Hoe zie jij je loopbaan? Dit was de centrale vraag in de grote COV-enquête van begin Meer dan 2000

Transcriptie

1 In de focus isabel rots Grote COV-enquête Wat zeggen COV-leden over verandering van ambt of functie? Hoe zie jij je loopbaan? Dit was de centrale vraag in de grote COV-enquête van begin Meer dan 2000 actieve COV-leden vulden de vragenlijst in. Dank je wel! Jullie antwoorden bezorgen ons waardevolle informatie over jullie loopbaanervaringen, -wensen en -verwachtingen. We geven je graag een eerste deel van de bevindingen, gebaseerd op de antwoorden van de deelnemers. Passend bij het thema van Schoolwijzer, Een nieuw schooljaar, een frisse start, bekijken we de veranderingen in ambt of functie tijdens de onderwijsloopbaan. Hoeveel deelnemers aan de enquête zijn tijdens hun loopbaan van ambt of functie veranderd? Welke redenen spelen een rol? En omgekeerd: wat zijn redenen om je ambt of functie te behouden? Zien we betekenisvolle 1 tussen nen en en of tussen de leeftijden? Zijn er naar de grootte en de regio van de school waar men werkt? Je leest hier het antwoord op al deze vragen. Ben je vastbenoemd? Denk je dat je over vijf jaar nog dezelfde job hebt? Wil je doorstromen naar de onderwijsinspectie? Wil je veranderen van klas? Ben je tevreden met je job? Deelnemers aan de enquête In totaal vulden actieve leden, waarvan 82% en, de vragenlijst in. Bijna de helft (46%) van de deelnemers is 50 jaar of ouder. De veertigers vormen 24% van de groep, de dertigers 21% en de twintigers. De helft van de deelnemers (4) is onderwijzer en 28% is kleuteronderwijzer. Verder werkt 5% als leermeester lichamelijke opvoeding of levensbeschouwelijke vakken, 6% als ICT- of zorgcoördinator en 5% als directeur. Ook een beperkt aantal (in totaal 7%) administratief medewerkers, kinderverzorgers, logopedisten, kinesisten, verplegers, ergotherapeuten, pedagogische begeleiders en inspecteurs vulden de vragenlijst in. 1 Huidig 1 ambt Huidig ambt 4 1 Huidig ambt 5% 7% 5% 7% 6% 6% 5% 5% 28% 4 28% Kleuteronderwijzer Kleuteronderwijzer Onderwijzer Onderwijzer Leermeester Leermeester Zorg-/ ICT-coördinator Zorg-/ ICT-coördinator Directeur Directeur Andere Andere De meeste deelnemers werken in een landelijke () of lijke (41%) omgeving, in een stedelijke omgeving en in een grootstad. 2 Regio 2 van Regio de school van de school 16 BASIS 12 SEPTEMBER 2015 Landelijke omgeving Landelijke omgeving Eerder lijke Eerder lijke

2 Landelijke omgeving Eerder lijke Eerder lijke 2 Regio van de school 2 de school iguur 2 Regio van de school het werk (zeer) bepalend. Een positieve sfeer kan personeelsleden ertoe aanzetten een ander ambt op te nemen 41% 41% Grootstedelijke Landelijke Grootstedelijke omgeving de school te kunnen blijven werken. Een leerkracht Landelijke omgeving schrijft: Als je tijdelijk bent en je hebt de keuze tussen iets of niets in een school waar je graag werkt, dan is de keuze Eerder lijke gemaakt. Het en de spelen de Eerder lijke omgeving omgeving minste rol om van ambt te wijzigen. Tabel 1 Redenen om te wijzigen van ambt 41% Grootstedelijke omgeving (zeer) 41% Grootstedelijke omgeving bepalend aansluiting bij 75% De meerderheid werkt in een school met maximum 300 leerlingen. op zoek naar een 73% 3 een ander ambt op te nemen 48% Aantal 3 leerlingen Aantal leerlingen 3 Schoolgrootte sfeer op het werk 45% 5% 5% 38% leerlingen