Ethische Dilemma s. Zorgboogberaad 11 januari 2010 Lea Peen specialist ouderengeneeskunde
|
|
- Janne Boender
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Ethische Dilemma s Zorgboogberaad 11 januari 2010 Lea Peen specialist ouderengeneeskunde
2
3 Deze presentatie Wat is ethiek Waarom ethiek Zorgethiek Casuïstiek Ethiek in de zorgorganisatie
4 Ethiek: Nadenken over eigen handelen* Expliciteren van normen en waarden Dialoog over goed handelen Dialoog over goede zorg Een denkproces, volgens verschillende concepten Bewustwording van persoonlijke normen en waarden in het zorgproces *Alles samen met patiënt of cliënt èn als zorgprofessionals onder elkaar vanuit verschillende perspectieven.
5
6 Ethiek is niet: Het leveren van oplossingen voor ethische dilemma s. Het leveren van oplossingen voor conflicten. Een zuiver rationeel proces, zoals bv. vaak een juridische,of economische benadering.
7 Deze presentatie Wat is ethiek Waarom ethiek Zorgethiek Casuïstiek Ethiek in de zorgorganisatie
8 Ethiek vanuit verschillende perspectieven Enkele voorbeelden Deugdenethiek Levinas Zorgethiek
9 Deugdenethiek Vertrekpunt: Het Ik: Ik voel een emotie, door iets wat een ander overkomt of overkomen is en ik kom vanuit mijn kwaliteit, mijn deugd in beweging Voorbeeld:empathie Ik weet of het een deugd is als een gevoel spontaan, ongecompliceerd in mij ontstaat.
10 Levinas Vertrekpunt: de ander Volgens Levinas is Zin een voorwaarde voor een vreedzame samenleving. Als ik vervuld ben kan in mij het verlangen naar Zin ontstaan. Volgens Levinas vind ik in de ander de Zin van mijn bestaan. Het gelaat van de ander doet een appèl op mij, ik voel dat ik iets moet doen, er wordt iets in mij geraakt, iets eigens van mij zelf, dat ik vervolgens de ander aanreik.
11 Zorgethiek Vertrekpunt: de betrekking tussen mensen Oorspronkelijk werd zorgen voor de ander niet als moreel handelen gezien Laatste decennia:zorg biedt/vraagt wederkerigheid ( Annelies van Heijst). Chronische Zorg
12 Begrippen in de ethiek Autonomie en afhankelijkheid Professionele attitude Kwaliteit van Leven Zin/ betekenisvolheid Moraal Levensverhaal
13 Deze presentatie Wat is ethiek Waarom ethiek Zorgethiek Casuïstiek Ethiek in de zorgorganisatie
14 Wat is zorg? Zorgen is een manier van doen, in op unieke mensen afgestemde betrekkingen, waarbij de zorgdrager ook afstemt op zichzelf. Hierbij is het doen ondergeschikt aan de betrekking (Annelies van Heijst: Menslievende Zorg. Een ethische kijk op professionaliteit 2005 pg 266)
15 Wat is moreel goede zorg? Stelling: Van moreel goede zorg in de chronische zorg wil ik spreken, wanneer in de zorgrelatie een wederkerigheid ontstaat, van elkaar zien, als er een gevoel ontstaat bij zowel de zorgvrager als de zorgverlener van ertoe doen en waarbij het handelen van de zorgverlener voorkomt uit dit gevoel. Hieruit vloeit voort dat de zorgverlener bewust handelt vanuit zijn/haar professionele attitude en er een wederkerigheid ontstaat in afhankelijkheid.
16 Chronische Zorg Zorg die zich ten doel stelt om kwaliteit van leven te behouden en te verbeteren, dan wel het lijden te verlichten door middel van zorg en begeleiding (care). Onderzoeksprogramma: Autonomie en Ouderenparticipatie in de chronische zorg, van de school of Public Health and Primary Care ( CAPRI) van de faculteit Health, Medicin and Life Sciences (FHML) van de Universiteit van Maastricht en van Tranzo, Wetenschappelijk Centrum op gebied van Zorg en Welzijn van de Universiteit van Tilburg.
17 Deze presentatie Wat is ethiek Waarom ethiek Zorgethiek Casuïstiek Ethiek in de zorgorganisatie
18 Casuïstiek Mw de Vries weigert haar eten en haar medicijnen herhaaldelijk. Wat ik ook (liefdevol en belevingsgericht) probeer, ze spuugt ze uit. Ik zie haar magerder worden, ik maak me zorgen, wat moet ik doen? Moet ik haar voedsel gaan opdringen( bv. dmv een sonde), moet ik haar achteruit en mogelijk dood laten gaan?
19 Casuïstiek: Het is rond 17uur op de afdeling,verzorgenden zijn druk bezig met het helpen met eten geven. Een mevrouw staat van tafel op en gaat aan de wandel. Deze bewoner is moe en wankelt, het lopen is onveilig. Als verzorgende ben ik ongerust, ik weet dat ik niet mag fixeren bv.met een tafelblad, maar mevrouw wil niet blijven zitten, en dreigt te vallen. Andere bewoners vragen ook alle aandacht. Wat moet ik doen, zal ik deze mevrouw maar alvast op bed leggen, dan kan er niets meer gebeuren. Of moet ik haar laten lopen met het risico op een fractuur?
20 Casuïstiek Mw. Janssen is dementerende en afatisch. Ze heeft een levenstestament, weigert temperatuur, bloeddrukcontroles en injecties bijv. voor vit. B12 en griepprik. Ze loopt nog zelfstandig rond. We zijn in gesprek met familie over het medisch beleid. Wat te doen als ze een keer een collumfractuur oploopt? Familie vindt dat we haar dan NIET moeten insturen, maar goede pijnstilling geven, ook als dat betekent dat ze overlijdt. Wat vindt de verzorgende? Wat moet de dokter doen?
