Zorg om waarden, waarden in de zorg

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Zorg om waarden, waarden in de zorg"

Transcriptie

1 Zorg om waarden, waarden in de zorg Prof. dr MARIAN VERKERK

2

3 Wat is basiszorg? Wat is luxe zorg? Welke zorg mag verwacht worden van naasten en familie? Hoeveel interne solidariteit? Economisering van de zorg

4 De kritische patiënt,client Grens tussen mondig en veeleisend? Veiligheid versus vrijheid? Hoeveel keuzes kan een patiënt/client aan?

5 Van relatie naar kenniscultuur Nadruk op planmatig, methodisch en evidencebased dienstverlenen De professional als transparantje Niet alleen de dingen goed doen maar ook de goede dingen doen

6 Aardverschuivingen in zorg (Pols, 2000) Veranderende wetgeving Devaluatie van paternalisme Nadruk op de zorgrelatie als een contractrelatie en informed consent Van relatiecultuur naar een kenniscultuur Planmatig en methodisch interveniëren Evidence based (theoriegestuurd) Aandacht voor protocollen en richtlijnen Van inhoudelijke naar managementcultuur Termen als verrichting, productie, behandeling als product

7 Gevolgen van de aardverschuiving Morele ambivalentie in de zorg voor zieken en mensen met een beperking Mondigheid is eindpunt en geen beginpunt van zorg Zorg als relationeel fenomeen Aandacht voor het proces in zorg door de tijd heen Aandacht voor de vraag: wat is goede zorg? Nadruk op prestatie indicatoren, richtlijnen en protocollen, outputmetingen

8 Transparantie als scharnier van kwaliteit van zorg Transparantie als het zichtbaar maken van kwaliteit van de zorg Wat is kwaliteit? Meetbare en betrouwbare en vergelijkbare kwaliteit Is alleen die zorg van kwaliteit die zich transparant laat meten?

9 De schaduwzijde van het meten De kosten en de bureaucratie die het met zich meebrengt.

10 Prestatiemeting leidt tot tunnelvisie

11 McDonaldization in de zorg

12 Meetbaarheid en het verschil Niet alles van waarde, laat zich meten en vergelijken

13 Kwaliteit van zorg Protocollen Evidence based Meetbaarheid Standaardisering Objectivering Registratie Zorg als proces Relationaliteit

14 Verantwoording van zorg Objectiveerbaar kwantificeerbaar Verantwoording van keuzes is altijd een maatschappelijke en waardegeladen exercitie. Ethische verantwoording (ook van kwaliteit) is persoonsgebonden, maar niet slechts subjectief

15 Zorgethiek in werking Hoe kan ik waarden als verbondenheid, gebondenheid, respect voor de persoon tot uitdrukking brengen in mijn werken?

16 Zorg als thuiszorg thuis is een innerlijke gesteldheid

17 Normatieve betekenis van thuis Veiligheid en geborgenheid Spiegel van het zelf Souvereiniteit Respect voor persoonlijke sfeer

18 Visie op thuis -zorg Behoefte van zelfstandigheid Emotionele en symbolische betekenissen Erkenning van relationaliteit

19 Waarden in zorg, zorg voor waarden Zorg is waardengeladen werken Goede zorg is niet alleen de dingen goed doen, maar ook de goede dingen doen Wat is goed voor deze cliënt? Zorg is in de eerste plaats een relationeel proces, waarin verantwoordelijkheid het centrale concept is

20 Zorg als proces Het aandacht hebben voor ( caring about ) Het verantwoordelijk zijn voor ( taking care of ) Het zorggeven ( care giving ) Het ontvangen van zorg ( receiving care ) Aandachtigheid Verantwoordelijkheid Competentie Ontvankelijkheid

21 Competent werken vraagt om Beoordeling zowel met betrekking tot individuele zorghandeling alsook als onderdeel van zorgproces Gebruik verschillende perspectieven (machtsrelaties en ontkende behoeften) Aandachtig voor nieuw gecreërde zorgbehoeften

22 Zorg is mensenwerk Geen beheersingsdenken Het moet van onderop en van binnenuit Het gaat met kleine stapjes Maak een onderscheid tussen de voorwaarden tot zorg en de eigenlijke zorg zelf.

Visie op ouderen en goede zorg: Over de noodzaak van veranderend moreel landschap van zorggevers

Visie op ouderen en goede zorg: Over de noodzaak van veranderend moreel landschap van zorggevers Visie op ouderen en goede zorg: Over de noodzaak van veranderend moreel landschap van zorggevers Prof. dr Marian A. Verkerk ( UMCG/RUG) Een visie van waarden, waarden en nog eens waarden Zorg voor

Nadere informatie

Op weg naar een reflectieve organisatie over professionaliteit, ethiek en moreel leiderschap

Op weg naar een reflectieve organisatie over professionaliteit, ethiek en moreel leiderschap Op weg naar een reflectieve organisatie over professionaliteit, ethiek en moreel leiderschap Prof. Dr Marian A. Verkerk (UMCG) De casus. Klassieke morele vraag Wanneer is het fixeren van een patiënt moreel

Nadere informatie

Ethiek & E-care in de jeugdzorg beroepsethische overwegingen

Ethiek & E-care in de jeugdzorg beroepsethische overwegingen Ethiek & E-care in de jeugdzorg beroepsethische overwegingen Symposium Oog in oog met online jeugdhulp Dr. Jos Kole jos.kole@radboudumc.nl IQ Healthcare sectie Ethiek van de Gezondheidszorg 9 oktober 2014

Nadere informatie

Ouderenzorg in 2025?