leerlingenwerkzekerheid 32% leerlingen van voor mijn job 31% leerlingen 21% 21% 21% 3 Aantal afstand woon-/werkplaats 22% 22% 3 Aantal leerlingen 31% 5% leerlingen Er zijn geen naar de grootte en de regio van 31% leerlingen 5% de school waar men werkt. Voor sommige redenen om Meer dan Meer leerlingen dan leerlingen 500 leerlingen van ambt te veranderen, zien we wel betekenisvolle tussen nen en en. Deze redenen zijn leerlingen leerlingen Van ambt veranderen 21% leerlingen in figuur 4 aangeduid met een *. Vrouwen veranderen 21% meer dan nen van ambt omwille van de combineerbaarheid met het gezin en omwille van de werkzeker- Zo n 27% van de deelnemers is tijdens de leerlingen loopbaan van 4 Redenen om te wijzigen van ambt: ambt 22% veranderd. Denk bijvoorbeeld aan een onderwijzer nen t.o.v. en 22% heid. Voor nen speelt het dan weer een grotere rol. die vast benoemd wordt als zorgcoördinator, een kleuteronderwijzer 31% aangesteld in het ambt van onderwijzer, leerlingen 31% leerlingen een Meer dan 500 leerlingen leermeester lichamelijke opvoeding Meer die dan om 500 medische leerlingen re-denen wordt wedertewerkgesteld in het ambt van admini- 4 Redenen om 4 Redenen te wijzigen van om ambt: te wijzigen nen t.o.v. van ambt: en nen t.o.v. en stratief medewerker Een groter percentage nen (41%) dan en (24%) is veranderd van ambt. Er is ook een verschil volgens leeftijd: vijftigplussers veranderden meer van ambt (33%) in vergelijking met twintigers (13%) en dertigers (). Dat lijkt logisch: hoe ouder, hoe meer loopbaan je achter de rug hebt en dus ook hoe meer kans op een wijziging in ambt. De meerderheid van de bevraagden (58%) ervaart een positief effect van de ambtswijziging op hun jobtevredenheid. Het is vooral interessant om na te gaan waarom personeelsleden wijzigen van ambt. Daarom legden we de deelnemers aan de enquête negen mogelijke redenen voor. Ze moesten telkens aanduiden in welke mate deze reden bepalend was om van ambt te veranderen. Sommige personeelsleden zijn al meer dan eens veranderd van ambt. Zij moesten de enquêtevragen beantwoorden voor de meest ingrijpende wijziging. Tabel 1 vat de antwoorden samen. Drie kwart van de personeelsleden duidt aansluiting bij en op zoek naar een aan als (zeer) bepalend om van ambt te wijzigen. Dat wijst op een ambtsverandering als een positieve keuze. Ongeveer de helft van de deelnemers stelt dat gevraagd zijn een ander ambt op te nemen erg belangrijk was. Voor 45% was de sfeer op 0% sfeer op werk 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 5 Redenen om te wijzigen van ambt: Noot. Statistisch significante zijn aangeduid met * Er zijn ook naar de leeftijd van het personeelslid. In figuur 5 zie je dat 5 twintigers Redenen minder om te dan wijzigen hun oudere van ambt: collega s van ambt wijzigen omwille van en het zoeken naar een nieuwe. Als jonge personeelsleden van ambt veranderen, doen ze dat vooral om werk- zekerheid te hebben. Een 29-jarige onderwijzeres legt uit: Als gedeeltelijk werkloze TADD'er in mijn scholengemeenschap neem ik elk jobaanbod aan. Ik heb gewerkt als leer- meester lichamelijke opvoeding, als zorgcoördinator en zelfs als secretariaatsmedewerker. sfeer op Verder duiden dertigers meer ik werd dan gevraagd* vijftigplussers aan als belangrijke reden om van ambt te wijzigen. vrou Redenen om ambt te behouden: nen t.o.v. en 12 SEPTEMBER 2015 BASIS 17

