Meerwaarde van medezeggenschap Rol en rechten tijdens marktwerking in de zorg. in de WOR of in de war

Transcriptie

1 Meerwaarde van medezeggenschap Rol en rechten tijdens marktwerking in de zorg. in de WOR of in de war Marco Sikkel

2 Doelstellingen training U bent bekend met de plaats van de OR in de onderneming. U kent de belangrijkste artikelen van de WOR bij privatisering. U heeft de rol en positie van de OR in het overleg met de bestuurder besproken. U heeft de opgedane kennis toegepast in oefeningen en in de eigen praktijk. 2

3 Kennismaking: opdracht Stap 1 Schrijf voor jezelf op: Ik word pas echt blij als. Ik word doodmoe van.. Ik vind het een uitdaging als 3

4 De WOR in vogelvlucht: Inhoud WOR Belangrijke begrippen (art. 1). Samenstelling, taak en werkwijze (art. 2 t/m 15). Faciliteiten (art. 16 t/m 22a). Bevoegdheden (art. 23 t/m 35). Overig o.a. geschillenregeling, speciale regels overheid (art. 36 t/m 53 c). 4

5 Belangrijke begrippen De onderneming: duidt op het organisatorisch verband waarbinnen gewerkt wordt. De ondernemer: duidt op de rechtspersoon (BV etc.) of de natuurlijke persoon die de onderneming in stand houdt. De bestuurder: diegene die in de onderneming de hoogste zeggenschap heeft over de arbeid. 5

6 Waar staat de OR in dit plaatje? 6

7 Samenstelling en werkwijze taak van de OR samenstelling taken en werkwijze verkiezingen reglement instelling commissies 7

8 Taken van de OR: OR moet bijdragen aan een goed functioneren van de onderneming in al haar doelstellingen (art. 2 WOR). OR vertegenwoordigt de werknemers van de onderneming (art. 2 WOR). belangen afwegen belangen behartigen 8

9 Faciliteiten en kosten Overlegvergaderingen: tenminste twee maal per jaar; vergaderen in werktijd; oriënteren en raadplegen (intern/achterban): tenminste 60 uren per jaar; opleiding: tenminste 5 dagen per jaar. Ondersteuning: beschikking over alle middelen van de onderneming; raadplegen deskundige; adviseurs: kosten na melding; zorgplicht ondernemer om benadeling van OR/OC lid te voorkomen. 9

10 Bevoegdheden Meeweten: Overlegrecht (art. 23 en 24) Informatierecht (art. 31) Meedenken: Adviesrecht (art. 25) Initiatiefrecht (art. 23) Stimuleringstaken(art. 28) Meebeslissen:Instemmingsrecht (art. 27) 10

11 Bevoegdheden OR Bevoegdheden OR Meedenken Informatierecht Meepraten Overlegrecht Meedenken Adviesrecht Meebeslissen Instemmingsrecht 11

12 Bevoegdheden: basisvragen voor de medezeggenschap Communicatie en Verantwoording Continuïteit van onderneming Prettige werkomgeving Reguleren van de Arbeidsrelatie Informeren, transparantie, Verantwoording, draagvlak Fusie, reorganisatie, financiën, afstoten samenwerken, verhuizen, nieuwe technologieën Organisatiecultuur, Gedragscodes, Stijl van leidinggeven Arbeidsomstandigheden, Beoordelen, Beloningsvormen, Vergoeden informatierecht adviesrecht overleg, initiatief instemmingsrecht Blijft het management eerlijk en open en zijn collega s betrokken? Worden de belangen van de medewerkers voldoende in het oog gehouden bij strategische besluiten? Wat leeft er onder collega s en worden daartussen de juiste belangenafwegingen gemaakt? Welke afspraken zijn nodig, waar individuele werknemers rechten aan kunnen ontlenen? 12

13 Communicatie en verantwoording Overlegvergadering (art. 23). Bespreking algemene gang van zaken (art. 24 WOR): Tenminste twee maal per jaar. Van verwachte besluiten op grond van art. 25 en 27 WOR wordt mededeling gedaan. Er worden afspraken gemaakt over de betrokkenheid van de OR bij die aangelegenheden. Verstrekken van belangrijke (financiële) informatie. 13

