Handleiding Sprintkompas. Een instrument voor reflectie op het bètatechniekbeleid van hogescholen en universiteiten

Transcriptie

1 Handleiding Sprintkompas Een instrument voor reflectie op het bètatechniekbeleid van hogescholen en universiteiten

2 Colofon Titel Handleiding Sprintkompas Auteur Hester Smulders, Marga de Weerd Versie 1 Datum Maart 2008 Ecbo s-hertogenbosch Postbus BP s-hertogenbosch T F Ecbo Amsterdam Postbus GE Amsterdam T F ecbo 2009 Niets uit deze uitgave mag worden vermenigvuldigd of openbaar gemaakt door middel van druk, fotokopie, op welke andere wijze dan ook, zonder vooraf schriftelijke toestemming van de uitgever. 2 ecbo/regioplan

3 Inhoudsopgave 1 Het Sprintkompas Gebruik van het Sprintkompas Variant 1: Een breed uitgezette enquête Variant 2: Het kompas als input in het focusgesprek Maatwerk... 8 Bijlagen 10 Handleiding Sprintkompas, april 2009 ecbo/regioplan 3

4 4 ecbo/regioplan

5 1 Het Sprintkompas In 2008 is in het Sprint Programma het Sprintkompas geïntroduceerd. Het Sprintkompas bundelt de ervaringen die de afgelopen jaren zijn opgedaan, in onder andere de monitor- en auditrondes van het Sprint Programma, over succesfactoren ter realisatie van bètatechniekambities. De opgebouwde kennisbasis die leidt tot verhoging van de in-, dooren uitstroom van bètatechniekstudenten, heeft zijn weerslag gekregen in het kompas. Het Sprintkompas is opgebouwd uit zes aandachtsvelden, de zogenaamde kompaspunten (zie bovenstaande figuur): Onderwijsvernieuwing, Instellingsbeleid, Profiel- en studie(keuze) begeleiding, Praktijk- en beroepsoriëntatie, (Regionale) netwerken en Aanvullende thema s (Doelgroepen). Binnen elk kompaspunt zijn zoveel mogelijk relevante items op het gebied van bètatechniek beschreven. Deze items zijn de ingrediënten voor het realiseren van succesvol bètatechnisch beleid. De items zijn vertaald in een enquête voor betrokkenen in de instellingen. Door de scores op de items binnen het Sprintkompas te visualiseren in een zogenaamd spinnenweb, ontstaat een transparant beeld van de manier waarop de instelling werkt aan bètatechniek. Het Sprintkompas is een hulpmiddel dat u door het Platform Bèta Techniek wordt aangereikt. Het biedt instellingen de mogelijkheid om te reflecteren op hun bèta en techniekbeleid en het op basis daarvan (verder) te versterken en te verduurzamen. De instelling bepaalt of en hoe zij het Sprintkompas gebruikt. In deze handleiding staat beschreven hoe het kompas door de instellingen gebruikt kan worden. Handleiding Sprintkompas, april 2009 ecbo/regioplan 5