21 Casuistiek: De doktersassistente prikt bloed op een PG-afdeling. Het prikken lukt tot twee keer niet, vanwege slecht vindbare vaten. Bewoner wordt onrustig en angstig, ligt niet meer stil en verzet zich. Dokter heeft aangegeven de labuitslagen nodig te hebben voor het beleid. Wat nu?
22 Methoden in de ethiek bij het omgaan met dilemma s Moreel beraad Socratisch gesprek Hermeneutisch gesprek Analytische methode Dilemma-methode Nijmeegs stappenplan Incidentmethode
23 Moreel Beraad Groepsbijeenkomst waarin methodisch gesproken wordt over een morele vraag, welke direct verbonden is aan een concrete ervaring, onder leiding van een daartoe opgeleide gespreksleider. Kan deel uitmaken van integraal ethiek beleid van organisatie
24 Deze presentatie Wat is ethiek Waarom ethiek Zorgethiek Casuïstiek Ethiek in de zorgorganisatie
25 Ethiek in de Zorgorganisatie Uitgangspunt: Zorgvisie, missie, kernwaarden. Zorgvisie vertalen naar het handelen van alle dag, de dagelijkse praktijk. Laten zien hoe een visie werkt. Wat is de normatieve zeggingskracht van de visie? Ethiekbeleid in relatie tot kwaliteitsbeleid 6
26 Tenslotte: Wat wil de organisatie? òf Wat willen wij?
27 Bedankt voor uw aandacht! Vragen?
28 Literatuur 1. Cursusmateriaal Opleiding Ethiek in de Zorgsector UMCN Prof.ten Have,Prof. Ter Meulen, prof. E.van Leeuwen: Ethiek. In: Medische Ethiek, Bohn Stafleu Van Loghum, Houten/Diegem 2003, pp/ Annelies van Heijst: Menslievende Zorg. Een ethische kijk op professionaliteit, Uitgeverij Klement,Kampen Annelies van Heijst: Iemand zien staan, Zorgethiek over Erkenning, Uitgeverij Klement, Kampen Molewijk,A.C., Muijen,H.,Abma,T, en Widdershoven,G., Moreel beraad in de kliniek. Van waaruit, waarom en waartoe?, In: Tijdschrift voor Gezondheidszorg en Ethiek, jg. 18 nr.2 p Van Dartel, H., Ethiek als integraal onderdeel van het instellingsbeleid. In: Pijnenburg M. en Nuy M. ( red). Het ziekenhuis als morele gemeenschap, Uitgeverij Damon, Budel 2003,p Aanbevolen : Bauduin,D.,Kanne,M. Tijd voor Reflectie. Praktische ethiek in psychiatrie en rehabilitatie. Uitgeverij SWP, Amsterdam 2009 Touwen,D. Voor een ander. Beslissingsverantwoordelijkheden in de verpleeghuisgeneeskunde. Uitgeverij Aksant, Amsterdam 2008 Signalering ethiek en gezondheid 2009 Centrum voor ethiek en gezondheid Dilemma s voor verpleegkundigen en verzorgenden
Ervaringen van een specialist ouderengeneeskunde Verenso regiodag NBZO Lea Peen
Ethiek in de praktijk Ervaringen van een specialist ouderengeneeskunde Verenso regiodag NBZO 4-11-2010 Lea Peen Deze presentatie: Waarom ethiek voor mij? Belang van ethiek voor de SO Belang van de ethiek
Nadere informatieMoreel Beraad. Roelie Dijkman, specialist ouderengeneeskunde SHDH
Moreel Beraad Roelie Dijkman, specialist ouderengeneeskunde SHDH Wat is goed handelen? Wat en wie bepaalt dat? Ethiek Het systematisch nadenken over normen en waarden die in handelings- en beslissituaties
Nadere informatieIk zie jou, zie jij mij?
Ik zie jou, zie jij mij? Wat is moreel goed in de chronische zorg? Wat is de betekenis van genoemde centrale begrippen hierbij,met als uitgangspunt: Wederkerigheid Paper module 2 Opleiding Ethiek in de
Nadere informatieMenslievende professionalisering van (toekomstige) beroepskrachten
deelnemersinformatie Menslievende professionalisering van (toekomstige) beroepskrachten Maaike Hermsen Petri Embregts Lex Hendriks Noud Frielink Colofon Lectoraat Zorg voor Mensen met een Verstandelijke
Nadere informatieGoed verplegen. Kernelementen van een verpleegkundige beroepsethiek. Een voorstel. Oostende 19 maart 2018
Goed verplegen Kernelementen van een verpleegkundige beroepsethiek. Een voorstel. Oostende 19 maart 2018 Uitgangspunten en overwegingen Definities ethiek: 1. Systematische reflectie op waarden en normen
Nadere informatieEen praktische inleiding in de zorgethiek voor verpleegkundigen in de dwarslaesierevalidatie
Een praktische inleiding in de zorgethiek voor verpleegkundigen in de dwarslaesierevalidatie Inleiding Inge van Nistelrooij (UvH) voor het symposium Zorgethiek voor verpleegkundigen revalidatiezorg, De
Nadere informatieOp weg naar een reflectieve organisatie over professionaliteit, ethiek en moreel leiderschap
Op weg naar een reflectieve organisatie over professionaliteit, ethiek en moreel leiderschap Prof. Dr Marian A. Verkerk (UMCG) De casus. Klassieke morele vraag Wanneer is het fixeren van een patiënt moreel
Nadere informatieDeze vraagstelling is nader toegespitst op de volgende sub-vragen:
Samenvatting Dit proefschrift gaat over ervaringen en leerprocessen in de ontwikkeling van de theorie en praktijk van Moreel Beraad als methode van ethiekondersteuning in de gezondheidszorg. Hoofdstuk
Nadere informatieETHISCHE REFLECTIE ETHISCHE REFLECTIE 20/05/2016
OP HET HANDELEN ALS ERGOTHERAPEUT Autonomie in verbondenheid Dit is voor mij persoonlijk het raakvlaak tussen ergotherapie en ethiek. De autonomie van de cliënt in relatie tot zijn omgeving Het handelen
Nadere informatiereflectieopdrachten en door middel van het toepassen van het analysemodel in praktijkcases.
