De Europeanen twee jaar voor de Europese verkiezingen van 2014 De Eurobarometer van het Europees Parlement (EB/EP 77.4)

Transcriptie

1 Directoraat-generaal Communicatie Directoraat Betrekkingen met de burger Afdeling Analyse van de publieke opinie Brussel, 20 augustus De Europeanen twee jaar voor de Europese verkiezingen van 2014 De Eurobarometer van het Europees Parlement (EB/EP 77.4) BEKNOPTE SAMENVATTING Onderzoeksgebied: EU-27 ( personen geïnterviewd) Bevolking: Europeanen van 15 jaar en ouder Methodologie: Persoonlijke interviews (CAPI) Veldwerk: 2 17, uitgevoerd door TNS opinion INLEIDING... 3 I. HET BEELD VAN DE EU II. HET GEVOEL BIJ DE EU TE HOREN III. MIJN STEM TELT A. MIJN STEM TELT IN DE EU B. MIJN STEM TELT IN MIJN LAND C. DE STEM VAN MIJN LAND TELT IN DE EU IV. DE EUROPESE IDENTITEIT A. NATIONALE IDENTITEIT EN EUROPESE IDENTITEIT B. DE ELEMENTEN VAN DE EUROPESE IDENTITEIT C. HET GEVOEL VAN EUROPEES BURGERSCHAP VERSTERKEN V. BELEID WAARAAN PRIORITEIT MOET WORDEN GEGEVEN A. EVOLUTIE VAN BELEID WAARAAN PRIORITEIT MOET WORDEN GEGEVEN B. BELEID WAARAAN IN TIJDEN VAN CRISIS PRIORITEIT MOET WORDEN GEGEVEN VI. GEBREK AAN KENNIS OVER DE EUROPESE INSTELLINGEN A. DRIE EUROPESE INSTELLINGEN NOEMEN B. SUBJECIEVE KENNIS VAN DE INSTELLINGEN, HUN TAKEN EN LEIDERS C. SUBJECTIEVE KENNIS OVER DE INSTELLINGEN, HUN WERKING EN SAMENSTELLING 38 D. OBJECTIEVE KENNIS: DATUM VAN DE VOLGENDE EUROPESE VERKIEZINGEN E. OBJECTIEVE KENNIS: WERKING VAN DE INSTELLINGEN F. DE INSTELLING DIE DE EU HET BEST VERTEGENWOORDIGT VII. ROL VAN HET EUROPEES PARLEMENT VIII. MIJN STEM LATEN HOREN IX. DE VERKIEZING VAN DE VOORZITTER VAN DE EUROPESE COMMISSIE A. HUIDIGE WIJZE VAN BENOEMING B. WIJZE VAN VERKIEZING DIE IS VOORZIEN IN HET VERDRAG VAN LISSABON... 51

2 De Eurobarometer-enquêtes die zijn gebruikt voor de trendanalyse: EB/EP 76.3 EB/EC 76.3 EB/EC 75.3 EB/EC 73.4 EB/EP 70.1 Parlemeter Veldwerk: Onderzoeksgebied: Bevolking: Standaard Veldwerk: Onderzoeksgebied: Bevolking: Standaard Veldwerk: Onderzoeksgebied: Bevolking: Standaard Veldwerk: Onderzoeksgebied: Bevolking: Parlemeter Veldwerk: Onderzoeksgebied: Bevolking: 3 20 november 2011 (TNS opinion) EU-27 ( Europese burgers) Europeanen van 15 jaar en ouder 3 20 november 2011 (TNS opinion) EU-33 ( personen geïnterviewd) personen van 15 jaar en ouder 6 26 mei 2011 (TNS opinion) EU-33 ( personen geïnterviewd) personen van 15 jaar en ouder 5 28 mei 2010 (TNS opinion) EU-32 ( personen geïnterviewd) personen van 15 jaar en ouder 6 oktober 6 november 2008 (TNS opinion) personen, persoonlijk geïnterviewd Europeanen van 15 jaar en ouder NB: Het is belangrijk de lezers erop te wijzen dat de enquêteresultaten schattingen zijn waarvan de nauwkeurigheid, bij overigens gelijke omstandigheden, afhankelijk is van de omvang van de steekproef en van het waargenomen percentage. Voor steekproeven van circa interviews (steekproefomvang die gewoonlijk op het niveau van een lidstaat wordt gebruikt) ligt het werkelijke percentage, dat wil zeggen als de gehele bevolking zou zijn geïnterviewd, binnen de volgende betrouwbaarheidsintervallen: Waargenomen percentages 10% of 90% 20% of 80% 30% of 70% 40% of 60% 50% Betrouwbaarheidsgrenzen +/- 1,9 punten +/- 2,5 punten +/- 2,7 punten +/- 3,0 punten +/- 3,1 punten 2

3 INLEIDING Nu de Europese verkiezingen van 2014 steeds dichterbij komen, lijkt het een goed idee een algemeen overzicht te geven over het beeld dat de Europeanen van de Europese Unie hebben, wat zij over de instellingen van de EU weten en wat zij in deze tijden van crisis van de EU verwachten. Het veldwerk van deze Eurobarometer-enquête/enquête van het Europees Parlement vond plaats tussen 2 en 19. De enquête werd afgenomen door middel van persoonlijke interviews door TNS opinion in de 27 landen van de EU bij burgers. Zoals bij al dit soort enquêtes, moeten we ook hier in het achterhoofd houden dat het hier een gewogen gemiddelde van Europese lidstaten betreft en dat de zes lidstaten met de meeste inwoners ongeveer 70% van dat gemiddelde uitmaken. Tevens dient te worden opgemerkt dat een groot deel van de vragen in de vergelijkende analyse over de ontwikkeling van de publieke opinie in de tijd, betrekking heeft op een periode variërend van zes maanden tot één jaar, met uitzondering van twee vragen die over een langere periode gaan. De Europese context Zoals nu al vijf jaar het geval is, wordt de Europese context waarin deze Eurobarometer verschijnt met name gekenmerkt door de monetaire, financiële, economische en sociale crisis die de Europese debatten en het dagelijks leven van de 27 lidstaten beheerst. Tegen deze achtergrond moest er tijdens het veldwerk van de enquête rekening worden gehouden met de navolgende elementen. De algemene verslechtering van de situatie op de arbeidsmarkt in de EU heeft een directe weerslag op de antwoorden die de ondervraagde personen op een aantal vragen van de enquête gaven. De rating die verband houdt met de staatsschuld van de lidstaten is sinds 1 januari in 15 van de 27 landen van de EU verlaagd. Tegelijkertijd hebben een aantal landen financiële hulp van de EU gekregen en wordt het ratificatieproces van het Verdrag voor begrotingsstabiliteit voortgezet. In deze zelfde periode heeft de Europese Raad een pact voor groei en werkgelegenheid aangenomen en hebben de Europese instellingen hun activiteiten om de convergentie tussen de lidstaten op begrotingsgebied te versterken, afgerond. Bovendien hebben er sinds het begin van dit jaar in drie landen parlementsverkiezingen (Slowakije, Griekenland en Frankrijk) en één presidentsverkiezing (Frankrijk) plaatsgevonden.

4 De huidige tendensen Onafhankelijk van de onderwerpen die de afgelopen twee jaar in de verschillende Eurobarometers zijn behandeld, zien we meerdere tendensen in verschillende enquêtes terugkomen. Allereerst is er een groeiende polarisatie van de publieke opinie te zien, waaruit blijkt hoezeer de Europese Unie in het middelpunt van de nationale debatten staat. Wat die mening ook is, steeds meer Europese burgers hebben een mening over de EU. Vervolgens zien we dat als we kijken naar de resultaten in de eurozone en de resultaten in het niet tot de eurozone behorend gebied, er over sommige onderwerpen grote verschillen van mening bestaan. In dit specifieke geval zien we dat de verschillen tussen landen uit de twee zones tot wel 30 procentpunten kunnen oplopen bij belangrijke onderwerpen als de euro als wezenlijk onderdeel van de Europese identiteit. Tot slot zien we een aantal sociaaldemografische constanten. Zo constateren we dat mannen vaker dan vrouwen een positief beeld van de EU hebben, en dat zij ook meer van de EU weten. Dat geldt ook voor de meer welvarende en hoger opgeleide milieus. Omgekeerd geldt ook dat de minder welvarende klassen een negatiever beeld hebben van de EU en een ondergemiddeld kennisniveau over het onderwerp. De jongere leeftijdsgroepen zeggen in hun antwoorden dat ze positief tegenover de EU staan, maar hun kennis over de EU en de werking van de EU is slechter dan die van de oudere leeftijdsgroepen. Er is een bijlage bijgevoegd met een gedetailleerde sociaaldemografische analyse van een aantal vragen. De belangrijkste uitkomsten Ondanks deze crisissituatie die gepaard gaat met een zeer woelig politiek klimaat, blijkt uit deze enquête dat de Europeanen verre van geneigd zijn zich van de EU af te wenden, al moet deze conclusie worden genuanceerd door een gedetailleerde analyse per land. Het beeld van de EU verbetert in de ogen van een meerderheid van de Europeanen Bovendien, en dat is voor het eerst, geeft een absolute meerderheid aan dat het lidmaatschap van de EU "een goede zaak is". Toch dient te worden benadrukt dat de meeste ondervraagden denken dat hun stem "niet telt in de EU", ook al zien we een duidelijke toename in het aantal mensen dat wel denkt dat hun stem telt in de EU. Een bemoedigend teken in die richting is dat bijna drie vijfde van de ondervraagden van mening is dat je je stem het best kan laten horen door te gaan stemmen bij de Europese verkiezingen. 4

