PG-SGA en de preventieve en interdisciplinaire kijk op ondervoeding. Docent Voeding en Diëtetiek

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "PG-SGA en de preventieve en interdisciplinaire kijk op ondervoeding. Docent Voeding en Diëtetiek"

Transcriptie

1 PG-SGA en de preventieve en interdisciplinaire kijk op ondervoeding Priya Dewansingh, MSc Promovenda Clinical Malnutrition Docent Voeding en Diëtetiek Promotor: Prof. Dr. Cees van der Schans Co-promotor: Dr. Harriët Jager-Wittenaar

2 Introductie Promotieonderzoek Vraag vanuit NS Doel Werkzaamheden NS Wie zijn jullie?

3 Hoeveel weten jullie over ondervoeding?

4 Stelling 1 In Nederland komt ondervoeding alleen voor bij ouderen

5 PG-SGA werkblad 2

6 Stelling 3 Ondervoeding kan je aan de patiënt zien

7 Stelling 4 Bij patiënten met een BMI boven de 30 (=obesitas) kan er geen sprake zijn van ondervoeding

8 Stelling 5 Drinkvoeding is noodzakelijk bij ondervoeding

9 Stelling 6 Lichamelijke inactiviteit zorgt voor een hoger risico op ondervoeding

10 Stelling 7 Patiënten met koorts hebben een hoger risico op ondervoeding dan patiënten zonder koorts

11 Stelling 8 Eén van de onderwerpen van de PG-SGA is vocht. Het vasthouden van vocht is een risicofactor voor het hebben van ondervoeding.

12 Aandachtspunten Beoordeling vochtstatus ter beoordeling gewichtsverloop zowel over- als dehydratie! Gelijkblijvend gewicht bij gelijktijdige vochtophoping duidt op niet zichtbaar verlies van spiermassa en vetmassa Enkels oedeem indien enkels niet goed zichtbaar Onderbeen kuiltje bij stevig indrukken PG-SGA/Pt-Global Platform 2017

13 Stelling 9 Patiënten screenen op ondervoeding (tijdens ziekenhuis opname) is onnodig, omdat er tijdens opname weinig aan ondervoeding gedaan kan worden

14 Stelling 10 Patiënten die bij opname gescreend worden op ondervoeding hoeven tijdens opname niet weer gescreend te worden.

15 Stelling 11 Bij ondervoeding let je op voldoende calorieën en eiwitten.

16 En nu de workshop Terminologie en definities van ondervoeding Instrumenten van ondervoeding Implementatie NS nieuwe kijk op het behandelen van ondervoeding Casus Hoe zouden jullie de PG-SGA implementeren?

17 Terminology & definitions Malnutrition is multidimensional phenomenon 17 17

18 Malnutrition ESPEN conceptual definition a state resulting from lack of intake or uptake of nutrition that leads to altered body composition (decreased fat free mass) and body cell mass leading to diminished physical and mental function and impaired clinical outcome from disease Cederholm et al., Clin Nutr

19 Malnutrition Undernutrition Overnutrition Ondervoeding 19

20 Types of malnutrition * DRM = diseaserelated malnutrition At risk for malnutrition Malnutrition/Undernutrition DRM* with inflammation DRM without inflammation Malnutrition/ undernutrition without disease Acute diseaserelated or injuryrelated malnutrition Chronic DRM with inflammation Socioeconomic or psychologic-related malnutrition Hunger-related malnutrition Diseasespecific cachexia Cederholm et al., Clin Nutr

21 Nutrition Care Process Screening - Assessment - Monitoring Malnutrition is multidimensional phenomenon 21 21

22 What is the aim of nutritional screening? Early identification of patients with risk for malnutrition To identify characteristics of already present malnutrition To identify risk factors for future malnutrition 22 22

23 Nutrition Care Process Screening Intervention Monitoring MUST / SNAQ (rc / 65+) / MNA sf / NRS 2002 / PG-SGA (SF) Risk for malnutrition Requirements Diet Plan Monitoring Evaluation + Modification Patients Nutritional assessment triage MNA / PG-SGA / SGA/ devices No risk No intervention Adapted from: Rasmussen et al., Clin Epid 2010;2:

24 Malnutrition Screening tools for the hospital setting Inpatient vs. outpatients MUST: Malnutrition Universal Screening Tool 24

25 Malnutrition Screening tools for the hospital setting Kondrup J et al. Clin Nutr

26 Malnutrition Screening tools for primary care 26

27 Malnutrition Screening tools for residential care/nursing homes and rehabilitation setting 27

28 Malnutrition PG-SGA Short Form Screening tools for all settings = across the chain of care 28

29 Dutch PG-SGA Original Scored PG-SGA FD Ottery, 2001, 2006 FD Ottery, 2014 Sealy et al., Cancer Nursing 2017

30 PG-SGA professional gedeelte 30

31 PG-SGA (SF) dekt alle domeinen van conceptuele definitie ondervoeding Bron: Sealy et al. J Clin Epidem

32 PG-SGA: 4-in-1 instrument Screening Assessment Monitoring in hele zorgketen (klinisch, poliklinisch, in thuissituatie en in verpleeghuis*) Triage voor interventies Behandelplan * Pinho et al. Feasibility of the Patient-Generated Subjective Global Assessment (PG-SGA) in Long-Stay Nursing Home Residents. Clinical Nutrition Volume 35; Supplement 1; Pages: S108 S109

33 PG-SGA Scoresysteem PG-SGA Short Form (screenen risico op ondervoeding) = Vak 1 t/m + Werkblad 1 PG-SGA (Assessment) Categorie = Vak 1 t/m 4 + Werkblad 1 en 4 (lichamelijk onderzoek)= diagnose ondervoeding PG-SGA A = Goed gevoed ( niet ondervoed ) PG-SGA B = Matig ondervoed / verdenking ondervoeding PG-SGA C = Ernstige ondervoeding