Toelichting vooraf Een van onze auteurs, Pierre Winkler, heeft op verzoek van de landelijke kenniskring ethiek in het mbo, een lezing gehouden over plaats en vormgeving van ethiek in SLB, Burgerschap en
Nadere informatieETHIEK EN ETHISCH BELEID AZ TURNHOUT
ETHIEK EN ETHISCH BELEID AZ TURNHOUT De ethische identiteit en het ethisch beleid van AZ Turnhout zijn ingebed in de opdrachtverklaring, de missie, visie, strategie en kernwaarden van ons ziekenhuis. Op
Nadere informatieRobert Meijburg, VSggz & opleider Parnassia Groep
Robert Meijburg, VSggz & opleider Parnassia Groep (potentiele) belangenverstrengeling Geen Voor deze bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven Nee Sponsoring/ onderzoeksgeld Honorarium Aandeelhouder
Nadere informatieKwetsbaarheid delen in de zorg
Kwetsbaarheid delen in de zorg workshop ethische dilemma s 2 oktober 2017 Marita de Kleijne, Commissie Ethiek dr. Hans van Dartel, ethicus Opzet Introductie: ethiek en beroepsvereniging Kwetsbaarheid in
Nadere informatieZorg om de zorg. Menselijke maat in de gezondheidszorg
Zorg om de zorg Menselijke maat in de gezondheidszorg Prof.dr. Chris Gastmans Prof.dr. Gerrit Glas Prof.dr. Annelies van Heijst Prof.dr. Eduard Kimman sj Dr. Carlo Leget Prof.dr. Ruud ter Meulen (red.)
Nadere informatieWorkshop moreel beraad
Workshop moreel beraad Swanny Kremer Maart 2009 Forensisch Psychiatrisch Centrum Dr. S. van Mesdag 1 Maart 2009 Forensisch Psychiatrisch Centrum Dr. S. van Mesdag 2 Programma Uitleg Moreel beraad Bespreking
Nadere informatieOuderenzorg in 2025?
Ouderenzorg in 2025? https://www.youtube.com/watch?feature=player_detailpage&v=vo9 wlawhe3e Niemand gaat actief de gang naar het verpleeghuis, je wordt opgenomen, ik had geen inspraak 1 IDENTITEIT: wie
Nadere informatieIedere tijd heeft zijn handvatten. Ultieme huisartsenzorg? Palliatieve zorg. Hoe noemen we het?
Ultieme huisartsenzorg? Iedere tijd heeft zijn handvatten NHG, 23 Mei 2013 Prof dr Carlo Leget, Universiteit voor Humanistiek www.zorgethiek.nu Palliatieve zorg Hoe noemen we het? Palliatieve zorg is een
Nadere informatieGewetensvol handelen: Wat houdt dat in? Op zoek naar goede zorg. Claudicatiocongres 10 maart 2016 Mirjam Kleinveld
Gewetensvol handelen: Wat houdt dat in? Op zoek naar goede zorg. Claudicatiocongres 10 maart 2016 Mirjam Kleinveld Mirjam Kleinveld? Praktiserend fysiotherapeut, m.n afdeling geriatrie van het Jeroen Bosch
Nadere informatieNetwerk Ouderenzorg Regio Noord
Netwerk Ouderenzorg Regio Noord Vragenlijst Behoefte als kompas, de oudere aan het roer Deze vragenlijst bestaat vragen naar uw algemene situatie, lichamelijke en geestelijke gezondheid, omgang met gezondheid
Nadere informatie1 Inleiding... 1. 2 Wat is palliatieve sedatie?... 1. 3 Hoe werkt palliatieve sedatie?... 1. 4 Is het een soort euthanasie?... 1
Palliatieve sedatie Inhoudsopgave 1 Inleiding... 1 2 Wat is palliatieve sedatie?... 1 3 Hoe werkt palliatieve sedatie?... 1 4 Is het een soort euthanasie?... 1 5 Wanneer past de arts palliatieve sedatie
Nadere informatieEthisch redeneren. Ofwel: ethische reflectie. Cok den Hertog. Instructiecollege voor verpleegkundigen i.o. (versie sept. 2014)
Ethisch redeneren Ofwel: ethische reflectie Instructiecollege voor verpleegkundigen i.o. (versie sept. 2014) Cok den Hertog Wat is ethiek? Ethiek is een systematische bezinning op wat goed of slecht /
Nadere informatieMenslievende zorg. Wat is het precies? 12 april 2012. Carlo Leget UvT/UvH
Menslievende zorg Wat is het precies? 12 april 2012 Carlo Leget UvT/UvH Quizvraag 1: de Engelse vertaling van Menslievende zorg luidt: a) Humane care b) Human loving care c) Presence loving care d) Professional
Nadere informatieDe paradox van verantwoordelijkheid en autonomie. Leentje De Wachter Coördinator stimul Lubbeek Lector, filosofie en ethiek, UC Leuven-Limburg
De paradox van verantwoordelijkheid en autonomie Leentje De Wachter Coördinator stimul Lubbeek Lector, filosofie en ethiek, UC Leuven-Limburg OVERZICHT 1. Maatschappelijke context 2. Probleemstelling de
