EUROPESE COMMISSIE TEGEN RACISME EN INTOLERANTIE

Transcriptie

1 CRI(97)36 Version néerlandaise Dutch version EUROPESE COMMISSIE TEGEN RACISME EN INTOLERANTIE TWEEDE ALGEMENE BELEIDSAANBEVELING VAN DE ECRI: SPECIALE ORGANEN OP NATIONAAL NIVEAU GERICHT OP DE BESTRIJDING VAN RACISME, VREEMDELINGENHAAT, ANTISEMITISME EN ONVERDRAAGZAAMHEID Straatsburg, 13 juni 1997

2 Secretariat of ECRI Directorate General of Human Rights and Legal Affairs Council of Europe F STRASBOURG Cedex Tel.: +33 (0) Fax: +33 (0) combat.racism@coe.int Bezoek onze website:

3 De Europese Commissie tegen racisme en onverdraagzaamheid: Onder verwijzing naar de Verklaring van de staatshoofden en regeringsleiders van de lidstaten van de Raad van Europa, aangenomen tijdens hun topontmoeting in Wenen van 8-9 oktober 1993; Eraan herinnerend dat het Actieplan inzake de bestrijding van racisme, vreemdelingenhaat, antisemitisme en onverdraagzaamheid, dat in deze Verklaring werd vastgelegd, het Comité van Ministers uitnodigde de Europese Commissie tegen racisme en onverdraagzaamheid in het leven te roepen met onder andere als opdracht algemene beleidsaanbevelingen te doen aan de lidstaten; Rekening houdend met Resolutie 48/134 over nationale instellingen voor de bevordering en bescherming van mensenrechten, die op 20 december 1993 is aangenomen door de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties; Tevens rekening houdend met de fundamentele beginselen die zijn vastgelegd tijdens de eerste internationale bijeenkomst van de nationale instellingen voor de bevordering en bescherming van mensenrechten, gehouden te Parijs van 7-9 oktober 1991 (de zogenaamde "Paris Principles"); Onder verwijzing naar de verschillende resoluties die zijn aangenomen tijdens de eerste en tweede Europese vergadering van de nationale instellingen voor de bevordering en bescherming van mensenrechten, gehouden van 7-9 november 1994 in Straatburg en van januari 1997 in Kopenhagen; Rekening houdend met Aanbeveling R (85) 13 van het Comité van Ministers over het Instituut van Ombudsman; Tevens rekening houdend met de werkzaamheden van de stuurgroep voor de mensenrechten (CDDH) met betrekking tot de oprichting van onafhankelijke nationale instellingen voor de bevordering en bescherming van mensenrechten; Benadrukkend dat de bestrijding van racisme, vreemdelingenhaat, antisemitisme en onverdraagzaamheid integraal onderdeel is van de bescherming en bevordering van de fundamentele mensenrechten; Onder verwijzing naar het voorstel van de ECRI om de bepaling over nondiscriminatie (artikel 14) van het Europees Verdrag tot bescherming van de rechten van de mens te versterken; In de diepe overtuiging dat iedereen moet worden beschermd tegen discriminatie op basis van ras, huidskleur, taal, geloofsovertuiging of nationale of etnische herkomst en tegen discriminatie op deze gebieden die indirect voort kan komen uit de toepassing van de wet; Overtuigd van de noodzaak om de hoogste prioriteit te geven aan maatregelen die gericht zijn op de volledige toepassing van wetgeving en beleid die de bestrijding van racisme, vreemdelingenhaat, antisemitisme en onverdraagzaamheid tot doel hebben; Eraan herinnerend dat een effectief beleid tegen racisme, vreemdelingenhaat, antisemitisme en onverdraagzaamheid in belangrijke mate steunt op bewustmaking, voorlichting en onderwijs van het publiek en ook op de bescherming en de bevordering van de rechten van personen die behoren tot minderheidsgroepen; 3

