Evolutie en kenmerken van euthanasie sedert de implementatie van de euthanasiewet in Prof dr Luc Deliens

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "Evolutie en kenmerken van euthanasie sedert de implementatie van de euthanasiewet in 2002. Prof dr Luc Deliens"

Anita van der Wal
8 jaren geleden
Aantal bezoeken:

1 Evolutie en kenmerken van euthanasie sedert de implementatie van de euthanasiewet in 2002 Prof dr Luc Deliens Onderzoeksgroep Zorg rond het Levenseinde

2 Acknowledgement VUB-UGent Onderzoeksgroep Zorg rond het Levenseinde

3 end-of-life care laboratories in Europa

4 Background Sinds de wet van 28 mei 2002 is euthanasie in België voorwaardelijk gelegaliseerd: onder bepaalde strikte inhoudelijke en procedurele voorwaarden kunnen artsen levensbeëindigend handelen op verzoek van de patiënt Het belangrijkste doel van de wetgever was om een bestaande medische praktijk zichtbaar te maken en voorwerp van maatschappelijke controle Artsen zijn door de wet beschermd maar euthanasie is geen patiënten recht, zoals het recht op het weigeren van een behandeling, maar wel de uitkomst van een gezamenlijk besluitvormingsproces

5 Background Belangrijkste inhoudelijke voorwaarden: een ernstige en ongeneeslijke aandoening ondraaglijk en onbehandelbaar fysiek en/of psychisch lijden niet voorbehouden voor terminale patiënten een uitdrukkelijk, herhaald en schriftelijk verzoek tot levensbeëindiging v/e competente patiënt de inhoudelijke zorgvuldigheidsvoorwaarden moeten worden getoetst door een tweede onafhankelijke arts

6 inhoud Hoeveel gevallen van euthanasie werden gerapporteerd aan de Federale Controle- en Evaluatiecommissie? Welk zijn de kenmerken van deze gerapporteerde gevallen? Hoe is de frequentie van euthanasie en andere MBLs geëvolueerd na de wet? Wat is het aandeel (niet) gerapporteerde gevallen van euthanasie? En welke kenmerken hebben de niet-gerapporteerde gevallen?

7 inhoud Hoeveel gevallen van euthanasie werden gerapporteerd aan de Federale Controle- en Evaluatiecommissie? Welk zijn de kenmerken van deze gerapporteerde gevallen? Hoe is de frequentie van euthanasie en andere MBLs geëvolueerd na de wet? Wat is het aandeel (niet) gerapporteerde gevallen van euthanasie? En welke kenmerken hebben de niet-gerapporteerde gevallen?

8 Reported euthanasia cases since legalization (BE: approximate deaths each year) No. of reported euthanasia cases over the years

9 Welke artsen krijgen euthanasie verzoeken? ( survey onder 814 artsen) 48% vd artsen hebben ooit een verzoek gekregen 39% vd artsen hebben een verzoek gekregen sedert de implementatie van de euthanasiewet artsen met training in palliatieve zorg of lid van een PZ team ontvangen vaker een verzoek dan andere artsen (49% vs 30%) Van Wesemael Y, Cohen J, Bilsen J, Smets T, Onwuteaka-Philipsen B, Deliens L. Process and outcomes of euthanasia requests under the Belgian act on euthanasia: a nationwide survey. J Pain Symptom Manage Nov;42(5):

10 End-of-life decisions and multidisciplinary palliative care Van den Block L, et al. How are euthanasia and other medical end-of-life decisions related to the care provided in the final three months of life? Brit Med J 2009 Jul;339:b2772

11 Uitkomst van een euthanasie verzoek? ( survey onder 814 artsen) 363 bestudeerde verzoeken: 48% verkrijgt euthanasie 5% verzoek verworpen 10% verzoek ingetrokken 23% patienten sterven vooraleer de euthanasie kan worden uitgevoerd Van Wesemael Y, Cohen J, Bilsen J, Smets T, Onwuteaka-Philipsen B, Deliens L. Process and outcomes of euthanasia requests under the Belgian act on euthanasia: a nationwide survey. J Pain Symptom Manage Nov;42(5):

12 inhoud Hoeveel gevallen van euthanasie werden gerapporteerd aan de Federale Controle- en Evaluatiecommissie? Welk zijn de kenmerken van deze gerapporteerde gevallen? Hoe is de frequentie van euthanasie en andere MBLs geëvolueerd na de wet? Wat is het aandeel (niet) gerapporteerde gevallen van euthanasie? En welke kenmerken hebben de niet-gerapporteerde gevallen?