Nadere informatieKwaliteit van zorg door georganiseerde reflectie en dialoog
Kwaliteit van zorg door georganiseerde reflectie en dialoog Bert Molewijk (RN,MA, PhD) Voorbij de vrijblijvendheid Programmaleider Moreel Beraad, VUmc Associate professor Clinical Ethics, Oslo VWS, Week
Nadere informatieINFORMATIEFOLDER. BASISSCHOLING PALLIATIEVE ZORG Regio Walcheren. Voorbeeld Informatiefolder, versie 2010 IKNL locatie Rotterdam
INFORMATIEFOLDER BASISSCHOLING PALLIATIEVE ZORG Regio Walcheren Inleiding Het netwerk palliatieve zorg Zeeland is opgericht in 2009, met als doel de toegankelijkheid en de kwaliteit van palliatieve zorgverlening
Nadere informatieHet goede GOED doen. Gerda van Brummelen - adviseur vereniging. 9 december 2014 Verpleegkundigen & Verzorgenden Nederland
Het goede GOED doen Gerda van Brummelen - adviseur vereniging V&VN Beroepsvereniging >60.000 leden, grootste beroepsvereniging Alle sectoren, alle transities Beroepsontwikkeling Wetenschappelijk onderzoek
Nadere informatieTRIADISCHE ZORG: WAT BETEKENT DIT IN DE PRAKTIJK? SUSAN WOELDERS, ANNETTE HENDRIKX AFDELING METAMEDICA, VUMC
Morele dilemma s in de afstemming van zorg tussen cliënten met NAH, mantelzorgers en zorgprofessionals TRIADISCHE ZORG: WAT BETEKENT DIT IN DE PRAKTIJK? SUSAN WOELDERS, ANNETTE HENDRIKX AFDELING METAMEDICA,
Nadere informatieHet goede GOED doen. Gerda van Brummelen - adviseur vereniging. 3 juli 2014 Verpleegkundigen & Verzorgenden Nederland
Het goede GOED doen Gerda van Brummelen - adviseur vereniging inhoud Professionele standaard Individuele professionaliteit Niet pluis gevoel Pak je invloed Professionele standaard Professionele standaard
Nadere informatieVeranderende rollen in de afstemming van zorg tussen cliënten met NAH, mantelzorgers en zorgprofessionals
Veranderende rollen in de afstemming van zorg tussen cliënten met NAH, mantelzorgers en zorgprofessionals Karen Schipper, Susan Woelders en Annette Hendrikx Aanleiding Context: veranderingen in het zorgstelsel
Nadere informatieWORKSHOP ZORGETHIEK Studiedag Tachtig Tinten Agentschap Zorg & Welzijn 19 januari 2017
WORKSHOP ZORGETHIEK Studiedag Tachtig Tinten Agentschap Zorg & Welzijn 19 januari 2017 Katrien.ruytjens@gmail.com Intervisor zorgorganisaties, procesbegeleider postgraduaatsopleiding referentiepersoon
Nadere informatierouw, verliesverwerking en spiritualiteit Oncologiedagen 2014
rouw, verliesverwerking en spiritualiteit Oncologiedagen 2014 Jacqueline van Meurs: geestelijk verzorger/consulent spirituele zorg Gerda Bronkhorst: oncologieverpleegkundige/verpleegkundig consulent palliatieve
Nadere informatieAUTONOMIE: HOEKSTEEN OF STRUIKELBLOK?
AUTONOMIE: HOEKSTEEN OF STRUIKELBLOK? PATIËNTENRECHTEN EN ETHIEK IN DE PSYCHIATRIE AXEL LIÉGEOIS Inleiding Verschillende benaderingen van de zorgrelatie Ethische beschouwingen bij de Wet Patiëntenrechten
Nadere informatieDe juiste zorg, prettig bij u thuis
De juiste zorg, prettig bij u thuis Veelzijdig in zorg Care: Persoonlijke Verzorging en Verpleging Vérian, veelzijdig in zorg Vérian biedt u een breed aanbod aan zorgdiensten, 24 uur per dag, 7 dagen in
Nadere informatieStilstaan bij morele dilemma s. Prof. Dr. Guy Widdershoven Afdeling Metamedica
Stilstaan bij morele dilemma s Prof. Dr. Guy Widdershoven Afdeling Metamedica Outline Wat is een dilemma? Vormen van ethiekondersteuning Wat is moreel beraad? Een voorbeeld uit de praktijk Reflectie in
Nadere informatieSpanningsvelden bij toegankelijkheid van zorg : We hebben gezocht naar een titel die meteen naar de kern van de zaak gaat en die omvattend is voor de
1 Inleiding door dr. Walter Krikilion, voorzitter Werkgroep Ethiek in de Kliniek van ICURO - Symposium Spanningsvelden bij toegankelijkheid van zorg 19 oktober 2012 - Hasselt Beste deelnemers, Als Werkgroep
Nadere informatieEthische adviezen bemoeizorg en vrijheidsbeperking in de ggz
Agentschap Zorg en Gezondheid Inspiratiedag vrijheidsbeperkende maatregelen Residentiële geestelijke gezondheidszorg Brussel, 19 juni 2019 Ethische adviezen bemoeizorg en vrijheidsbeperking in de ggz Prof.