5 Als men wordt bevraagd over de Europese identiteit, dan vinden de Europeanen dat de "waarden van democratie en vrijheid" en "de eenheidsmunt de euro" met een enorme voorsprong de belangrijkste elementen van die identiteit zijn. Wat betreft het identiteitsgevoel dat de ondervraagden ervaren, zien we dat er over een periode van een jaar, een toename heeft plaatsgevonden van het aantal Europeanen dat zich in de nabije toekomst laat voorstaan op een "uitsluitend nationale" identiteit en een afname van het aantal Europeanen dat zich ziet als zowel "van de eigen nationaliteit als Europees". Het jaar 2013 wordt het jaar van het Europese burgerschap. Voor Europeanen zijn de factoren die hun gevoel van Europees burgerschap het meest versterken vooral: een geharmoniseerd Europees sociaal vangnet, vrijheid van vestiging in een land naar keuze na de pensionering om er van het pensioen te kunnen genieten en de erkenning van nationale diploma's zonder nieuw examen. Zoals bij de vorige enquêtes staat het bestrijden van armoede en sociale uitsluiting bovenaan de prioriteiten die de Europeanen verdedigd willen zien worden door het Europees Parlement. En als we meer specifiek gaan kijken naar de maatregelen die genomen moeten worden om de crisis te bestrijden, dan noemen de ondervraagden als eerste werkgelegenheid en het bestrijden van werkloosheid. In het licht van de resultaten is het zeker niet overdreven om over een gebrek aan kennis over de Europese instellingen te spreken. Ten eerste weten de Europeanen slechts "heel weinig" over de werking van de EU en haar instellingen. Meer dan een derde is niet in staat om drie Europese instellingen te noemen. In deze context van gebrek aan kennis, zien we echter dat het Europees Parlement de instelling is die door de ondervraagden het meest wordt genoemd. Sterker nog, meer dan de helft van de ondervraagden noemt eerst het Europees Parlement, bijna een derde noemt de Europese Centrale Bank en een kwart de Europese Commissie. Bij dit resultaat komt nog het feit dat een ruime absolute meerderheid van de Europeanen van mening is dat het Europees Parlement de instelling is die "de Europese Unie het best vertegenwoordigt". Tot slot is meer dan twee derde nog altijd van mening dat het Europees Parlement een belangrijke rol speelt bij de werking van de EU, ook al is er hier sprake van een kleine daling in vergelijking met vorig jaar. Verbazingwekkend genoeg kent een kwart van de Europeanen de datum voor de volgende Europese verkiezingen in 2014 al. Naar aanleiding hiervan hebben we een fundamentele innovatie van het Verdrag van Lissabon getoetst bij de ondervraagden, zijnde de nieuwe verkiezingsvorm van de voorzitter van de Europese Commissie. Zouden Europeanen gemotiveerder zijn om zich naar de stembus te begeven dan nu het geval is "als de grote Europese politieke stromingen zich op basis van één gemeenschappelijk programma en één kandidaat voor de functie van voorzitter van de Europese Commissie zouden presenteren?" 5

6 Het was een verrassing om te merken dat meer dan de helft van de respondenten zich in dat geval inderdaad gemotiveerder zou voelen om in 2014 naar de stembus te gaan. Op deze manier hadden zij mogelijk het gevoel te kunnen deelnemen, al was het indirect, aan de verkiezing van de voorzitter van de Europese Commissie. DE RESULTATEN U vindt de gedetailleerde resultaten in de grafieken en tabellen in het tweede deel van deze samenvatting. A. Een beter beeld van de EU en meer polarisatie Het beeld van de EU verbetert: 40% van de ondervraagde Europeanen (+9 procentpunten) heeft een positief beeld van de EU. Deze verbetering is te zien in 23 van de 27 lidstaten met verschillen in procentpunten in de orde van grootte van -5 tot +17. Polarisatie van meningen: Dit algemene verschijnsel is met name heel duidelijk met betrekking tot het beeld van de EU. Er zijn duidelijk minder mensen die een neutraal beeld van de EU hebben (35%, -6) en ook het aantal ondervraagden met een negatief beeld (23%, -3) is in dezelfde periode (november 2011 ) afgenomen. Weinig verschil tussen de eurozone en het niet tot de eurozone behorend gebied: In de eurozone geeft 42% (+10) van de ondervraagden aan een positief beeld van de EU te hebben, terwijl dat in het niet tot de eurozone behorend gebied 37% (+7) is. B. Het nationale identiteitsgevoel wordt sterker, de Europese identiteit is gebaseerd op kernwaarden en de euro, en het Europees burgerschap op het tastbare Het gevoel van nationale identiteit krijgt de overhand: - Er heeft zich in zes maanden een ommekeer in de tendensen voorgedaan. Als de ondervraagden wordt gevraagd naar hun visie op hun nabije toekomst wat hun identiteit betreft, voelt 44% (+5) van de ondervraagden zich "enkel van de eigen nationaliteit", 43% (-3) voelt zich "van de eigen nationaliteit en Europees" en 6% (-2) voelt zich "eerst Europees en dan van de eigen nationaliteit". Tot slot voelt 4% (=) van de ondervraagden zich "uitsluitend Europees". Het gevoel van de "uitsluitend nationale" identiteit stijgt in de twintig lidstaten en is in negen lidstaten in de meerderheid. We zien soms grote verschillen tussen de landen die het hardst door de crisis zijn getroffen: 6

7 - De grootste stijging van het "uitsluitend nationale" identiteitsgevoel is te zien in Spanje, Bulgarije en Portugal, en in mindere mate in Italië en Ierland. - Dat antwoord is daarentegen sterk aan het dalen in Griekenland waar het gevoel van de "eigen nationaliteit en Europees" te zijn fors is toegenomen. - Sterke verschillen eurozone / niet tot de eurozone behorend gebied: Het gevoel van de "uitsluitend nationale" identiteit is 38% in de eurozone en 54% in het niet tot de eurozone behorend gebied. Omgekeerd is het percentage dat zich zowel "van de eigen nationaliteit als Europees" voelt 48% in de eurozone en 36% in het niet tot de eurozone behorend gebied. Een Europese identiteit die is gebaseerd op kernwaarden en de euro: Deze resultaten over de kernwaarden van de Europese identiteit leggen grote verschillen aan den dag tussen de eurozone en het niet tot de eurozone behorend gebied. - Zo zetten de ondervraagden in de EU als geheel bovenaan het lijstje met wezenlijke elementen van de Europese identiteit als eerste "de waarden van democratie en vrijheid" (45%, +8) en de "gemeenschappelijke munt, de euro" (43%, +3). Vier jaar geleden, toen de laatste enquête over dit onderwerp werd gehouden, stond de "gemeenschappelijke munt" bovenaan met 40% tegen 37% voor de "waarden van democratie en vrijheid". - Daar waar de gemeenschappelijke munt als eerste wordt genoemd in de eurozone, wordt de munt daarbuiten pas als vierde genoemd. In de eurozone haalt de euro met 54% (+8) de waarden van democratie en vrijheid (48%, +8) ruimschoots in. Omgekeerd bereikt de euro niet meer dan 24% (-5) in het niet tot de eurozone behorend gebied, als vierde ex aequo met de "geografie" (24%, +5) en ver achter de "waarden van democratie en vrijheid" (4, +9), "de geschiedenis" (3, +6) en "de cultuur" (30%, +9). Europees burgerschap op basis van het tastbare: De respondenten kregen vervolgens meerdere elementen voorgelegd die hun gevoel van Europees burgerschap mogelijk zouden kunnen versterken. Het zijn opnieuw de aspecten die rechtstreeks verband houden met het dagelijks leven die de meeste stemmen krijgen. - Een geharmoniseerd Europees sociaal vangnet: 44% - De mogelijkheid zich in een andere lidstaat te vestigen en daar pensioen te ontvangen: 33% - Wederzijdse erkenning van diploma's: 33% - Een Europese hulpdienst die kan ingrijpen bij natuurrampen: 26% - Een Europese identiteitskaart: 25% - Stemrecht in een andere lidstaat van de EU: 24% 7

8 C. Het gevoel deel uit te maken van de EU stijgt licht Het lidmaatschap van de EU wordt door de meerderheid van de Europeanen als een goede zaak gezien. Als er wordt gevraagd hoe er wordt gedacht over het feit dat hun land deel uitmaakt van de EU, zegt een meerderheid van de Europeanen nu dat dat een "goede zaak is" (50%, +3 sinds mei 2011). 3 (=) is van mening dat het "noch een goede, noch een slechte zaak is" en 16% (-2) is van mening dat het een "slechte zaak is". In 16 van de 27 lidstaten is een absolute meerderheid van mening dat het een "goede zaak is" en in twee lidstaten dat het "noch een goede, noch een slechte zaak is". De meeste Europeanen hebben dus een positief beeld van het lidmaatschap van de EU. Dat komt eerder door het beeld dan door de kennis die Europeanen van de Unie hebben. Verderop zien we dat de kennis van heel wat aspecten van de activiteiten van de EU nog wel wat te wensen overlaat. D. Het gevoel dat "mijn stem niet telt in de EU" heeft nog altijd de bovenhand Hoewel er sprake is van een duidelijke afname, denkt nog altijd een absolute meerderheid van 54% (-7) van de Europeanen dat zijn stem niet telt in de EU. Gelukkig is het aantal ondervraagden dat denkt dat zijn stem wel telt in de EU toegenomen tot 42% (+9). Dit beeld dat "mijn stem telt" stijgt in de 26 lidstaten, met verschillen tussen de lidstaten tot 16 procentpunten. E. De gevolgen van de crisis hebben invloed op de keuze van beleid waaraan prioriteit moet worden gegeven Beleid waaraan prioriteit moet worden gegeven: Het bestrijden van armoede en uitsluiting is één van de belangrijkste zorgen van de Europeanen. Met 50% (+1), laat het "bestrijden van armoede en uitsluiting" de andere thema's ver achter zich. Daarna komt "coördinatie van economisch beleid" op de tweede plaats met 37% (=), gevolgd door de "de bescherming van de consument en de volksgezondheid" (3, +1). In tijden van crisis moet absolute prioriteit worden gegeven aan de werkgelegenheid en de bestrijding van de werkloosheid. - Naast de traditionele vraag over aan welk beleid prioriteit moet worden gegeven, is de Europeanen ook meer specifiek gevraagd naar de maatregelen die in het kader van de crisis genomen moeten worden. Het is geen verrassing dat "werkgelegenheid en de bestrijding van werkloosheid" met 72% de andere beleidsgebieden ver achter zich laten. De "vermindering van de staatsschuld van de lidstaten" kreeg 37% van de stemmen, gevolgd door "de koopkracht en de bestrijding van inflatie en het "weer op gang brengen van de groei" met allebei 35%. De "regulering van de financiële markten" 8

9 werd door 33% van de ondervraagden als beleidsterrein met prioriteit aangemerkt Daarop volgden de pensioenen (28%) en huisvesting (18%). - We zien echter een aantal eigenaardigheden in de antwoorden van sommige landen - Zo staat de werkgelegenheid en de bestrijding van de werkloosheid in alle lidstaten bovenaan, op één land na: Duitsland, waar de vermindering van de staatsschuld met 65% boven de werkgelegenheid en bestrijding van de werkloosheid (63%) is geëindigd. - Wat betreft de discussie weer op gang brengen van de groei of vermindering van de staatsschuld wordt bevestigd dat de burgers in de lidstaten die het meest door de crisis zijn geraakt, prioriteit willen geven aan het weer op gang brengen van de groei met verschillen die oplopen tot 26 procentpunten. Omgekeerd wordt in landen die minder door de crisis zijn getroffen prioriteit gegeven aan de vermindering van de staatsschuld, met verschillen die kunnen oplopen tot wel 39 procentpunten. F. Een zekere mate van gebrek aan kennis over de Europese instellingen Het was belangrijk de balans op te maken over de kennis die de Europeanen hebben van de Europese instellingen, hun werking, hun respectieve rol en de manier waarop er tegen die instellingen wordt aangekeken. Het Europees Parlement is de meest bekende instelling: - Als aan de ondervraagden wordt gevraagd spontaan drie Europese instellingen te noemen die ze kennen, noemt 53% het Europees Parlement, 27% de Europese Centrale Bank, 25% de Europese Commissie en 1 de Europese Raad. Het is echter belangrijk op te merken dat 33% van de geïnterviewden geen enkele instelling wist te noemen. Deze volgorde, die is gebaseerd op het gemiddelde van de EU-27, komt overeen met de volgorde in de eurozone, maar niet met de volgorde in het niet tot de eurozone behorende gebied. Daar is de Europese Commissie (24%) bekender dan de ECB (14%). Het kennisniveau van de instellingen is nog voor verbetering vatbaar: Een meerderheid van de Europeanen zegt weinig over de Europese Unie en haar instellingen te weten. De gemiddelde score van de EU-27 was 3,4 punten op 10. Vervolgens werden er aan de respondenten drie vragen gesteld over de werking en de samenstelling van de Europese instellingen. In alle drie de gevallen, ongeacht de juistheid van het antwoord, werd het Parlement het meest genoemd. - "De instelling waarvan de leden middels algemene verkiezingen worden gekozen": 55% het EP, 9% de EC, 8% de Raad. - "De instelling van de EU die wetsvoorstellen doet": 40% het EP, 22% de EC, 14% de Raad. 9

