren zeventig: gedragstherapie overvleugeld door CGT Jaren negentig: hernieuwd interesse door onderzoek Neil Jacobson uit Seattle

3 Componentanalyse Jacobson (1996) Vergelijkende studie om werkzame elementen CGT voor depressie te onderzoeken Drie condities: Gedragsmatige activatie Gedragsmatige activatie plus bewerken van automatische gedachten Gedragsmatige activatie plus bewerken van automatische gedachten en onderliggende schema s (volledige CGT)

4 Componentanalyse Jacobson (1996) Geen verschil tussen de drie groepen: gedragsmatige activatie dus even effectief als een volledig pakket CGT Is bewerken van cognities een overbodige interventie? Wat was er gebeurd als CT de basisconditie was geweest? Dodo Bird Verdict en het grote debat over werkzame factoren

5 Replicatiestudie Dimidjian (2006) Drie condities Gedragsmatige activatie (GA) Cognitieve gedragstherapie (CGT) Antidepressieve medicatie (ADM) Geen verschil tussen de drie groepen Subgroepanalyse: GA effectiever dan CGT bij ernstige depressie Terugvalpreventie: GA en CGT beter dan placebo ADM (2 jaar)

6 Samenvattend Gedragsmatige activatie lijkt dus een veelbelovende interventie voor depressie, even goed (of misschien zelfs beter dan) cognitieve gedragstherapie Gedragsmatige activatie zou wel eens gemakkelijker te implementeren zijn dan cognitieve gedragstherapie, vanwege de eenvoud van het model (maar dat is een empirische vraag)

7 Moderne gedragsmatige activatie voor depressie BA-model uit Seattle (handboek van Martell et al. 2010) Focus op patronen van vermijding en isolatie die karakteristiek zijn voor depressie Centrale assumptie: depressie leidt tot verminderd toegang tot positieve bekrachtigers -> verhoogde activiteit doorbreekt patroon door bekrachtigende activiteit en ervaringen Ruminatie als gedragsmatig probleem Casus conceptualisatie en functionele analyse, gevolgd door monitoren en stapsgewijze vergroten van activiteiten

Ons onderzoek Opgezet door promovendus Latif Moradveisi in Iran Gebruikelijke behandeling voor depressie in Iran is antidepressieve medicatie Is een eenvoudige psychologische aanpak zoals GA een

8 Ons onderzoek Opgezet door promovendus Latif Moradveisi in Iran Gebruikelijke behandeling voor depressie in Iran is antidepressieve medicatie Is een eenvoudige psychologische aanpak zoals GA een alternatief? Latif Moradveisi, Marcus Huibers, Fritz Renner, Modabber Arasteh and Arnoud Arntz (2012). Behavioural Activation and Treatment As Usual (Antidepressant Medication) in the Acute Treatment of Adults with Major Depressive Disorder in Iran: a Randomized Trial. British Journal of Psychiatry, revised manuscript submitted

9 Ons onderzoek Gerandomiseerde studie met twee condities: GA en ADM Replicatie Dimidjian studie (2006) Deelnemers: 100 depressieve patiënten (18-70 jaar), Ghods Psychiatrisch Ziekenhuis, Sanandaj, Kurdistan, Iran Behandeling GA door drie psychologen, getraind door Latif Moradveisi, training op basis van Martell s handleiding Medicatieconsulten door vier psychiaters GA: 16 sessies in 12 weken ADM: Sertraline (SSRI), tot 100mg, 8 consulten

10 Kenmerken van deelnemers Baseline characteristics Full sample (N=100) Medication Treatment (50) Behavioral Activation (50) Test statistic (df) Gender: n (female) 85 (85 0) 40 (80 0) 45 (90 0) χ2 (1) = Age (years): M(SD) (10 17) (7 47) t (98) = (8 97) Currently married or cohabiting: n (%) 48(48 0) 25 (50 0) 23 (46 0) χ2 (1) = College graduate: n (%) 40 (40 0) 19 (38 0) 21 (42 0) χ2 (1) = College student: n (%) 23 (23 0) 10 (20 0) 13 (26 0) χ2 (1) = Employed outside home: n (%) 35 (35 0) 19 (38 0) 16 (32 0) χ2 (1) = Current episode length (months): M(SD) Severity 5 87 (2 14) 5 69 (1 97) 6 06 (2 31) t (98) = HRSD Overall M(SD) (5 42) (5 26) t (98) = (5 32) Number of prior episode: M(SD) 1 03 (0 80) 1 00 (0 72) 1 06 (0 88) U = Recurrent depression: n (%) 73 (73 0) 38 (76 0) 35 (70 0) χ2 (1) = Pre psychiatric hospitalization: n (%) 2 (2 22) 0 2 (5 0) Fisher Exact Test Any current Axis I diagnosis: n (%) 11 (12 22) 4(8 0) 7 (17 5) Fisher Exact 0 52 Test Personality disorders: n (%) 21 (23 33) 12 (24 0) 9 (22 5) χ2 (1) = Any current anxiety diagnosis: n (%) 11 (12 22) 4(8 0) 7 (17 5) Fisher Exact Test P (2-tailed)

11 Afname in depressie 0 49 weken (HRSD en BDI) HRSD BDI BA TAU TAU BA w eeks w eeks

12 Hoge ernst aan begin zorgt voor groter contrast GA-ADM

13 Remissie, respons en terugval GA ADM Remissie 13 weken 91% 68% 49 weken 65% 27% Respons 13 weken 97% 94% 49 weken 88% 46% Terugval (na remissie op 13 weken) 28% 60%

14 Conclusie GA is effectiever dan ADM, ook op 49 weken en als terugvalpreventie Patiënten met een ernstige depressie lijken het meest te profiteren Opvallend: therapeuten hadden minimale GA-ervaring Ook opvallend: resultaten positiever dan oorspronkelijke Dimidjian studie (2006) GA niet alleen effectiever in subgroep van ernstige depressie, maar in hele groep Remissie en respons veel groter

15 Conclusie Hoewel niet direct te vertalen naar Nederlandse GGZ vormt deze studie nieuw bewijs dat: GA een effectieve stand-alone interventie is GA waarschijnlijk gemakkelijk te trainen is GA bijzonder geschikt is bij ernstige depressie, in lijn met klinische observaties Toch is GA als interventie niet of nauwelijks beschikbaar in Nederlandse GGZ Poging tot implementatieonderzoek, vergelijking tussen CGT en BA

Vergelijkbare documenten

Schema therapie voor chronische depressie

Schema therapie voor chronische depressie Fritz Renner, Arnoud Arntz, Jill Lobbestael, Frenk Peeters, Marcus Huibers VGCt najaarscongres 2012 Chronische depressie Vergeleken met episodische depressie Sterkere