34 De PG-SGA Dit is voettekst 34

35 PG-SGA: Vak 1

36 PG-SGA/Pt-Global Platform 2017 PG-SGA: Werkblad 1

37 PG-SGA/Pt-Global Platform 2017 PG-SGA: Vak 2

38 PG-SGA/Pt-Global Platform 2017 PG-SGA: Vak 3

39 PG-SGA: Vak 4

40 PG-SGA/Pt-Global Platform 2017 PG-SGA: Werkblad 2

41 PG-SGA/Pt-Global Platform 2017 PG-SGA: Werkblad 3

42 PG-SGA/Pt-Global Platform 2017 PG-SGA: Werkblad 4

43 PG-SGA/Pt-Global Platform 2017 Fischer et al. Nutr Clin Prac 2015

44 Implementatie PG-SGA in ziekenhuis Nij Smellinghe Afdeling Implementatie Team (AIT) chirurgie en urologie en longziekten en cardiologie Barrières bij de implementatie Klinische uitkomstmaten

45 PG-SGA en verschillende rollen Punten Punten komen van: Actie 0 n.v.t. Op dit moment geen interventie nodig. Regelmatig herbeoordeling tijdens behandeling. 2 Vak 1 en/of 2 Doorverwijzing naar de diëtist 1 Vak 3 Door verpleegkundige/arts + brochure meegeven (Aanpakken van risico op ondervoeding, door - Misselijkheid (1) voedingsassistent) - Verstopping (1) - Pijn (3) - Overgeven (3) - Diarree (3) - Droge mond (1) - Vermoeidheid (1) - Overige (1) 1 Vak 3 Brochure meegeven (Aanpakken van risico op ondervoeding) 2 Vak 3: Problemen met slikken (2) 2 Vak 3: Pijnlijke mond (2) 2-3 Vak 4: - Ik heb geen zin in de meeste bezigheden, maar lig minder dan de helft van de dag in bed of op de bank (2) - Ik ben in staat tot weinig bezigheden en breng het grootste deel van de dag in bed of op de bank door (3) - Ik ben zo ongeveer gekluisterd aan bed, bijna niet uit bed (3) Focus op proactieve preventie! Doorverwijzing naar logopedist + brochure meegeven Door verpleegkundige/arts met eventuele doorverwijzing naar de mondhygiënist + brochure meegeven Doorverwijzing naar de fysiotherapeut voor fysieke screening Diëtist komt dus niet altijd in beeld bij een risico op ondervoeding!!!

46 Implementatie PG-SGA Screenen, monitoren, assessment, behandeling Screenen: <24h opname op afdelingen A1 (CHIR & URO) of B2 (LONG & CARD) (voedingsassistenten) Risico op ondervoeding (PG-SGA SF 4)? Assessment (professional gedeelte): Diëtist/fysiotherapeut/logopedist

47 Implementatie PG-SGA (2) Monitoren: Ziekenhuisopname dag 5 (voedingsassistent) en/of bij ontslag Evalueer eigen behandeling ook met de PG-SGA SF!

48 Brochure Aanpakken van (risico op) ondervoeding PG-SGA vergroot bewustwording patiënt Brochure eigen controle, praktisch tips 48

49 Hoe zouden jullie de PG-SGA inzetten in je eigen werksetting? Past de PG-SGA bij jouw doelgroep? Screenen? Behandeling?

50 Vragen? Priya Dewansingh, Msc Promovenda Clinical malnutrion

51

Wat is het doel van voedingsscreening? Voedingsscreening:

Wat is het doel van voedingsscreening? Voedingsscreening: Proces Voedingszorg Screening Behandeling Monitoring SNAQ / MUST / PG-SGA SF Risico op ondervoeding Behoefte Inname Plan Monitoring Evaluatie + Aanpassing Patiënten Nutritional assessment triage Van screening

Nadere informatie

Tabel 6. Overzicht van gevalideerde (screenings)instrumenten voor (risico op) ondervoeding

Tabel 6. Overzicht van gevalideerde (screenings)instrumenten voor (risico op) ondervoeding Tabel 6. Overzicht van gevalideerde (screenings)instrumenten voor (risico op) ondervoeding Screeningsinstrument + ontwikkelaar Onderdelen Setting waarin gevalideerd Validiteit Benodigde tijd Subjective

Nadere informatie

PG-SGA. De NVD heet je van harte welkom bij deze sessie! Goed toepasbaar in de praktijk!

PG-SGA. De NVD heet je van harte welkom bij deze sessie! Goed toepasbaar in de praktijk! De NVD heet je van harte welkom bij deze sessie! PG-SGA Goed toepasbaar in de praktijk! Leonie de Wit-van der Werf en Harriët Jager-Wittenaar 1 Inhoud Praktische ervaringen Concurrente validiteit Hemodialyse,

Nadere informatie

Ouderen, kanker en ondervoeding

Ouderen, kanker en ondervoeding Ouderen, kanker en ondervoeding Lisette CPGM de Groot Wageningen Universiteit, Wageningen Malnutrition / ondervoeding Stratton, 2003: a state of nutrition in which a deficiency or excess of energy, protein

Nadere informatie

Voeding en beweging bij patiënten tijdens en na de behandeling Martine Sealy, MSc, RD

Voeding en beweging bij patiënten tijdens en na de behandeling Martine Sealy, MSc, RD Voeding en beweging bij patiënten tijdens en na de behandeling Martine Sealy, MSc, RD Onderzoeker Lectoraat Healthy Ageing, Allied Health Care and Nursing Disclosure belangen spreker: M. Sealy Geen (potentiële)

Nadere informatie

Patient-Generated Subjective Global Assessment (PG-SGA): nuttige app voor de bepaling van de voedingstoestand? Belangenverstrengeling: geen

Patient-Generated Subjective Global Assessment (PG-SGA): nuttige app voor de bepaling van de voedingstoestand? Belangenverstrengeling: geen Disclosure belangen spreker Patient-Generated Subjective Global Assessment (PG-SGA): nuttige app voor de bepaling van de voedingstoestand? Belangenverstrengeling: geen Christa Nagel, diëtist, 22-03-16

Nadere informatie

De NVD heet je van harte welkom bij deze sessie!