10 - "De instelling die uit de ministers van elke lidstaat bestaat": 29% het EP, 19% de EC, 28% de Raad. De tabellen in het tweede deel van deze samenvatting laten zien in hoeverre de kennisniveaus tussen de lidstaten onderling verschillen. De verschillen lopen soms op tot 36 procentpunten. Een kwart van de Europeanen kent de datum voor de volgende Europese verkiezingen in 2014 al: Twee jaar voor de Europese verkiezingen kent 25% van de Europeanen de datum (maand en/of jaar), 27% vergist zich en 48% is niet in staat een antwoord te geven. Bovengemiddelde algemene objectieve kennis van het Europees Parlement: Er werden aan de ondervraagden vier vragen gesteld waarop zij "waar/niet waar" konden antwoorden. 58% van de antwoorden was goed. - 58% (=) weet dat het EP middels rechtstreekse algemene verkiezingen wordt gekozen. - 59% (+5) weet dat de begroting door het EP en de lidstaten gezamenlijk wordt goedgekeurd. - 6 (+2) weet dat de Europese wetgeving door het Europees Parlement en de lidstaten moet worden aangenomen. - 56% (+1) weet dat de lidstaten niet allemaal evenveel Europese volksvertegenwoordigers hebben. Het beeld dat het Europees Parlement een belangrijke rol speelt: 7 van de ondervraagden is van mening dat het EP een "belangrijke rol" speelt bij de werking van de EU. Ondanks deze hoge score dient echter wel te worden opgemerkt dat dit cijfer 6 punten is gedaald ten opzichte van november Het Europees Parlement, de instelling die de EU het best vertegenwoordigt: Aan de ondervraagden werd gevraagd welke instelling de EU in hun ogen het best vertegenwoordigde. Het Europees Parlement staat op dit punt duidelijk bovenaan met 52% van de antwoorden, vóór de Europese Commissie (15%) en de Raad (14%). De tendens is in de eurozone en het niet tot de eurozone behorend gebied gelijk, net als in de meeste lidstaten. G. Stemmen bij de Europese verkiezingen is de beste manier om je stem te laten horen aan de besluitvormers van de EU Ondanks de constatering dat er veel gebrek aan kennis is over de Europese instellingen, staat het democratische karakter van de EU als een huis. Twee jaar voor de Europese verkiezingen is het belangrijk te benadrukken dat 57% van de Europeanen van mening 10

11 is dat "stemmen bij de Europese verkiezingen" de beste manier is om je stem te laten horen aan de besluitvormers van de EU. De andere opties kwamen daar ver achter:"gebruik maken van het burgerinitiatief" 29%, "uw Europese volksvertegenwoordiger aanschrijven" 19%, "rechtstreeks de Europese instellingen aanschrijven" 18%. Hoewel stemmen bij Europese verkiezingen in zowel de eurozone als het niet tot de eurozone behorend gebied aan kop stond, waren er grote verschillen zichtbaar: 6 in de eurozone en 50% daarbuiten. We zien dus dat de Europeanen van mening zijn dat hun deelname aan de Europese verkiezingen hen in staat stelt hun stem te laten horen. Zou de nieuwe verkiezingsprocedure van de voorzitter van de Europese Commissie, zoals die in het Verdrag van Lissabon is vastgesteld, nog een extra element kunnen zijn waardoor mensen naar de stembus zouden gaan? H. De verkiezing van de voorzitter van de Europese Commissie In 2014 moeten de lidstaten zich voor de eerste keer op de resultaten van de Europese verkiezingen baseren wanneer zij een kandidaat voor het voorzitterschap van de Europese Commissie voordragen, die door het Europees Parlement moet worden gekozen. Het leek interessant de ondervraagden op dit vlak te peilen en dus hebben we ze gevraagd of deze nieuwe procedure ze eventueel zou stimuleren om te gaan stemmen. Drie op de vier Europeanen weet niet hoe de voorzitter van de EC op dit moment wordt benoemd: De conclusie is helder: op dit moment weet slechts 26% van de Europeanen hoe de huidige benoeming van de voorzitter van de Europese Commissie verloopt (benoeming door de Europese Raad, gevolgd door goedkeuring van het Parlement), een benoemingsprocedure die is vastgelegd in het Verdrag van Nice. 49% geeft het verkeerde antwoord en 25% antwoordt helemaal niet. Een meerderheid van de Europeanen staat open voor zelfs een indirecte deelname aan de verkiezing van de voorzitter van de Europese Commissie: - Na de nieuwe procedure te hebben uitgelegd, werd de ondervraagden de volgende vraag gesteld: "Stelt u zich eens voor dat de grote Europese politieke partijen bij de volgende Europese verkiezingen een gemeenschappelijk programma en één kandidaat voor de functie van voorzitter van de Europese Commissie presenteren. De burgers van alle lidstaten nemen dan dus indirect deel aan de verkiezing van de voorzitter van de Europese Commissie, aangezien de voorzitter wordt aangeleverd door de partij die de Europese verkiezingen wint. Zou dat voor u een extra stimulans zijn om te gaan stemmen?" Ja, antwoordt 54% van de ondervraagden tegen 36% die "nee" antwoordt en 15% die zich niet uitspreekt. Als we de antwoorden in detail bekijken zien we de volgende resultaten: 11

12 - Antwoord "ja": van de 54% voor wie het een extra stimulans is om te gaan stemmen, antwoordt 15% dat ze dan zeker zouden gaan stemmen en 39% denkt dat ze dan waarschijnlijk zouden gaan stemmen. - Antwoord "nee": van de 36% voor wie deze maatregel geen extra stimulans zou zijn om te gaan stemmen, antwoordt 12% stellig dat ze zeker niet zouden gaan stemmen en 24% dat ze waarschijnlijk niet zouden gaan stemmen. - De "ja" is zowel in de eurozone als in het niet tot de eurozone behorend gebied in de meerderheid. We zien wel een klein verschil tussen de beide gebieden. 56% "ja" in de eurozone tegen 5 in het niet tot de eurozone behorend gebied. Wat de "nee" betreft worden er zowel binnen de eurozone als daarbuiten vergelijkbare percentages behaald (35% voor de eurozone tegen 37% voor het niet tot de eurozone behorend gebied). - Een eventuele positieve impact op de deelname in alle lidstaten? In het licht van de resultaten zien we dat het "ja" in de meerderheid is in 23 lidstaten, maar dat er grote verschillen zijn, variërend van 4 in Estland tot 67% in Griekenland. Het "nee" voert de boventoon in Estland (48%), Denemarken (50%) en Slovenië (52%). Meer in detail: - We zien de hoogste score van "ja zeker" op Cyprus (30%), in Duitsland (24%) en in Griekenland (20%). Deze score is het laagst in Finland (8%), Estland en Tsjechië (beide 7%) en in Polen (5%). - Het antwoord "nee, zeker niet" wordt daarentegen het meest gegeven in Slovenië (23%), Frankrijk (20%) en op Cyprus, in Denemarken, Hongarije, Litouwen en Estland (allen 17%). - Er wordt het vaakst niet geantwoord ("ik weet het niet") op Malta (28%), in Roemenië (26%) en in Bulgarije (20%). * * * 12

13 I. HET BEELD VAN DE EU 1) Europees gemiddelde QP2 Is het beeld dat u van de EU heeft over het algemeen heel positief, redelijk positief, neutraal, redelijk negatief of heel negatief? Total "positive" Neutral Total "negative" Don't know (June ) 40% (+9) 35% (-6) 23% (-3) 2% (Nov. 2011) % 2% 2) Gemiddelden eurozone / niet tot de eurozone behorend gebied HET BEELD VAN DE EU Totaal "Positief" Neutraal Totaal "Negatief" Weet niet EU-27 40% (+9) 35% (-6) 23% (-3) 2% (=) Eurozone 42% (+10) 33% (-8) 23% (-2) 2% (=) Niet tot de eurozone behorend gebied 37% (+7) 37% (-3) 24% (-4) 2% (=) *( ) Verschil tussen en november

14 3) Verschuivingen per land QP2 Is het beeld dat u van de EU heeft over het algemeen heel positief, redelijk positief, neutraal, redelijk negatief of heel negatief? Totaal "Positief" Neutraal Totaal "Negatief" Weet niet nov nov nov nov BE 3 48% % 34% % 18% -5 0% 0% = DE 30% 46% % 35% -9 25% 18% -7 = EL 28% 42% % 26% -9 37% 3-6 0% +1 SE 3 43% % 33% % 23% -2 0% +1 FR 32% 43% % 30% % 25% -1 2% 2% = IE 37% 46% +9 33% 28% -5 26% 22% -4 4% 4% = LT 3 40% +9 58% 45% -13 9% 14% +5 2% -1 NL 3 40% +9 40% 37% -3 29% 22% -7 0% +1 EU % % -6 26% 23% -3 2% 2% = UK 13% 22% +9 35% 39% +4 49% 36% -13 3% 3% = DK 32% % 17% = 0% +1 RO 49% 58% +9 38% 29% -9 9% 9% = 4% 4% = LU 43% % 28% -8 20% 20% = = FI 22% 30% +8 46% 39% = 0% -1 EE 29% 36% +7 55% 48% -7 15% 15% = = IT 42% 49% +7 35% 30% % -1 2% -1 AT 25% % 40% +8 42% 29% -13 0% -1 MT 36% 42% % -3 19% 18% -1 4% 2% -2 PL 42% 48% +6 47% 38% -9 9% 12% +3 2% 2% = SK 34% 40% +6 39% 38% -1 26% 2-5 = LV 2 26% +5 60% 52% -8 18% 2 +3 = BG 57% % -9 9% 14% +5 3% 3% = ES 26% 30% % % 28% +6 3% +2 PT 26% 28% +2 36% 34% -2 35% 34% -1 3% 4% +1 CZ 26% 25% -1 42% 40% -2 32% 35% +3 0% 0% = SI 40% 39% -1 40% 35% -5 20% 25% +5 0% +1 HU 3 29% -2 42% 42% = 27% 28% +1 0% +1 CY 39% 34% -5 39% 30% % +14 = 14