Ouderenzorg in 2025? Ouderenzorg in 2025? https://www.youtube.com/watch?feature=player_detailpage&v=vo9 wlawhe3e Niemand gaat actief de gang naar het verpleeghuis, je wordt opgenomen, ik had geen inspraak 1 IDENTITEIT: wie

Nadere informatie

Vermaatschappelijking van zorg

Vermaatschappelijking van zorg Vermaatschappelijking van zorg Een zorgethische verkenning. 07/03/17 jhoy.dassen@zuyd.nl Inhoud. Kennismaking De participatiesamenleving (in NL) INTERMEZZO Vermaatschappelijking van zorg INTERMEZZO Zorgethiek

Nadere informatie

Prof. Chris Gastmans

Prof. Chris Gastmans www.hhzhlier.be 1 h.-hartziekenhuis vzw IS ER NOG PLAATS VOOR EEN NATUURLIJKE, ONTHAASTE DOOD? Prof. Chris Gastmans Ethicus, KU Leuven www.hhzhlier.be 2 Het nieuwe sterven Kort Kwaliteitsvol tot het einde

Nadere informatie

Goede zorg bevorderen. gezien vanuit de presentietheorie

Goede zorg bevorderen. gezien vanuit de presentietheorie Kwaliteitsinstituut Diemen Goede zorg bevorderen gezien vanuit de presentietheorie Prof. dr Andries Baart 7 mei 2013 Opzet Ik wil u laten zien hoe je anders over goede zorg kunt denken: 1. Criteria concepten

Nadere informatie

De paradox van verantwoordelijkheid en autonomie. Leentje De Wachter Coördinator stimul Lubbeek Lector, filosofie en ethiek, UC Leuven-Limburg

De paradox van verantwoordelijkheid en autonomie. Leentje De Wachter Coördinator stimul Lubbeek Lector, filosofie en ethiek, UC Leuven-Limburg De paradox van verantwoordelijkheid en autonomie Leentje De Wachter Coördinator stimul Lubbeek Lector, filosofie en ethiek, UC Leuven-Limburg OVERZICHT 1. Maatschappelijke context 2. Probleemstelling de

Nadere informatie

Ethiek in de ouderenzorg Over waarden, dialoog en grondhoudingen

Ethiek in de ouderenzorg Over waarden, dialoog en grondhoudingen Visies Visies Artevelde Algemene op op Hogeschool zorgrelatie zorgrelatie casus Gent Gent, 24 mei 2016 Ethiek in de ouderenzorg Over waarden, dialoog en grondhoudingen Axel Liégeois KU Leuven Broeders

Nadere informatie

Wat maakt een goede arts? Prof. dr. Wim Pinxten

Wat maakt een goede arts? Prof. dr. Wim Pinxten Wat maakt een goede arts? Prof. dr. Wim Pinxten Ik zal boven alles voor mijn patiënten zorgen, hun gezondheid bevorderen en hun lijden verlichten. Monty Python s The Meaning of Life, 1983 MEDISCHE PROFESSIONALITEIT?

Nadere informatie

Het goede GOED doen. Gerda van Brummelen - adviseur vereniging. 3 juli 2014 Verpleegkundigen & Verzorgenden Nederland

Het goede GOED doen. Gerda van Brummelen - adviseur vereniging. 3 juli 2014 Verpleegkundigen & Verzorgenden Nederland Het goede GOED doen Gerda van Brummelen - adviseur vereniging inhoud Professionele standaard Individuele professionaliteit Niet pluis gevoel Pak je invloed Professionele standaard Professionele standaard

Nadere informatie

Ethisch verantwoorde zorg voor ouderen Tussen kwetsbaarheid en waardigheid. Prof. Dr. Chris GASTMANS KU Leuven

Ethisch verantwoorde zorg voor ouderen Tussen kwetsbaarheid en waardigheid. Prof. Dr. Chris GASTMANS KU Leuven Ethisch verantwoorde zorg voor ouderen Tussen kwetsbaarheid en waardigheid Prof. Dr. Chris GASTMANS KU Leuven INLEIDING Verbreding van ethische reflectie in gezondheidszorg Perspectiefverandering: zorg

Nadere informatie

Normatieve professionaliteit

Normatieve professionaliteit Normatieve professionaliteit Versie sept. 2016 Praktijkleren 4 e jaar Onderdeel van verpleegkundige beroepsethiek Cok den Hertog De opdracht in het kort (zie verder de cursushandleiding) Een bepaald handelen,

Nadere informatie

Waardegedreven ondernemen in de zorg

Waardegedreven ondernemen in de zorg Ethisch debat in tijden van meten is weten : fictie of realiteit? Dr. Geboers Marc Algemeen Directeur Sint-Franciskusziekenhuis Specifieke eigenheid en ethische identiteit van zorgvoorzieningen als sociale

Nadere informatie

Het goede GOED doen. Gerda van Brummelen - adviseur vereniging. 9 december 2014 Verpleegkundigen & Verzorgenden Nederland

Het goede GOED doen. Gerda van Brummelen - adviseur vereniging. 9 december 2014 Verpleegkundigen & Verzorgenden Nederland Het goede GOED doen Gerda van Brummelen - adviseur vereniging V&VN Beroepsvereniging >60.000 leden, grootste beroepsvereniging Alle sectoren, alle transities Beroepsontwikkeling Wetenschappelijk onderzoek

Nadere informatie

Zorg om de zorg. Menselijke maat in de gezondheidszorg

Zorg om de zorg. Menselijke maat in de gezondheidszorg Zorg om de zorg Menselijke maat in de gezondheidszorg Prof.dr. Chris Gastmans Prof.dr. Gerrit Glas Prof.dr. Annelies van Heijst Prof.dr. Eduard Kimman sj Dr. Carlo Leget Prof.dr. Ruud ter Meulen (red.)

Nadere informatie

Moreel Beraad. Roelie Dijkman, specialist ouderengeneeskunde SHDH

Moreel Beraad. Roelie Dijkman, specialist ouderengeneeskunde SHDH Moreel Beraad Roelie Dijkman, specialist ouderengeneeskunde SHDH Wat is goed handelen? Wat en wie bepaalt dat? Ethiek Het systematisch nadenken over normen en waarden die in handelings- en beslissituaties

Nadere informatie

Ethische reflectie Moreel beraad. Axel Liégeois KU Leuven Broeders van Liefde

Ethische reflectie Moreel beraad. Axel Liégeois KU Leuven Broeders van Liefde Visies Visies Algemene op op zorgrelatie zorgrelatie casus Ethische reflectie Moreel beraad Axel Liégeois KU Leuven Broeders van Liefde axel.liegeois@kuleuven.be Morele intuïtie INLEIDING en ethische reflectie

Nadere informatie

Goed verplegen. Kernelementen van een verpleegkundige beroepsethiek. Een voorstel. Oostende 19 maart 2018

Goed verplegen. Kernelementen van een verpleegkundige beroepsethiek. Een voorstel. Oostende 19 maart 2018 Goed verplegen Kernelementen van een verpleegkundige beroepsethiek. Een voorstel. Oostende 19 maart 2018 Uitgangspunten en overwegingen Definities ethiek: 1. Systematische reflectie op waarden en normen

