We DECide Optimised Naar een betere communicatie over vroegtijdige zorgplanning bij personen met dementie in woonzorgcentra

Transcriptie

1 We DECide Optimised Naar een betere communicatie over vroegtijdige zorgplanning bij personen met dementie in woonzorgcentra Bart Goossens dr. Aline Sevenants prof. dr. Anja Declercq prof. dr. Chantal Van Audenhove

2

3 Overzicht 1. LUCAS - KU Leuven 2. Waarom we DECide? 3. Wat is we DECide? 4. Van we DECide naar we DECide Optimised 4.1 Inhoud 4.2 Praktische opzet 5. Contact 6. Documentatie en literatuur

4 1. LUCAS - KU Leuven

5 LUCAS Vorming Onderzoek Dienstverlening LUCAS streeft ernaar de levenskwaliteit van personen te verbeteren door wezenlijke vernieuwingen in de zorgpraktijk en het zorgbeleid te initiëren en te ondersteunen

6 Studies VIND: Vlaamse Impulsfinanciering voor Netwerken voor Dementie-onderzoek 3 deelstudies op LUCAS: Het gebruik van beslissingshulpen bij vroegdetectie van dementie Online psycho-educatie voor mantelzorgers bij nachtelijke onrust we DECide Optimised Implementatie van een trainingspakket voor zorgprofessionals in het plannen van de levenseindezorg 6

7 2. Waarom we DECide?

8 Nood aan vroegtijdige zorgplanning - Progressieve toename populatie (kwetsbare) ouderen - Stijgende zorgnood, inclusief palliatieve noden Vroegtijdige zorgplanning als kernwoord

9 Vroegtijdige zorgplanning = een dynamisch en continu proces over de wensen en voorkeuren van de persoon in samenspraak met alle betrokken partijen wanneer beslissingen niet langer zelf genomen kunnen worden (Sevenants, Declercq, Carbonnelle, & Rigaux, 2014, p.12)

10 Vroegtijdige zorgplanning en dementie Dementie: - Complex ziektebeeld met wijzigingen in: - cognitieve vermogens - persoonlijkheid (gedrag, stemming, ) - algemeen functioneren - Toenemend voorkomen bij ouderen - Vaak onzekerheid over wensen en voorkeuren van de bewoner Vroegtijdige zorgplanning als hulpmiddel: - Bewoner betrekken in de (levenseinde)zorg - Duidelijkheid scheppen bij alle betrokken partijen - Bevorderen van open, transparante communicatie

11 Vroegtijdige zorgplanning en dementie Echter: Slechts 11,8% van de personen met dementie in WZC hebben hun wensen omtrent het levenseinde besproken Redenen: - gebrek aan informatie over VZP - gebrek aan consensus over de invulling van VZP - aarzeling om te spreken over het levenseinde, zowel bij bewoners als zorgprofessionals (Vandervoort e.a., 2014).

12 Het belang van zorgprofessionals in VZP Zorgprofessionals: - verbinding tussen de bewoner, familie en het WZC - concrete realisatie van de organisatorische visie op VZP - meerwaarde aan kennis en ervaring in het proces van de levenseindezorg De kwaliteit van de palliatieve zorg in WZC is in grote mate afhankelijk van de opleiding van het personeel (Whittaker, Kernohan, Hasson, Howard, & McLaughlin, 2006)

13 Het belang van zorgprofessionals in VZP Zorgprofessionals in WZC pleiten zelf voor (permanente) vorming in palliatieve zorg met: Aandacht voor alle zorgdisciplines Betrokkenheid vanuit alle zorgniveaus Op het vlak van VZP zouden zorgverleners in de eerste lijn zich een meer proactieve communicatiestijl eigen moeten maken, waarbij ze op een zachte maar exploratieve manier op zoek gaan naar de palliatieve zorgnoden van hun patienten. (Cohen et al., 2014, p.69) Om hieraan tegemoet te komen, ontwikkelde LUCAS de interventie: we DECide

14 3. Wat is we DECide?

