Peiling wereldoriëntatie: natuur en techniek in het basisonderwijs. dr. Eef Ameel Colloquium 16 juni 2016

Transcriptie

1 Peiling wereldoriëntatie: natuur en techniek in het basisonderwijs dr. Eef Ameel Colloquium 16 juni 2016

2 Overzicht De peiling wereldoriëntatie natuur en techniek Achtergrondinformatie Resultaten van de peiling o Schriftelijke toetsen o Praktische proef Conclusies

3 De peiling wereldoriëntatie natuur en techniek

4 De toetsen Eindtermen natuur opgedeeld in 6 toetsen o Niet-levende natuur o Bouw, werking en ontwikkeling o Gezondheidszorg o Organismen en materialen o Ecosystemen o Milieuzorg

5 De toetsen Eindtermen techniek gemeten aan de hand van o 1 schriftelijke toets o 1 praktische proef 5 praktische opdrachten

6 De toetsen Eindtermen natuur opgedeeld in 6 toetsen: o Niet-levende natuur o Bouw, werking en ontwikkeling o Gezondheidszorg o Organismen en materialen o Ecosystemen o Milieuzorg Gedeeltelijk herhaling van de peiling natuur uit 2005

7 Afnamedesign Schriftelijke toetsen o Toetsen van natuur: helft van de leerlingen o Toets van techniek: alle leerlingen Vijf leerlingen per vestigingsplaats maakten de praktische proef over techniek.

8 De steekproef 3361 leerlingen, 203 klassen, 151 vestigingsplaatsen, 131 scholen Praktische proef: 715 leerlingen

9 Achtergrondinformatie

10 Schoolse achterstand

11 Thuistaal

12 Leerproblemen Totaal: 20%

13 Motivatie voor natuur en techniek op school

14 Interesse in natuur en techniek in het algemeen

15 Geslachtsverschillen in motivatie en interesse

16 Diploma van de leerkracht

17 Onderwijsaanbod

18 Zelfzekerheid voor het geven van natuur en techniek

19 Ervaren ondersteuning voor het geven van techniek

20 Behandelen eindtermen natuur Meeste eindtermen door bijna alle leerkrachten in het zesde leerjaar gezien Natuur < 75%: o ET 1.11 (62%) De leerlingen kunnen de weerselementen op een bepaald moment en over een beperkte periode, meten, vergelijken en die weersituatie beschrijven. o ET 1.16 (75%) De leerlingen kunnen met enkele voorbeelden aantonen dat energie nodig is voor het functioneren van levende en niet-levende systemen en kunnen daarvan de energiebronnen benoemen. o ET 1.25 (72%) De leerlingen kunnen met concrete voorbeelden uit hun omgeving illustreren dat aan milieuproblemen vaak tegengestelde belangen ten grondslag liggen.

21 Behandelen eindtermen techniek Meeste eindtermen door bijna alle leerkrachten in het zesde leerjaar gezien Techniek < 75% o ET 2.6 (68%) De leerlingen kunnen illustreren hoe technische systemen onder meer gebaseerd zijn op kennis over eigenschappen van materialen of over natuurlijke verschijnselen. o ET 2.8 (61%) De leerlingen kunnen technische systemen, het technisch proces, hulpmiddelen en keuzen herkennen binnen verschillende toepassingsgebieden van techniek. o ET 2.14 (54%) De leerlingen kunnen werkwijzen en technische systemen vergelijken en over beide een oordeel formuleren aan de hand van criteria.

22 Resultaten van de peiling

23 Behalen van de eindtermen

24 bepaling cesuur LEERLINGEN vaardigheid OPGAVEN moeilijkheidsgraad Behalen eindtermen Deze opgaven moeten de leerlingen (nog) niet beheersen Behalen eindtermen nog niet Deze opgaven moeten de leerlingen beheersen

25 Percentage leerlingen dat de eindtermen haalt

26 Vergelijking met resultaten 2005

27 Resultaten per leerlingengroep

28 Resultaten per leerlingengroep

29 Resultaten per leerlingengroep

30 Samenhang met toetsprestaties

31 Overzicht kenmerken context en input Leerlingkenmerken Geslacht Leeftijd Thuistaal Leermoeilijkheden Sociaal-economische status Aantal boeken thuis Schoolkenmerken Schoolgrootte Onderwijsnet Provincie GOK-concentratiegraad