Nadere informatie

Morele dilemma s in de tandheelkundige zorg voor ouderen

Morele dilemma s in de tandheelkundige zorg voor ouderen 1 Morele dilemma s in de tandheelkundige zorg voor ouderen Guy Widdershoven Amsterdam Center on Aging Take-home messages 1. Belang van mensvisie in de ouderenzorg: autonomie in afhankelijkheid 2. Kwaliteit

Nadere informatie

TRIADISCHE ZORG: WAT BETEKENT DIT IN DE PRAKTIJK? SUSAN WOELDERS, ANNETTE HENDRIKX AFDELING METAMEDICA, VUMC

TRIADISCHE ZORG: WAT BETEKENT DIT IN DE PRAKTIJK? SUSAN WOELDERS, ANNETTE HENDRIKX AFDELING METAMEDICA, VUMC Morele dilemma s in de afstemming van zorg tussen cliënten met NAH, mantelzorgers en zorgprofessionals TRIADISCHE ZORG: WAT BETEKENT DIT IN DE PRAKTIJK? SUSAN WOELDERS, ANNETTE HENDRIKX AFDELING METAMEDICA,

Nadere informatie

Ouderenzorg als waardengemeenschap

Ouderenzorg als waardengemeenschap Ouderenzorg als waardengemeenschap R.Ruard Ganzevoort In: C. Smits, M. Hettinga & A. Mulder (red.), Communities van en voor ouderen. Een wereld van kansen. Zwolle: Windesheim (2010), 42-51. Hoewel er in

Nadere informatie

Kwaliteitsstandaard Organisatie van Intensive Care. De kwaliteitsstandaard voor de organisatie van de intensive care in het landelijk Register

Kwaliteitsstandaard Organisatie van Intensive Care. De kwaliteitsstandaard voor de organisatie van de intensive care in het landelijk Register Kwaliteitsstandaard Organisatie van Intensive Care De kwaliteitsstandaard voor de organisatie van de intensive care in het landelijk Register Kwaliteitsstandaard voor de organisatie van de IC Een kwaliteitsstandaard

Nadere informatie

Menslievende Professionalisering. Onderzoek naar de training Menslievende Professionalisering. Petri Embregts, Maaike Hermsen & Lisanne van Alphen

Menslievende Professionalisering. Onderzoek naar de training Menslievende Professionalisering. Petri Embregts, Maaike Hermsen & Lisanne van Alphen Menslievende Professionalisering Onderzoek naar de training Menslievende Professionalisering juni 2015 Petri Embregts, Maaike Hermsen & Lisanne van Alphen Achtergrond Zorgverleners werkzaam in het primaire

Nadere informatie

Voorkómen van leed of vrijheid van keuze? Ethische aspecten van de NIPT en screening. Prof. dr Marian Verkerk 18 november 2016

Voorkómen van leed of vrijheid van keuze? Ethische aspecten van de NIPT en screening. Prof. dr Marian Verkerk 18 november 2016 Voorkómen van leed of vrijheid van keuze? Ethische aspecten van de NIPT en screening Prof. dr Marian Verkerk 18 november 2016 1 'Het screeningsaanbod heeft tot doel zwangere vrouwen en hun partners die

Nadere informatie

ETHISCHE REFLECTIE ETHISCHE REFLECTIE 20/05/2016

ETHISCHE REFLECTIE ETHISCHE REFLECTIE 20/05/2016 OP HET HANDELEN ALS ERGOTHERAPEUT Autonomie in verbondenheid Dit is voor mij persoonlijk het raakvlaak tussen ergotherapie en ethiek. De autonomie van de cliënt in relatie tot zijn omgeving Het handelen

Nadere informatie

HET PALLIATIEF ZORGBELEID. Alles wat nog gedaan moet worden als men denkt dat er niets meer kan gedaan worden

HET PALLIATIEF ZORGBELEID. Alles wat nog gedaan moet worden als men denkt dat er niets meer kan gedaan worden HET PALLIATIEF ZORGBELEID Alles wat nog gedaan moet worden als men denkt dat er niets meer kan gedaan worden Palliatieve zorg is totaalzorg De term palliatie is afgeleid van het latijnse woord: pallium

Nadere informatie

Duurzaam handelen. Een onderzoek naar een normatieve grondslag van het milieurecht. Presentatie 12 juni 2012 Vereniging voor milieurecht

Duurzaam handelen. Een onderzoek naar een normatieve grondslag van het milieurecht. Presentatie 12 juni 2012 Vereniging voor milieurecht Duurzaam handelen Een onderzoek naar een normatieve grondslag van het milieurecht Presentatie 12 juni 2012 Vereniging voor milieurecht ! Contextuele rechtsvinding Programma! Uitgangspunten onderzoeksvraag

Nadere informatie

ETHIEK EN ETHISCH BELEID AZ TURNHOUT

ETHIEK EN ETHISCH BELEID AZ TURNHOUT ETHIEK EN ETHISCH BELEID AZ TURNHOUT De ethische identiteit en het ethisch beleid van AZ Turnhout zijn ingebed in de opdrachtverklaring, de missie, visie, strategie en kernwaarden van ons ziekenhuis. Op

Nadere informatie

Thuiswerktoets Filosofie, Wetenschap en Ethiek Opdracht 1: DenkTank De betekenis van Evidence Based Practice voor de verpleegkunde

Thuiswerktoets Filosofie, Wetenschap en Ethiek Opdracht 1: DenkTank De betekenis van Evidence Based Practice voor de verpleegkunde Thuiswerktoets Filosofie, Wetenschap en Ethiek Opdracht 1: DenkTank De betekenis van Evidence Based Practice voor de verpleegkunde Universitair Medisch Centrum Utrecht Verplegingswetenschappen cursusjaar

Nadere informatie

Introductie bijeenkomst Video Interventie Ouderenzorg Gerard van de Rijt

Introductie bijeenkomst Video Interventie Ouderenzorg Gerard van de Rijt Introductie bijeenkomst Video Interventie Ouderenzorg Gerard van de Rijt 1 VIO bij Mantelzorgers Waarom? Wat is Video Interventie Ouderenzorg Wat is goede zorg Hoe en waarom werkt het Film met casus familie