14 Informatierecht (art. 31) Gevraagde informatie Soort informatie Alle informatie die de OR voor de uitoefening van zijn taak redelijkerwijs nodig heeft (art. 31, lid 1) Ongevraagde informatie Soort informatie Rechtsvorm onderneming, structuur, verdeling bevoegdheden in management Financieel: jaarrekening, jaarverslag, begroting Sociaal: sociaal jaarverslag, sociaal jaarplan Schriftelijke informatie terzake beloningsstructuur en -verhoudingen Wanneer Op eerste verzoek van OR Bij aanvang zittingsduur OR en bij wijzigingen Twee keer per jaar Eén keer per jaar Eén keer per jaar 14

15 Geheimhouding (art. 20) Alle zaken- en bedrijfsgeheimen die de OR verneemt. Alle aangelegenheden waarvan bestuurder geheimhouding oplegt. Wat precies? - Wie weet het wel? - Hoe lang? Bij twijfel vragen en afspraken maken! Sancties? 15

16 Continuïteit van de onderneming Adviesrecht OR: Advies dient ingewonnen te worden voor het nemen van belangrijke bedrijfseconomische/organisatorische en financiële beslissingen (art.25 WOR). Advies dient ingewonnen te worden voordat een besluit tot benoeming of ontslag van de bestuurder genomen wordt (art. 30 WOR). Let op: het dient te gaan om een voorgenomen besluit. 16

17 Advies: onderwerpen Overdracht van zeggenschap; fusie,overname, samenwerking, financiële deelneming; beëindiging onderneming of belangrijk onderdeel; belangrijke inkrimping, uitbreiding van werkzaamheden; belangrijke wijziging organisatie, verdeling bevoegdheden; verhuizing. Groepsgewijs werven of inlenen werknemers; belangrijke investeringen of kredieten; Invoering/wijziging van belangrijke technologische voorziening; belangrijke milieumaatregel; regeling eigen risico arbeidsongeschiktheid; adviesopdrachten over voornoemde onderwerpen. Wat is belangrijk? 17

18 Van adviesaanvraag naar besluit Schriftelijk voorleggen van het voorgenomen besluit. Op zodanig moment dat het advies van wezenlijke invloed kan zijn. Bevat beweegredenen, gevolgen en voorgenomen maatregelen. Minstens eenmaal overleg in een overlegvergadering. OR brengt advies uit. 18

19 Eisen aan het advies Alle bezwaren noemen. Eventuele voorwaarden in het advies duidelijk formuleren. Beslissen over de vorm (positief, negatief, neutraal). 19

20 Stelling Een onvolledige adviesaanvraag moet de OR niet in behandeling nemen. Juist? 20

21 Van adviesaanvraag naar besluit De ondernemer moet de OR zo spoedig mogelijk schriftelijk van het besluit in kennis stellen. Als advies niet of niet geheel is gevolgd, aangeven waarom ervan is afgeweken. Als zijn besluit afwijkt van het advies is de ondernemer verplicht de uitvoering van zijn besluit een maand op te schorten. Vervalt als de ondernemingsraad zulks te kennen geeft. 21

22 Prettig werkklimaat Bestuurder en OR (art.23): - komen bijeen in een overlegvergadering binnen twee weken na het verzoek daartoe; - kunnen alle aangelegenheden die de onderneming betreffen aan de orde stellen; - bepalen samen hoeveel vergaderingen er per jaar plaatsvinden (plannen). De OR heeft een stimulerende taak (art. 28 WOR). De OR heeft initiatiefrecht (art. 23 lid 2 en 3 WOR). 22

23 Reguleren arbeidsrelatie Instemmingrecht: op een voorgenomen besluit tot vaststelling, wijziging of intrekking van een regeling betreffende het sociale beleid van de onderneming (art.27 WOR), niet zijnde primaire arbeidsvoorwaarden. Stimulerende taak (art.28 WOR). 23