Nadere informatieDwang(reductie) in de psychiatrie
Dwang(reductie) in de psychiatrie Drs. Yolande Voskes Research Programme > Quality of Care Department of Medical Humanities Separatie: problematisch? Traumatische en emotionele ervaring Cliënten: angst,
Nadere informatieMorele dilemma s in de tandheelkundige zorg voor ouderen
1 Morele dilemma s in de tandheelkundige zorg voor ouderen Guy Widdershoven Amsterdam Center on Aging Take-home messages 1. Belang van mensvisie in de ouderenzorg: autonomie in afhankelijkheid 2. Kwaliteit
Nadere informatieProf.dr. Frans Vosman, Dr. Gert Olthuis
Langszij komen: opgave en respons van patiënten, hun naasten en de zorgverleners Eplisepsie Plus congres Leiden Prof.dr. Frans Vosman, Dr. Gert Olthuis Leerstoelgroep zorgethiek, School of Humanities TiU
Nadere informatieWelkom. Groningen
28.03.2017 1 Welkom Groningen Dementietafel 28.03.2017 2 Eerste Dementietafel van 2017 met thema Kwaliteit van Leven Vier succesvolle eerdere edities: Oktober 2015: dementie bij VG + begeleidingsvormen
Nadere informatieWaardenweb.nl een interactief onderwijsinstrument voor de student van nu
Werken aan Professioneel gedrag via Waardenweb.nl een interactief onderwijsinstrument voor de student van nu HGZO Congres 2011 25 maart Bernadette Snijders Blok en Sanne van Roosmalen Afdeling Huisartsgeneeskunde
Nadere informatieEthiek bij dementie. Wat is ethiek? Ethiek bij dementie. Wat is ethiek? Wat is ethiek? Bespreekbaar maken ethische vraagstukken.
Bespreekbaar maken ethische vraagstukken Ethiek bij dementie Doel - Bewustworden van ethische dilemma s - Handvat om met dilemma s om te gaan Opzet - - : 4 stappen 1 2 Ethiek bij dementie Associëren: Waar
Nadere informatieVragenlijst Ervaren regie in de zorg
Vragenlijst Ervaren regie in de zorg versie voor mondelinge afname Introductie Zwart = tekst interviewer Schuingedrukt = ter ondersteuning interviewer (niet hardop lezen) De vragen uit deze vragenlijst
Nadere informatieCursusinformatie Moreel beraad
Cursusinformatie Moreel beraad Cursusdoelen: De cursist kan zelfstandig een moreel beraad leiden volgens de gespreksmethode van Reliëf. De cursist - heeft kennis van basisbegrippen uit de ethiek - kan
Nadere informatieWorkshop Bespreekbaar maken van het levenseinde Cilia Linssen/Catalijn Willemsen. Een model voor het bespreekbaar maken van moreel gevoelige keuzes
Workshop Bespreekbaar maken van het levenseinde Cilia Linssen/Catalijn Willemsen Een model voor het bespreekbaar maken van moreel gevoelige keuzes Programma Moreel gevoelige keuzes maken in de palliatieve
Nadere informatieZorg om waarden, waarden in de zorg
Zorg om waarden, waarden in de zorg Prof. dr MARIAN VERKERK Wat is basiszorg? Wat is luxe zorg? Welke zorg mag verwacht worden van naasten en familie? Hoeveel interne solidariteit? Economisering van de
Nadere informatieWorkshop 19-2-2014. (Ver)gevorderde MS en kwaliteit van leven. Introductie. Kwaliteit van leven interactief. Kwaliteit van leven kernwaarden
Kwaliteit van leven het is maar hoe je het bekijkt (Ver)gevorderde MS en kwaliteit van leven Marjo Rotteveel Pauline van den Berg 2 december 2013 Workshop Introductie Kwaliteit van leven interactief Kwaliteit
Nadere informatiePATIËNTENPARTICIPATIE IN EEN PSYCHIATRISCH ZIEKENHUIS Betekenisgevende processen
PATIËNTENPARTICIPATIE IN EEN PSYCHIATRISCH ZIEKENHUIS Betekenisgevende processen Door Annelies Verkest Verpleegkundig specialist Kliniek Sint-Jozef Pittem Inhoud van de presentatie 1. Totstandkoming 2.
Nadere informatieVermaatschappelijking van zorg
Vermaatschappelijking van zorg Een zorgethische verkenning. 07/03/17 jhoy.dassen@zuyd.nl Inhoud. Kennismaking De participatiesamenleving (in NL) INTERMEZZO Vermaatschappelijking van zorg INTERMEZZO Zorgethiek
Nadere informatieZou het zo simpel zijn? Zonnehuizen investeren in zorggemeenschap.
Zou het zo simpel zijn? Zonnehuizen investeren in zorggemeenschap. Zorggemeenschap. Wat bedoelen we daar eigenlijk mee? Wanneer we het hebben over een gemeenschap als samenleving, dan weet iedereen precies
Nadere informatieVertrouwd. beter Hoe kunnen wij u helpen? Verantwoord. Lief. kwaliteit. Veiligheid. Veilig. betrokken. Gewoon. Zorg. met. voor elkaar.
