Afvalstoffenheffing zonder huisvuilinzameling Gemeente Amsterdam Dienst Belastingen

Transcriptie

1 Rapport Gemeentelijke Ombudsman Afvalstoffenheffing zonder huisvuilinzameling Gemeente Amsterdam Dienst Belastingen 28 maart 2007 RA Samenvatting Verzoekster woont in Westpoort. Geregeld neemt zij contact met de gemeente op omdat haar huishoudelijk afval niet wordt opgehaald. Zij is het daarom niet eens met de aanslag afvalstoffenheffing, die de Dienst Belastingen namens stadsdeel Centrum oplegt. Haar bezwaarschrift vat de dienst op als een verzoek tot afvalinzameling. Na meer dan een jaar stuurt de dienst het stuk door naar het stadsdeel. Omdat verzoekster eraan vasthoudt dat zij een bezwaarschrift heeft ingediend, neemt de dienst het stuk alsnog in behandeling. Het bezwaar wordt ongegrond verklaard omdat het voor het opleggen van een aanslag niet uitmaakt of het afval wel of niet opgehaald wordt. Verzoeksters klacht mist fiscale relevantie. Naar het oordeel van de ombudsman is het maar de vraag of de dienst in redelijkheid vast kan houden aan zijn zienswijze dat dit fiscale relevantie mist. Omdat de aanslagen 2004 en 2005 alsnog worden vernietigd speelt dit verder geen rol meer. Oordeel De onderzochte gedraging is voor wat betreft: het opleggen van een aanslag afvalstoffenheffing: onzorgvuldig; de behandelingstermijn van een bezwaarschrift: niet behoorlijk.

2 Datum: 26 maart 2007 Pagina: 1/5 Verzoek Het verzoek tot onderzoek is op 23 februari 2006 schriftelijk ingediend en betreft de Dienst Belastingen Gemeente Amsterdam. Het gevraagde onderzoek heeft betrekking op: het opleggen van een aanslag afvalstoffenheffing; de behandelingstermijn van een bezwaarschrift. Bevindingen achtergrond verzoek Verzoekster woont van juni 2000 tot en met november 2005 in Westpoort. Zij heeft vanaf het moment dat ze daar woont problemen met de huisvuilinzameling. Haar huisvuil wordt niet opgehaald. Verzoekster neemt hierover in de loop der jaren tevergeefs meerdere keren telefonisch contact op met diverse gemeentelijke instanties (onder andere met de reinigingsdienst van stadsdeel Amsterdam-Centrum, die verantwoordelijk is voor de huisvuilinzameling in Westpoort). Dienst Belastingen Gemeente Amsterdam In 2004 stuurt de Dienst Belastingen verzoekster een aanslag afvalstoffenheffing Op 8 maart 2004 dient ze daartegen een bezwaarschrift in. Ze stelt dat ze niet hoeft te betalen, omdat de dienst (het ophalen van het huisvuil) niet is geleverd. Pas als het huisvuil bij haar woning wordt opgehaald, is verzoekster bereid de aanslag afvalstoffenheffing te betalen. Op 8 mei 2004 stuurt de Dienst Belastingen een ontvangstbevestiging. Daarin staat dat de wettelijke termijn voor behandeling van het bezwaar een jaar is, maar dat ernaar gestreefd wordt het bezwaar binnen zes maanden af te doen. In november 2004 en april 2005 stuurt de dienst verdagingsberichten. Op 27 oktober 2005 reageert de dienst op het bezwaarschrift. Volgens de dienst betreft het in feite een verzoek om het huisvuil op te halen. Daarom stuurt de dienst het op 27 oktober 2005 door naar stadsdeel Amsterdam-Centrum, zodat deze het probleem rond de inzameling kan oplossen. Het bezwaar is daarmee afgedaan; aan inhoudelijke behandeling komt men niet toe. Verzoekster schrijft terug dat haar schrijven van 8 maart 2004 wel degelijk een bezwaarschrift betreft. Ze blijft bij haar standpunt dat het onredelijk is wanneer ze moet betalen voor een niet geleverde dienst in Op 4 november 2005 beslist de dienst alsnog op haar bezwaarschrift; het wordt ongegrond verklaard. De motivering luidt dat de belastingwetgever het heffen van afvalstoffenheffing heeft willen losmaken van de vraag of de dienst waarvoor een vergoeding wordt gevraagd ook daadwerkelijk geleverd is. Het belastbare feit voor deze heffing is het gebruiker zijn van de woning; de gemeente heeft een ophaalverplichting. Verzoekster dient de aanslag afvalstoffenheffing te betalen. Omdat verzoekster zich niet in de ongegrondverklaring van haar bezwaarschrift kan vinden, wendt ze zich tot de ombudsman. Stadsdeel Centrum Op 3 november 2005 reageert het stadsdeel op de door de dienst Belastingen doorgestuurde brief. Het stadsdeel erkent dat huisvuil opgehaald dient te worden als het op correcte wijze wordt aangeboden. Men biedt excuses aan voor het niet inzamelen van verzoeksters huisvuil.