15 we DECide = we Discuss End-of-life Choices = Een communicatietraining voor zorgprofessionals in het bespreken van vroegtijdige zorgplanning bij personen met dementie en hun naasten in woonzorgcentra

16 we DECide - Pilootproject in 19 Vlaamse woonzorgcentra - Gedurende de periode Veelbelovende studieresultaten: (Ampe et al., 2014)

17 we DECide : overzicht resultaten Deelname aan we DECide heeft een effect op: - ervaren competentie van deelnemers in het bespreken van vroegtijdige zorgplanning - de mate van aandacht voor de voorkeuren van de bewoner en naasten op organisatieniveau Publicaties: - Verschillende internationale tijdschriften - Hoofdstuk in het boek: Palliatieve zorg: meer dan stervensbegeleiding (2014)

18 4. Van we DECide naar we DECide Optimised

19 we DECide Optimised Doel: het bespreken van vroegtijdige zorgplanning bij personen met dementie in de woonzorgcentra kwaliteitsvoller maken Omvat: - alle werkzame onderdelen van we DECide - bijkomende aandacht voor: - actieve participatie van bewoner én naasten - ontwikkeling van een beleidsgedragen visie op vroegtijdige zorgplanning binnen het WZC - doorgeven van aangeleerde vaardigheden binnen de organisatie

20 4.1. Inhoud

21 Drie onderdelen A. Theoretische vorming B. Praktische communicatietraining C. Train de trainer

22 A. Theoretische vorming - Informatie over (visies op) vroegtijdige zorgplanning - Kennismaking met Kiezen in overleg - gebaseerd op gedeelde besluitvorming = het betrekken van de bewoner en hun naasten in de zorg door samen met de zorgprofessional de meeste gepaste keuze te maken (Cohen et al., 2014) - basis voor verdere training Bewoner met dementie Kiezen in overleg Naasten Zorgprofessionals

23 A. Theoretische vorming Wat houdt Kiezen in overleg in? - Praten over het feit dat er keuze is (Choice Talk) - Afwegen van de verschillende opties (Option Talk) - Het bespreken van een beslissing (Decision Talk)

24 B. Praktische communicatietraining - Interactieve sessies - Rollenspelen - Groepsgesprekken - Praktische tips en aandachtspunten

25 C. Train de trainer - Hoe de ingeoefende vaardigheden overbrengen op collega-zorgprofessionals? - Hoe de bewoner en naasten actief betrekken in het proces van vroegtijdige zorgplanning? - Hoe acties rond vroegtijdige zorgplanning in het woonzorgcentrum opzetten? - Aanreiking diverse materialen

26 4.2. Praktische opzet

27 Praktische opzet Deelname - Per woonzorgcentrum - Meerdere afdelingen per WZC mogelijk - Voorwaarden per afdeling: - (grotendeels) gericht op personen met dementie - niet deelgenomen aan we DECide - neemt tijdens de studie niet deel aan andere onderzoeken rond vroegtijdige zorgplanning

28 Praktische opzet Deelname: verloop - Inschrijving - Selectie van woonzorgcentra o.b.v. de voormeting - Alle geselecteerde woonzorgcentra krijgen het trainingspakket aangeboden - Start voor elk woonzorgcentrum afhankelijk van de doelstellingen van de studie (zie verder)

29 Praktische opzet Deelnemers - Per afdeling min. 4, max. 6 personen - Afdelingen kiezen vrij hun deelnemers, mits volgende criteria: - Effectief gesprekken voeren met bewoners en naasten over vroegtijdige zorgplanning - Instaan voor de visie en/of organisatie van vroegtijdige zorgplanning binnen de afdeling/wzc - Minstens één deelnemer is lid van het management (zie onderzoeksfocus)

30 Praktische opzet Sessies - 2 halve dagen - Groepjes van 10 à 12 personen - 2 afdelingen uit verschillende woonzorgcentra samen => stimulering van uitwisseling tussen woonzorgcentra - Locatie in overleg - in één van de woonzorgcentra of op aparte locatie - Indien mogelijk rekening houdend met geografische afstand