De NVD heet je van harte welkom bij deze sessie! De NVD heet je van harte welkom bij deze sessie! Onderzoeksresultaten ondervoeding op de revalidatie afdeling in het verpleeghuis Judith van Zwienen Hoe is het allemaal begonnen Eerste DV&V award Aanleiding

Nadere informatie

Ondervoeding bij ouderen

Ondervoeding bij ouderen Ondervoeding bij ouderen Dr. Harriët Jager-Wittenaar Senior onderzoeker Lectoraat Transparante Zorgverlening Hanzehogeschool Groningen Leeruitkomsten Aan het einde van deze workshop: Kunt u ondervoeding

Nadere informatie

Basisvoedingszorg: terug naar de essentie. Bart Geurden RN, PhD

Basisvoedingszorg: terug naar de essentie. Bart Geurden RN, PhD Basisvoedingszorg: terug naar de essentie Bart Geurden RN, PhD INHOUD Inleiding Het ideale voedingsbeleid Barrières Toekomst Inleiding Definitie Ondervoeding is een voedingstoestand waarbij een tekort

Nadere informatie

Implementatie van GLIM criteria en Sarcopenie richtlijn in de praktijk. Heidi Zweers

Implementatie van GLIM criteria en Sarcopenie richtlijn in de praktijk. Heidi Zweers Implementatie van GLIM criteria en Sarcopenie richtlijn in de praktijk Heidi Zweers Disclosure-slide Geen belangenverstrengeling te melden CV Lid van NAP PhD student voeding bij Mitochondriële ziekten

Nadere informatie

Malnutritie. Screening en Behandeling. Bart Geurden, RN, PhD

Malnutritie. Screening en Behandeling. Bart Geurden, RN, PhD Malnutritie Screening en Behandeling Bart Geurden, RN, PhD INHOUD 1. Inleiding en probleemstelling 2. Definitie van malnutritie 3. Komt dit vaak voor: prevalentie 4. Wat zijn oorzaken en gevolgen van malnutritie

Nadere informatie

PG-SGA. Standard Operating Procedure

PG-SGA. Standard Operating Procedure PG-SGA Standard Operating Procedure Versie 2 12-12-2017 Heidi Zweers-van Essen, Marleen Kosters, Esmée Weerts, Joëlle Thijssen Harriët Jager-Wittenaar Tijdsduur afname PG-SGA: 5 10 minuten Inhoudsopgave

Nadere informatie

Vroege herkenning en behandeling van ondervoeding in Nederlandse Verpleegen Verzorgingshuizen ACHTERGRONDINFORMATIE

Vroege herkenning en behandeling van ondervoeding in Nederlandse Verpleegen Verzorgingshuizen ACHTERGRONDINFORMATIE Vroege herkenning en behandeling van ondervoeding in Nederlandse Verpleegen Verzorgingshuizen ACHTERGRONDINFORMATIE December 2008 INLEIDING Uit de LPZ meting van 2007 blijkt dat in verpleeg- en verzorgingshuizen

Nadere informatie

Ondervoeding herkennen

Ondervoeding herkennen 18 TOEPASSING IN DE PRAKTIJK Ondervoeding herkennen in het Centrum voor Ouderengeneeskunde Amsterdam Vergelijking van instrumenten Janneke Schilp promovendus, afdeling Gezondheidswetenschappen, Vrije Universiteit

Nadere informatie

Voeding voor gezondheidswinst

Voeding voor gezondheidswinst Voeding voor gezondheidswinst Voeding voor patiënten is méér dan nutriënten 2 feb 2017, Dr. Nicole de Roos Voedingsproblemen? Die gaan wel weer over... Voedingsproblemen? Die pakken we aan! We zijn meer

Nadere informatie

Dr. Harriët Jager, diëtist-onderzoeker UMCG

Dr. Harriët Jager, diëtist-onderzoeker UMCG Nutritional assessment and body composition Dr. Harriët Jager, diëtist-onderzoeker UMCG Inhoud Nutritional Assessment: wat, waarom, hoe? Methoden body composition Aanbevelingen voor de praktijk Ziektegerelateerde

Nadere informatie

Aanpak van ondervoeding bij kanker: screening, sonde- en bijvoeding. Sanne Mouha Competentiecentrum klinische voeding

Aanpak van ondervoeding bij kanker: screening, sonde- en bijvoeding. Sanne Mouha Competentiecentrum klinische voeding Aanpak van ondervoeding bij kanker: screening, sonde- en bijvoeding Sanne Mouha Competentiecentrum klinische voeding Inhoud Inleiding Screening Aanpak na screening Energie-en eiwitrijke voeding Drinkvoeding

Nadere informatie

Henri is nooit speciaal ziek geweest. Hij rookt dagelijks enkele sigaretjes en hij drinkt nog regelmatig zijn pintjes.

Henri is nooit speciaal ziek geweest. Hij rookt dagelijks enkele sigaretjes en hij drinkt nog regelmatig zijn pintjes. Henri 86 jaar Henri is een jaar geleden opgenomen in het woonzorgcentrum. Henri is nooit speciaal ziek geweest. Hij rookt dagelijks enkele sigaretjes en hij drinkt nog regelmatig zijn pintjes. Thuis ging

Nadere informatie

De NVD heet je van harte welkom bij deze sessie!