15 II. HET GEVOEL BIJ DE EU TE HOREN 1) Europees gemiddelde QP23 Vindt u over het algemeen het feit dat ons land deel uitmaakt van de EU...? A good thing Neither a good thing nor a bad thing A bad thing Don't know 3% (-1) 16% (-2) 4% 18% 3 (=) 3 50% (+3) 47% (June ) EB75.3 (May 2011) 2) Gemiddelden eurozone / niet tot de eurozone behorend gebied LIDMAATSCHAP EU Een goede zaak Noch een goede, noch een slechte zaak Een slechte zaak Weet niet EU-27 50% (+3) 3 (=) 16% (-2) 3% (-1) Eurozone 54% (+5) 29% (=) 14% (-4) 3% (-1) Niet tot de eurozone 44% (+3) 35% (=) 18% (-2) 3% (-1) behorend gebied *( ) Verschil tussen en mei

16 3) Nationale gemiddelden QP23 Vindt u over het algemeen het feit dat ons land deel uitmaakt van de EU...? LU 78% 13% 8% NL 70% 20% 9% DE 70% 20% 8% 2% BE 66% 24% 9% DK 66% 23% 10% SE 6 25% 13% RO 59% 26% 9% 6% IE 56% 27% 13% 4% BG 56% 3 9% 4% FR 56% 30% 12% 2% EE 53% 37% 9% FI 53% 29% 17% PL 52% 39% 6% 3% ES 5 27% 18% 4% LT 50% 37% 1 2% UE27 UE27 50% 3 16% 3% MT 50% 34% 12% 4% EL 45% 35% 19% SK 44% 43% 1 2% SI 43% 40% 16% IT 38% 37% 20% 5% CY 35% 36% 27% 2% PT 34% 3 3 4% UK 33% 34% 30% 3% AT 3 38% 29% 2% LV 3 53% 14% 2% HU 30% 43% 25% 2% CZ 24% 54% 2 Une bonne chose Une chose ni bonne, ni mauvaise Une mauvaise chose Ne sait pas 16

17 4) Verschuivingen per land QP23 Vindt u over het algemeen het feit dat ons land deel uitmaakt van de EU...? EB75.3 mei 2011 Een goede zaak - EB75.3 Noch een goede, noch een slechte zaak EB75.3 mei EB75.3 EB75.3 mei 2011 Een slechte zaak - EB75.3 EB75.3 mei 2011 Weet niet - EB75.3 DE 54% 70% % 20% -6 16% 8% -8 4% 2% -2 DK 55% 66% % 23% -5 16% 10% -6 = FR 46% 56% % 30% -3 19% 12% -7 2% 2% = BG 48% 56% +8 38% % 9% -1 4% 4% = MT 42% 50% +8 37% 34% -3 18% 12% -6 3% 4% +1 EL 38% 45% +7 28% 35% +7 33% 19% -14 = UK 26% 33% +7 37% 34% -3 32% 30% --2 5% 3% -2 LU 72% 78% +6 13% 13% = 13% 8% -5 2% -1 FI 47% 53% +6 33% 29% -4 19% 17% -2 = LV 25% % % -7 3% 2% -1 SE 56% % 25% = 17% 13% -4 2% -1 EE 49% 53% +4 40% 37% -3 9% 9% = 2% -1 SI 39% 43% +4 39% 40% % -5 = EU-27 47% 50% = 18% 16% -2 4% 3% -1 RO 57% 59% +2 28% 26% % -2 4% 6% +2 NL 68% 70% +2 19% 20% +1 12% 9% -3 = BE 65% 66% +1 23% 24% % -2 = LT 49% 50% % +6 16% 1-5 4% 2% -2 PL 53% 52% -1 33% 39% +6 10% 6% -4 4% 3% -1 CY 37% 35% -2 36% 36% = 25% 27% +2 2% 2% = HU 32% 30% -2 44% 43% -1 22% 25% +3 2% 2% = IT 4 38% -3 36% 37% +1 17% 20% +3 6% 5% -1 ES 55% % 27% +5 17% 18% +1 6% 4% -2 PT 39% 34% -5 30% % % 4% -1 AT 37% % 38% +2 25% 29% +4 2% 2% = IE 63% 56% -7 18% 27% +9 12% 13% +1 7% 4% -3 CZ 3 24% -7 48% 54% +6 19% % -1 SK 52% 44% -8 37% 43% +6 10% % +1

18 III. QP22 MIJN STEM TELT In welke mate bent u het eens of niet eens met de volgende stellingen? A. MIJN STEM TELT IN DE EU 1) Europees gemiddelde Situatie in (): 4% (-2) Don't know 42% (+9) Total "agree" 54% (-7) Total "disagree" (Juin ) Evolutie van december 2011 (EB76.4) tot (): 54% (-7) 6 42% (+9) 33% 4% (-2) 6% Total "agree" Total "disagree" Don't know (June ) EB76.4 (Dec. 2011)

19 2) Gemiddelden eurozone / niet tot de eurozone behorend gebied QP22.1 In welke mate bent u het eens of niet eens met de volgende stellingen? "Mijn stem telt in de EU" MIJN STEM TELT IN DE EU Totaal "Mee eens" Totaal "Niet mee eens" Weet niet EU-27 42% 54% 4% Eurozone 43% 53% 4% Niet tot de eurozone behorend gebied 39% 57% 4% 3) Verschuivingen per land EB76.4 dec Totaal "Mee eens" Totaal "Niet mee eens" Weet niet - EB76.4 EB76.4 dec EB76.4 EB76.4 dec EB76.4 SE 52% 70% % 29% -17 2% -1 BG 27% % 50% -8 15% 9% -6 RO 23% 35% % 58% -11 8% 7% -1 FR 45% 57% % -11 4% 3% -1 DK 6 72% % 27% -10 2% -1 DE 47% 57% % 4-3 9% 2% -7 AT 3 40% +9 64% 58% -6 5% 2% -3 EL 15% 24% +9 84% 75% -9 = UK 22% % 66% -9 3% 3% = EU-27 33% 42% % -7 6% 4% -2 PL 4 49% +8 54% 46% -8 5% 5% = IT 16% 24% +8 75% 69% -6 9% 7% -2 CZ 14% % 77% -7 2% 2% = EE 22% 29% +7 75% 69% -6 3% 2% -1 BE 55% 62% +7 44% 37% -7 = IE 30% 36% +6 65% 59% -6 5% 5% = SK 37% 43% +6 60% 55% -5 3% 2% -1 FI 43% 49% +6 56% 50% -6 = NL 55% % 37% -6 2% 2% = LT 25% 30% +5 66% 63% -3 9% 7% -2 PT 27% 32% +5 69% 64% -5 4% 4% = SI 43% 48% +5 54% 50% -4 3% 2% -1 LU 48% 52% +4 49% 47% -2 3% -2 LV 25% 29% +4 72% 66% -6 3% 5% +2 HU 38% % 56% -2 4% 3% -1 MT 47% 49% +2 44% 43% -1 9% 8% -1 ES 27% 29% +2 68% 66% -2 5% 5% = CY 24% 22% % +3 5% 4% -1 19

20 B. MIJN STEM TELT IN MIJN LAND 1) Europees gemiddelde QP22.2 In welke mate bent u het eens of niet eens met de volgende stellingen? "Mijn stem telt in ons land" 58% (+6) 52% 40% (-5) 45% 2% (-1) 3% Total "agree" Total "disagree" Don't know (June ) EB76.4 (Dec. 2011) 2) Gemiddelden eurozone / niet tot de eurozone behorend gebied MIJN STEM TELT IN MIJN LAND Totaal "Mee eens" Totaal "Niet mee eens" Weet niet EU-27 58% 40% 2% Eurozone 59% 39% 2% Niet tot de eurozone behorend gebied 56% 42% 2% 20

21 3) Verschuivingen per land QP22.2 In welke mate bent u het eens of niet eens met de volgende stellingen? "Mijn stem telt in ons land" EB76.4 dec Totaal "Mee eens" Totaal "Niet mee eens" Weet niet - EB76.4 dec EB76.4 dec EL 15% % 68% -16 = BG 37% % 44% -10 9% 5% -4 IE 4 53% % 43% -11 5% 4% -1 UK 46% 58% % 4-12 = RO 29% 40% % 56% -9 6% 4% -2 FR 74% 84% % 15% -10 = AT 66% 76% % 24% -8 2% 0% -2 BE 62% % 28% -9 = PT 35% 42% +7 63% 55% -8 2% 3% +1 SE 89% 96% +7 10% 4% -6 0% -1 IT 18% 24% +6 77% 73% -4 5% 3% -2 CY 3 37% +6 67% 62% -5 2% -1 EU-27 52% 58% +6 45% 40% -5 3% 2% -1 EE 53% 59% +6 46% 40% -6 = NL 8 87% +6 19% 13% -6 0% 0% = SK 52% 58% +6 46% 4-5 2% -1 DE 70% 75% +5 26% 24% -2 4% -3 HU 4 45% +4 57% 54% -3 2% -1 LT 16% 20% +4 79% 77% -2 5% 3% -2 LV 32% 36% +4 66% 63% -3 2% -1 CZ 3 34% +3 67% 64% -3 2% 2% = LU 65% 68% +3 33% 3-2 2% -1 MT 55% 58% +3 37% 38% +1 8% 4% -4 PL 59% % 36% -1 4% 3% -1 SI 72% 72% = 27% 27% = = FI 8 8 = 18% 18% = = DK 96% 95% -1 4% 4% = 0% +1 ES 45% 43% -2 52% 54% +2 3% 3% = 21

22 C. DE STEM VAN MIJN LAND TELT IN DE EU 1) Europees gemiddelde QP22.3 In welke mate bent u het eens of niet eens met de volgende stellingen? "De stem van ons land telt in de EU" 65% (+3) 62% 3 (+2) 29% 4% (-5) 9% Total "agree" Total "disagree" Don't know (June ) EB73.4 (May 2010) 2) Gemiddelden eurozone / niet tot de eurozone behorend gebied DE STEM VAN MIJN LAND TELT IN DE EU Totaal "Mee eens" Totaal "Niet mee eens" Weet niet EU-27 65% 3 4% Eurozone 69% 28% 3% Niet tot de eurozone behorend gebied 59% 36% 5% 22

23 3) Verschuivingen per land QP22.3 In welke mate bent u het eens of niet eens met de volgende stellingen? "De stem van ons land telt in de EU" EB73.4 mei 2010 Totaal "Mee eens" Totaal "Niet mee eens" Weet niet - EB73.4 EB73.4 mei EB73.4 EB73.4 mei EB73.4 AT 42% 60% % -13 7% 2% -5 RO 30% 46% % 47% -6 17% 7% -10 BG 43% 56% % 33% -4 20% 1-9 LV 33% 45% % 52% -8 7% 3% -4 FR 79% 90% % 7% -7 7% 3% -4 UK 47% 58% % 37% % -6 DE % 7% -6 6% 2% -4 BE 70% 78% +8 26% 2-5 4% -3 SE 84% % 8% -5 3% -2 LU 78% 85% +7 18% 13% -5 4% 2% -2 FI 72% 78% +6 25% 22% -3 3% 0% -3 LT 42% 47% +5 42% 48% +6 16% 5% -11 EU-27 62% 65% +3 29% % 4% -5 CY 43% 46% +3 49% 50% +1 8% 4% -4 MT 6 64% +3 27% 29% +2 12% 7% -5 DK 86% 88% % -1 3% 2% -1 NL 77% 79% +2 19% 20% +1 4% -3 CZ 40% 40% = 55% 57% +2 5% 3% -2 PL 67% 67% = 24% 28% +4 9% 5% -4 EL 33% 32% -1 65% 67% +2 2% -1 PT 53% 52% -1 37% % 7% -3 EE 64% 60% -4 32% 38% +6 4% 2% -2 SI 65% 60% -5 29% 37% +8 6% 3% -3 SK 62% 56% -6 32% % 3% -3 IT 50% 42% -8 37% 53% % 5% -8 HU 59% 49% % 48% +13 6% 3% -3 IE 56% 46% % % 7% -6 ES 6 50% % 45% % 5% -5 23