Nadere informatie

Kwetsbaarheid delen in de zorg

Kwetsbaarheid delen in de zorg Kwetsbaarheid delen in de zorg workshop ethische dilemma s 2 oktober 2017 Marita de Kleijne, Commissie Ethiek dr. Hans van Dartel, ethicus Opzet Introductie: ethiek en beroepsvereniging Kwetsbaarheid in

Nadere informatie

Spanningsvelden bij toegankelijkheid van zorg : We hebben gezocht naar een titel die meteen naar de kern van de zaak gaat en die omvattend is voor de

Spanningsvelden bij toegankelijkheid van zorg : We hebben gezocht naar een titel die meteen naar de kern van de zaak gaat en die omvattend is voor de 1 Inleiding door dr. Walter Krikilion, voorzitter Werkgroep Ethiek in de Kliniek van ICURO - Symposium Spanningsvelden bij toegankelijkheid van zorg 19 oktober 2012 - Hasselt Beste deelnemers, Als Werkgroep

Nadere informatie

Presentie & kwaliteit van zorg 2.0

Presentie & kwaliteit van zorg 2.0 15 december 2011 Presentie & kwaliteit van zorg 2.0 prof. dr Anne Goossensen Universiteit van Tilburg 1 Kwaliteit van zorg Centrale vraag: wat maakt dat zorg goede zorg is? Deze presentatie: zorgethisch

Nadere informatie

Inclusie van mensen met een verstandelijke beperking: Reële mogelijkheden zelfbepaling en participatie. Petri Embregts

Inclusie van mensen met een verstandelijke beperking: Reële mogelijkheden zelfbepaling en participatie. Petri Embregts Inclusie van mensen met een verstandelijke beperking: Reële mogelijkheden zelfbepaling en participatie Petri Embregts Participatie Geplande ratificatie VN verdrag voor rechten van mensen met beperking

Nadere informatie

Prof. dr. Rudi Roose Ugent, Vakgroep Sociaal Werk en Sociale Pedagogiek Colloquium 18 mei 2018

Prof. dr. Rudi Roose Ugent, Vakgroep Sociaal Werk en Sociale Pedagogiek Colloquium 18 mei 2018 Het VN-verdrag inzake de Rechten van Personen met een Handicap als referentiekader voor de persoonsvolgende financiering van zorg en ondersteuning: een aanzet Prof. dr. Rudi Roose Ugent, Vakgroep Sociaal

Nadere informatie

Inleiding. Hoofdstuk 1

Inleiding. Hoofdstuk 1 Notitie Identiteit Hoofdstuk 1 Inleiding De eerste notitie identiteit van ziekenhuis St Jansdal is geschreven in 1998. Nu, meer dan acht jaar later, is er behoefte aan een nieuwe tekst omdat: - de vorige

Nadere informatie

Een praktische inleiding in de zorgethiek voor verpleegkundigen in de dwarslaesierevalidatie

Een praktische inleiding in de zorgethiek voor verpleegkundigen in de dwarslaesierevalidatie Een praktische inleiding in de zorgethiek voor verpleegkundigen in de dwarslaesierevalidatie Inleiding Inge van Nistelrooij (UvH) voor het symposium Zorgethiek voor verpleegkundigen revalidatiezorg, De

Nadere informatie

De toekomst van de verpleegkundige zorg anno 2030

De toekomst van de verpleegkundige zorg anno 2030 De toekomst van de verpleegkundige zorg anno 2030 Hendrik Van Gansbeke algemeen coördinator WGK van Vlaanderen 23/03/2017 Wit-Gele Kruis van Vlaanderen 1 Visie op een duurzame en zorgzame toekomst Let

Nadere informatie

De verpleegkundige als skilled compagnion

De verpleegkundige als skilled compagnion De verpleegkundige als skilled Goed communiceren over pijn -en pijnmedicatie, op de goede manier en om de goede reden Decock Stefanie; geïnspireerd door prof. em. Grypdonk Blikopener Mensen werken met

Nadere informatie

Kwaliteit van zorg door georganiseerde reflectie en dialoog

Kwaliteit van zorg door georganiseerde reflectie en dialoog Kwaliteit van zorg door georganiseerde reflectie en dialoog Bert Molewijk (RN,MA, PhD) Voorbij de vrijblijvendheid Programmaleider Moreel Beraad, VUmc Associate professor Clinical Ethics, Oslo VWS, Week

Nadere informatie

Overtuigend (om)praten VVJ Jan De Boeck

Overtuigend (om)praten VVJ Jan De Boeck Overtuigend (om)praten Jan De Boeck Jan De Boeck Overtuigend en constructief gesprekken voeren. De carrière van een doorsnee jeugddienstmedewerker is doorspekt met professionele gesprekken. Met je secretaris,

Nadere informatie

Zorgen over de intensieve veehouderij

Zorgen over de intensieve veehouderij Zorgen over de intensieve veehouderij Prof. dr. Bart Gremmen, Centrum voor Methodische Ethiek en Technologie Assessment Dr. Martin Scholten, Animal Sciences Group Prof. dr. Bart Gremmen In Nederland worden

Nadere informatie

PROCESDOEL 1 VRIJ EN ZELFSTANDIG LEREN DENKEN EN HANDELEN

PROCESDOEL 1 VRIJ EN ZELFSTANDIG LEREN DENKEN EN HANDELEN PROCESDOEL 1 VRIJ EN ZELFSTANDIG LEREN DENKEN EN HANDELEN Bijzondere procesdoelen 1.1. Groei naar volwassenheid 1.2. Zelfstandig denken 1.3. Zelfstandig handelen 1.4. Postconventionele instelling 1.1 Groei

Nadere informatie

Communicatie met de patiënt na een vermijdbaar incident: Een weg vol obstakels

Communicatie met de patiënt na een vermijdbaar incident: Een weg vol obstakels Communicatie met de patiënt na een vermijdbaar incident: Een weg vol obstakels Wim Schrauwen Klinisch psycholoog Medische Oncologie & Palliatieve Zorg UZ Gent 2008 Universitair Ziekenhuis Gent 1 Er spelen

Nadere informatie

Er volledig naast zitten

Er volledig naast zitten Ypsilon - Utrecht Er volledig naast zitten Over de betekenis van familieleden in de zorg voor mensen met een psychiatrische achtergrond. Prof. dr Andries Baart 14 november 2015 Opzet Deze inleiding: 1.