13 Characteristics reported cases 100% Sex 75% Women 50% Men 25% % Smet T, Bilsen J, Cohen J, Rurup ML, Deliens L. Legal euthanasia in Belgium: Characteristics of all reported euthanasia cases. Medical Care 2010 Feb;48(2):187-92

14 Characteristics reported cases Age 100% % >79 50% % % Smet T, Bilsen J, Cohen J, Rurup ML, Deliens L. Legal euthanasia in Belgium: Characteristics of all reported euthanasia cases. Medical Care 2010 Feb;48(2):187-92

15 reported euthanasia cases Smets T, Bilsen J, Cohen J, Rurup ML, Deliens L. Legal euthanasia in Belgium: Characteristics of all reported euthanasia cases. Medical Care 2010 Feb;48(2):

16 Characteristics reported cases Place of death 100% % care home home 50% hospital 25% % Smet T, Bilsen J, Cohen J, Rurup ML, Deliens L. Legal euthanasia in Belgium: Characteristics of all reported euthanasia cases. Medical Care 2010 Feb;48(2):187-92

17 reported euthanasia cases Place of death Reported cases of euthanasia Hospital Home Care home Other All deaths in population % 20% 40% 60% 80% 100% Smets T, Bilsen J, Cohen J, Rurup ML, Deliens L. Legal euthanasia in Belgium: Characteristics of all reported euthanasia cases. Medical Care 2010 Feb;48(2):

18 Characteristics reported cases Diagnosis 100% % noncancer 50% cancer 25% 0%

19 reported euthanasia cases Diagnosis patient Reported cases of euthanasia Cancer Non-cancer All deaths in population % 20% 40% 60% 80% 100% Smets T, Bilsen J, Cohen J, Rurup ML, Deliens L. Legal euthanasia in Belgium: Characteristics of all reported euthanasia cases. Medical Care 2010 Feb;48(2):

20 inhoud Hoeveel gevallen van euthanasie werden gerapporteerd aan de Federale Controle- en Evaluatiecommissie? Welk zijn de kenmerken van deze gerapporteerde gevallen? Hoe is de frequentie van euthanasie en andere MBLs geëvolueerd na de wet? Wat is het aandeel (niet) gerapporteerde gevallen van euthanasie? En welke kenmerken hebben de niet-gerapporteerde gevallen?

21 End-of-life decisions (in % of all deaths) 1998 N=1, N=3,623 Sudden death Non-sudden death, no end-of-life decision Non-sudden death, end-of-life decision performed Physician-assisted dying Euthanasia Physician-assisted suicide Life-ending without request Intensified alleviation of pain and symptoms Non-treatment decision Continuous deep sedation (*2001) 8.2* 14.5 Deliens L et al. End-of-life decisions in medical practice in Flanders, Belgium: a nationwide survey. Lancet 2000 Nov; 356(9244): Bilsen J et al. Medical end-of-life practices under the euthanasia law in Belgium. New Engl J Med sep; 361(11):

22 inhoud Hoeveel gevallen van euthanasie werden gerapporteerd aan de Federale Controle- en Evaluatiecommissie? Welk zijn de kenmerken van deze gerapporteerde gevallen? Hoe is de frequentie van euthanasie en andere MBLs geëvolueerd na de wet? Wat is het aandeel (niet) gerapporteerde gevallen van euthanasie? En welke kenmerken hebben de niet-gerapporteerde gevallen?

23 Reported vs. unreported cases Het aantal gerapporteerde euthanasiegevallen wordt geschat voor Vlaanderen op 52% => dus ongeveer de helft wordt gerapporteerd en gecontroleerd door de Federale Controle- en Evaluatiecommissie Niet gerapporteerde gevallen van euthanasie zijn vaak minder zorgvuldig uitgevoerd dan de gerapporteerde gevallen, bv: een schriftelijk verzoek is afwezig een tweede arts wordt niet geconsulteerd PZ specialisten worden minder vaak geconsulteerd Smets T, Bilsen J, Cohen J, Rurup ML, Mortier F, Deliens L. Reporting of euthanasia in medical practice in Flanders, Belgium: cross sectional analysis of reported and unreported cases. Brit Med J 2010 Oct 5;341:c5174.

24 Conclusies Het aantal euthanasiegevallen is gestaag gestegen sedert de implementatie van de wet 235 (2003) => 822 (2009) De kenmerken van de gerapporteerde gevallen wijzigen niet echt De frequentie van alle euthanasiegevallen tov alle overlijdens in Vlaanderen steeg van 1.1% (of ong overlijdens/jaar) voor de wet => 1.9% (of ong overlijdens/jaar) nà de wet De frequentie van alle gevallen van levensbeëindiging daalde van 4.4% voor de wet => 3.8% nà de wet

25 Conclusion Conclusies Ratio tussen euthanasie en levensbeëindiging zonder verzoek van de patiënt veranderde substantieel 1/3 voor de wet => 1/1 nà de wet Onderzoeksdata ondersteunen niet de bezorgdheid dat kwetsbare groepen in de samenleving makkelijker euthanasie zouden krijgen (bv ouderen, mensen met psychiatrische aandoeningen, andersvaliden) Euthanasie komt ook frequent voor in de context van multidisciplinaire palliatieve zorg

26 Conclusion Meer info?

Vergelijkbare documenten

Euthanasie en andere medische beslissingen aan het levenseinde (MBL) vóór en na euthanasiewet in België. Betrokkenheid van verpleegkundigen

Euthanasie en andere medische beslissingen aan het levenseinde (MBL) vóór en na euthanasiewet in België Betrokkenheid van verpleegkundigen Prof Dr. Johan Bilsen 1,2 1 Vakgroep Maatschappelijke Gezondheidszorg,