De NVD heet je van harte welkom bij deze sessie! De NVD heet je van harte welkom bij deze sessie! PG-SGA: wat, waarom, wanneer en hoe? Harriët Jager-Wittenaar, PhD, RD Lector Clinical Malnutrition and Healthy Ageing Research Group Healthy Ageing, Allied

Nadere informatie

Vroege herkenning en behandeling van ondervoeding in het ziekenhuis

Vroege herkenning en behandeling van ondervoeding in het ziekenhuis Vroege herkenning en behandeling van ondervoeding in het ziekenhuis Uitgangspunten: Vroege herkenning: - binnen 24 uur na opname - hoogrisicopatiënten tijdens polikliniekbezoek Snelle en optimale behandeling

Nadere informatie

Nutritional Risk Screening (NRS 2002)

Nutritional Risk Screening (NRS 2002) Nutritional Risk Screening (NRS 2002) Bron: Kondrup, J., Rasmussen, H. H., Hamberg, O., Stanga, Z., & ad hoc ESPEN Working Group (2003). Nutritional Risk Screening (NRS 2002): a new method based on an

Nadere informatie

Werkgroep 4 Meetinstrumenten en meetmethodes

Werkgroep 4 Meetinstrumenten en meetmethodes Werkgroep 4 Meetinstrumenten en meetmethodes Werkgroepleden Astrid Lanslots, diëtist Thuiszorg Mark en Maas Martin van Leen, verpleeghuisarts en manager Advies- en BehandelCentrum Avoord Zorg & Wonen Inleiding

Nadere informatie

Ziek zijn en voeding Informatie voor de ondervoede patiënt met een natrium- en/of vochtbeperkt dieet

Ziek zijn en voeding Informatie voor de ondervoede patiënt met een natrium- en/of vochtbeperkt dieet Ziek zijn en voeding Informatie voor de ondervoede patiënt met een natrium- en/of vochtbeperkt dieet Deze folder is bedoeld voor patiënten met een natrium en/of vochtbeperkt dieet waarbij ondervoeding

Nadere informatie

Toolkit Ondervoeding

Toolkit Ondervoeding Doel Het vaststellen van (risico op) ondervoeding. Het aanbieden van de juiste interventies ter preventie of behandeling van ondervoeding. Achtergrond Definitie Ondervoeding is een voedingstoestand, waarbij

Nadere informatie

Ondervoeding in revalidatiecentra Resultaten, discussie en afspraken. Projectteam: Dorijn Hertroijs Coby Wijnen Hinke Kruizenga

Ondervoeding in revalidatiecentra Resultaten, discussie en afspraken. Projectteam: Dorijn Hertroijs Coby Wijnen Hinke Kruizenga Ondervoeding in revalidatiecentra Resultaten, discussie en afspraken Projectteam: Dorijn Hertroijs Coby Wijnen Hinke Kruizenga Aanleiding onderzoek Ondervoeding sinds 2010 prestatie indicator (PI) voor

Nadere informatie

Ondervoeding bij ouderen

Ondervoeding bij ouderen Ondervoeding bij ouderen Caroline Boomkamp Klinisch geriater Bernhoven Inhoud Definities Screening en assessment Prevalentie Oorzaken Gevolgen Behandeling van ondervoeding Definitie geriatrische patiënt

Nadere informatie

11/6/2006. Oorzaken. Screening in de Geriatrie. Ondervoeding is frequent. Dienst BMI Albumine <3.5 g% Prof Dr M.Vandewoude G 15-40 16-60

11/6/2006. Oorzaken. Screening in de Geriatrie. Ondervoeding is frequent. Dienst BMI Albumine <3.5 g% Prof Dr M.Vandewoude G 15-40 16-60 11/6/006 Screening in de Geriatrie Prof Dr M.Vandewoude Universitair Centrum Geriatrie Ondervoeding is frequent Dienst BMI Albumine

Nadere informatie

27/09/2018. Casus. Impact van chirurgie. Impact van voeding. thv spijsverteringsstelsel postoperatief voedingsbeleid. anesthesie herstel

27/09/2018. Casus. Impact van chirurgie. Impact van voeding. thv spijsverteringsstelsel postoperatief voedingsbeleid. anesthesie herstel Ingrijpen op de foregut : wat als het begin van het eetkanaal verstoord wordt? Perspectief van de diëtist Floor Wynants - Eveline Vanhalewyck Competentiecentrum klinische voeding Voeding Chirurgie Impact

Nadere informatie

8.2 Ondervoeding. 72 Inspectie voor de Gezondheidszorg

8.2 Ondervoeding. 72 Inspectie voor de Gezondheidszorg 8.2 Ondervoeding Het probleem van ziektegerelateerde ondervoeding in ziekenhuizen is al jaren bekend. De prevalentie is hoog (20-40 procent bij volwassenen en kinderen) en zonder systematische screening

Nadere informatie

Student login: DDJVCRAI

Student login: DDJVCRAI https://socrative.com/ Student login: DDJVCRAI Malnutritie bij ouderen An Gers diëtiste, docent voeding Thomas More campus Turnhout Er zullen in België in 2050 drie keer meer tachtigjarigen zijn vergeleken

Nadere informatie

Frailty en ondervoeding doet (veel) vallen

Frailty en ondervoeding doet (veel) vallen www.hhzhlier.be 1 h.-hartziekenhuis vzw Frailty en ondervoeding doet (veel) vallen Ann Gryp, Hoofdverpleegkundige geriatrie Frailty Frailty heeft te maken met kwetsbaarheid. Frailty zegt iets over de ernst