Nadere informatie

Het EA 2 thema. Wederzijdse gijzeling!? Jos J. van der Werf. Kom verder. Saxion.

Het EA 2 thema. Wederzijdse gijzeling!? Jos J. van der Werf. Kom verder. Saxion. Het A 2 thema Wederzidse gizeling!? Jos J. van der Werf Kom verder. Saxion. Wat bedoelen we met het A 2 thema? Ook al betalen we de dokter of specialist niet rechtstreeks op een gegeven moment zal er geld

Nadere informatie

Ethische Dilemma s. Zorgboogberaad 11 januari 2010 Lea Peen specialist ouderengeneeskunde

Ethische Dilemma s. Zorgboogberaad 11 januari 2010 Lea Peen specialist ouderengeneeskunde Ethische Dilemma s Zorgboogberaad 11 januari 2010 Lea Peen specialist ouderengeneeskunde Deze presentatie Wat is ethiek Waarom ethiek Zorgethiek Casuïstiek Ethiek in de zorgorganisatie Ethiek: Nadenken

Nadere informatie

3/12/2014 DE THERAPEUTISCHE RELATIE UITGANGSPUNTEN IN 2005 EN VANDAAG. Fundamentele component van kwaliteitsvolle therapie en zorg

3/12/2014 DE THERAPEUTISCHE RELATIE UITGANGSPUNTEN IN 2005 EN VANDAAG. Fundamentele component van kwaliteitsvolle therapie en zorg 1 DE THERAPEUTISCHE RELATIE Procesbevorderend Herstelgericht Zingevend Walter Krikilion Studiedag Geel 04/12/14 DE THERAPEUTISCHE RELATIE UITGANGSPUNTEN IN 2005 EN VANDAAG Fundamentele component van kwaliteitsvolle

Nadere informatie

Bemoeizorg Graduele zorg. Axel Liégeois KU Leuven Broeders van Liefde

Bemoeizorg Graduele zorg. Axel Liégeois KU Leuven Broeders van Liefde Visies Visies Algemene op op zorgrelatie zorgrelatie casus Bemoeizorg Graduele zorg Axel Liégeois KU Leuven Broeders van Liefde axel.liegeois@kuleuven.be Morele intuïtie INLEIDING en ethische reflectie

Nadere informatie

In verbinding zelf keuzes maken. Petri Embregts

In verbinding zelf keuzes maken. Petri Embregts In verbinding zelf keuzes maken Petri Embregts Cliënten eigen keuzes laten maken, ze regie geven over hun eigen leven, dat is wat we nastreven Dhr Hans Bouter Leidsch Dagblad Eigen regie, zelf keuzes maken

Nadere informatie

Jantien Gerdes Promotor: prof. dr. D. de Ruyter Copromotoren: dr. S. L. Goei, dr. M. Huizinga. Vrije Universiteit Amsterdam

Jantien Gerdes Promotor: prof. dr. D. de Ruyter Copromotoren: dr. S. L. Goei, dr. M. Huizinga. Vrije Universiteit Amsterdam EFFECTIEVE ONDERSTEUNING VAN LEERLINGEN BINNEN HET REGULIER VOORTGEZET ONDERWIJS DOOR VERBETERDE SAMENWERKING TUSSEN OUDERS, SCHOOL EN JEUGDHULPVERLENING Jantien Gerdes Promotor: prof. dr. D. de Ruyter

Nadere informatie

Ethiek in de praktijk Over waarden in dialoog

Ethiek in de praktijk Over waarden in dialoog Visies Visies Algemene op op zorgrelatie zorgrelatie casus Overlegplatform Dementie Noord-West-Vlaanderen Brugge, 18 oktober 2018 Ethiek in de praktijk Over waarden in dialoog Axel Liégeois KU Leuven Broeders

Nadere informatie

6 Geestelijke gezondheidszorg in het licht van zingeving en spiritualiteit

6 Geestelijke gezondheidszorg in het licht van zingeving en spiritualiteit Inhoud Inleiding 11 Zingeving versus maakbaarheid 13 Zingeving: een vast item in diverse contexten 15 Zingeving in de GGZ 16 Zingeving versus objectiviteitseisen in de GGZ 17 Zingeving als item in personeelsmanagement

Nadere informatie

De Juiste Zorg Op De Juiste Plek Wie kan daar nou tegen zijn?

De Juiste Zorg Op De Juiste Plek Wie kan daar nou tegen zijn? Prof. dr. Job Kievit lid JZOJP-Taskforce emeritus hoogleraar Kwaliteit van Zorg(/Medische Besliskunde), gepensioneerd chirurg, Leids Universitair Medisch Centrum, (eerder o.a. lid Gezondheidsraad, AdviesCommissie

Nadere informatie

Ethische adviezen bemoeizorg en vrijheidsbeperking in de ggz

Ethische adviezen bemoeizorg en vrijheidsbeperking in de ggz Agentschap Zorg en Gezondheid Inspiratiedag vrijheidsbeperkende maatregelen Residentiële geestelijke gezondheidszorg Brussel, 19 juni 2019 Ethische adviezen bemoeizorg en vrijheidsbeperking in de ggz Prof.

Nadere informatie

Samenvatting Patiëntvoorkeuren in de verpleegkundige besluitvorming. Een theorie over afstemmingskennis in de acute zorg.

Samenvatting Patiëntvoorkeuren in de verpleegkundige besluitvorming. Een theorie over afstemmingskennis in de acute zorg. Samenvatting Patiëntvoorkeuren in de verpleegkundige besluitvorming. Een theorie over afstemmingskennis in de acute zorg. 1. Algemene inleiding; Goede verpleegkundige zorg en patiëntvoorkeuren Het onderwerp

Nadere informatie

REGIE OVER EIGEN LEVEN: EEN ZORGETHISCH PERSPECTIEF

REGIE OVER EIGEN LEVEN: EEN ZORGETHISCH PERSPECTIEF REGIE OVER EIGEN LEVEN: EEN ZORGETHISCH PERSPECTIEF Guy Widdershoven 1 SUMMARY The ethics of care uses a concept of autonomy that is richer than the ideas of negative liberty and independence. Autonomy

Nadere informatie

Veranderende rollen in de afstemming van zorg tussen cliënten met NAH, mantelzorgers en zorgprofessionals

Veranderende rollen in de afstemming van zorg tussen cliënten met NAH, mantelzorgers en zorgprofessionals Veranderende rollen in de afstemming van zorg tussen cliënten met NAH, mantelzorgers en zorgprofessionals Karen Schipper, Susan Woelders en Annette Hendrikx Aanleiding Context: veranderingen in het zorgstelsel

Nadere informatie

Verslag van een conferentie voor en door professionals in de zorg.