32 Leerlingkenmerken Niet-levende natuur Bouw, werking en ontwikkeling Gezondheidszorg Organismen en materialen Ecosystemen Milieuzorg Techniek Jongens Leeftijd (t.o.v. op leeftijd) voor op leeftijd één jaar achter Beperkingen bij het leren (t.o.v. geen) Dyslexie Dyscalculie ADHD - -

33 Interesse en motivatie voor natuur en techniek Niet-levende natuur Bouw, werking en ontwikkeling Gezondheidszorg Organismen en materialen Ecosystemen Milieuzorg Techniek Motivatie domein natuur op school Interesse in de natuur Motivatie domein techniek op school + Interesse in techniek +

34 Gezinskenmerken Niet-levende natuur Bouw, werking en ontwikkeling Gezondheidszorg Organismen en materialen Ecosystemen Milieuzorg Techniek Thuistaal (t.o.v. uitsluitend Nederlands) Nederlands met andere taal Uitsluitend andere taal Gunstige sociaal-economische status van het gezin Aantal boeken thuis (t.o.v. 0 tot 10) Meer dan

35 Stimulerend thuisklimaat Niet-levende natuur Bouw, werking en ontwikkeling Gezondheidszorg Organismen en materialen Ecosystemen Milieuzorg Techniek Cognitief stimulerend thuisklimaat Stimulerend thuisklimaat voor wetenschap en techniek: Ouders zijn bezig met wetenschappen Ouders zijn bezig met techniek + Ouderlijke betrokkenheid m.b.t. wetenschap en techniek + + Attitude van ouders t.a.v. wetenschappen Attitude van ouders t.a.v. techniek +

36 Schoolkenmerken Niet-levende natuur Bouw, werking en ontwikkeling Gezondheidszorg Organismen en materialen Ecosystemen Milieuzorg Techniek Onderwijsnet (t.o.v. vrij net) GO! + Concentratiegraad

37 Praktische proef techniek

38 Verloop van de praktische proef Vijf opdrachten Doorschuifsysteem, 15 min per opdracht Twee toetsassistenten die observeerden en noteerden Scoring aan de hand van logboek toetsassistent en foto s

39 Opdracht 1. doosje

40 Opdracht 1. doosje Getoetste eindterm Eindterm 2.2: de leerlingen kunnen de specifieke functies van onderdelen bij eenvoudige technische systemen onderzoeken door middel van hanteren, monteren of demonteren.

41 Opdracht 2. knikkerbaan

42 Opdracht 2. knikkerbaan Getoetste eindtermen: Eindterm 2.9: leerlingen kunnen een probleem, ontstaan vanuit een behoefte, technisch oplossen door verschillende stappen van het technisch proces te doorlopen. Eindterm 2.3: leerlingen kunnen onderzoeken hoe het komt dat een zelf gebruikt technisch systeem niet of slecht functioneert.

43 Opdracht 3. knijpers

44 Opdracht 3. knijpers Getoetste eindtermen: Eindterm 2.2: de leerlingen kunnen de specifieke functies van onderdelen bij eenvoudige technische systemen onderzoeken door middel van hanteren, monteren of demonteren. Eindterm 2.6: de leerlingen kunnen illustreren hoe technische systemen onder meer gebaseerd zijn op kennis over eigenschappen van materialen of over natuurlijke verschijnselen.

45 Opdracht 3. knijpers Eindterm 2.9: leerlingen kunnen een probleem, ontstaan vanuit een behoefte, technisch oplossen door verschillende stappen van het technisch proces te doorlopen. Eindterm 2.12: de leerlingen kunnen keuzen maken bij het gebruiken of realiseren van een technisch systeem, rekening houdend met de behoefte, met de vereisten en met de beschikbare hulpmiddelen.