Nadere informatie

Vluchteling en ondervoed

Vluchteling en ondervoed Vluchteling en ondervoed Herkennen en behandelen Marianne Zwolsman Dietist kindergeneeskunde UMCG Wat bespreken we Ondervoeding wereldwijd Vormen van malnutritie Vluchteling in Nederland Herkennen van

Nadere informatie

MEER AANDACHT VOOR ONDERVOEDING Marian de van der Schueren DGO, 5 oktober 2018

MEER AANDACHT VOOR ONDERVOEDING Marian de van der Schueren DGO, 5 oktober 2018 MEER AANDACHT VOOR ONDERVOEDING Marian de van der Schueren DGO, 5 oktober 2018 Context en enquete Gezond eten met ouderen Enquete DGO leden (n=109) Vervolgstappen, wat gaan we zelf doen? Taskforce Gezond

Nadere informatie

VERPLEEGKUNDIGE ZORG. 3.2 Ondervoeding

VERPLEEGKUNDIGE ZORG. 3.2 Ondervoeding 3.2 Ondervoeding Het probleem van ziektegerelateerde ondervoeding in ziekenhuizen is al jaren bekend. De prevalentie is hoog (20-40 procent bij volwassenen en kinderen) en zonder systematische screening

Nadere informatie

10 jaar CARVASZ: Wat brengt de toekomst? Dr Jita Hoogerduijn Lectoraat Verpleegkundige en Paramedische Zorg voor Mensen met Chronische Aandoeningen

10 jaar CARVASZ: Wat brengt de toekomst? Dr Jita Hoogerduijn Lectoraat Verpleegkundige en Paramedische Zorg voor Mensen met Chronische Aandoeningen 10 jaar CARVASZ: Wat brengt de toekomst? Dr Jita Hoogerduijn Lectoraat Verpleegkundige en Paramedische Zorg voor Mensen met Chronische Aandoeningen Trends (VWS, 2011) Demografische verandering: steeds

Nadere informatie

Over voeding en ondervoeding

Over voeding en ondervoeding Over voeding en ondervoeding 2 november 2012 Over voeding en ondervoeding Inaugurele rede Feike van der Leij Lector Health & Food Lectoraat Food, Health & Safety beste onderwijs = onderzoek onderzoek =

Nadere informatie

Ziek zijn en voeding. Informatie voor de ondervoede patiënt

Ziek zijn en voeding. Informatie voor de ondervoede patiënt Ziek zijn en voeding Informatie voor de ondervoede patiënt Deze folder is bedoeld voor patiënten en familieleden van patiënten waarbij ondervoeding is geconstateerd. Het doel is u schriftelijk te informeren

Nadere informatie

Berekening energiebehoefte en meting lichaamssamenstelling bij ALS, zinvol? Dea Schröder, Coby Wijnen, Ilse Batten 2016

Berekening energiebehoefte en meting lichaamssamenstelling bij ALS, zinvol? Dea Schröder, Coby Wijnen, Ilse Batten 2016 70 kg Berekening energiebehoefte en meting lichaamssamenstelling bij ALS, zinvol? Dea Schröder, Coby Wijnen, Ilse Batten 2016 Voedingstoestand Daling van het gewicht (BMI) en ALSFRS-R gerelateerd, wijst

Nadere informatie

Discussie Van onderzoek naar praktijk: Wat heb je nodig aan onderzoeken om de praktijk te veranderen? Wesley Visser Sigrid Amstelveen

Discussie Van onderzoek naar praktijk: Wat heb je nodig aan onderzoeken om de praktijk te veranderen? Wesley Visser Sigrid Amstelveen Discussie Van onderzoek naar praktijk: Wat heb je nodig aan onderzoeken om de praktijk te veranderen? Wesley Visser Sigrid Amstelveen Inhoud Stellingen / Discussie Casus Behandelplan Level of evidence

Nadere informatie

Verwezenlijkingen binnen de krachtlijn ondervoeding van het federaal voedingsen gezondheidsplan voor België (FVGP-B)

Verwezenlijkingen binnen de krachtlijn ondervoeding van het federaal voedingsen gezondheidsplan voor België (FVGP-B) 1 Verwezenlijkingen binnen de krachtlijn ondervoeding van het federaal voedingsen gezondheidsplan voor België (FVGP-B) Symposium Ondervoeding bij hulpbehoevende ouderen thuis en in een thuisvervangende

Nadere informatie

The RIGHT food is the best medicine

The RIGHT food is the best medicine The RIGHT food is the best medicine Nutritie Support Team : Dr G..Lambrecht, E. Museeuw, N. Baillieul Dienst gastro-enterologie: Dr. G. Deboever Dr. G. Lambrecht Dr. M. Cool Inhoud Ondervoeding Voedingsbeleid

Nadere informatie

De NVD heet je van harte welkom bij deze sessie!

De NVD heet je van harte welkom bij deze sessie! De NVD heet je van harte welkom bij deze sessie! Angela Fleming en Yvonne Verhulst, Ter Gooi Diëtistendagen 2016 4 De meerwaarde van de diëtist bij de behandeling van de klinische COPD patiënt. Angela

Nadere informatie

Handreiking. Risico op ondervoeding

Handreiking. Risico op ondervoeding Handreiking Risico op ondervoeding Handreiking Risico op ondervoeding Doelgroep Ouderen met: - Aanwijzingen voor (risico op) ondervoeding. ¹ - Risicofactoren voor ondervoeding: Multimorbiditeit. ¹ ² Polyfarmacie.