Veiligheid Professioneel betrokken kwaliteit Vertrouwd Lief Prudentiaconferentie 2015 Veilig Lean Gewoon beter Hoe kunnen wij u helpen? Je zorgt Betrouwbaar voor elkaar Mooie woorden waarmaken Verantwoord
Nadere informatiePalliatieve zorg: Ethiek
Palliatieve zorg: Ethiek Hogeschool van Amsterdam Naam: Lauri Linn Konter Studentnr: 500642432 Klas: Lv12-2E2 Jaar: 2012-2013 Docent: P. Vleugels Inhoudsopgave Inleiding Blz: 3 Omschrijving praktijksituatie
Nadere informatiePost-hbo opleiding seksuologie
Post-hbo opleiding seksuologie mensenkennis Plezierige overdracht, de docent spreekt uit ervaring en brengt veiligheid en openheid in de groep door haar respectvolle wijze van benaderen. Top! Post-hbo
Nadere informatieBernadette Van den Heuvel Beleidsverantwoordelijke ouderenzorg GasthuisZusters Antwerpen
Bernadette Van den Heuvel Beleidsverantwoordelijke ouderenzorg GasthuisZusters Antwerpen Inleiding GasthuisZusters Antwerpen Ziekenhuis verspreid over 3 campi: 1.032 ziekenhuisbedden Palliatieve eenheid
Nadere informatiePROGRAMMA ETHIEK VAN LEVEN EN ZORGEN
PROGRAMMA ETHIEK VAN LEVEN EN ZORGEN CURSUSLEIDING Arjo Klamer hoogleraar Economie van kunst en cultuur, Erasmus Universiteit Rotterdam Pieter Wijnsma zelfstandig adviseur en coach, voormalig directeur
Nadere informatiePalliatieve zorg bij Dichterbij
Palliatieve zorg bij Dichterbij Film Consulent palliatieve zorg https://youtu.be/zfz0iykscn0 Definitie palliatieve zorg Palliatieve zorg verbetert de kwaliteit van leven van cliënten en hun naasten die
Nadere informatieDe verpleegkundige als skilled compagnion
De verpleegkundige als skilled Goed communiceren over pijn -en pijnmedicatie, op de goede manier en om de goede reden Decock Stefanie; geïnspireerd door prof. em. Grypdonk Blikopener Mensen werken met
Nadere informatieMedische ethiek. H.A.M.J. ten Have R.H.J. ter Meulen E. van Leeuwen. Derde, herziene druk
Medische ethiek Medische ethiek Medische ethiek H.A.M.J. ten Have R.H.J. ter Meulen E. van Leeuwen Derde, herziene druk Bohn Stafleu van Loghum Houten 2009 2009 Bohn Stafleu van Loghum, onderdeel van Springer
Nadere informatieInhoud Inleiding Een nieuw beroep, een nieuwe opleiding Een nieuwe start bouwt voort op het voorgaande Relaties aangaan Omgaan met gevoelens
Inhoud Inleiding 9 1 Een nieuw beroep, een nieuwe opleiding 11 1.1 Het beroep Social Work 11 1.2 Beelden over leren mentale modellen 15 1.3 Competentiegericht leren 16 1.4 Een open leerhouding 17 1.5 Leren
Nadere informatieSociale problemen bij (pré) dialyse patiënten Karin Holties, maatschappelijk werker 14 september 2013
Sociale problemen bij (pré) dialyse patiënten Karin Holties, maatschappelijk werker 14 september 2013 Inhoud Wie ben ik? Korte uitleg over medisch maatschappelijk werk Doorlopen van sociale il problemen
Nadere informatieCover Page. The handle http://hdl.handle.net/1887/19116 holds various files of this Leiden University dissertation.
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/19116 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Dartel, Hans van Title: Naar een handelingsgericht ethiekbeleid voor zorgorganisaties
Nadere informatiePalliatieve zorg bij dementie Saskia Danen - de Vries
Saskia Danen Palliatieve zorg bij dementie Saskia Danen - de Vries Laatste levensfase Patiënten met dementie bevinden zich allen in een chronisch progressief proces. Palliatieve zorg bij dementie Laatste
Nadere informatiePublicaties vanaf 1992, Dr J. Dröes, op datum van verschijnen
Publicaties vanaf 1992, Dr J. Dröes, op datum van verschijnen Dröes, J.T.P.M. (1992) Het proceskarakter van deïnstitutionalisering. In: H. Beijers, H. Henkens, K.Klein Ikkink (Red.) Psychiatrie als sociale
Nadere informatiePrudentiaproject 2012 2015
Prudentiaproject 2012 2015 Het Prudentiaproject is een initiatief van het UMC St Radboud, en wordt gerealiseerd in samenwerking met 14 andere ziekenhuizen, met Reliëf - christelijke vereniging van zorgaanbieders
Nadere informatieKeuzes rond het levenseinde. Miep de Putter Annemieke Delhaas Petra Blommendaal PTMN
Keuzes rond het levenseinde Miep de Putter Annemieke Delhaas Petra Blommendaal PTMN Palliatieteam midden nederland 24 uur/7 dagen per week telefonisch bereikbaar voor hulpverleners Allerlei disciplines
Nadere informatie38 Tijdschrift Geestelijke Verzorging jaargang 16 nr 71
38 Tijdschrift Geestelijke Verzorging jaargang 16 nr 71 Waarden in perspectief Moreel beraad binnen de Isala klinieken Najaar 2009 ben ik door de Raad van Bestuur van de Isala klinieken aangesteld als
Nadere informatiePROGRAMMA ETHIEK VAN LEVEN EN ZORGEN
PROGRAMMA ETHIEK VAN LEVEN EN ZORGEN CURSUSLEIDING Arjo Klamer hoogleraar Economie van kunst en cultuur, Erasmus Universiteit Rotterdam Pieter Wijnsma zelfstandig adviseur en coach, voormalig directeur
Nadere informatieEthische reflectie Moreel beraad. Axel Liégeois KU Leuven Broeders van Liefde
Visies Visies Algemene op op zorgrelatie zorgrelatie casus Ethische reflectie Moreel beraad Axel Liégeois KU Leuven Broeders van Liefde axel.liegeois@kuleuven.be Morele intuïtie INLEIDING en ethische reflectie
Nadere informatieklaar voor de toekomst!