3 Er zijn geen naar schoolgrootte. De regio speelt wel een rol maar enkel voor afstand woon- en werkplaats. ering Voor wie werkt in een landelijke of lijke omgeving evenwicht is werk/gezin* de meer bepalend om het ambt te behouden op werk dan voor wie werkt in een grootstedelijke omgeving. sfeer Logischerwijze zijn er niet alleen tussen nen en en qua redenen om van ambt veranderen (zie hoger) maar ook om het ambt te behouden. Uit figuur 6 leiden we af jaar dat nen meer geneigd lijken om van ambt te veranderen. De opgelijste redenen zijn voor nen alvast 4 Redenen 0% om wijzigen 30% van 40% ambt: 50% 60% 70% 80% 90% minder nen bepalend t.o.v. om en hun ambt te behouden. Enkel voor geen mogelijkheid tot verandering is het verschil tussen nen en en niet significant. 6 Redenen om ambt te 6 Redenen om ambt te behouden: Noot. Statistisch nen significante t.o.v. en zijn aangeduid met * 6 Redenen om ambt te behouden: nen t.o.v. behouden: nen t.o.v. en en Kijken * we naar het huidige ambt van het personeelslid, dan geen mogelijkheid zien verandering we ook. 6 Redenen We vatten om de ambt belangrijkste bevindingen samen. behouden: Voor slechts nen 13% t.o.v. van de en * bevraagde directeurs niet was geselecteerd de werkzekerheid voor ambt* (zeer) bepalend * om van ambt te voldoende veranderen. Dat * is beduidend minder dan voor kleuteronderwijzers * (45%), onderwijzers (30%) en leermeesters voldoende evenwicht geen werk/gezin* mogelijkheid verandering geen sfeer nood op aan werk* verandering ambt* (64%). werkzekerheid Het * was voor directeurs (40%) meer bepalend * 4 Redenen om sfeer op te werk* wijzigen van ambt: om van ambt te veranderen dan voor kleuteronderwijzers voldoende nen t.o.v. en (15%), onderwijzers () en zorg-/ict-coördinatoren (15%). Maar de overgrote * meerderheid van de directeurs (84%) noemt op zoek naar een een (zeer) bepalende reden voor hun ambtswijziging. 0% Bij 40% kleuteronderwijzers 60% 80% 100% en on- Noot. Statistisch significante zijn aangeduid met * derwijzers is dat respectievelijk 5 en 6. Bij de zorg-/ Bovendien zijn er heel wat betekenisvolle naar ICT-coördinatoren is dat 80%, dat is significant meer dan bij leeftijd. In figuur 7 zijn ze gemarkeerd. In vergelijking met de kleuteronderwijzers (5). oudere collega s behouden jongere personeelsleden meer hun ambt omwille van, werksfeer, en Ambt behouden omdat er nog geen mogelijkheid was tot verandering. De Bijna drie kwart van de deelnemers aan onze enquête is tussen de leeftijdsgroepen zijn niet erg groot nooit van ambt veranderd. Wat zijn hun motieven? sfeer We op werk vroegen hen om voor elf mogelijke redenen aan te ik duiden werd gevraagd* in tigers en veertigers meer dan twintigers en vijftigplussers maar ze zijn wel statistisch significant. Verder noemen der- welke mate deze bepalend waren voor het behouden van werkzekerheid een (zeer) bepalende reden om hun ambt hun ambt. Tabel 2 toont dat en werkzekerheid te behouden. Ook speelt het op dit vlak een grotere het meest doorslaggevend zijn. Ook de sfeer op het werk, rol voor 5 Redenen veertigers om dan te voor wijzigen vijftigplussers. van ambt: Twintigers geven meer dan vijftigplussers aan dat ze hun ambt behouden de combineerbaarheid met het gezin en de vormen voor meer dan 70% (zeer) bepalende redenen om hun wegens geen nood aan verandering. ambt te behouden. Weinig personeelsleden () geven aan 7 Redenen om ambt te behouden: dat ze zich kandidaat stelden voor een ander ambt maar 7 Redenen om ambt te behouden: naar niet werden geselecteerd. leeftijd 6 Redenen om ambt te behouden: nen t.o.v. en Tabel 2 Redenen om ambt te behouden jaar * jaar sfeer op werk * (zeer) geen mogelijkheid geen verandering nood aan verandering ambt* bepalend aansluiting bij 84% * werkzekerheid 81% voldoende voldoende sfeer op het werk 75% evenwicht 0% werk/gezin* evenwicht 30% werk/gezin 40% 50% 60% 70% 80% 90% * * 71% voldoende 71% afstand woon-/werkplaats 66% 6 Redenen 0% om ambt 30% te 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% 62% behouden: Noot. Statistisch nen significante t.o.v. en zijn aangeduid met * geen nood aan verandering van ambt 52% niet geselecteerd Van voor functie ambt* veranderen mogelijkheid tot verandering deed zich niet voor 44% * geen mogelijkheid van voor mijn job 42% Om verandering je job in het onderwijs een andere wending te geven, geen nood aan verandering ambt* hoef je niet noodzakelijk te veranderen van ambt. ik stelde me kandidaat voor een ander ambt maar werd niet geselecteerd * Inhoudelijk reliëf geven aan je loopbaan kan door (tijdelijk) voldoende * 18 BASIS 12 SEPTEMBER 2015 werkzekerheid evenwicht * werk/gezin sfeer 0% op werk40% 60% 80% 100%

4 aansluiting bij 68% op zoek naar een 64% een andere functie op te nemen sfeer op het werk 40% 3 werkzekerheid 3 van voor mijn job 28% afstand woon-/werkplaats 22% 1 4 Redenen om te wijzigen van ambt: nen t.o.v. en voldoende * 100% * Noot. Statistisch significante zijn aangeduid met * voldoende Bovendien zijn sfeer op er werk* betekenisvolle naar de leeftijd van het t.o.v. personeelslid. en We zien in figuur 9 dat vijftig- nen plussers meer dan hun jongere collega s van functie jaar zijn 100% veranderd omwille van en. Een ervaren leerkracht noteert: Ik ging van titularis naar jaar ambu- een andere functie (takenpakket) op te nemen. Denk bijvoorbeeld aan een kleuteronderwijzer die zorg als ambu- en 8 Redenen om te wijzigen van functie: nen t.o.v. lante leerkracht geeft, een onderwijzer met de opdracht van mentor, een kleuteronderwijzer evenwicht met werk/gezin* specifieke functie bewegingsopvoeding Zo n 37% van de sfeer deelnemers op werk aan de enquête is ooit veranderd van functie. ik werd Er zijn gevraagd geen tussen nen en en, noch en schoolgrootte. Wel veranderden personeelsleden in een evenwicht werk/gezin 7 Redenen om ambt te behouden: grootstedelijke omgeving meer van functie (48%) dan collega s in een lijke (34%) of landelijke (35%) omge- 0% 30% 40% sfeer 50% op werk 60% 70% 80% 90% ving. De meeste personeelsleden zijn na de functieverandering even tevreden (26%) of meer tevreden met hun job (5). Het is zinvol om te bekijken waarom personeelsleden veranderen van functie. De deelnemers aan de enquête kregen negen mogelijke redenen voorgeschoteld. We vroegen hen in welke mate deze bepalend waren voor hun functiewijziging. Personeelsleden die al meer dan eens veranderden 4 Redenen om te wijzigen van ambt: van functie beantwoordden de vragen evenwicht voor werk/gezin* hun meest ingrijpende functiewijziging. In tabel 3 zie je dat drie redenen er bovenuit steken. Zowel aansluiting bij, zoeken naar een als gevraagd zijn om een andere lante als afsluiter van mijn loopbaan om zo expertise te kun- ik werd gevraagd* functie