Nadere informatie

Risico op ondervoeding bij ziekte tijdens opname

Risico op ondervoeding bij ziekte tijdens opname DIETETIEK Risico op ondervoeding bij ziekte tijdens opname Deze folder is voor u en uw familieleden bestemd, omdat bij u (risico op) ondervoeding is geconstateerd. In deze folder is te lezen wat ondervoeding

Nadere informatie

Diëtetiek. Ondervoeding, wat doen we eraan. Afdeling: Onderwerp:

Diëtetiek. Ondervoeding, wat doen we eraan. Afdeling: Onderwerp: Afdeling: Onderwerp: Diëtetiek 1 in het Ikazia Ziekenhuis? Bij het horen van ondervoeding zullen veel mensen denken aan ontwikkelingslanden. Toch komt ondervoeding ook in het welvarende Nederland voor

Nadere informatie

Ondervoeding bij hulpbehoevende ouderen thuis en in een thuisvervangende omgeving

Ondervoeding bij hulpbehoevende ouderen thuis en in een thuisvervangende omgeving Ondervoeding bij hulpbehoevende ouderen thuis en in een thuisvervangende omgeving Screening, preventie en behandeling van ondervoeding bij ouderen: nut, bijwerkingen en kosten-efficiëntie Dr. Wim Janssens

Nadere informatie

Nutrition Platform for Chronic Care

Nutrition Platform for Chronic Care i Nutrition Platform for Chronic Care Nutrition Platform for Chronic Care woensdag 15 juni 2016 2 Nutrition Platform for Chronic Care woensdag 15 juni 2016 3 Nutrition Platform for Chronic Care woensdag

Nadere informatie

Plaats: Institut Jules Bordet Studie uitgevoerd in 2012 door J. Cantarero M. Csergö, Dr. E.Toussaint, M. Moreau, N. Hallot, Y. Lalami, D.

Plaats: Institut Jules Bordet Studie uitgevoerd in 2012 door J. Cantarero M. Csergö, Dr. E.Toussaint, M. Moreau, N. Hallot, Y. Lalami, D. Evaluatie van (het) ondervoedings(risico) in een Oncologisch Daghospitaal. Resultaten van een studie gevoerd in 2012-20132013 Plaats: Institut Jules Bordet Studie uitgevoerd in 2012 door J. Cantarero M.

Nadere informatie

PG-SGA. Patient-Generated Subjective Global Assessment (PG-SGA) Wat is de PG-SGA? PG-SGA: Vak 1. Nutritional (risk) assessment in de praktijk

PG-SGA. Patient-Generated Subjective Global Assessment (PG-SGA) Wat is de PG-SGA? PG-SGA: Vak 1. Nutritional (risk) assessment in de praktijk PG-SGA Nutritional (risk) assessment in de praktijk Patient-Generated Subjective Global Assessment (PG-SGA) Sietske Huitema en Harriët Jager-Wittenaar Wat is de PG-SGA? Voorbeeld 1 Voorbeeld 2 PG-SGA:

Nadere informatie

Preventie ondervoeding in woonzorgcentra

Preventie ondervoeding in woonzorgcentra Preventie ondervoeding in woonzorgcentra Inhoud 1. Waarom een (onder)voedingsbeleid in het WZC? 2. Doel draaiboek preventie ondervoeding in WZC 3. Inhoud draaiboek preventie van ondervoeding in woonzorgcentra

Nadere informatie

Ondervoeding, wat doen we eraan Diëtetiek

Ondervoeding, wat doen we eraan Diëtetiek Ondervoeding, wat doen we eraan Diëtetiek Beter voor elkaar 2 Ondervoeding, wat doen we eraan in het Ikazia Ziekenhuis? Bij het horen van ondervoeding zullen veel mensen denken aan ontwikkelingslanden.

Nadere informatie

LECTORALE REDE. uitgesproken op donderdag 15 januari 2015. door Dr. Harriët Jager-Wittenaar

LECTORALE REDE. uitgesproken op donderdag 15 januari 2015. door Dr. Harriët Jager-Wittenaar LECTORALE REDE uitgesproken op donderdag 15 januari 2015 door Dr. Harriët Jager-Wittenaar Lector Clinical Malnutrition and Healthy Ageing aan de Hanzehogeschool Groningen Clinical Malnutrition and Healthy

Nadere informatie

Uitgebreide toelichting van het meetinstrument. Short Nutritional Assessment Questionnaire (SNAQ ) 1 Algemene gegevens

Uitgebreide toelichting van het meetinstrument. Short Nutritional Assessment Questionnaire (SNAQ ) 1 Algemene gegevens Uitgebreide toelichting van het meetinstrument Short Nutritional Assessment Questionnaire (SNAQ ) Maart 2011 Review: M. van Gastel Invoer: E v Engelen 1 Algemene gegevens Het meetinstrument heeft betrekking

Nadere informatie

Geriatrische screening / CGA binnen de zorg voor oudere kankerpatiënten: stand van zaken. Cindy Kenis. Geriatrisch Oncologisch Verpleegkundige

Geriatrische screening / CGA binnen de zorg voor oudere kankerpatiënten: stand van zaken. Cindy Kenis. Geriatrisch Oncologisch Verpleegkundige Cindy Kenis Geriatrisch Oncologisch Verpleegkundige UZ Leuven, België Geriatrische screening / CGA binnen de zorg voor oudere kankerpatiënten: stand van zaken Introductie (1) Definitie Comprehensive Geriatric

Nadere informatie

Voeding bij longkanker

Voeding bij longkanker Welkom Voeding bij longkanker Joyce Uitbeijerse Diëtist DPS Dieetkunde 15 juni 2017 Inhoud Ondervoeding Anorexie-cachexie syndroom Energie- en eiwitbehoefte bij longkanker Voedingsgerelateerde klachten

Nadere informatie

Parenterale voeding op een thoracale heelkunde afdeling

Parenterale voeding op een thoracale heelkunde afdeling Parenterale voeding op een thoracale heelkunde afdeling Apr. Barbara Deleenheer Symposium VVKVM 14 december 2013 Overzicht Inleiding Methodologie Resultaten Conclusie Inleiding (1/7) Thoracale heelkunde:

Nadere informatie

ADVIES VAN DE WETENSCHAPPELIJKE EPERTENGROEP ONDERVOEDING VAN HET NATIONAAL VOEDING- EN GEZONDHEIDSPLAN VOOR BELGIE 1

ADVIES VAN DE WETENSCHAPPELIJKE EPERTENGROEP ONDERVOEDING VAN HET NATIONAAL VOEDING- EN GEZONDHEIDSPLAN VOOR BELGIE 1 ADVIES VAN DE WETENSCHAPPELIJKE EPERTENGROEP ONDERVOEDING VAN HET NATIONAAL VOEDING- EN GEZONDHEIDSPLAN VOOR BELGIE 1 Inleiding SCREENING OP ONDERVOEDING EN EVALUATIE VAN DE VOEDINGSTOESTAND (NUTRITIONAL

Nadere informatie

Voedingbijhoofdhals-en slokdarmkanker: Wanneer aanvullende voeding opstarten?

Voedingbijhoofdhals-en slokdarmkanker: Wanneer aanvullende voeding opstarten? Voedingbijhoofdhals-en slokdarmkanker: Wanneer aanvullende voeding opstarten? Peter Schepens Diëtist Oncologie AZ Sint-Lucas Brugge Inhoud 1. Belang van screening op de voedingstoestand van de patiënt

Nadere informatie

A Behandelt u patiënten met voetwonden? ja nee* B Is de uitkomst van patiënten met diabetische ja nee voetwond(en) geregistreerd?

A Behandelt u patiënten met voetwonden? ja nee* B Is de uitkomst van patiënten met diabetische ja nee voetwond(en) geregistreerd? Inclusiecriteria: Patiënten geclassificeerd met de Texasclassificatie. Per patiënt wordt de wond met de ernstigste graad aan enig been geteld, mocht er sprake zijn van een recidief nadat de wond volledig

Nadere informatie

Fast Track Het ontwikkelen van een database: orthopedie TKA en THA.

Fast Track Het ontwikkelen van een database: orthopedie TKA en THA. Fast Track Het ontwikkelen van een database: orthopedie TKA en THA. Isala Anouk Spijkerman & Marieke Hollewand 24 september 2014 Introductie Veel voorkomende operaties in Nederland: Totale knie prothese:

Nadere informatie

Themabijeenkomst: Welke waarde voegt u toe aan kwetsbare ouderen in Ommoord? 13 november 2018

Themabijeenkomst: Welke waarde voegt u toe aan kwetsbare ouderen in Ommoord? 13 november 2018 Themabijeenkomst: Welke waarde voegt u toe aan kwetsbare ouderen in Ommoord? 13 november 2018 Hoe ziet de avond er uit? Kennis en inzicht meegeven over de problematiek van ondervoeding Gezamenlijk aan

Nadere informatie

Ondervoeding bij Ouderen 14/11/2013. S. Lonterman; Klinisch Geriater

Ondervoeding bij Ouderen 14/11/2013. S. Lonterman; Klinisch Geriater Ondervoeding bij Ouderen 14/11/2013 Inhoud Presentatie Definitie Ondervoeding Verschillende schalen Ouderen Centrum & Ondervoeding HagaZiekenhuis & Ondervoeding Eigen Onderzoek Voedingsgebied Supplementen

Nadere informatie

Wat is ondervoeding? Oorzaken van ondervoeding

Wat is ondervoeding? Oorzaken van ondervoeding 16-11-2011 Inhoudsopgave Voorwoord De Vierstroom heeft ervoor gekozen om het screeningsinstrument, de SNAQrc (Short Nutritional Assessment Questionnaire for Residential Care) te implementeren in de strijd

Nadere informatie

dr. Bianca Buijck en Martijn van Gemst

dr. Bianca Buijck en Martijn van Gemst dr. Bianca Buijck en Martijn van Gemst Symposium Honger voor Revalidatie dinsdag 19 februari 2019 Evoluon Eindhoven www.zorgboog.nl/symposium-grz Honger voor revalidatie: hoe vanzelfsprekend is eten in

Nadere informatie

Kwaliteit van leven na de diagnose oesofagus(/maag) carcinoom

Kwaliteit van leven na de diagnose oesofagus(/maag) carcinoom Kwaliteit van leven na de diagnose oesofagus(/maag) carcinoom Hanneke W.M. van Laarhoven Medische Oncologie Academisch Medisch Centrum Universiteit van Amsterdam Take home messages 1. Chirurgische behandeling

Nadere informatie

Screening en behandeling van ondervoeding: een MUST voor verpleegkundigen

Screening en behandeling van ondervoeding: een MUST voor verpleegkundigen Screening en behandeling van ondervoeding: een MUST voor verpleegkundigen Renaldo Secchi 3 juni 2010 Inhoud Introductie Wat is ondervoeding? Gevolgen van ondervoeding? Prevalentie van ondervoeding Voeding

Nadere informatie

Onderzoeksvoorstel. sensitivity and specificity ISAR-HP & VMS SASIV-study

Onderzoeksvoorstel. sensitivity and specificity ISAR-HP & VMS SASIV-study Onderzoeksvoorstel sensitivity and specificity ISAR-HP & VMS SASIV-study Snelle herkenning van patiënten at risk en gerichte behandeling kan veel leed voorkomen. (Hoogerduijn 2010) Opleiding : Masteropleiding

Nadere informatie

oncologiepatiënt Screening en diagnose Behandeling ondervoeding Nazorg, follow up Comfortvoeding / als de ziekte niet meer behandeld wordt

oncologiepatiënt Screening en diagnose Behandeling ondervoeding Nazorg, follow up Comfortvoeding / als de ziekte niet meer behandeld wordt Screening en diagnose ondervoeding Nazorg, follow up Comfortvoeding / als de ziekte niet meer behandeld wordt Contactpersoon Zorgpad: m.debruin-3@umcutrecht.nl 1 www.raedelijn.nl : S creening U komt bij