4 In de overtuiging dat speciale organen ter bestrijding van racisme, vreemdelingenhaat, antisemitisme en onverdraagzaamheid op nationaal niveau op veel verschillende manieren concreet kunnen bijdragen aan het versterken van de effectiviteit van de maatregelen die op dit gebied worden genomen en aan het geven van advies en informatie aan nationale autoriteiten; Verheugd over het feit dat dergelijke speciale organen in verschillende lidstaten reeds zijn opgezet en operationeel zijn; Erkennend dat dergelijke organen, afhankelijk van de omstandigheden in de lidstaten, verschillende vormen kunnen aannemen, en dat zij onderdeel kunnen zijn van een orgaan met bredere doelstellingen op het gebied van de mensenrechten in het algemeen; Eveneens de noodzaak erkennend dat regeringen zelf informatie verstrekken en toegankelijk zijn voor speciale organen en deze raadplegen over kwesties die betrekking hebben op hun functies; Doet de volgende aanbeveling aan de regeringen van de lidstaten: 1. zorgvuldig de mogelijkheid te overwegen om op nationaal niveau een speciaal orgaan ter bestrijding van racisme, vreemdelingenhaat, antisemitisme en onverdraagzaamheid in te stellen, indien zo'n orgaan niet reeds bestaat; 2. bij het overwegen hiervan de basisbeginselen die worden genoemd in de bijlage bij deze aanbeveling, te hanteren als richtsnoeren en als bron van inspiratie die diverse mogelijkheden biedt voor discussie op nationaal niveau. 4

5 Bijlage bij de tweede algemene beleidsaanbeveling van de ECRI Basisbeginselen met betrekking tot speciale organen ter bestrijding van racisme, vreemdelingenhaat, antisemitisme en onverdraagzaamheid op nationaal niveau Hoofdstuk A: De wetgeving waarmee speciale organen worden ingesteld Opdracht Beginsel 1 1. De opdracht van de speciale organen dient duidelijk te zijn beschreven in een constitutionele of andere wetgevende tekst. 2. De opdracht van de speciale organen dient bepalend te zijn voor de samenstelling, werkterreinen, wettelijke bevoegdheden, aansprakelijkheid en financiering. Hoofdstuk B: Alternatieve vormen van speciale organen Beginsel 2 1. Speciale organen kunnen verschillende vormen aannemen, afhankelijk van de juridische en bestuurlijke tradities in de landen waarin zij worden opgericht. 2. De in de hierna genoemde beginselen beschreven rol en functies dienen te worden uitgeoefend door speciale organen die de vorm kunnen hebben van bijvoorbeeld nationale comités voor rassengelijkheid, ombudsmannen tegen discriminatie op grond van etniciteit, centra/bureaus voor de bestrijding van racisme en de bevordering van gelijke kansen, of andere vormen zoals organen met bredere doelstellingen op het gebied van mensenrechten in het algemeen. Hoofdstuk C: Functies en verantwoordelijkheden van speciale organen Beginsel 3 Afhankelijk van de nationale omstandigheden, wetgeving en praktijk dienen speciale organen zoveel mogelijk van de volgende functies en verantwoordelijkheden te krijgen: 5