Jongeren met chronische aandoeningen klaar voor de toekomst! gratis Training Transitie, Zelfmanagement en Participatie voor zorgverleners Training Transitie, Zelfmanagement en Participatie voor zorgverleners
Nadere informatieMoreel beraad en veiligheid: is er een connectie? Swanny Kremer
Moreel beraad en veiligheid: is er een connectie? Swanny Kremer Forensisch Psychiatrisch Centrum Dr. S. van Mesdag 1 Wie is Swanny Kremer? MW en filosoof / ethicus Phd-student VUmc & Rug Implementatie
Nadere informatieFamiliezorg; is de zorg die familie verleent aan een familielid dat zorg nodig heeft
Marie Louise Luttik 24/04/2018 Familiezorg; is de zorg die familie verleent aan een familielid dat zorg nodig heeft En welke rol speelt of speelde zorg in jouw nest? Familiezorg en Mantelzorg Mantelzorg
Nadere informatieLeren van je eigen mores Spreken over waarden en normen met verpleegkundigen
Nurse Academy lustrumcongres 2014 Leren van je eigen mores Spreken over waarden en normen met verpleegkundigen Amersfoort, 17 november 2014 Jos de Munnink, gespreksleider moreel beraad GGNet Contact: j.demunnink@ggnet.nl
Nadere informatieSamenvatting. Samenvatting 199
Samenvatting Samenvatting 199 Goede zorg aan het levenseinde van mensen met een verstandelijke beperking is niet vanzelfsprekend, bijvoorbeeld omdat de verstandelijke beperking mensen belemmert in het
Nadere informatieVan raakbaarheid naar veerkracht: Reflecties vanuit het verpleegkundig onderwijs
Van raakbaarheid naar veerkracht: Reflecties vanuit het verpleegkundig onderwijs Workshop ICURO 16-10-15 Joke Lemiengre Nancy Cannaerts Lectoren Ethiek UC Leuven-Limburg 1. Emotionele geraaktheid morele
Nadere informatieBrochure. Medisch - ethische zaken
Brochure Medisch - ethische zaken Informatie vanuit Wittenbergzorg over medisch-ethische zaken In een veranderende maatschappij en een veranderend zorglandschap wil Wittenbergzorg kwalitatief hoogwaardige
Nadere informatieRuimte voor relaties Ethisch verantwoorde ouderenzorg
Ruimte voor relaties Ethisch verantwoorde ouderenzorg Chris GASTMANS KU Leuven Zorgnet Icuro chris.gastmans@kuleuven.be Mijn inspiratiebronnen Personalistische ethiek de mens centraal Verpleegkundige ethiek
Nadere informatieVia communicatie naar zorgrelatie
Via communicatie naar zorgrelatie Het belang van communicatie voor een goede zorgrelatie Tilburg, 4 november 2011 Madeleine Timmermann De opzet van de presentatie Ga je mee? vroeg de giraffe. Waarheen?
Nadere informatieNVAG 16012014 Prof. Dr Marie Louise Essink-Bot en drs Marielle Jambroes MPH
NVAG 16012014 Prof. Dr Marie Louise Essink-Bot en drs Marielle Jambroes MPH Slide 5 Ik ga u een stukje van mijn oratie laten zien, die ik op 11-12-13 heb uitgesproken. Voor degenen die daar ook waren,
Nadere informatieEthiek & E-care in de jeugdzorg beroepsethische overwegingen
Ethiek & E-care in de jeugdzorg beroepsethische overwegingen Symposium Oog in oog met online jeugdhulp Dr. Jos Kole jos.kole@radboudumc.nl IQ Healthcare sectie Ethiek van de Gezondheidszorg 9 oktober 2014
Nadere informatieDilemmamethode. Formuleer het dilemma:
Dilemmamethode (zie: Jacques Graste, Omgaan met dilemma s. Een methode voor ethische reflectie hoofdstuk 2 in Henk Manschot en Hans van Dartel In gesprek over goede zorg. Overlegmethoden voor ethiek in
Nadere informatiePalliatieve zorg. Onderdeel: Palliatieve verpleegkunde. Naam: Sanne Terpstra Studentennummer: 500646500 Klas: 2B2
Palliatieve zorg Onderdeel: Palliatieve verpleegkunde Naam: Sanne Terpstra Studentennummer: 500646500 Klas: 2B2 Inhoudsopgave Inleiding Blz 2 Verpleegkundige diagnoses Blz 3 Beoogde resultaten Blz 3 Interventies
Nadere informatieEen menslievend Moreel beraad?