Verslag van een conferentie voor en door professionals in de zorg. Verslagvaneenconferentie voorendoorprofessionalsindezorg. Medischeafdeling Thijmgenootschap erbarmen, mededogen, medegevoel, medeleven, medelijden,meedogendheid, barmhartigheid, medegevoel, ontferming,

Nadere informatie

Zorg voor kwetsbare ouderen ontrafeld

Zorg voor kwetsbare ouderen ontrafeld Zorg voor kwetsbare ouderen ontrafeld ZZP en gepast gebruik Op wiens maat? Dr. Kor Grit grit@bmg.eur.nl Waarom onderzoek naar ZZP s? De fascinatie van de onderzoeker (On)mogelijkheden versterking positie

Nadere informatie

Bernadette Van den Heuvel Beleidsverantwoordelijke ouderenzorg GasthuisZusters Antwerpen

Bernadette Van den Heuvel Beleidsverantwoordelijke ouderenzorg GasthuisZusters Antwerpen Bernadette Van den Heuvel Beleidsverantwoordelijke ouderenzorg GasthuisZusters Antwerpen Inleiding GasthuisZusters Antwerpen Ziekenhuis verspreid over 3 campi: 1.032 ziekenhuisbedden Palliatieve eenheid

Nadere informatie

Quo Vadis. Markt en kosten. Gedachten over de toekomst van de zorg. Primair proces: relatie patiënt/hulpverlener

Quo Vadis. Markt en kosten. Gedachten over de toekomst van de zorg. Primair proces: relatie patiënt/hulpverlener Gedachten over de toekomst van de zorg Verleden, heden en toekomst van de zorgsector Prof. dr. Doeke Post Ex-huisarts, em-hoogleraar Sociale Geneeskunde, Universiteit Groningen Hard: Hart: Quo Vadis protocollen,

Nadere informatie

REFLECTIEVE PRACTITIONER WETENSCHAPPELIJKE CLINICUS MISSIE SCIENTIST-PRACTITIONER NISPA. Hoe wordt je een scientist-practitioner?

REFLECTIEVE PRACTITIONER WETENSCHAPPELIJKE CLINICUS MISSIE SCIENTIST-PRACTITIONER NISPA. Hoe wordt je een scientist-practitioner? REFLECTIEVE PRACTITIONER Hoe wordt je een scientist-practitioner? 29 januari 2016 Boukje Dijkstra Inituïtie, fingerspitzengefühl, patiënt en zijn verschillen staan centraal, patiënt is uniek, geen standaard

Nadere informatie

Overwegingen vanuit de zorgethiek over Zorg voor het levenseinde tijdens de nacht

Overwegingen vanuit de zorgethiek over Zorg voor het levenseinde tijdens de nacht Dr Joke Lemiengre Ethos, programmalijn Zorg & Ethiek UCLL; Coördinator Projecten stimul Zorgethisch lab Lubbeek Overwegingen vanuit de zorgethiek over Zorg voor het levenseinde tijdens de nacht Overzicht

Nadere informatie

AUTONOMIE: HOEKSTEEN OF STRUIKELBLOK?

AUTONOMIE: HOEKSTEEN OF STRUIKELBLOK? AUTONOMIE: HOEKSTEEN OF STRUIKELBLOK? PATIËNTENRECHTEN EN ETHIEK IN DE PSYCHIATRIE AXEL LIÉGEOIS Inleiding Verschillende benaderingen van de zorgrelatie Ethische beschouwingen bij de Wet Patiëntenrechten

Nadere informatie

Van mensvisie naar goede zorg De invloed van de eigen mensvisie op de zorgpraktijk

Van mensvisie naar goede zorg De invloed van de eigen mensvisie op de zorgpraktijk Van mensvisie naar goede zorg De invloed van de eigen mensvisie op de zorgpraktijk 1. Mensbeelden: impliciet/expliciet, beschrijvend en normatief Het geleefde, gesproken, besproken mensbeeld: van impliciet

Nadere informatie

Methodisch werken in een weerbarstige praktijk. Prof. dr. Koen Hermans

Methodisch werken in een weerbarstige praktijk. Prof. dr. Koen Hermans Methodisch werken in een weerbarstige praktijk Prof. dr. Koen Hermans Vertrekpunt: vraag Context : beleidsaandacht voor evidence-based practice JE: tweevoudige vraag IPT wetenschappelijk onderbouwen Effectiviteit

Nadere informatie

De wens een goede moeder te zijn

De wens een goede moeder te zijn De wens een goede moeder te zijn welke impact hebben de ethische bedenkingen van vrouwen op hun keuzes voor prenatale testen? Dr. E. Garcia 12-12-2013 In search of good motherhood How prenatal screening

Nadere informatie

Ruimte voor relaties Ethisch verantwoorde ouderenzorg

Ruimte voor relaties Ethisch verantwoorde ouderenzorg Ruimte voor relaties Ethisch verantwoorde ouderenzorg Chris GASTMANS KU Leuven Zorgnet Icuro chris.gastmans@kuleuven.be Mijn inspiratiebronnen Personalistische ethiek de mens centraal Verpleegkundige ethiek

Nadere informatie

Dit is een digitale voorbeeldversie van de opdrachten voor de leerlingen. Mail naar kiesvaardig@lerenkiezen.nl voor de originele versie.

Dit is een digitale voorbeeldversie van de opdrachten voor de leerlingen. Mail naar kiesvaardig@lerenkiezen.nl voor de originele versie. Dit is een digitale voorbeeldversie van de opdrachten voor de leerlingen. Mail naar kiesvaardig@lerenkiezen.nl voor de originele versie. Via dit mailadres kunt u ook informatie aanvragen over de docentenhandleiding

Nadere informatie

Gewetensvol handelen: Wat houdt dat in? Op zoek naar goede zorg. Claudicatiocongres 10 maart 2016 Mirjam Kleinveld

Gewetensvol handelen: Wat houdt dat in? Op zoek naar goede zorg. Claudicatiocongres 10 maart 2016 Mirjam Kleinveld Gewetensvol handelen: Wat houdt dat in? Op zoek naar goede zorg. Claudicatiocongres 10 maart 2016 Mirjam Kleinveld Mirjam Kleinveld? Praktiserend fysiotherapeut, m.n afdeling geriatrie van het Jeroen Bosch

Nadere informatie

Cover Page. The handle http://hdl.handle.net/1887/19116 holds various files of this Leiden University dissertation.