24 Instemming: onderwerpen Pensioenverzekering, winstdeling- of spaarregeling; werktijden/vakantie; belonings- of functiewaarderings-systeem; arbeidsomstandigheden, ziekte verzuim of reïntegratie beleid; aanstellings-/ontslag- /bevorderingsbeleid. Personeelsopleidingen; personeelsbeoordeling; bedrijfsmaatschappelijk werk; werkoverleg; klachtenregelingen; behandeling persoonsgegevens; voorzieningen voor controle op aanwezigheid/gedrag/ prestatie. 24

25 Instemming: wanneer niet? Geen instemming van de OR is nodig indien de kwestie al inhoudelijk in de CAO is geregeld. 25

26 Van aanvraag naar besluit Schriftelijk voorleggen van het voorgenomen besluit. Op zodanig moment dat het besluit van de OR van wezenlijke invloed kan zijn. Bevat beweegredenen en gevolgen. Tenminste eenmaal overleg in een overlegvergadering. OR deelt schriftelijk en gemotiveerd zijn besluit aan de ondernemer mee. Als OR instemming geeft: ondernemer deelt schriftelijk de ingangsdatum van het besluit aan de OR mee. 26

27 Adviesrecht OR ontvangt voorgenomen besluit; OR-vergadering; OV-vergadering; OR adviseert positief of negatief indien positief: bestuurder kan besluit nemen & uitvoeren & informeert OR; indien negatief: bestuurder kan besluit nemen (wel motiveren), moet een maand wachten met uitvoering. OR kan besluiten naar de Ondernemingskamer te stappen. Instemmingsrecht OR ontvangt voorgenomen besluit; OR-vergadering; OV-vergadering; OR stemt in: bestuurder kan besluit nemen & uitvoeren & informeert OR; OR stemt niet in: bestuurder kan de rechter (na bemiddeling en advies van de Bedrijfs-commissie) om vervangende toestemming vragen. OR stemt niet in en bestuurder besluit toch: OR kan de nietigheid van het besluit in roepen. Bestuurder kan vervangende toestemming aan rechter vragen. 27

28 Ondernemingsovereenkomst De ondernemingsovereenkomst (art. 32 lid 2 WOR) is een schriftelijke overeenkomst tussen de ondernemer en de OR. In deze overeenkomst is het mogelijk de OR aanvullende rechten toe te kennen en nadere afspraken te maken. Bijvoorbeeld over termijnen voor het uitbrengen van advies. NB: niet rechtsgeldig zijn afspraken die in strijd zijn met de WOR. 28

29 Stelling: Een goed gebruik van art. 24 WOR is het middel bij uitstek om onderbenutting van de WOR te voorkomen. 29

30 Besluitvormingsproces volgens de WOR Wettelijk kader: Art. 24 WOR: -algemene gang van zaken -afspraken over betrokkenheid OR Art. 23 WOR: Overleg, initiatief Besluitvorming: probleemstelling Mogelijke oplossingen Wenselijke oplossingen Randvoorwaarden Randvoorwaarden Interventies: overleg onderhandelen Art. 25/27 WOR: -Oordeel over redelijkheid en billijkheid -Advies/instemming OR -Besluit (beroep) Voorgenomen besluit Besluit afdwingen 30

31 OR in de zorg: politiek primaat Uitgangspunt: medezeggenschap bij de overheid is marktconform. Uitzondering: voor zover het politiek primaat aan de orde is. Reden voor de uitzondering: staatsrechterlijke argumenten. 31

32 Uitwerking in de wet Artikel 46 lid d onder sub b WOR. Alles wat ziet op de vaststelling van publiekrechtelijke taken valt niet onder het overlegrecht (dus ook geen instemming, geen advies). Uitzondering: tenzij er gevolgen zijn voor de werkzaamheden van het personeel. 32

33 Uitwerking in de praktijk De Hoge Raad heeft het politiek primaat ruim uitgelegd hierdoor beperkt hij de ruimte voor de medezeggenschap. In de praktijk wordt de OR toch vaak eerder betrokken dan bij de personele gevolgen. Kun je bedenken wat daarvan het voordeel is? 33

34 Informatie en naslagwerken Informatieve sites (scholing en subsidie) Boeken Inzicht in de ondernemingsraad (Vink en van het Kaar). De OR in 153 vragen (van den Bijllaardt). 34