Een menslievend Moreel beraad? Een theoretische synthese van de menslievende zorg en het Moreel beraad als praktische mogelijkheid om moreel goede zorg in het Canisius Wilhelmina Ziekenhuis te garanderen
Nadere informatieDialoog, de weg naar goede zorg
Dialoog, de weg naar goede zorg Inhoud 1. Macro / meso / micro 2. Zorg met aandacht 3. Ethiek ook iets voor ons? 4. Conclusies 2 Macro, meso, micro Macro meso micro Macrosysteem: Wereld Europa Mesosysteem
Nadere informatiePROGRAMMA ETHIEK VAN LEVEN EN ZORGEN
PROGRAMMA ETHIEK VAN LEVEN EN ZORGEN CURSUSLEIDING Arjo Klamer hoogleraar Economie van kunst en cultuur, Erasmus Universiteit Rotterdam Pieter Wijnsma zelfstandig adviseur en coach, voormalig directeur
Nadere informatieSAMENWERKING TUSSEN MOREEL BERAAD IN HET SOCIALE TEAM PROFESSIONALS EN VRIJWILLIGERS
SAMENWERKING TUSSEN PROFESSIONALS EN VRIJWILLIGERS In het sociale domein wordt meer en meer gewerkt met werkwijzen die de morele oordeelsvorming ondersteunen. Werkwijzen die helpen morele kwesties te onderzoeken
Nadere informatiePROGRAMMA ETHIEK VAN LEVEN EN ZORGEN
PROGRAMMA ETHIEK VAN LEVEN EN ZORGEN CURSUSLEIDING Arjo Klamer hoogleraar Economie van kunst en cultuur, Erasmus Universiteit Rotterdam; wethouder Sociale Zaken, Hilversum Pieter Wijnsma zelfstandig adviseur
Nadere informatieSCHOLING & ADVIES. zorg. over identiteit, zingeving en ethiek in de zorg
SCHOLING & ADVIES zorg over identiteit, zingeving en ethiek in de zorg WIE ZIJN WIJ? DRS. THIJS TROMP DRS. WOUT HUIZING Elke dag zetten zorgverleners zich met hart en ziel in voor mensen die in een bepaalde
Nadere informatieDienst Geestelijke Verzorging
Dienst Geestelijke Verzorging Patiënt en dan? U bent in het ziekenhuis opgenomen en er komt veel op u af. Deze situatie kan veel vragen oproepen en geestelijk behoorlijk zwaar zijn. Als u behoefte hebt
Nadere informatieDoorsudderen of klaarstomen?
Workshop Doorsudderen of klaarstomen? Zelfmanagementondersteuning in de opleiding tot zorgverlener (ontwerpsessie) 2-5-2012 Doorsudderen of klaarstomen? 1 Doel workshop Ingrediënten verzamelen om de opleiding
Nadere informatieKan zorg nog beter? Laat het ons weten! Wat betekent CQI? Waar kunnen cliënten terecht bij klachten over de zorg?
Wat gebeurt er met de resultaten? De uitkomsten van het onderzoek helpen: zorgverleners bij het verbeteren van de zorg die zij geven de Inspectie voor de Gezondheidszorg (IGZ) de gezondheidszorg beter
Nadere informatieEpiloog 111. Literatuur en andere bronnen 117 Literatuur 117 Film, dvd, documentaires, video 120 Muziek 121 Theater 121 Websites 121
Inhoud Inleiding 7 1 Beelden van dementie in Nederland 11 Inleiding 11 De meest gevreesde ziekten volgens Sontag 12 Sontags vier criteria, toegepast op dementie 13 Taboe en schaamte 16 Angstaanjagende
Nadere informatie5 ARGUMENTEN OM NIET AAN E-HEALTH TE BEGINNEN
1 5 ARGUMENTEN OM NIET AAN E-HEALTH TE BEGINNEN E-HEALTH en BEHANDELING ROB VAN DE KAMP VERPLEEGKUNDIG SPECIALIST GGZ Introductie HBO-V (1991) Verpleegkundig Specialist GGZ (2012) Persoonlijkheidsstoornissen
Nadere informatieTrainingen Coaching Intervisie Supervisie. Voor de zorg
Trainingen Coaching Intervisie Supervisie Voor de zorg Professioneel communiceren met 2013 Training Professioneel communiceren met Voor wie? De training is bedoeld voor mensen in de zorg die hun communicatie
Nadere informatieZelfmanagement, gedeelde zorg of ontzorgen. Congres Chronische zorg Jacques Loomans (ZB NH) Jeanny Engels (Vilans) 29 juni 2012
Zelfmanagement, gedeelde zorg of ontzorgen. Congres Chronische zorg Jacques Loomans (ZB NH) Jeanny Engels (Vilans) 29 juni 2012 Programma Inleiding Inleefoefening zelfmanagement met nabespreking Rol patiëntenverenigingen
Nadere informatieMensen en naasten. Over de vervlochtenheid van individuen. Dr. Dorothea Touwen Ethiek en Recht LUMC 20 MEI 2016
Mensen en naasten Over de vervlochtenheid van individuen Dr. Dorothea Touwen Ethiek en Recht LUMC 20 MEI 2016 Kwesties ter bespreking Belangen Wilsbekwaamheid en vertegenwoordiging Identiteit Sociaal leven
Nadere informatieRelationele afstemming bij benadering van complex gedrag
Relationele afstemming bij benadering van complex gedrag 4 november 2011 Madeleine Timmermann & Jantine Ronde Opzet presentatie relationele afstemming Verkenningstocht naar betekenissen van jammerklachten
Nadere informatieBeste deelnemers, Versie: :20
1 Inleiding door dr. Walter Krikilion, voorzitter Werkgroep Ethiek in de Kliniek van Icuro - Symposium Ethische debatcultuur in de zorg: fictie of realiteit? 17 oktober 2014 - Hasselt Versie: 20-10-2014
Nadere informatieHet voorwaardelijk gedeeld beroepsgeheim
11 de Ethiek-Symposium Commissie Ethiek Zorgnet Icuro Hasselt, 19 oktober 2018 Het voorwaardelijk gedeeld beroepsgeheim Axel Liégeois KU Leuven Broeders van Liefde Recht en ethiek Recht Potentieel conflict
Nadere informatieWat is palliatieve zorg? Waar denk je aan bij palliatieve zorg?
Wat is palliatieve zorg? Waar denk je aan bij palliatieve zorg? 2 Definitie Palliatieve zorg (WHO 2002) Palliatieve zorg is een benadering die de kwaliteit van leven verbetert van patiënten en hun naasten,
Nadere informatieEr volledig naast zitten
Ypsilon - Utrecht Er volledig naast zitten Over de betekenis van familieleden in de zorg voor mensen met een psychiatrische achtergrond. Prof. dr Andries Baart 14 november 2015 Opzet Deze inleiding: 1.
Nadere informatie