De NIPT binnen de prenatale screening: waar staan we en waar gaan we naar toe? Katelijne Bouman, klinisch geneticus UMCG en Isala

Transcriptie

1 De NIPT binnen de prenatale screening: waar staan we en waar gaan we naar toe? Katelijne Bouman, klinisch geneticus UMCG en Isala

2 Introductie Sinds 2014 is de NIPT ( in het kader van wetenschappelijk onderzoek) niet meer weg te denken uit de Nederlandse prenatale zorgketen. De NIPT spoort 7% van de aangeboren afwijkingen op. Minister Schippers heeft in 2015 de Gezondheidsraad gevraagd om het prenatale screeningsprogramma integraal te bekijken. In de adviesaanvraag schrijft de minister groot belang te hechten aan optimaliseren van de gehele keten van prenatale screening. Eind november wordt het advies van de gezondheidsraad verwacht. In deze voordracht zal de waarde van de NIPT binnen de context van alle aangeboren afwijkingen op basis van de Eurocat data aan de orde komen. Mocht het advies van de Gezondheidsraad gepubliceerd zijn in november, dan zal daar ook aandacht aan besteed worden.

3

4 2003 en 2007

5 17 december juli 2016

6 De Gezondheidsraad adviseert de minister van VWS om een vergunning te verlenen voor proefinvoering van NIPT voor alle zwangere vrouwen die willen weten of hun foetus een ernstige afwijking heeft, zoals downsyndroom. Vrouwen kunnen dan kiezen of ze de combinatietest willen laten doen of NIPT. TRIDENT 2 studie 6 juli 2016

7 Eind 2016 Nieuw GR advies Prenatale screenings keten April 2014 NIPT TRIDENT 1 Combinatietest

8 GR advies Prenatale screenings keten Advies Minister? April 2017 NIPT TRIDENT 2 Combinatietest

9 Waar zullen we het over hebben dan? Trisomie 21 Jerome Lejeune & Marthe Gautier NIPT en screening Screening is geen diagnostiek Afschaffen leeftijdsindicatie Commerciële NIPT

10 Waar zullen we het over hebben dan? Trisomie 21 Jerome Lejeune & Marthe Gautier NIPT en screening Screening is geen diagnostiek Afschaffen leeftijdsindicatie Commerciële NIPT

11

12

13

14

15 Jerome Lejeune Marthe Gautier Ontdekster extra chromosoom 21

16 Waar zullen we het over hebben dan? Trisomie 21 Jerome Lejeune & Marthe Gautier NIPT en screening Screening is geen diagnostiek Afschaffen leeftijdsindicatie Commerciële NIPT

17 Verdeling aangeboren afwijkingen 22% 6% 8% 1% 0% 3% CZS Hartafw ijkingen Tr. Digestivus + schisis 13% Tr. Urogenitalis Musculoskeletale afw 10% Overig Monogene afw ijking Trisomie 21 6% Trisomie 18 16% 5% Trisomie 13 Andere chromosoomafw 20% Van deze 2 3% heeft 10% een chromosoomafwijking 7% met NIPT op te sporen

18 De betrouwbaarheid van screening SENSITIVITEIT Maternale leeftijd 40% De combinatietest 85% De NIPT 99,5% Uitslag van de kansberekening = POSITIEF VOORSPELLENDE WAARDE

19 De afwijkende NIPT uitslag De NIPT biedt geen 100% zekerheid. Uit onderzoek blijkt dat de test bij vrouwen met een verhoogde kans na de combinatietest kan aantonen: >99% trisomie 21 97% trisomie 18 92% trisomie 13 Bij een afwijkende uitslag van de NIPT zijn er sterke aanwijzingen dat het ongeboren kind een trisomie 21, 18 of 13 heeft. Echter, bij een afwijkende uitslag kan het voorkomen dat het kind geen trisomie heeft. Daarom is bij een afwijkende uitslag een vlokkentest of vruchtwaterpunctie nodig als bevestiging van de NIPT uitslag

20 De afwijkende NIPT uitslag De NIPT biedt geen 100% zekerheid. Uit onderzoek blijkt dat de test bij vrouwen met een verhoogde kans na de combinatietest kan aantonen: >99% trisomie 21 Mw de Vries heeft een kans van 1:200 op trisomie 21 bij de foetus na de combinatietest. Zij kiest voor de NIPT en krijgt een afwijkende NIPT uitslag. Hoe groot is de kans dat zij zwanger is van een kind met downsyndroom? Optie 1: >99% Optie 2: 84% Optie 3: 50%

21 De afwijkende NIPT uitslag Uit onderzoek blijkt dat de test bij vrouwen met een verhoogde kans na de combinatietest kan aantonen: >99% trisomie 21 Voor mw de Vries met een afwijkende NIPT uitslag. na een kans van 1:200 op trisomie 21 bij de foetus na de combitest geldt: Uitgangspunt: Een populatie van vrouwen met een kans van 1:200 op een foetus met trisomie 21. Hiervan zijn 500 vrouwen zwanger van een foetus met trisomie 21 ( :200 = 500). De sensitiviteit van NIPT voor trisomie 21 is 99.5%: van de 500 vrouwen met een foetus met trisomie 21 worden 498 vrouwen (99.5% van 500) met NIPT als positief getest en twee vrouwen als negatief (fout negatief). De specificiteit van NIPT voor trisomie 21 is 99.9%: van de overige foetussen ( = ) worden er vrouwen (99.9% van ) als negatief getest en 100 vrouwen als positief (fout positief). Totaal worden er 598 vrouwen positief getest (498 terecht positief en 100 fout positief): Een aanstaande moeder met een afwijkende NIPT test uitslag heeft dus een kans van 500:598 = 84% op een foetus met trisomie 21 en 16% kans op een foetus zonder trisomie 21 De positief voorspellende waarde in deze 1:200 risico groep is dus 84%. Optie 1: >99% =sensitiviteit Optie 2: 84% Optie 3: 50% a priori kans 1:1000

22 Waar zullen we het over hebben dan? Trisomie 21 Jerome Lejeune & Marthe Gautier NIPT en screening Screening is geen diagnostiek Afschaffen leeftijdsindicatie Commerciële NIPT

23 Uit de nieuwste folder van het RIVM

24 Maternale leeftijd en downsyndroom

25 Maternale leeftijd en downsyndroom Percentage

26 Detectie miskraam ratio Maternale leeftijd: 0,7 7 foetussen met downsyndroom gedetecteerd ten koste van 10 miskramen Combinatietest: foetussen met downsyndroom gedetecteerd ten koste van 10 miskramen

27 Waar hebben we het over gehad? Trisomie 21: meestal niet erfelijk Marthe Gautier (& Jerome Lejeune) NIPT is screening: altijd bevestigen Screening is geen diagnostiek Afschaffen leeftijdsindicatie is terecht; dat hadden we in 2004 al moeten doen Commerciële NIPT blijft De prenatale screeningsketen wordt binnenkort opnieuw vorm gegeven