Cover Page. The handle http://hdl.handle.net/1887/19116 holds various files of this Leiden University dissertation. Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/19116 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Dartel, Hans van Title: Naar een handelingsgericht ethiekbeleid voor zorgorganisaties

Nadere informatie

Ethiek: Is e-health een recht of een plicht?

Ethiek: Is e-health een recht of een plicht? Ethiek: Is e-health een recht of een plicht? Elisabeth van Schaik Trainer, health coach & patiënt expert Jaco van Duivenboden Senior adviseur e-health (Nictiz) Mobile Health, 23 nov 2017 Alistair Niemeijer

Nadere informatie

Schone Schijn Doen-alsof met dingen in de zorg voor mensen met dementie

Schone Schijn Doen-alsof met dingen in de zorg voor mensen met dementie Schone Schijn Doen-alsof met dingen in de zorg voor mensen met dementie Ike Kamphof & Ruud Hendriks Filosofisch Café Hoogeveen 29 mei 2018 Dingen die (helpen) doen-alsof Waarom die toevloed van dingen

Nadere informatie

Invitational Conference Peter Hermans

Invitational Conference Peter Hermans Invitational Conference 3-7-2012 Peter Hermans Opzet presentatie 1. Inleiding 2. Careyn 3. Extramurale Zorg 4. Trends 5. Inzet communicatietechnologie 1.Algemeen 2.Medicijndispenser 6. Prio s 2012 / 2013

Nadere informatie

de definitie van manuele therapie volgens de NVMT onder de loep; individueel bewegingspatroon evidence based?

de definitie van manuele therapie volgens de NVMT onder de loep; individueel bewegingspatroon evidence based? de definitie van manuele therapie volgens de NVMT onder de loep; individueel bewegingspatroon evidence based? H. van Wylick MSc O.C.M.W. van der Zanden MSc Prof. Dr. W. Duquet Prof. Dr. R.A.B. Oostendorp

Nadere informatie

Stafmedewerkers ethiek. Christophe Demeestere & Sofie Vercoutere

Stafmedewerkers ethiek. Christophe Demeestere & Sofie Vercoutere Ethische speeddating Stafmedewerkers ethiek Christophe Demeestere & Sofie Vercoutere Inhoud Wat is ethiek? Morele intuïtie en ethische reflectie Verschillende ethische visies/theorieën Korte bespreking

Nadere informatie

NOOIT GENOEG DE KWETSBAARHEID VAN

NOOIT GENOEG DE KWETSBAARHEID VAN TEKST: Annick Geets DE KWETSBAARHEID VAN NOOIT GENOEG Kwetsbaarheid is niet een kwestie van winnen of verliezen, maar een kwestie van inzien en accepteren dat beide bij het leven horen. Een kwestie van

Nadere informatie

Eigen regie of kansen scheppen? LUMC MOVIT MD 7 februari Prof. Dr. Joris Slaets

Eigen regie of kansen scheppen? LUMC MOVIT MD 7 februari Prof. Dr. Joris Slaets Eigen regie of kansen scheppen? LUMC MOVIT MD 7 februari 2017 Prof. Dr. Joris Slaets Simone de Beauvoir (1908-1986) ouderen worden mishandeld door systemen de beeldvorming van de economisch utilitaire

Nadere informatie

Voorwoord 11 Inleiding 13

Voorwoord 11 Inleiding 13 Voorwoord 11 Inleiding 13 1 Een gemeenschappelijk perspectief 13 2 Herkenning, reflectie en argumentatie 14 2.1 Herkenning 14 2.2 Reflectie 14 2.2.1 Ethisch kader 14 2.2.2 Términologisch kader 15 2.3 Argumentatie

Nadere informatie

Zijn teams in toenemende mate de bouwstenen van de OGGz? Frits Bovenberg en Rokus Loopik februari 2009

Zijn teams in toenemende mate de bouwstenen van de OGGz? Frits Bovenberg en Rokus Loopik februari 2009 Zijn teams in toenemende mate de bouwstenen van de OGGz? Frits Bovenberg en Rokus Loopik februari 2009 Psychiatrie was ooit... Werken in de duinen en bossen Rondhangen in verpleegposten Geitenharen sokken

Nadere informatie

Uitdagingen voor de professional in de GRZ. Thed van Kempen en Marco Wisse 12 mei 2017

Uitdagingen voor de professional in de GRZ. Thed van Kempen en Marco Wisse 12 mei 2017 Uitdagingen voor de professional in de GRZ Thed van Kempen en Marco Wisse 12 mei 2017 INHOUD 1 Uitdagingen 2 Vakmanschap als fundering (Marco) 1. Wat? (Thed) Ontwikkelingen Mensgerichtheid Professionaliteit

Nadere informatie

Wiens verantwoordelijkheid is het eigenlijk. Mythen en feiten rond de informele steunstructuren

Wiens verantwoordelijkheid is het eigenlijk. Mythen en feiten rond de informele steunstructuren Wiens verantwoordelijkheid is het eigenlijk Mythen en feiten rond de informele steunstructuren Tot slot: Meer doelmatigheid van het professionele aanbod valt te verkrijgen door het kritisch doorlichten

Nadere informatie

Boekenpodium Avondconferentie: Zingeving en spiritualiteit: een uitdaging voor therapie en zorg

Boekenpodium Avondconferentie: Zingeving en spiritualiteit: een uitdaging voor therapie en zorg Boekenpodium Avondconferentie: Zingeving en spiritualiteit: een uitdaging voor therapie en zorg Walter Krikilion Garant Antwerpen 16 oktober 2012 Zingeving en spiritualiteit: een uitdaging voor therapie

Nadere informatie

Basisscholing Palliatieve Zorg voor artsen 2 november 2006 Nationaal Congres Palliatieve Zorg Sasja Mulder Onderwijs in palliatieve zorg in de medische specialisten opleiding 2001 2003 COPZ project ontwikkeling