6 2 Gebruik van het Sprintkompas Het kompas bestaat uit 6 kompaspunten waarbinnen zo veel mogelijk relevante vernieuwingsitems op het gebied van bètatechniek zijn opgenomen. Het Sprintkompas en de onderliggende items zijn vertaald in een korte enquête die onder betrokkenen in de instelling kan worden uitgezet. De kompasenquête inventariseert in hoeverre activiteiten ter bevordering van bètatechnische in-, door-, en uitstroom zijn ingebed. Door de scores op het Sprintkompas te visualiseren in een spinnenweb ontstaat een transparant beeld van hoe de instelling werkt aan bèta en techniek. De ervaring leert inmiddels dat - om succesvol te zijn - een instelling aan elk kompaspunt aandacht zou moeten besteden. De wijze waarop, de mate waarin dat gebeurt en de keuzes die daarin worden gemaakt zijn aan de instelling, zoals past in de benadering van resultaatgericht innoveren. Het Sprintkompas biedt de mogelijkheid in beeld te brengen aan welke activiteiten in de instelling aandacht wordt besteed en hoe betrokkenen deze activiteiten waarderen. Er zijn verschillende mogelijkheden hoe het Sprintkompas te gebruiken. De enquête met daarin de relevante thema s voor bètatechniek kan breed in de instelling worden uitgezet, waarna de resultaten in een relevante groep kunnen worden besproken. Een andere optie is om een kleine groep betrokkenen bij bètatechniek bijeen te roepen en gezamenlijk het Sprintkompas in te vullen. Beide analyses kunnen de instelling verder helpen in het aanscherpen van het bètatechniekbeleid de komende periode. Het is aan de instellingen hoe het kompas te gebruiken. Samengevat zijn er de volgende twee varianten die elk bestaan uit een aantal stappen: Variant 1: Een breed uitgezette enquête 1. Bepaal of u zicht wilt krijgen op het gehele of op delen van het Sprintkompas 2. Bepaal onder welke (groepen) personen u de enquête wilt uitzetten 3. Maak een keuze voor de antwoordcategorieën die u het meest interessant vindt 4. Zet de enquête uit (zie voor enquête bijlage) 5. Voer de resultaten in het excelbestand (zie bijlage) in. Indien u de oordelen van de verschillende groepen respondenten met elkaar wilt vergelijken, voert u per respondentengroep de gemiddelde scores op ieder item in. 6. Uitdraaien van Spinnenwebben 7. Bespreken van resultaten in focusgroep aan de hand van Spinnenwebben 8. Vaststellen ontwikkelpunten op bètatechniek Variant 2: Het kompas als input voor een focusgesprek 1. Bepaal met welke personen u het Sprintkompas wilt bespreken 2. In focusgroep: aanwezigen vullen enquête in (zie voor enquête bijlage) 3. Bespreken individuele scores van aanwezigen 4. Bepalen gezamenlijke scores op het Sprintkompas 5. Voer de resultaten in het excelbestand (zie bijlage) in 6. Uitdraaien van Spinnenwebben 7. Bespreken resultaten in focusgroep aan de hand van Spinnenwebben 8. Vaststellen ontwikkelpunten op bètatechniek 6 ecbo/regioplan

7 2.1 Variant 1: Een breed uitgezette enquête Op basis van het uitgewerkte Sprintkompas is een enquête opgezet (zie bijlagen). De enquêteresultaten vormen de input voor het zelfassessment van de instelling. Om zicht te krijgen op hoe in de instelling wordt gedacht over de activiteiten op bètatechniek kan de enquête breed worden uitgezet. Zicht kan worden verkregen op verschillen in activiteiten en de waardering van die activiteiten in verschillende geledingen (docenten, management) en onderdelen (schools, academies, faculteiten) van de instelling. De enquête kan in principe zo breed mogelijk worden uitgezet onder personen die zicht hebben op (een aantal van) de verschillende thema s van het Sprintkompas. De ervaring leert dat door de grote mate aan diversiteit van de thema s betrokkenen redelijk op de hoogte moeten zijn van de activiteiten om de enquête te kunnen invullen. We denken hierbij aan managers (bijvoorbeeld onderwijsdirecteuren), aansluitingscoördinatoren, studiebegeleiders of docenten die intensief bij één of meer van de thema s van het Sprintkompas betrokken zijn. Het Sprintkompas biedt de mogelijkheid de oordelen van verschillende groepen betrokkenen naast elkaar te zetten. Indien een instelling meerdere faculteiten/schools/academies heeft op het gebied van bèta en techniek, kan de enquête bij elk van de faculteiten worden uitgezet. In de enquête wordt bovengenoemde respondenten gevraagd te beoordelen waar de faculteit/school/academie waartoe zij behoren staat op de verschillende activiteiten. De resultaten op de enquête onder managers en andere betrokkenen wordt met behulp van het excelformulier door de hogeschool zelf visueel gepresenteerd in spinnenwebben. Indien een instelling meerdere bètatechniekschools of -faculteiten heeft, kan per school of faculteit een spinnenweb worden gemaakt. De resultaten kunnen vervolgens worden besproken in een zogenaamde focusgroep, een bijeenkomst met betrokkenen uit de instelling. Aandachtspunt daarbij is een spreiding over de verschillende faculteiten/schools/academies en verschillende geledingen (management, docenten) na te streven om een zo breed mogelijk beeld te krijgen van de stand van zaken op bètatechniek. De deelnemers aan het focusgesprek bespreken gezamenlijk de uitkomsten van de kompasenquête. Doel van het gesprek is om gezamenlijk vast te stellen: - waar de instelling op dat moment staat; - welke aandachtspunten er zijn voor het beleid op bèta en techniek (de innovatieagenda). Het gesprek geeft uitsluitsel over eventuele verschillen tussen respondenten in hun beoordeling van de stand van zaken of over het achterblijven van bepaalde kompaspunten of items. 2.2 Variant 2: Het kompas als input in het focusgesprek Een andere mogelijkheid is om in een overleg, een focusgroep, waar meerdere betrokkenen vanuit de instelling aanwezig zijn, gezamenlijk het Sprintkompas in te vullen. Het Sprintkompas wordt gebruikt om systematisch de activiteiten die op bètatechniekbeleid worden ondernomen te doorlopen en te bespreken. Handleiding Sprintkompas, april 2009 ecbo/regioplan 7