24 IV. DE EUROPESE IDENTITEIT A. NATIONALE IDENTITEIT EN EUROPESE IDENTITEIT 1) Europees gemiddelde QP8 Ziet u zichzelf op korte termijn als...? (June ) EB76.4 (Novembre 2011) 44% 39% 43% 46% 6% 8% 4% 4% 2% 2% National only National and European European andeuropean only None National (Spontaneous) Don't know 2) Gemiddelden eurozone / niet tot de eurozone behorend gebied IDENTITEIT Enkel van de eigen nationaliteit Van de eigen nationaliteit en Europees Europees en van de eigen nationaliteit Enkel Europees Geen Weet niet EU-27 44% (+5) 43% (-3) 6% (-2) 4% (=) 2% (=) (=) Eurozone 38% (+4) 48% (-2) 7% (-2) 4% (=) 2% (=) (=) Niet tot de eurozone behorend gebied 54% (+4) 36% (-1) 5% (-2) 2% (-1) (=) 2% (=) *( ) Verschil tussen en november

25 3) Verschuivingen per land QP8 Ziet u zichzelf op korte termijn als...? Enkel van de eigen nationaliteit nov Van de eigen nationaliteit en Europees nov Europees en van de eigen nationaliteit nov Enkel Europees Geen Weet niet ES 4 30% % 5-8 5% 9% -4 6% 5% +1 3% 4% -1 2% +1 BG 52% 42% % 40% -3 5% 9% -4 2% 2% = 2% -1 3% 5% -2 PT 56% 46% % 40% -7 5% 7% -2 2% 3% -1 2% 2% = 2% -1 LT 59% 50% +9 32% 37% -5 4% 6% -2 2% 3% -1 2% 3% -1 = PL 49% % 50% -5 4% 7% -3 = 0% 0% = = IT 36% 28% +8 49% 55% -6 6% 10% -4 3% 2% +1 2% 3% -1 3% 2% +1 SI 45% 38% +7 44% 50% -6 4% 6% -2 3% 4% -1 2% +1 0% +1 SK 38% % 52% = 6% 12% -6 2% 2% = = = LV 55% 49% % -3 7% 1-4 4% 4% = 2% 2% = 0% +1 BE 34% 28% +6 50% 49% +1 8% 14% -6 5% 8% -3 2% +1 0% +1 EE 5 45% % -3 5% 6% -1 2% 4% -2 0% -1 0% +1 CZ 60% 54% +6 34% 36% -2 4% 6% -2 3% -2 = 0% 0% = IE 63% 58% +5 33% 33% = 4% -3 2% -1 0% +1 3% -2 UK 65% 60% +5 27% 30% -3 3% 5% -2 2% 2% = 2% 2% = = EU-27 44% 39% +5 43% 46% -3 6% 8% -2 4% 4% = 2% 2% = = MT 37% 32% +5 60% 62% -2 4% -3 = 0% -1 0% +1 DE 34% % % 1-1 6% 6% = = 0% +1 HU 52% 50% +2 42% % 6% -2 2% -1 = 0% 0% = NL 34% 32% +2 52% 52% = 10% 10% = 3% 4% -1 2% -1 0% 0% = FI 48% 46% +2 46% 46% = 4% 5% -1 = 2% -1 0% 0% = FR 38% 37% +1 50% 48% +2 6% 8% -2 5% 5% = = 0% -1 CY 39% 40% -1 42% 40% +2 10% 13% -3 7% 6% +1 = 0% +1 LU 2 22% -1 45% 44% +1 15% 15% = 16% 18% -2 3% +2 0% 0% = SE 38% 39% -1 56% % 6% -2 3% -2 = 0% 0% = DK 38% % 52% +5 3% 5% -2 2% +1 0% -1 0% 0% = AT 40% 44% -4 49% 42% +7 8% 10% -2 2% 2% = = 0% -1 RO 40% 44% -4 32% 25% +7 12% 13% -1 7% 9% -2 2% 2% = 6% 6% = EL 39% 54% % 35% +18 4% 7% -3 2% -1 2% 2% = 0% +1 nov nov nov

26 B. DE ELEMENTEN VAN DE EUROPESE IDENTITEIT 1) Europees gemiddelde QP9 De Europese identiteit kan uit meerdere elementen bestaan. Welke van de volgende elementen lijken u het belangrijkst voor de vorming van een Europese identiteit? (max 3 antwoorden) The values of democracy and freedom (+8) 45% The single currency, the euro Culture (+5) 27% (+3) 43% History The successes of the European economy Geography The European flag The EU motto: "Unity in diversity" (-2) 13% 13% (-3) (+2) (-2) (+1) 20% 19% (+2) 26% (June ) EB70.1 (Oct. 2008) The European anthem 5% (-1) None (Spontaneous) 4% Other (Spontaneous) Don't know (-4) 4% 2) Gemiddelden eurozone / niet tot de eurozone behorend gebied voor de zes eerste onderdelen ELEMENTEN IDENTITEIT Democratie/ vrijheid Euro Cultuur Geschiedenis Successen Europese economie Geografie EU-27 45% (+8) 43% (+3) 27% (+5) 26% (+2) 20% (-3) 19% (+2) Eurozone 48% (+8) 54% (+8) 26% (+3) 23% (-1) 2 (-3) 17% (+1) Niet tot de eurozone behorend gebied 4 (+9) 24% (-5) 30% (+9) 3 (+6) 17% (-3) 24% (+5) *( ) Verschil tussen en oktober 2010

27 3) Verschuivingen per land in de eerste vijf onderdelen QP9 Elementen waaruit de Europese identiteit is opgebouwd De waarden van democratie en vrijheid EB70.1 okt EB70.1 De gemeenschappelijke munt, de euro EB70.1 okt EB70.1 De cultuur EB70.1 okt EB70.1 De geschiedenis EB70.1 okt EB70.1 De successen van de Europese economie EB70.1 okt EB70.1 NL 62% 44% % 63% -4 26% 20% +6 24% 23% +1 24% 30% -6 UK 4 23% % 17% +2 32% 22% % 19% +7 12% 18% -6 LU 50% 34% % 48% +4 36% 18% % 32% +1 30% 26% +4 FR 56% % 56% % +7 28% 30% -2 28% 22% +6 SE 76% % 32% % +9 44% 35% +9 20% 19% +1 EE 4 26% % 40% % +3 20% 23% -3 16% 14% +2 FI 57% 43% % 65% -6 25% 22% +3 30% 33% -3 13% 15% -2 HU 45% 32% % % % 27% +7 23% 27% -4 MT 47% 34% % 42% -5 33% 17% % 20% % +3 DK 72% 60% % 27% % 28% % 49% +8 12% 17% -5 DE 65% 53% % 47% +5 29% 25% +4 26% 22% +4 20% 29% -9 BE 52% % 66% = 25% 20% +5 20% 19% % -1 EU-27 45% 37% +8 43% 40% +3 27% 22% +5 26% 24% +2 20% 23% -3 CY 54% 46% +8 62% 46% % 43% -5 22% 33% -11 8% 9% -1 LV 28% 22% % -5 28% 17% % +2 13% 14% -1 IT 38% 32% +6 44% 37% +7 23% 18% +5 20% 17% +3 28% 26% +2 BG 4 36% +5 34% 38% -4 23% % % 18% -3 IE 39% 34% +5 64% 50% % 18% -3 29% 38% -9 15% 13% +2 AT 47% 42% +5 52% % 22% +1 28% 29% -1 20% 24% -4 SI 32% 27% +5 63% 59% +4 22% 17% +5 23% 27% -4 22% 19% +3 LT 42% 38% +4 26% 29% -3 30% % 18% +4 23% 19% +4 PL 3 27% +4 18% 26% -8 29% 22% % +1 19% 23% -4 CZ 45% 44% +1 17% 37% % 19% +5 25% 18% +7 27% 29% -2 ES 26% 28% % % -5 15% 20% -5 13% 19% -6 RO 35% 38% -3 48% 47% +1 26% 18% +8 35% 30% +5 16% 22% -6 SK 30% 35% -5 68% 63% +5 18% 16% +2 20% 30% % 18% +4 PT 23% % % 23% -6 18% % 16% -2 EL % 34% = 26% 44% -18 9% 14% -5

28 Het idee van de euro als wezenlijk onderdeel van de Europese identiteit kent een duidelijke stijging in de landen die het zwaarst door de crisis zijn getroffen.

29 C. HET GEVOEL VAN EUROPEES BURGERSCHAP VERSTERKEN QP10T Welke van de volgende onderdelen zouden uw gevoel een Europese burger te zijn, versterken? (max. 6 antwoorden) EU-27 Een Europees sociaal vangnet dat voor alle lidstaten gelijk is (gezondheid, pensioenen enz.) De mogelijkheid je na je pensioen in elk land van de EU te kunnen vestigen en daar rechtstreeks je pensioen te ontvangen Wederzijdse erkenning van nationale diploma's in alle landen van de EU, zonder dat er opnieuw examen moet worden gedaan Een Europese noodhulpdienst die kan ingrijpen bij internationale natuurrampen 44% 33% 33% 26% Een Europese identiteitskaart naast de nationale identiteitskaart 25% Het recht om te stemmen bij alle verkiezingen in de lidstaat waarin men woont, zelfs als men geen staatsburger van die lidstaat is 24% Lessen Europese burgereducatie vanaf de basisschool 19% Mogelijkheid om de mobiele telefoon zonder extra kosten in alle landen van de EU te gebruiken Mogelijkheid om in alle landen van de EU online aankopen te doen tegen dezelfde prijs en onder dezelfde wetgeving op het gebied van consumentenbescherming De vervanging van de nationale inkomstenbelasting door een Europese inkomstenbelasting 18% 16% 15% Een Europees leger 1 Europese ambassades in landen buiten de EU 9% Een Europees Olympisch team 5% Een Europees onderzoeker een Nobelprijs zien winnen 4% Overig Geen 1 U wilt geen Europese burger zijn / U heeft niet het gevoel een Europese burger te zijn 6% Weet niet 6% 29