46 Opdracht 4. marsepein

47 Opdracht 4. marsepein Getoetste eindtermen: Eindterm 2.6: de leerlingen kunnen illustreren hoe technische systemen onder meer gebaseerd zijn op kennis over eigenschappen van materialen of over natuurlijke verschijnselen. Eindterm 2.13: de leerlingen kunnen een eenvoudige werktekening of handleiding stap voor stap uitvoeren. Eindterm 2.16: de leerlingen zijn bereid hygiënisch, nauwkeurig, veilig en zorgzaam te werken.

48 Opdracht 5. seintoestel

49 Opdracht 5. seintoestel Getoetste eindtermen: Eindterm 2.6: de leerlingen kunnen illustreren hoe technische systemen onder meer gebaseerd zijn op kennis over eigenschappen van materialen of over natuurlijke verschijnselen. Eindterm 2.9: leerlingen kunnen een probleem, ontstaan vanuit een behoefte, technisch oplossen door verschillende stappen van het technisch proces te doorlopen.

50 Opdracht 5. seintoestel Eindterm 2.12: de leerlingen kunnen keuzen maken bij het gebruiken of realiseren van een technisch systeem, rekening houdend met de behoefte, met de vereisten en met de beschikbare hulpmiddelen.

51 Resultaten praktische proef 1a. Stappen van het technisch proces doorlopen (ET 2.9) o probleem stellen o ontwerpen o maken o in gebruik nemen o evalueren seintoestel 71%

52 knikkerbaan Resultaten praktische proef 98% 1a. Stappen van het technisch proces doorlopen (ET 2.9) knijpers o o o o o probleem stellen ontwerpen maken in gebruik nemen evalueren 87% seintoestel 98%

53 Resultaten praktische proef 1a. Stappen van het technisch proces doorlopen (ET 2.9) o probleem stellen o ontwerpen o maken o in gebruik nemen o evalueren seintoestel knikkerbaan 94%

54 Resultaten praktische proef 1b. Succesvolle oplossing (ET 2.9) 50% knikkerbaan 29% knijpers 12% seintoestel

55 Resultaten praktische proef 2. Onderzoeksstrategieën (ET 2.2) 26% doosje 75% doosje 87% demonteren knijpers monteren monteren

56 Resultaten praktische proef 3. Inzicht (ET 2.6) 71% knijpers 72% marsepein 58% seintoestel 49% seintoestel

57 Resultaten praktische proef 4. Hygiëne (ET 2.16) 6% marsepein

58 Resultaten praktische proef 5. Stappenplan uitvoeren (ET 2.16) 36% marsepein

59 Verschillen tussen leerlingengroepen Meisjes voor de meeste criteria beter, behalve voor ET 2.6 (meer inzichtelijke vragen), waar de jongens het beter doen. Nederlandstalige leerlingen doen het voor alle criteria beter dan niet-nederlandstalige leerlingen. Link met de schriftelijke toets: leerlingen die de eindtermen behalen volgens de schriftelijke toets, doen het beter voor alle criteria dan leerlingen die de eindtermen niet behalen.

60 Conclusies

61 Conclusies Resultaten op de schriftelijke toetsen gemiddeld tot goed o 74% en 80% voor bouw, werking en ontwikkeling en gezondheidszorg o 71% voor techniek o 69 tot 72% voor overige toetsen Globaal redelijke prestaties op de praktische proef o Groot deel doorloopt de stappen van het technisch proces o Klein deel komt tot succesvolle oplossing o 2/3 maakt een passend plan o Link met resultaten schriftelijke toets

62 Conclusies Resultaten op de schriftelijke toetsen hangen samen met een aantal leerlingkenmerken o Schoolse achterstand o Leerproblemen o Thuistaal Ook het gezin doet ertoe o SES o Hoog stimulerend thuisklimaat Belang van motivatie en interesse o voor natuur en techniek op school o voor natuur en techniek in het algemeen

63 Conclusies Jongens en techniek o Geen verschil in prestaties tussen jongens en meisjes op de schriftelijke toets techniek o Wel verschillen voor de praktische proef Leerkrachten en techniek o Leerkrachten voelen zich minder zelfzeker over techniek o Hangt samen met mate van ondersteuning