Nadere informatie

Goede zorg voor kinderen met kanker en hun ouders, een zorgethische beschouwing

Goede zorg voor kinderen met kanker en hun ouders, een zorgethische beschouwing Goede zorg voor kinderen met kanker en hun ouders, een zorgethische beschouwing Marian Verkerk & Geke Dijkstra Care for children with cancer and their parents: an ethical perspective In this article we

Nadere informatie

24/09/2014. Indeling. Definitie Klinisch Pad. Klinische paden in de psychiatrie: twee jaar later. Sabine Buntinx

24/09/2014. Indeling. Definitie Klinisch Pad. Klinische paden in de psychiatrie: twee jaar later. Sabine Buntinx Klinische paden in de psychiatrie: twee jaar later Sabine Buntinx Indeling Intro KP Methodiek ontwikkelen zorgpad Hoe verliep het proces voor zorgpad Korsakov? Conclusie 11/9/ 2014 Icuro Q&S slide 2 Definitie

Nadere informatie

Management van risico s in de zorgprocessen

Management van risico s in de zorgprocessen Management van risico s in de zorgprocessen Pol Vanhee Stafmedewerker patiëntenzorg Brussel, 31 maart 2015 1 Management van risico s in de zorgprocessen 2 Management van risico s in de zorgprocessen Management

Nadere informatie

Ethische reflecties op registratie in de pastorale zorg

Ethische reflecties op registratie in de pastorale zorg Artikel Ethische reflecties op registratie in de pastorale zorg Filip Yvonne Zutterman Denier Ethiek is het kritisch nadenken over kwesties die zich aandienen in de context van ons handelen en dit in het

Nadere informatie

Inhoud. Marieke Schuurmans. Lia van Straalen en Mariël Kanne. 1 De verpleegkundige van de toekomst... 1

Inhoud. Marieke Schuurmans. Lia van Straalen en Mariël Kanne. 1 De verpleegkundige van de toekomst... 1 VI Inhoud 1 De verpleegkundige van de toekomst.... 1 Marieke Schuurmans 1.1 Inleiding.... 2 1.2 Verplegen.... 2 1.2.1 Gezondheid.... 3 1.2.2 Ziekte... 3 1.2.3 Zelfzorg, zelfredzaamheid en zelfmanagement............................................

Nadere informatie

Epiloog 111. Literatuur en andere bronnen 117 Literatuur 117 Film, dvd, documentaires, video 120 Muziek 121 Theater 121 Websites 121

Epiloog 111. Literatuur en andere bronnen 117 Literatuur 117 Film, dvd, documentaires, video 120 Muziek 121 Theater 121 Websites 121 Inhoud Inleiding 7 1 Beelden van dementie in Nederland 11 Inleiding 11 De meest gevreesde ziekten volgens Sontag 12 Sontags vier criteria, toegepast op dementie 13 Taboe en schaamte 16 Angstaanjagende

Nadere informatie

Stilstaan bij morele dilemma s. Prof. Dr. Guy Widdershoven Afdeling Metamedica

Stilstaan bij morele dilemma s. Prof. Dr. Guy Widdershoven Afdeling Metamedica Stilstaan bij morele dilemma s Prof. Dr. Guy Widdershoven Afdeling Metamedica Outline Wat is een dilemma? Vormen van ethiekondersteuning Wat is moreel beraad? Een voorbeeld uit de praktijk Reflectie in

Nadere informatie

De Zorgagenda voor een gezonde samenleving

De Zorgagenda voor een gezonde samenleving In gesprek over De Zorgagenda voor een gezonde samenleving VGVZ 19 maart 2018 Loek Winter Willemijn van der Zwaard Raad voor Volksgezondheid en Samenleving (RVS) De Zorgagenda voor een gezonde samenleving

Nadere informatie

Spirituele zorg Een dagje naar zee

Spirituele zorg Een dagje naar zee Spirituele zorg Een dagje naar zee Marian Martens Leidinggevende verzorgingshuis Stichting Antroz Consulent PTMN 3 onderwerpen De Richtlijn Spiritualiteit Theorie van de Presentie (Andries Baart) Een blik

Nadere informatie

Mantelzorgondersteuning in de oncologische zorg. Voorkom dat er achter de patiënt nog een patiënt opduikt!

Mantelzorgondersteuning in de oncologische zorg. Voorkom dat er achter de patiënt nog een patiënt opduikt! 1 Mantelzorgondersteuning in de oncologische zorg Voorkom dat er achter de patiënt nog een patiënt opduikt! Ans Verdonschot Beleidsmedewerker IKNL Jopke Kruyt Zorginnovatie en begeleiding PROGRAMMA Waar

Nadere informatie

Eigen Regie Maakt Zorg Beter

Eigen Regie Maakt Zorg Beter Eigen Regie Maakt Zorg Beter 31 maart 2011 Siska de Rijke Beleidsmedewerker Zorg CG-Raad Termen Zelfmanagement Eigen regie Eigen verantwoordelijkheid Deelnemer in plaats van afnemer Verbindende schakel

Nadere informatie

Verbinding in perspectieven. Jelle de Vos Petri Embregts

Verbinding in perspectieven. Jelle de Vos Petri Embregts Verbinding in perspectieven Jelle de Vos Petri Embregts Inhoud Voorstellen: waarom doen we dit? Empowerment, autonomie en zelfbepaling: hoe kom ik in mijn kracht, hoe leer ik zelf te bepalen? Competentie:

Nadere informatie

Ontwikkelingen en uitdagingen voor GRZ professionals. Thed van Kempen en Marco Wisse Almere 27 januari 2017

Ontwikkelingen en uitdagingen voor GRZ professionals. Thed van Kempen en Marco Wisse Almere 27 januari 2017 Ontwikkelingen en uitdagingen voor GRZ professionals. Welke rol ziet het GRZmanagement voor u weggelegd? Thed van Kempen en Marco Wisse Almere 27 januari 2017 Inhoud 1 Wat is er aan de hand? 2 Hoe gaan

Nadere informatie

Omgaan met een stoma: een versmald levenspad met een ongenode gast?

Omgaan met een stoma: een versmald levenspad met een ongenode gast? Omgaan met een stoma: een versmald levenspad met een ongenode gast? An Lievrouw psycholoog Oncologisch Centrum UZ Gent Stellingen 2 We moeten de patiënt zover krijgen dat hij zijn stoma aanvaardt. Ja Ik

Nadere informatie