30 V. BELEID WAARAAN PRIORITEIT MOET WORDEN GEGEVEN A. EVOLUTIE VAN BELEID WAARAAN PRIORITEIT MOET WORDEN GEGEVEN QP6T Het Europees Parlement verdedigt de ontwikkeling van bepaalde beleidsterreinen op het niveau van de EU. Welke van de volgende beleidsterreinen zouden volgens u prioriteit moeten krijgen? (max. 3 antwoorden) 44% 52% 5 49% 50% Combating poverty and social exclusion 35% 30% 24% 33% 28% 27% 23% 32% 28% 24% 37% 37% Coordinating economic, budget and tax policies 30% 3 Improving consumer and public health protection 29% Security and defense policy 28% Combating terrorism 24% 22% Jan EB73.1 Aug EB74.1 May 2011 EB75.3 Nov June

31 Beleid waaraan prioriteit moet worden gegeven: EB 77.4 ( ) EB 76.3 (nov. 2011) - EB 75.3 (mei 2011) EB 74.1 (aug. 2010) EB 73.1 (jan. 2010) Bestrijding van armoede en sociale uitsluiting 50% 49% % 44% De coördinatie van economisch, financieel en fiscaal beleid 37% 37% = 28% 27% 24% Een betere bescherming van de consument en de volksgezondheid 3 30% +1 32% 33% 35% Een veiligheids- en defensiebeleid dat de EU in staat stelt internationale crises het hoofd te bieden 28% 29% -1 24% 23% 30% De strijd tegen terrorisme met respect voor de individuele vrijheden 24% 22% +2 25% 28% 34% Een landbouwbeleid dat respect heeft voor het milieu en bijdraagt aan het wereldwijde voedselevenwicht 23% 22% +1 25% 27% 28% Een buitenlands beleid dat de EU in staat stelt op het internationale toneel met één stem te spreken 22% % 17% 2 Een gemeenschappelijk energiebeleid dat de energieonafhankelijkheid van de EU garandeert 2 22% -1 23% 20% 24% Bestrijding van klimaatverandering 20% 22% -2 26% 26% 34% Een immigratiebeleid in samenwerking met de landen van herkomst 19% 19% = 22% 20% 20% Een onderzoeks- en ontwikkelingsbeleid (O&O) dat concurrentievermogen en innovatie zeker stelt 16% 14% +2 13% 14% 13% De bevestiging van een Europees sociaal model 14% 14% = 12% 13% 1 Geen 3% 3% = 2% Overig = Weet niet 4% 4% = 3% 7% 3%

32 B. BELEID WAARAAN IN TIJDEN VAN CRISIS PRIORITEIT MOET WORDEN GEGEVEN 1) Europees gemiddelde QP7T En nog concreter, aan welk beleidsterrein vindt u dat er in het kader van de crisis voorrang zou moeten worden gegeven? Jobs and combating unemployment 72% Reducing EU Member States public debt 37% Purchasing power, combating inflation 35% Stimulating growth 35% Regulating financial markets 33% Pensions 28% Housing 18% Don't know 2% 2) Gemiddelden eurozone / niet tot de eurozone behorend gebied voor de eerste zes onderdelen VOORRANGSGEBIEDEN IN CRISISTIJD Werkgelegenheid en de bestrijding van werkloosheid Vermindering van de staatsschuld van de lidstaten van de EU Koopkracht, de bestrijding van inflatie Het weer op gang brengen van de groei De regulering van de financiële markten EU-27 72% 37% 35% 35% 33% Eurozone 70% 4 38% 38% 36% Niet tot de eurozone behorend gebied 74% 28% 28% 32% 28%

33 3) Nationale gemiddelden QP7T En nog concreter, aan welk beleidsterrein vindt u dat er in het kader van de crisis voorrang zou moeten worden gegeven? Werkgelegenheid en de bestrijding van werkloosheid Vermindering van de staatsschuld van de lidstaten van de EU Koopkracht, de bestrijding van inflatie Het weer op gang brengen van de groei De regulering van de financiële markten De pensioenen Huisvesting Weet niet CY 90% 4 36% 49% 2 23% 30% 0% ES 89% 22% 24% 46% 25% 27% 3 DK 85% 47% 28% 46% 36% 14% 12% HU 84% 39% 4 36% 34% 29% 15% 0% LV 83% 23% 33% 43% 27% 37% 8% SI 82% 36% 29% 52% 28% 22% 15% 0% EE 79% 26% 44% 27% 27% 35% 10% 2% EL 78% 38% 37% 63% 19% 30% 10% LT 78% 20% 40% 35% 30% 30% 20% 3% PT 77% 28% 43% 40% 16% 40% 13% 2% SK 77% 43% 44% 24% 29% 28% 20% BG 75% 17% 62% 37% 35% 39% 6% IE 75% 29% 19% 55% 45% 14% 22% 2% PL 75% 28% 28% 20% 20% 43% 16% 4% FI 75% 50% 40% 19% 39% 18% 18% CZ 73% 4 43% 2 27% 36% 19% LU 73% 38% 32% 3 37% 2 30% 0% SE 73% 52% 2 54% 42% 1 9% EU-27 72% 37% 35% 35% 33% 28% 18% 2% UK 72% 25% 12% 37% 26% 25% 27% 5% RO 70% 17% 48% 24% 33% 36% 25% 2% FR 69% 35% 46% 42% 29% 25% 24% AT 69% 58% 56% 28% 4 24% 10% NL 67% % 42% 17% 10% IT 66% 3 37% 38% 3 33% 15% DE 63% 65% 37% 26% 56% 20% 4% BE 59% 36% 50% 42% 33% 32% 20% 0% MT 56% 50% 42% 17% 30% 33% 1 3%

34 VI. GEBREK AAN KENNIS OVER DE EUROPESE INSTELLINGEN A. DRIE EUROPESE INSTELLINGEN NOEMEN 1) Europees gemiddelde QP1 Kunt u drie Europese instellingen noemen? (max. 3 antwoorden) 53% 33% 27% 25% 1 10% 10% 3% 0% 5% The European Parliament The European Central Bank The European Commission The European Council The Council of the EU The Court of Justice of the EU The European Court of Auditors The European Economic and Social Committee The Committee of the Regions Other Does not know of any 2) Gemiddelden eurozone / niet tot de eurozone behorend gebied voor de eerste zes onderdelen 3 INSTELLINGEN NOEMEN EP ECB EC Europese Raad Raad van de EU HvJ-EU Geen enkele/ Weet niet EU-27 53% 27% 25% 1 10% 10% 33% Eurozone 57% 35% 26% 12% 10% 10% 27% Niet tot de eurozone behorend gebied 45% 14% 24% 9% 1 10% 43%

35 3) Nationale gemiddelden QP1 Kunt u drie Europese instellingen noemen? (max. 3 antwoorden) Europees Parlement Europese Commissie Raad van de EU Europese Raad Europese Centrale Bank (ECB) Europese Rekenkamer Hof van Justitie van de Europese Unie Economisch en Sociaal Comité Comité van de Regio's Overige Weet niet/ Ik ken er geen SK 79% 29% 22% 15% 36% 16% 2% 1 IT 73% 34% 15% 2 38% 5% 4% 2% 1 BG 72% 34% 15% 16% 30% 2% 16% 0% 0% 18% HU 72% 38% 18% 18% 19% 2% 9% 2% 0% 17% CZ 7 24% 3 14% 32% 16% 3% 14% AT 7 49% 2 14% 46% 14% 20% 3% 2% 4% RO 69% 4 28% 22% 19% 4% 6% 0% 22% SI 65% 32% 15% 6% 23% 12% 20% 0% 0% 5% 2 DE 64% 25% 10% 13% 50% 8% 22% 2% 0% 4% 18% LU 62% 40% 8% 4% 24% 9% 3 0% 8% 2 BE 6 49% 16% 10% 24% 2% 10% 0% 10% 19% LT 59% 27% 13% 3% 18% 2% 16% 3% 2% 35% MT 59% 25% 13% 1 18% 4% 9% - - 2% 35% DK 57% 34% 10% 4% 8% 0% 10% 7% 35% EE 56% 27% 14% 3% 16% 12% 0% 5% 33% PT 56% 28% 9% 13% 29% 5% 5% - 2% 29% IE 55% 29% 12% 14% 44% 4% 8% 3% 0% 5% 30% EL 55% 28% 12% 15% 34% 1-3% 25% EU-27 53% 25% 10% 1 27% 3% 10% 0% 5% 33% NL 53% 3 10% 7% 39% 3% 1 2% 1 26% CY 49% 19% 15% 8% 14% 23% - 3% 43% PL 48% 25% 7% 7% 5% 0% 9% 0% 0% 44% ES 43% 16% 4% 6% 29% 3% 0% 6% 45% SE 42% 23% 5% 4% 16% 0% 20% 2% 0% 9% 44% FR 39% 16% 4% 4% 16% 2% 6% 0% 9% 49% FI 39% 35% 5% 8% 17% 10% 3% 2% 13% 39% LV 35% 18% 6% 8% 7% 1 0% 3% 53% UK 22% 12% 4% 5% 1 0% 8% 0% 9% 63%

36 B. SUBJECIEVE KENNIS VAN DE INSTELLINGEN, HUN TAKEN EN LEIDERS 1) Europees gemiddelde QP11 Hoeveel denkt u te weten, op een schaal van 1 tot 10 waarbij "1" betekent dat u "er niets van weet" en "10" dat u "er veel van weet", over de werking van de EU en haar instellingen? Know nothing at all (1) Know little (2 à 4) Know moderately (5 à 6) Know a lot (7 à 10) The various European institutions 22% 47% 23% 7% The allocation of roles played by the various institutions (who does what?) The people who run the various EU institutions, the leaders of the EU 28% 46% 19% 6% 27% 46% 19% 6% 2) Gemiddelden eurozone / niet tot de eurozone behorend gebied SUBJECTIEVE KENNIS op een schaal van 1 t/m 10 De verschillende Europese instellingen De verdeling van de taken tussen de verschillende instellingen (wie doet wat? De personen die de verschillende Europese instellingen leiden, de leiders van de EU EU-27 3,4 3,1 3,1 Eurozone 3,5 3,2 3,3 Niet tot de eurozone behorend gebied 3,1 2,8 2,8