8 Betrokkenen vullen individueel de enquête van het Sprintkompas in. Vervolgens worden gezamenlijk de items in het kompas doorlopen, en eventuele verschillen in waarderingen tussen de respondenten besproken. Uiteindelijk kan voor ieder van de items één gezamenlijke score worden vastgesteld. Op basis van deze gedeelde scores op het Sprintkompas, kunnen ontwikkelpunten op betatechniek worden vastgesteld. 2.3 Maatwerk Het kompas kan op maat worden gebruikt. Er zijn verschillende mogelijkheden. Zo zijn er verschillende varianten van antwoordcategorieën aangeboden. Gebruik van het Sprintkompas in 2008 heeft geleerd dat behoeften per instelling verschillen. De opties die worden aangeboden zijn: - de mate waarin activiteiten breed zijn uitgezet binnen de instelling (de mate van verduurzaming): o 0 = aan de activiteit wordt niet gewerkt o 1 = eerste ideeënvorming vindt plaats o 2 = eerste ideeën worden uitgewerkt en uitgeprobeerd o 3 = activiteit is op kleine schaal ingevoerd o 4 = succesvolle activiteit wordt breder ingevoerd o 5 = de activiteit is regulier onderdeel van de beta/techniek onderwijspraktijk o 9 = weet niet - de mate waarin de activiteiten van goede kwaliteit zijn, o 0= activiteit wordt niet uitgevoerd o 1= slecht o 2= onvoldoende o 3= niet goed/ niet slecht o 4= voldoende o 5= goed o 9= onbekend - de mate waarin de activiteiten bijdragen aan effecten op bètatechniek (meer in-, door- en uitstroom). o 0 = activiteit is niet opgepakt o 1 = zeer negatief effect o 2 = negatief effect o 3 = geen effect o 4 = positief effect o 5 = zeer positief effect o 9 = onbekend - Inschatting van de kosten versus baten van de opgepakte activiteiten o 0 = activiteit is niet opgepakt o 1 = zeer negatief (kosten veel hoger dan baten) o 2 = negatief (kosten hoger dan baten) o 3 = neutraal o 4 = positief (baten hoger dan kosten) 8 ecbo/regioplan

9 o o 5 = zeer positief (baten veel hoger dan kosten) 9 = onbekend Ook staat het de instellingen vrij om onderdelen van het kompas te gebruiken. Bijvoorbeeld door in een themabijeenkomst in te zoomen op het kompaspunt profiel- en studiekeuzebegeleiding omdat dat op dat moment een onderdeel is van het bètatechniekbeleid dat aandacht behoeft. Handleiding Sprintkompas, april 2009 ecbo/regioplan 9

10 Bijlagen Enquête Sprintkompas hbo (word) Enquête Sprintkompas wo (word) Spinnenwebben Sprintkompas hbo (excel) Spinnenwebben Sprintkompas wo (excel) 10 ecbo/regioplan