Transcriptie

1 Samenvatting 'Informatiemanagement en -beleid' zijn voorwaardelijk voor een gezonde en effectieve informatiehuishouding. Niet de technologie bepaalt het succes, maar de op de organisatiedoelen toegesneden maatregelen en de samenhang in het geheel van organisatorische en technische voorzieningen. Die samenhang vergt 'glashelder' informatiebeleid zodat iedereen bij ontwikkeling, inzet en gebruik van technische hulpmiddelen hetzelfde kompas gebruikt. Dan sluit de informatievoorziening naadloos aan op de organisatie en draagt zij bij aan samenwerking en synergie. Het doel van dit boek is de informatievraagstukken waar grote en informatie-intensieve organisaties als banken, overheden en verzekeringsmaatschappijen mee kampen, te leren doorzien en helpen aanpakken. Met het inmiddels beproefde Amsterdamse Informatie Management- of negenvlaksmodel kunnen inzet en gebruik van informatievoorziening en ICT worden gepositioneerd, in samenhang geanalyseerd en kan het vinden van passende oplossingen in goede banen worden geleid. 'Informatiemanagement en -beleid' is bedoeld voor managers informatievoorziening en voor studenten informatiekunde en bedrijfskunde die professional willen worden. Zij vinden in dit boek geen pasklare oplossingen maar wél alle relevante basisconcepten, verduidelijkt met voorbeelden uit de rijkgeschakeerde praktijk. De auteurs beschikken over jarenlange ervaring in de begeleiding van complexe vernieuwingsprojecten bij grote organisaties, in de invoering en ontmanteling van grote systemen en ze kunnen bogen op doceerervaring in hoger en postdoctoraal onderwijs en in het professionele circuit.

2 Inhoudsopgave Inhoudsopgave Ten geleide vanuit de wetenschap Ten geleide vanuit de praktijk Voorwoord 1.Inleiding 1.1.Verantwoording 1.2.Opbouw van het boek 1.3.Lijnen dóór het boek Deel 1:Oriëntatie 2. De organisatie 2.1. Het begrip 'organisatie' 2.2. Organisatie als metamorfose 2.3. Typologie van organisaties 2.4. Management in organisaties 2.5. Organisatie en strategie 2.6. Reflexiviteit van organisaties 2.7. Context en organisatiecultuur 2.8. Organisaties en systeemdenken 2.9. Tot slot 3. Informatie 3.1. Het begrip informatie 3.2. Gegevens, informatie, kennis en wijsheid 3.3. Denken, leren en vergeten 3.4. Betekenisgeving 3.5. De uitwisseling van inzichten 3.6. Modellering reduceert de werkelijkheid 3.7. Redenen voor informatiegebruik 3.8. Organisaties en de rol van informatie 3.9. Hoe informatiesystemen met gegevens omgaan Een integrerend overzicht 4. Informatie- en Communicatietechnologie (ICT) 4.1. Basistechnologieën 4.2. Programmatuur 4.3. Computers, netwerken en hun relaties 4.4. Het succes van ICT in ondernemingen en organisaties 4.5. Structuur en complexiteit van de informatiehuishouding 4.6. Ontwerpen, ontwikkelen en assembleren 4.7. 'Legacy': de ICT-erfenis 4.8. Soorten automatisering en automatiseringsconcepten 5. Beleid

3 5.1. Beleid: begripsbepaling 5.2. Beleid expliciteren? 5.3. Bedrijfsbeleid op verschillende niveaus 5.4. Beleidsbepaling 5.5. Beleidsontwikkeling 5.6. Beleid en kwaliteit 6. Informatiemanagement - een raamwerk 6.1. De informatievoorziening van de organisatie 6.2. Het Amsterdams Informatiemanagement Model: het negenvlak 6.3. Informatiemanagement in het negenvlak 6.4. De exogene variabelen van het negenvlak 6.5. Dynamiek in het negenvlak Deel 2: Organisaties en het AIM-raamwerk 7. Informeren en communiceren in organisaties 7.1. Het negenvlak nader beschouwd 7.2. Sturen en vermogen in de organisatie 7.3. Omslagpunten in de leerweg 7.4. De informatie- en communicatieprocessen 7.5. Informatie en communicatie in organisatietypen 8. Structuur en inrichting 8.1. Organisatie en informatievoorziening 8.2. Structuur? 8.3. Architectuur 8.4. Werken met architectuur en werken ónder architectuur 8.5. 'Engineering' 8.6. ' Alignment' en flexibiliteit 8.7. Verloren vrijheid? 8.8. De informatie-infrastructuur 8.9. Standaardiseren en uniformeren, centraliseren en concentreren Businessarchitectuur - enterprisearchitectuur Service oriented architecture - hoop of hype? 9. Exploratie en exploitatie 9.1. Continuïteit en vernieuwing 9.2. Beheerprocessen 9.3. Beheerdifferentiatie in de praktijk 9.4. Ontwikkeling 9.5. Trendbreuk of geleidelijke en geleide verandering? 9.6. Legacy systems: onmogelijke vernieuwing? 9.7. Outsourcing 10. Coördinatie en regie Coördinatie in theorie Coördinatie en integratie met behulp van ICT

4 10.3. Verschillende ondersteuningsvormen Integratie en de informatievoorziening 11. Innovatie Het begrip 'innovatie' in strategisch perspectief Innovatie en context Imperatieven en de rol van de informatievoorziening Innovatie en het negenvlak Deel 3: Informatiebeleid en informatiemanagement 12. Informatiebeleid Afbakening van informatiebeleid Aanleidingen voor informatiebeleid (dynamiek) Informatiebeleid - organisatorische condities Informatiebeleid - externe ontwikkelingen Informatiebeleid - ontwikkelbenaderingen Informatiebeleid vanuit het technologisch perspectief Informatiebeleidsbepaling Informatiebeleid en coördinatie van informatievoorziening 13. Informatiemanagement Informatiebeleid en informatiemanagement Samenwerking en context Context, samenwerking en informatiemanagement Verleden - heden - toekomst Alignment en informatiemanagement Betrokkenen 14. Informatie managementrollen Actieradius en accenten van informatiemanagement De 'modelmanager' De informatiemanager en zijn werkzaamheden Consequenties voor informatiemanagement De plaats van informatiemanagement en de informatiemanager Deel 4: Moderne informatie-intensieve organisaties 15. Pluspunten en pijnpunten van ICT-inzet en -gebruik Het 'kantoor' ERP - Enterprise Resource Planning Managementinformatie E-commerce Legacy -ICT-monumentenzorg? 16. Casuïstiek van informatiemanagement en -beleid bij informatie-intensieve organisaties Inleiding: drie cases in eenzelfde drieluik Casus-1: de Nederlandse Politie Casus-2: de gemeente Amsterdam

5 16.4. Casus-3: Rabobank Nederland 17. Aanzet voor een aanpak Ontwikkeling van informatiebeleid: de ingrediënten Ontwikkeling van informatiebeleid leidt tot veranderingen Context creëren en veranderingsrijp maken Het ontwikkelingsspoor (de 'kapstok') De beslissende rol van het management Opdrachtuitvoering (werkwijzen) Ter afsluiting Literatuur Index