37 3) Nationale gemiddelden QP11 Hoeveel denkt u te weten, op een schaal van 1 tot 10 waarbij "1" betekent dat u "er niets van weet" en "10" dat u "er veel van weet", over de werking van de EU en haar instellingen? De verschillende Europese instellingen De verdeling van de taken tussen de verschillende instellingen (wie doet wat? De personen die de verschillende Europese instellingen leiden, de leiders van de EU waarvan waarvan waarvan antwoord antwoord antwoord Gemiddelde Gemiddelde Gemiddelde op op een schaal op een schaal een schaal van "ik weet "ik weet "ik weet van 1 t/m 10 van 1 t/m 10 1 t/m 10 er niets er niets er niets van" van" van" EU-27 3,4 22% 3,1 28% 3,1 27% BE 3,6 16% 3,4 20% 3,8 15% BG 3,0 25% 2,6 33% 2,7 3 CZ 3,4 24% 3,0 33% 2,9 35% DK 3,3 15% 2,9 23% 2,9 23% DE 3,8 13% 3,4 19% 3,3 18% EE 3,1 24% 2,8 3 2,8 29% IE 3,4 2 3,3 23% 3,3 24% EL 3,6 18% 3,4 20% 3,8 19% ES 2,8 35% 2,6 39% 2,8 36% FR 2,8 29% 2,6 35% 2,7 36% IT 4,1 10% 3,9 14% 4,0 13% CY 2,9 38% 2,8 40% 2,6 44% LV 3,1 26% 2,8 3 2,9 3 LT 3,4 23% 3,1 29% 3,1 30% LU 4,0 14% 3,9 18% 3,9 18% HU 3,3 23% 3,1 29% 2,9 32% MT 3,5 29% 3,1 33% 3,2 3 NL 3,8 10% 3,5 17% 3,6 15% AT 4,4 7% 4,1 10% 4,2 10% PL 3,6 18% 3,3 22% 3,4 2 PT 3,2 24% 3,2 27% 3,2 24% RO 3,4 23% 3,1 29% 2,9 32% SI 3,4 19% 3,1 24% 3,2 24% SK 3,6 22% 3,2 29% 3,2 29% FI 3,4 17% 3,0 2 3,1 24% SE 3,1 18% 2,7 27% 2,6 29% UK 2,6 39% 2,3 46% 2,4 44% 37

38 C. SUBJECTIEVE KENNIS OVER DE INSTELLINGEN, HUN WERKING EN SAMENSTELLING 1) Europees gemiddelde QP12 Geef bij elk van de volgende stellingen aan of die volgens u betrekking heeft op de Europese Commissie, het Europees Parlement of de Raad van de Europese Unie. Welk van deze drie instellingen...? A. heeft leden die middels algemene verkiezingen worden gekozen (direct door de Europese burgers) 27% Don't know 9% European Commission 8% Council of the EU B. stelt de wetten van de Europese Unie voor 24% Don't know 55% European Parliament 22% European Commission 14% Council of the EU C. bestaat uit de ministers van elke lidstaat 24% Don't know 40% European Parliament 19% European Commission 28% Council of the EU 29% European Parliament 38

39 2) Nationale gemiddelden van de goede antwoorden op de drie uitspraken QP12 Geef bij elk van de volgende stellingen aan of die volgens u betrekking heeft op de Europese Commissie, het Europees Parlement of de Raad van de Europese Unie. Welk van deze drie instellingen heeft leden die middels algemene verkiezingen worden gekozen (direct door de Europese burgers)? stelt de wetten van de Europese Unie voor? bestaat uit de ministers van elke lidstaat? DK 6 30% 9% SE 52% 39% 9% NL 52% 39% 9% FI 50% 38% 12% DE 46% 37% 17% LU 44% 37% 19% BE 44% 47% 9% SK 43% 45% 12% HU 42% 42% 16% EE 42% 36% 22% AT 4 46% 13% CY 4 36% 23% CZ 38% 45% 17% BG 38% 29% 33% SI 37% 46% 17% FR 36% 39% 25% EL 36% 48% 16% UE27 UE27 35% 40% 25% MT 34% 34% 32% LV 34% 39% 27% PL 33% 36% 3 RO 30% 32% 38% LT 30% 43% 27% IE 30% 3 39% ES 27% 40% 33% PT 26% 39% 35% IT 26% 48% 26% UK 25% 40% 35% Moyenne des bonnes réponses Moyenne des mauvaises réponses Ne sait pas 39

40 D. OBJECTIEVE KENNIS: DATUM VAN DE VOLGENDE EUROPESE VERKIEZINGEN 1) Europees gemiddelde QP4 Wanneer vinden volgens u de volgende Europese verkiezingen plaats, hier in (ons land)? In two years/ in 2014 / in June % Next year/ in 2013 / in June % In three years/ in 2015 / in June 2015 Later This year/ in June 3% 2% 4% Mauvaises réponses : 27% Don't know 48% 2) Gemiddelden eurozone / niet tot de eurozone behorend gebied DATUM VOLGENDE VERKIEZINGEN EP Over twee jaar / in 2014 / in 2014 Volgend jaar / in 2013 / in 2013 Over drie jaar / in 2015 / in 2015 Later Dit jaar / in Weet niet EU-27 25% 18% 4% 3% 2% 48% Eurozone 27% 20% 5% 3% 2% 43% Niet tot de eurozone behorend gebied 20% 15% 3% 3% 2% 57% 40

41 3) Nationale gemiddelden QP4 Wanneer vinden volgens u de volgende Europese verkiezingen plaats, hier in (ons land)? HU 40% 2% 16% 4% 3% 35% BE 40% 6% 25% 5% 5% 19% AT 39% 18% 7% 4% 3 SK 38% 22% 6% 2% 3 LU 38% 12% 6% 3% 40% DE 37% 18% 4% 3% 37% CZ 37% 3% 25% 5% 2% 28% CY 34% 0% 1 3% 0% 52% EE 33% 15% 4% 3% 44% EL 32% 4% 23% 5% 2% 34% MT 30% 2% 12% 4% 2% 50% SI 28% 20% 4% 4% 43% SE 27% 3 9% 6% 26% LT 27% 2% 18% 2% 3% 48% IT 27% 3% 29% 3% 2% 36% IE 27% 1 3% 2% 56% PL 26% 10% 4% 2% 57% NL 25% 2% 43% 4% 25% BG 25% 13% 59% UE27 UE27 RO 25% 24% 2% 6% 18% 12% 4% 3% 3% 3% 52% 48% FI 23% 26% 7% 5% 38% DK 23% 3% 39% 3% 3% 29% LV 22% 20% 4% 2% 5 FR 22% 2% 10% 7% 5% 54% PT 16% 10% 4% 2% 67% ES 13% 19% 3% 2% 62% UK 7% 2% 1 2% 2% 76% Dans deux ans/en 2014/en juin 2014 Cette année/en juin L année prochaine/en 2013/en juin 2013 Dans trois ans/en 2015/en juin 2015 Plus tard Ne sait pas 41

42 E. OBJECTIEVE KENNIS: WERKING VAN DE INSTELLINGEN 1) Europees gemiddelde QP5 Kunt u bij elk van de volgende uitspraken over de EU aangeven of ze waar of niet waar zijn? Objectieve kennis: globale score 2 Don't know 2 Average of wrong answers 58% Average of correct answers Objectieve kennis: gedetailleerde resultaten Waar Niet waar Weet niet nov nov nov De leden van het Europees Parlement worden rechtstreeks door de burgers van alle lidstaten gekozen De begroting van de EU wordt gezamenlijk door het Europees Parlement en de lidstaten vastgesteld Op het niveau van de EU moet de Europese wetgeving (richtlijnen en verordeningen) door het Europees Parlement en de lidstaten worden aangenomen Elke lidstaat heeft evenveel Europese volksvertegenwoordigers 58% 58% = 27% 28% -1 15% 14% +1 59% 54% +5 16% 18% -2 25% 28% % +2 17% 19% -2 22% 22% = 23% % 55% % -3 42

43 F. DE INSTELLING DIE DE EU HET BEST VERTEGENWOORDIGT 1) Europees gemiddelde QP14 Tot slot, welke van de volgende instellingen vertegenwoordigt de Europese Unie volgens u het best? 52% 15% 14% 18% The European Parliament The European Commission The Council of the EU Other (Spontaneous) Don't know 2) Gemiddelden eurozone / niet tot de eurozone behorend gebied VERTEGENWOORDIGT DE EU Europees Parlement Europese Commissie Raad van de EU Overig Weet niet EU-27 52% 15% 14% 18% Eurozone 54% 16% 14% 15% Niet tot de eurozone behorend gebied 49% 14% 14% 22% 43

44 3) Nationale gemiddelden QP14 Tot slot, welke van de volgende instellingen vertegenwoordigt de Europese Unie volgens u het best? Europees Parlement Europese Commissie Raad van de EU Overig Weet niet LT 68% 8% 1 12% SI 64% 14% 15% 2% 5% BG 60% 9% 14% 0% 17% FR 60% 10% 12% 0% 18% SK 59% 1 20% 9% DK 57% 17% 9% 16% DE 57% 17% 13% 12% HU 57% 20% 16% 0% 7% NL 57% 2 14% 0% 8% EL 56% 14% 18% 2% 10% RO 56% 12% 14% 17% FI 54% 23% 17% 0% 6% EU-27 52% 15% 14% 18% ES 52% 12% 1 2% 23% LV 52% 12% 17% 0% 19% PL 52% 13% 10% 0% 25% SE 52% 26% 7% 0% 15% EE 49% 15% 14% 2 IT 49% 16% 18% 2% 15% MT 47% 19% 9% 0% 25% BE 45% 29% 18% 2% 6% CZ 45% 14% 28% 12% IE 45% 20% 9% 0% 26% CY 45% 14% 23% 0% 18% LU 44% 28% 14% 2% 12% AT 43% 26% 15% 4% 12% UK 40% 14% 16% 0% 30% PT 39% 20% 12% 0% 29% 44

45 VII. ROL VAN HET EUROPEES PARLEMENT 1) Europees gemiddelde QP3 Welke rol speelt het Europees Parlement naar uw mening bij de werking van de EU? Important role Not important role Don't know (June ) 7 (-6) 2 (+4) 8% (+2) (Nov. 2011) 77% 17% 6% 2) Gemiddelden eurozone / niet tot de eurozone behorend gebied ROL EP Een belangrijke rol Geen belangrijke rol Weet niet EU-27 7 (-6) 2 (+4) 8% (+2) Eurozone 72% (-4) 2 (+3) 7% (+1) Niet tot de eurozone behorend gebied 69% (-8) 20% (+2) 1 (+4) *( ) Verschil tussen en november

46 3) Verschuivingen per land QP3 Welke rol speelt het Europees Parlement naar uw mening bij de werking van de EU? Totaal "Belangrijke rol" Totaal "Geen belangrijke rol" Weet niet nov nov nov CY 87% 76% -11 6% 14% +8 7% 10% +3 LV 74% 63% % +7 5% 9% +4 HU 89% 8-8 8% 15% +7 3% 4% +1 UK 65% 57% -8 23% 30% +7 12% 13% +1 IT 78% 72% -6 16% 22% +6 6% 6% = LU 86% 77% -9 12% 18% +6 2% 5% +3 NL 85% 78% -7 13% 19% +6 2% 3% +1 EL 80% 73% -7 18% 23% +5 2% 4% +2 SI 86% 79% -7 12% 17% +5 2% 4% +2 SK 9 83% -8 8% 13% +5 4% +3 LT 79% % % 8% +3 PL 86% 75% -11 8% 12% +4 6% 13% +7 EU-27 77% % % 8% +2 DK 78% 73% -5 17% % 6% +1 BG 85% 77% -8 9% 12% +3 6% 1 +5 CZ 80% 73% -7 17% 20% +3 3% 7% +4 DE 76% 73% -3 18% % 6% = ES 67% 64% -3 23% 26% +3 10% 10% = FR 77% 72% -5 17% 20% +3 6% 8% +2 PT 68% % 26% +3 9% 13% +4 SE 86% 79% -7 10% 13% +3 4% 8% +4 IE 79% 77% -2 8% 9% +1 13% 14% +1 EE 78% 74% -4 16% 16% = 6% 10% +4 MT 85% 88% +3 6% 6% = 9% 6% -3 FI 80% 77% -3 18% 18% = 2% 5% +3 BE 83% 82% -1 16% 15% -1 3% +2 RO 78% 77% -1 16% 12% -4 6% 1 +5 AT 66% 68% +2 32% 27% -5 2% 5% +3 46