31 Praktische opzet Begeleiding sessies - Sessies worden begeleid door een ervaren trainer in communicatie rond vroegtijdige zorgplanning

32 Praktische opzet Inhoud van de studie - De interventie is gekoppeld aan een effectmeting - Participanten nemen deel aan de interventie én aan de voor- en nametingen - Deze metingen gebeuren tijdens specifieke perioden voor en na de trainingssessies

33 Praktische opzet Aanvang studie: heden Einde aanmeldingen 1 maart 1 mei Voormeting Vanaf 1 september Aanvang trainingen 2016 Januari Februari Maart April Mei Juni Juli Augustus September 2017 Noot: wijzigingen kunnen plaatsvinden aangezien we DECide Optimised nog volop in ontwikkeling is!

34 Praktische opzet Overzicht studieverloop eind februari Einde aanmeldingen tussen de 2 sessies Huiswerkopdracht 6 maanden na de laatste sessie Nameting 2 1 maart 1 mei Voormeting Vanaf 1 september Aanvang trainingen eind december Einde trainingen 1 april 1juni Jan-maa Apr-Jun Jul-Sept Okt-dec Jan-maa Apr-Jun Jul-Sept Okt-dec Jan-maa Apr-Jun Jul-Sept Okt-dec Nameting 1 3 maanden na de laatste sessie Noot: wijzigingen kunnen plaatsvinden aangezien we DECide Optimised nog volop in ontwikkeling is!

35 Praktische opzet Hoe wordt er gemeten? - Invullen van vragenlijsten - Het opnemen van een aantal gesprekken met bewoners en naasten over vroegtijdige zorgplanning voor en na de sessies (audiotape) - Alle informatie wordt anoniem en vertrouwelijk behandeld

36 5. Contact

37 Vragen, bedenkingen of wenst u deel te nemen? Contacteer ons vrijblijvend! Bart Goossens Wetenschappelijk medewerker bart.goossens@kuleuven.be Tel

38 6. Documentatie en literatuur

39 Referenties Ampe, S., Sevenants, A., Coppens, E., Spruytte, N., Smets, T., Declercq, A., van Audenhove, C. (2015). Study protocol for we DECide : implementation of advance care planning for nursing home residents with dementia. Journal of Advanced Nursing, 71(5), Ampe, S., Sevenants, A., Smets. T., Declercq, A., & Van Audenhove, C. (2015). Advance care planning for nursing home residents with dementia: policy versus practice. Journal of Advanced Nursing, accepted. Cohen, J., Smets, T., Pardon, K., & Deliens, L. (2014). Palliatieve zorg: meer dan stervensbegeleiding. Nood aan integratie en verbreding. Leuven: Lannoo Campus. Elwyn, G; Frosch, D; Thomson, R; Joseph-Williams, N; Lloyd, A; Kinnersley, P; Cording, E; Tomson, D; Dodd, C; Rollnick, S; Edwards, A; Barry, M. (2012). Shared decision making: a model for clinical practice. Journal of General Internal Medicine. 27(10): Sevenants, A., Declercq, A., Carbonnelle, S., Rigaux, N., Vroegtijdige zorgplanning voor personen met dementie resultaten en aanbevelingen vanuit actieonderzoek, Koning Boudewijnstichting, december Van Audenhove, C. (2015). Medische keuzes. Leuven: Lannoo Campus. Vandervoort, A., Houttekier, D., Van den Block, L., van der Steen, J. T., Vander Stichele, R., & Deliens, L. (2014). Advance care planning and physician orders in nursing hime residents with dementia: a nationwide retrospective study among professional caregivers and relatives. Journal of Pain and Symptom Management, 47(2), Whittaker, E., Kernohan, G. W., Hasson, F., Howard, V., McLaughlin, D. (2006). The palliative care education needs of nursing home staff. Nurse Education Today, 26(6), Zie ook: anaudenhove.html