op te nemen worden door meer dan 60% van de deelnemers als (zeer) bepalend aangeduid. Voor 40% was de sfeer op het werk erg belangrijk. Evenwicht werk/gezin en werkzekerheid scoren even hoog (3). Iets meer dan een kwart noemt de door de (zeer) bepalend om van functie te wijzigen. De en het spelen de minste rol om van functie 6 Redenen werd dit opgelegd. om ambt Maar te dat kan ook goed uitpakken: Dit 0% 30% sfeer 40% op werk 50% 60% 70% 80% 90% te veranderen, wellicht omdat verandering van functie behouden: nen was op dat t.o.v. moment en de enige aanbieding. Ik heb ze met beide meestal geen verschil maakt in en werkplaats. handen aangenomen en heb er geen spijt van. Een andere leerkracht schrijft gevat: Het is ALTIJD fijn als het schoolbestuur vraagt om een taak uit te voeren en voor mezelf Tabel 3 Redenen om te wijzigen van functie (takenpakket) is nen doorgeven. Twintigers en dertigers veranderen meer van functie ik werd omdat gevraagd* hen dat is gevraagd en omdat ze werkzekerheid 30% 40% zoeken. 50% 60% Verschillende 70% 80% deelnemers 90% aan de en- sfeer 0% op werk quête geven aan dat het frustrerend kan zijn om als jongste in een team de gaten te moeten opvullen. Ied schrijft: evenwicht Ik werk/gezin heb nooit 0% de keuze 40% gehad 60% om zelf 80% te 100% wijzigen. Ik * 5 Redenen om te wijzigen van ambt: het een. (zeer) bepalend * 0% 40% 60% 80% 100% voldoende 9 Redenen om te wijzigen van functie: * 62% 0% 40% 60% 80% 100% 0% 30% sfeer 40% op werk 50% 60% 70% 80% 90% 6 Redenen om ambt te behouden: nen t.o.v. en Er zijn geen naar schoolgrootte en -regio. Voor sommige redenen om van functie te veranderen, * zien we wel betekenisvolle tussen nen en Noot. Statistisch significante zijn aangeduid met * en (zie figuur 8). Zowel bij nen als en geen nood aan zijn verandering ambt* en de topredenen om van functie te Functie behouden * veranderen maar nen duiden deze motieven nog Een groep personeelsleden is nooit van functie veranderd. Tabel 4 laat zien dat hun redenen erg gelijklopend voldoende meer aan dan en. Verder speelt werkzekerheid * voor en een grotere rol dan voor nen. Dit kan zijn met de redenen om hetzelfde ambt te behouden (zie erop wijzen dat nen - omdat ze sterk in de minderheid zijn - een streepje voor hebben qua tewerkstelling in rijkst, 0% gevolgd 40% door 60% de sfeer 80% 100% op het werk, de combineer- tabel 2). Interesses en werkzekerheid zijn het belang- het basisonderwijs. baarheid met het gezin en de. 12 SEPTEMBER 2015 BASIS 19

5 100% oon-/werkafstand ring Tabel 4 Redenen om functie te behouden 11 Redenen om functie te behouden: (zeer) bepalend 11 Redenen om functie te behouden: aansluiting bij 84% werkzekerheid evenwicht 81% werk/gezin* niet geselecteerd voor functie geen mogelijkheid tot verandering sfeer op het werk 73% geen nood aan verandering* 6 voldoende 6 voldoende 64% * afstand woon-/werkplaats 63% geen nood aan verandering van functie 53% 100% van voor mijn 42% 6 Redenen om ambt te job behouden: Ten slotte nen zijn er beperkte t.o.v. en naar schoolgrootte mogelijkheid tot verandering deed zich 3 en regio. Meer dan de helft (54%) van de personeelsleden niet voor uit * grote scholen (> 500 leerlingen) geeft aan dat ze hun ik stelde me kandidaat voor een andere functie behouden omwille van de door de. Voor collega s in scholen met 101 tot % functie maar werd niet geselecteerd * leerlingen is dat slechts 36%. Ook naargelang de regio voldoende 10 toont dat en meer dan nen hun functie 4 behouden Redenen omwille te van wijzigen, van werkzekerheid, ambt: een sfeer op landelijke werk* of lijke regio is de woon-werkaf- zien we enkele opvallende. Voor wie werkt in werksfeer, nen combineerbaarheid t.o.v. en met het gezin,, stand meer bepalend dan voor collega s in een grootstedelijke context (66% t.o.v. 52%). Omgekeerd stellen meer en de van de voor hun job. personeelsleden in een grootstedelijke omgeving dat er nog geen mogelijkheid tot verandering was: 47% t.o.v. 10 Redenen 10 Redenen om functie om te functie behouden: te behouden: nen t.o.v. en nen t.o.v. en niet geselecteerd voor functie 38% uit een landelijke en lijke omgeving. Besluit geen mogelijkheid tot verandering De COV-enquête geeft inzicht in veranderingen in ambt * en functie van onderwijspersoneel. We stellen vast dat geen nood aan verandering functie * personeelsleden meer wijzigen van functie dan van ambt, meestal met positieve impact op jobtevredenheid. De voldoende verandering blijkt dan ook vooral ingegeven door 0% sfeer op werk* 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% en het zoeken naar een nieuwe, zeker bij vijftigplussers. Dat de meerderheid van de bevraagde 100% COV-leden (nog) niet is veranderd van ambt of functie Noot. Statistisch significante naar leeftijd zijn aangeduid met * heeft vooral te maken met eigen, werkzekerheid, werksfeer, combineerbaarheid met het gezin en de gewenste. We juichen toe dat personeelsleden Er zijn enkele betekenisvolle (zie mogelijkheden hebben om een ambt of functie op te nemen (of net te behouden) passend bij hun, er- figuur 11), al zijn die kleiner dan voor de redenen om van functie te 11 wijzigen. Redenen Voor om twintigers functie is te de behouden: werksfeer het varing, aspiraties, deskundigheid en gezinssituatie. meest bepalend om de functie naar te leeftijd behouden. Deze leeftijdscategorie voor functie geeft de minste nood tot verandering van vraagd (sommigen preciseren opgelegd ) zijn een ander Wel stelt een grote groep personeelsleden dat ze ge- niet geselecteerd geen mogelijkheid functie tot verandering aan. In vergelijking met jongere collega s behouden ambt of functie op te nemen. Vooral jonge elijke vijftigplussers minder hun functie omwille van inte- geen nood aan verandering* personeelsleden blijken een nieuw ambt of functie te resses, en. aanvaarden bij gebrek aan een voltijdse baan van lange duur. oon-werkafstand ring k werd gevraagd* voldoende 0% sfeer op werk* 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% n1. niet geselecteerd Een betekenisvol voor ambt* (of significant) verschil is een begrip uit de statistiek. Het betekent dat * het verschil niet op toeval berust maar reëel is. We rapporteren hier enkel de geen mogelijkheid betekenisvolle verandering. Die kan je niet met het blote oog zien. Wij voerden hiervoor een statistische toets uit. * voldoende * 20 BASIS werkzekerheid 12 SEPTEMBER * % 6 Redenen om ambt te behouden: nen t.o.v. en Dit wijst op de nood om in het loopbaanpact een degelijke aanvangsfase uit te werken. Dank aan alle COV-leden die aan de enquête hebben meegewerkt! De bevindingen onderbouwen nog sterker onze argumenten voor een rechtszeker personeelsbeleid met loopbaankansen gestoeld op elementen van intrinsieke motivatie. n