47 VIII. MIJN STEM LATEN HOREN 1) Europees gemiddelde QP24 Welke van de volgende elementen zijn de beste manieren om ervoor te zorgen dat uw stem door de besluitvormers van de EU wordt gehoord? (max. 3 antwoorden) Voting in European elections 57% Using the European Citizens Initiative 29% Writing to your MEP Writing directly to the European institutions Taking part in debates on the websites or social media sites of the European institutions Being a member of or supporting European associations or NGOs (nongovernmental organisations) Joining a trade union Being a member of a consumers association None (Spontaneous) Don't know 19% 18% 13% 12% 12% 1 8% 7% Other (Spontaneous) 2) Gemiddelden eurozone / niet tot de eurozone behorend gebied voor de zes eerste onderdelen MIJN STEM LATEN HOREN Stemmen bij Europese verkiezingen Het Europees burgerinitiatief gebruiken Uw Europese volksvertegenwoordiger aanschrijven Rechtstreeks de Europese instellingen aanschrijven Deelnemen aan debatten op websites of sociale media van de Europese instellingen Lid worden van een vakbond EU-27 57% 29% 19% 18% 13% 12% Eurozone 6 33% 16% 18% 12% 12% Niet tot de eurozone behorend gebied 50% 22% 25% 18% 14% 1 47

48 Nationale gemiddelden QP24 Welke van de volgende elementen vormen de beste manieren om ervoor te zorgen dat uw stem door de besluitvormers in de EU wordt gehoord? (max. 3 antwoorden) Stemmen bij Europese verkiezingen Het Europees burgerinitiatief gebruiken Uw Europese volksvertegenwoordiger aanschrijven Lid worden van een vakbond Lid zijn van een consumenten organisatie Lid zijn van Europese verenigingen of ngo's of deze ondersteunen Deelnemen aan debatten op websites of sociale media van de Europese instellingen Rechtstreeks de Europese instellingen aanschrijven SE 82% 37% 40% 9% 6% 15% 24% 23% 2% DK 80% 36% 30% 12% 10% 20% 20% 17% 0% 2% 2% NL 75% 48% 8% 15% 9% 13% 20% 16% 2% 3% 3% FR 74% 26% 25% 10% 15% 16% 15% 22% 4% 4% DE 7 42% 18% 10% 10% 12% 1 22% 0% 7% 4% BE 69% 33% 1 24% 16% 14% 17% 17% 4% LU 69% 30% 19% 16% 15% 15% 23% 23% 3% IE 67% 2 28% 22% 2 13% 13% 16% 5% 10% MT 66% 15% 32% 7% 10% 10% 13% 2-4% 5% FI 66% 24% 36% 16% 10% 16% 15% 1 5% EL 59% 25% 9% 16% 19% 14% 16% 16% 0% 15% ES 58% 20% 6% 7% 7% 10% 9% 14% 2% 12% 7% EU-27 57% 29% 19% 12% 1 12% 13% 18% 8% 7% UK 55% 13% 32% 1 5% 5% 13% 14% 9% 1 RO 53% 25% 19% 15% 13% 17% 15% 25% 8% 14% AT 52% 36% 14% 2 27% 22% 15% 19% 5% 1 3% BG 46% 24% 24% 6% 1 14% 13% 35% 0% 1 12% EE 46% 29% 16% 15% 9% 15% 14% 13% 13% 8% LV 43% 23% 15% 1 4% 9% 15% 27% 12% 7% HU 43% 25% 17% 14% 13% 17% 14% 16% 0% 19% 5% CY 42% 42% 20% 1 17% 17% 25% 38% 15% 2% PT 42% 20% 10% 1 9% 10% 8% 9% 0% 16% 16% SI 42% 26% 28% 8% 7% 15% 18% 3 2% 9% 3% SK 42% 35% 24% 7% 9% 14% 17% 26% 10% 6% IT 40% 37% 16% 15% 18% 12% 1 14% 2% 10% 7% PL 39% 25% 16% 10% 7% 7% 12% 15% 0% 10% 17% CZ 34% 30% 20% 12% 12% 20% 15% 24% 0% 1 7% LT 34% 27% 17% 13% 8% 8% 15% 27% 1 10% Overig Geen Weet niet

49 IX. DE VERKIEZING VAN DE VOORZITTER VAN DE EUROPESE COMMISSIE A. HUIDIGE WIJZE VAN BENOEMING 1) Europees gemiddelde QP13 Hoe wordt voor zover u weet de voorzitter van de Europese Commissie momenteel benoemd? He is appointed by the Heads of States and Governments of the EU Member States, choice which has then to be approved by the EP He is elected by the European Parliament (MEPs), following a vote on his main policy guidelines 26% 26% He is appointed by all the members of the European Commission He is directly elected by the citizens of every Member State Don't know 4% 19% Mauvaises réponses : 49% 25% 2) Gemiddelden eurozone / niet tot de eurozone behorend gebied HUIDIGE WIJZE VAN BENOEMING Aangewezen door de staatshoofden en regeringsleiders van de lidstaten van de EU en vervolgens goedgekeurd door het Europees Parlement Gekozen door het Europees Parlement (Europese volksvertegenwoordigers) na een stemming over zijn globale beleidslijnen Aangewezen door de leden van de Europese Commissie tezamen Direct gekozen door de burgers van alle lidstaten EU-27 26% 26% 19% 4% 25% Eurozone 28% 26% 19% 4% 22% Niet tot de eurozone behorend gebied Weet niet 2 26% 17% 5% 3

50 3) Nationale gemiddelden QP13 Hoe wordt voor zover u weet de voorzitter van de Europese Commissie momenteel benoemd? Aangewezen door de staatshoofden en regeringsleiders van de lidstaten van de EU en vervolgens goedgekeurd door het Europees Parlement Gekozen door het Europees Parlement (Europese volksvertegenwoordigers) na een stemming over zijn globale beleidslijnen Aangewezen door de leden van de Europese Commissie tezamen Direct gekozen door de burgers van alle lidstaten Weet niet LU 43% 22% 16% 2% 17% DK 4 20% 24% 4% 1 SE 4 27% 2 2% 9% BE 39% 24% 24% 4% 8% IE 37% 19% 9% 3% 32% NL 35% 25% 26% 2% 12% DE 33% 2 23% 3% 19% CZ 28% 23% 30% 3% 16% FR 28% 24% 2 4% 23% IT 27% 28% 18% 5% 2 FI 27% 29% 26% 4% 13% EU-27 26% 26% 19% 4% 25% AT 26% 27% 25% 5% 14% SK 26% 38% 19% 2% 15% EL 25% 33% 22% 3% 17% HU 24% 32% 26% 3% 15% EE 23% 32% 20% 5% 20% CY 22% 27% 18% 3% 30% ES 2 29% 1 5% 34% LV 19% 33% 2 4% 22% PT 19% 27% 16% 9% 29% SI 19% 35% 25% 4% 16% UK 19% 18% 17% 7% 39% PL 18% 38% 12% 4% 28% LT 17% 33% 20% 6% 22% MT 17% 20% 23% 6% 34% BG 16% 3 10% 3% 40% RO 13% 27% 16% 4% 40%

51 B. WIJZE VAN VERKIEZING DIE IS VOORZIEN IN HET VERDRAG VAN LISSABON 1) Europees gemiddelde QP15 De volgende Europese verkiezingen vinden plaats in Bij die gelegenheid moeten de lidstaten zich voor de eerste keer op de resultaten van de Europese verkiezingen baseren wanneer zij een kandidaat voor het voorzitterschap van de Europese Commissie voordragen, die door het Europees Parlement moet worden gekozen. Stelt u zich eens voor dat de grote Europese politieke partijen bij de volgende Europese verkiezingen een gemeenschappelijk programma en één kandidaat voor de functie van voorzitter van de Europese Commissie presenteren. De burgers van alle lidstaten nemen dan dus indirect deel aan de verkiezing van de voorzitter van de Europese Commissie, aangezien de voorzitter wordt aangeleverd door de partij die de Europese verkiezingen wint. Zou dat voor u een extra stimulans zijn om te gaan stemmen? Total "No" : 36% 12% No, definitely not 10% Don't know 15% Yes, definitely Total "Yes" : 54% 24% No, probably not 39% Yes, probably 2) Gemiddelden eurozone / niet tot de eurozone behorend gebied VERKIEZING VOORZITTER EC Ja, zeker Ja, waarschijnlijk Nee, waarschijnlijk niet Nee, zeker niet Weet niet EU-27 15% 39% 24% 12% 10% Eurozone 18% 38% 23% 12% 9% Niet tot de eurozone behorend gebied 1 40% 25% 12% 12%

52 3) Nationale gemiddelden QP15 Stelt u zich eens voor dat de grote Europese politieke partijen bij de volgende Europese verkiezingen een gemeenschappelijk programma en één kandidaat voor de functie van voorzitter van de Europese Commissie presenteren. De burgers van alle lidstaten nemen dan dus indirect deel aan de verkiezing van de voorzitter van de Europese Commissie, aangezien de voorzitter wordt aangeleverd door de partij die de Europese verkiezingen wint. Zou dat voor u een extra stimulans zijn om te gaan stemmen? CY 30% 3 14% 17% 8% DE 24% 37% 24% 9% 6% EL 20% 47% 18% 10% 5% MT 19% 33% 14% 6% 28% NL 18% 3 33% 15% 3% LU 18% 33% 30% 15% 4% ES 18% 33% 23% 15% 1 RO 17% 42% 1 4% 26% BE 17% 4 25% 15% 2% FR 16% 36% 23% 20% 5% IE 16% 4 18% 7% 18% UE27 UE27 15% 39% 24% 12% 10% SE 14% 40% 34% 9% 3% AT 13% 44% 25% 1 7% IT 13% 44% 18% 8% 17% BG 13% 4 18% 8% 20% UK 12% 37% 27% 16% 8% SK 12% 43% 25% 13% 7% SI 12% 32% 29% 23% 4% LV 12% 47% 22% 10% 9% DK 12% 33% 33% 17% 5% PT % 10% 15% HU 1 38% 28% 17% 6% LT 1 34% 26% 17% 12% FI 8% 40% 39% 10% 3% EE 7% 34% 3 17% 1 CZ 7% 40% 3 15% 7% PL 5% 43% 26% 8% 18% Oui, certainement Oui, probablement Non, probablement pas Non, certainement pas Ne sait pas 52

53 Het deelnemen aan de keuze van een voorzitter voor de Commissie zou in de meeste lidstaten een positieve impact hebben op de opkomst bij de verkiezingen. Afdeling Analyse van de publieke opinie Jacques Nancy EPEurobarometer@europarl.europa.eu 53