3 Aantal pagina s: 2/5 reactie van de Dienst Belastingen De dienst erkent dat de afhandeling van het bezwaarschrift niet fraai is. Het doorsturen van verzoeksters brief naar het stadsdeel heeft veel te lang geduurd. De reden van de trage afhandeling van het bezwaar valt niet meer te achterhalen. Als verklaring, doch uitdrukkelijk niet als excuus, wijst de dienst op de massale gegevensverwerking die plaatsvindt bij de dienst. Het streven is om een bezwaarschrift binnen zes maanden af te handelen. De reden dat de Dienst Belastingen het bezwaar heeft doorgestuurd naar stadsdeel Amsterdam- Centrum is dat de materie in eerste instantie niet van fiscale aard was; verzoekster beklaagde zich over de falende huisvuilinzameling. Dat is een verantwoordelijkheid van het stadsdeel. Het betreffende stadsdeel kent de situatie ter plekke het beste en is ook het beste uitgerust om geschillen en misverstanden adequaat op te lossen. Jaarlijks krijgt de dienst een aanzienlijk aantal brieven van burgers die geen of slechts een deel van de afvalstoffenheffing willen betalen. Als redenen hiervoor noemen de burgers: langdurige vakantie van de bewoner, ontevredenheid over het niveau van de afvalverwerking of het niet ophalen van vuilnis. Deze klachten missen fiscale relevantie. De gemeentelijke afvalstoffenheffing vindt namelijk plaats ongeacht de hoeveelheid huisvuil die wordt aangeboden. De gebruiker van een particuliere huishouding is, of hij nu afval aanbiedt of niet, belastingplichtig. De wetgever heeft daartoe besloten om discussies tussen burger en gemeente over de hoeveelheid aangeboden afval te vermijden. Vanuit fiscaal oogpunt ziet de Dienst Belastingen geen aanleiding om tegemoet te komen aan het bezwaar. In zeer extreme gevallen kan de dienst een uitzondering maken. Omdat het stadsdeel in haar brief van 3 november 2005 zelf heeft verklaard dat het huisvuil in verzoeksters geval niet of gebrekkig is opgehaald, ziet de dienst in juni 2006 reden om de aanslagen 2004 en 2005 alsnog te vernietigen. Stadsdeel Centrum In de door de Dienst Belastingen aangehaalde brief van 3 november 2005 staat niet dat het huisvuil niet of gebrekkig is opgehaald. De inzameling in Westpoort is moeilijk, omdat er maar 165 huishoudens zijn in een gebied dat vier keer zo groot is als het centrum. Niet van alle huishoudens is bekend waar ze precies zitten. Sommige huishoudens maken gebruik van de mogelijkheid om hun huishoudelijk afval als bedrijfsafval te laten afvoeren. Voor huishoudens doen zich daardoor soms problemen voor, die initiatief van het huishouden vragen om tot een oplossing te komen. Verzoekster heeft ook dat initiatief genomen, maar de wijze van communiceren tussen verzoekster en de medewerkers heeft niet tot een oplossing geleid. De afhandeling van de zaak door de dienst Belastingen is, gezien de werkelijke situatie, een wel erg coulante oplossing. reacties op bevindingen Het resultaat van het onderzoek is als verslag van bevindingen naar verzoekster, naar de Dienst Belastingen en ter informatie naar stadsdeel Amsterdam-Centrum gestuurd teneinde een nadere reactie mogelijk te maken. Verzoekster heeft niet gereageerd. Het verslag geeft de Dienst Belastingen geen aanleiding tot het maken van opmerkingen. De reactie van het stadsdeel is in het verslag verwerkt.