6 a. het werken aan de uitbanning van de verschillende vormen van discriminatie die in de inleiding zijn beschreven, en het bevorderen van gelijke kansen en goede relaties tussen personen die behoren tot alle verschillende groepen in de samenleving; b. het houden van toezicht op inhoud en effect van wetgeving en uitvoeringsbesluiten met betrekking tot hun relevantie voor de doelstelling van het bestrijden van racisme, vreemdelingenhaat, antisemitisme en onverdraagzaamheid, en, indien nodig, het doen van voorstellen voor mogelijke wijzigingen in dergelijke wetgeving; c. het adviseren van wetgevende en uitvoerende instanties met het oog op verbetering van de regelgeving en praktijk op de relevante gebieden; d. het bieden van hulp en bijstand aan slachtoffers, met inbegrip van juridische hulp, teneinde hun rechten veilig te stellen bij instellingen en rechtbanken; e. afhankelijk van het juridische kader in het desbetreffende land, waar passend en noodzakelijk, het aanhangig maken van zaken bij rechtbanken of andere juridische autoriteiten; f. het in behandeling nemen van klachten en verzoekschriften met betrekking tot specifieke zaken en het zoeken naar oplossingen, hetzij via minnelijke schikkingen of, binnen de grenzen van de wet, door bindende en afdwingbare besluiten; g. het beschikken over passende bevoegdheden voor het verkrijgen van bewijzen en informatie voor het uitoefenen van zijn onder f genoemde functies; h. het verstrekken van inlichtingen en adviezen aan relevante organen en instellingen, met inbegrip van overheidsorganen en -instellingen; i. het geven van advies over normen van anti-discriminatoire praktijk op specifieke gebieden, waarvan naleving ofwel wettelijk verplicht is ofwel op vrijwillige basis geschiedt; j. het bevorderen van en bijdragen tot de opleiding van bepaalde belangrijke groepen, echter zonder afbreuk te doen aan de primaire opleidingsfunctie van betrokken beroepsorganisaties; k. Het bevorderen van de bewustwording van het grote publiek voor discriminatievraagstukken en het produceren en publiceren van relevante informatie en documenten; l. het ondersteunen en stimuleren van organisaties met vergelijkbare doelstellingen als die van het speciale orgaan; m. indien van toepassing nota nemen van en nadenken over de zorgen van dergelijke organisaties; 6

7 Hoofdstuk D: Bestuur en functioneren van speciale organen Samenstelling Beginsel 4 De samenstelling van speciale organen die de vorm hebben van commissies en dergelijke dient een afspiegeling te zijn van de maatschappij als geheel in al zijn diversiteit. Beginsel 5 Onafhankelijkheid en verantwoordelijkheid 1. Speciale organen dienen te beschikken over voldoende middelen om op doeltreffende wijze hun functies uit te oefenen en verantwoordelijkheden te dragen, en de financiering dient jaarlijks door het parlement te worden goedgekeurd. 2. Speciale organen dienen hun taak uit te oefenen zonder tussenkomst van de overheid en zij dienen te beschikken over de nodige garanties voor hun onafhankelijkheid, met inbegrip van de vrijheid om hun eigen medewerkers aan te stellen, hun middelen naar eigen goeddunken te beheren en in het openbaar uitdrukking te geven aan hun standpunten. 3. Speciale organen dienen met het oog op behandeling in het parlement op onafhankelijke wijze verslag te doen van hun activiteiten op basis van duidelijke en waar mogelijk meetbare doelstellingen. 4. In de opdracht van speciale organen dient duidelijk te worden aangegeven welke bepalingen gelden voor het benoemen van leden en moeten passende waarborgen zijn opgenomen tegen willekeur bij het intrekken of niet verlengen van benoemingen wanneer verlenging de norm zou zijn. Toegankelijkheid Beginsel 6 1. Speciale organen dienen gemakkelijk toegankelijk te zijn voor degenen wier rechten zij geacht worden te beschermen. 2. Speciale organen dienen, waar van toepassing, het opzetten van lokale bureaus te overwegen teneinde hun toegankelijkheid te vergroten en de doelmatigheid van hun vormings- en scholingsactiviteiten te verbeteren. 7

8 Hoofdstuk E: Werkwijze van speciale organen Beginsel 7 1. Speciale organen dienen een zodanige werkwijze te hebben dat de kwaliteit van hun onderzoek en adviezen, en daarmee hun geloofwaardigheid, voor zowel de nationale overheden als de gemeenschappen wier rechten zij beogen te beschermen of te verbeteren, optimaal is. 2. Bij het oprichten van speciale organen dienen lidstaten ervoor zorg te dragen dat zij voldoende toegang hebben tot regeringen, dat zij van regeringen voldoende informatie ontvangen voor de uitvoering van hun taken en dat zij volledig worden geraadpleegd over zaken die hen aangaan. 3. Speciale organen dienen ervoor zorg te dragen dat zij op duidelijk politiek onafhankelijke wijze te werk gaan. 8

9

10