4 Aantal pagina s: 3/5 Behoorlijkheidsvereisten De ombudsman toetst de gedragingen en handelingen van gemeentelijke instanties aan behoorlijkheidsvereisten. In dit onderzoek is voor wat betreft het opleggen van de aanslag afvalstoffenheffing getoetst aan het vereiste van actieve en adequate informatieverwerving en voor wat betreft de behandelingstermijn van het bezwaarschrift aan het vereiste van voortvarendheid. Overwegingen het opleggen van een aanslag afvalstoffenheffing Het vereiste van actieve en adequate informatieverwerving houdt in dat bestuursorganen bij de voorbereiding van hun handelingen de relevante informatie verwerven. Dit vereiste geldt ook bij het nemen van beslissingen. Een deugdelijke bezwaarschriftbehandeling brengt dan met zich mee dat er een gedegen feitenonderzoek plaatsvindt. Dat brengt met zich mee dat de gemeente zich actief op de hoogte stelt van de juiste, relevante feiten en omstandigheden en zo nodig een (nader) deugdelijk en nauwkeurig onderzoek instelt om de feiten vast te stellen. De dienst erkent dat afstemming met het stadsdeel Centrum veel te lang heeft geduurd. In de onderhavige kwestie had één telefoontje naar stadsdeel om te vragen naar de afvalinzameling in Westpoort, volstaan. Dan was meteen duidelijk geworden wat de oorzaak was van het niet inzamelen van het huisvuil. Dan had ook het interpretatieverschil waarop het stadsdeel in de reactie op bevindingen wijst, op deze wijze voorkomen kunnen worden. Aan het vereiste van actieve en adequate informatieverwerving is de dienst onvoldoende tegemoet gekomen. Overigens zet de ombudsman een vraagteken bij de motivering van de ongegrondverklaring en de informatieverstrekking daarover aan de ombudsman. Dat de belastingplicht in deze onafhankelijk is van de hoeveelheid aangeboden huisvuil en dat de wetgever een discussie daarover tussen de burger en de gemeente wenst te vermijden, is in zijn algemeenheid correct. Maar als vast zou staan dat er wel huisvuil aangeboden is maar dat de gemeente gedurende lange tijd in gebreke is gebleven deze op te halen, dan is het maar de vraag of de dienst in redelijkheid vast kan houden aan zijn zienswijze dat dit fiscale relevantie mist. Voor de hand ligt dat klachten/bezwaren hierover aan het voor de inzameling verantwoordelijke stadsdeel worden voorgelegd en dat bij gegronde klachten de aanslag afvalstoffenheffing achterwege blijft of, zoals in de onderhavige situatie, wordt vernietigd. De ombudsman neemt deze kwestie op met de dienst. de behandelingstermijn van een bezwaarschrift Het vereiste van voortvarendheid houdt in dat een bestuursorgaan slagvaardig en met voldoende snelheid optreedt. Dat brengt ook met zich mee dat de overheid zich aan de wettelijke termijnen behoort te houden. Op grond van artikel 25 van de Algemene wet inzake Rijksbelastingen geldt voor de afhandeling van een bezwaarschrift tegen een belastingaanslag een termijn van een jaar. Vast staat dat de beslissing op het bezwaarschrift achttien maanden op zich heeft laten wachten. De dienst heeft hiermee de wettelijke beslistermijn ver overschreden. Een dergelijke termijn staat haaks op de toezeggingen die de Dienst Belastingen in een verder verleden aan de ombudsman heeft gedaan te streven naar een maximale behandelingstermijn van zes maanden. Dit nog afgezien van de visie van de ombudsman, dat de Dienst Belastingen de inspanningen moet richten op het terugbrengen van de behandelingstermijn tot een periode van drie maanden en bij uitzondering zes maanden (zie jaarverslag 2005, blz. 28).

5 Aantal pagina s: 4/5 Zoals de dienst zelf al opmerkt, is de oorzaak daarvan, massale gegevensverwerking, wel een verklaring, maar daarom nog geen excuus. De gang van zaken klemt des te meer, nu de dienst verzoeksters schrijven ter behandeling naar stadsdeel Centrum heeft doorgestuurd. Ook daarop is het vereiste van voortvarendheid van toepassing. Het zou betekend hebben dat de Dienst Belastingen verzoeksters correspondentie zo spoedig mogelijk had doorgestuurd. Nu ook dit pas 1½ jaar na ontvangst van het bezwaarschrift is gebeurd, is ook op dit punt onvoldoende voortvarend gehandeld. Oordeel De onderzochte gedraging is voor wat betreft: het opleggen van een aanslag afvalstoffenheffing: onzorgvuldig; de behandeling van een bezwaarschrift: niet behoorlijk.