Nadere informatie

Voeding bij kanker. Elles Steenhagen, diëtist Oncologische Gastro-Intestinale Chirurgie

Voeding bij kanker. Elles Steenhagen, diëtist Oncologische Gastro-Intestinale Chirurgie Voeding bij kanker Elles Steenhagen, diëtist Oncologische Gastro-Intestinale Chirurgie e.steenhagen@umcutrecht.nl Doel van de presentatie Kennis van (onder)voeding bij kanker tijdens en na de behandeling

Nadere informatie

Sarcopenie in obesitas en na bariatrische chirurgie. Prof. Dominique Hansen, PhD, FESC

Sarcopenie in obesitas en na bariatrische chirurgie. Prof. Dominique Hansen, PhD, FESC Sarcopenie in obesitas en na bariatrische chirurgie Prof. Dominique Hansen, PhD, FESC Prevalentie van obesitas Prevalentie van obesitas Sarcopenie in obesitas Biolo G, et al. Clin Nutr 2014; 33; 737 Wat

Nadere informatie

Voedingsmanagement in de Psychiatrie

Voedingsmanagement in de Psychiatrie Voedingsmanagement in de Psychiatrie Anneke van Hellemond, diëtist Anneke Wijtsma, diëtist 1 Inhoud presentatie Voedingsproblemen Overgewicht Metabool syndroom Verwijzen naar gespecialiseerd diëtist Behandelwijze

Nadere informatie

Kwetsbaarheid bij ouderen is een proces van het opeenstapelen van lichamelijke, psychische en/of sociale tekorten in het functioneren dat de kans

Kwetsbaarheid bij ouderen is een proces van het opeenstapelen van lichamelijke, psychische en/of sociale tekorten in het functioneren dat de kans 1 Kwetsbaarheid bij ouderen is een proces van het opeenstapelen van lichamelijke, psychische en/of sociale tekorten in het functioneren dat de kans vergoot op negatieve gezondheidsuitkomsten (functiebeperkingen,opname

Nadere informatie

Dieetadvies tijdens en na oncologische behandelingen. Tinne Roodhooft- Onco- diëtiste AZ Herentals Lies Schrauwen Onco diëtiste AZ Turnhout

Dieetadvies tijdens en na oncologische behandelingen. Tinne Roodhooft- Onco- diëtiste AZ Herentals Lies Schrauwen Onco diëtiste AZ Turnhout Dieetadvies tijdens en na oncologische behandelingen Tinne Roodhooft- Onco- diëtiste AZ Herentals Lies Schrauwen Onco diëtiste AZ Turnhout Overzicht Taak oncodiëtiste Ondervoeding bij kanker Voedingsadvies

Nadere informatie

Elke patiënt heeft iedere dag recht op lekker eten en drinken dat bijdraagt aan het welbevinden en het herstel aantoonbaar bevordert.

Elke patiënt heeft iedere dag recht op lekker eten en drinken dat bijdraagt aan het welbevinden en het herstel aantoonbaar bevordert. DEEL 1 Missie Elke patiënt heeft iedere dag recht op lekker eten en drinken dat bijdraagt aan het welbevinden en het herstel aantoonbaar bevordert. FoodforCare maakt dit mogelijk door dagverse hoogwaardige

Nadere informatie

Ondervoeding in MCA tot mca.nl

Ondervoeding in MCA tot mca.nl Ondervoeding in MCA tot 2015 mca.nl Ondervoeding in het Medisch Centrum Alkmaar van tot In het MCA wordt sinds gescreend op ondervoeding met de Short Nutritional Assessment Questionnaire (SNAQ). Deze screening

Nadere informatie

Home TPN bij de oncologische patiënt. Dreesen Mira UZ Leuven, apotheek

Home TPN bij de oncologische patiënt. Dreesen Mira UZ Leuven, apotheek Home TPN bij de oncologische patiënt Dreesen Mira UZ Leuven, apotheek Inhoudsopgave Starten met home TPN bij maligne patiënt Ontslagprocedure Opvolging in praktijk Home TPN bij maligne patiënten Opstart

Nadere informatie

Cater with Care. Nancy Janssen diëtist Ziekenhuis Gelderse Vallei

Cater with Care. Nancy Janssen diëtist Ziekenhuis Gelderse Vallei Cater with Care Nancy Janssen diëtist Ziekenhuis Gelderse Vallei Cater with Care Samenwerking waarin zorg-en kennisinstellingen met het bedrijfsleven werken aan lekkere en effectieve voeding die bijdraagt

Nadere informatie

Definities, diagnostiek, prevalentie en determinanten van ondervoeding bij ouderen

Definities, diagnostiek, prevalentie en determinanten van ondervoeding bij ouderen Definities, diagnostiek, prevalentie en determinanten van ondervoeding bij ouderen Prof. dr. Dimitri Beeckman Verplegingswetenschap en Vroedkunde Universiteit Gent SYMPOSIUM Ondervoeding bij hulpbehoevende

Nadere informatie

Kanker cachexie. een multifactorieel syndroom dat een multidisciplinaire aanpak vereist

Kanker cachexie. een multifactorieel syndroom dat een multidisciplinaire aanpak vereist Kanker cachexie een multifactorieel syndroom dat een multidisciplinaire aanpak vereist Milou Beelen Sportarts MUMC+/oncologische revalidatie Arts-onderzoeker Humane Biologie/NUTRIM Disclosure (potentiële)

Nadere informatie

Selectie van oudere patiënten opgenomen in het ziekenhuis met risico op functieverlies

Selectie van oudere patiënten opgenomen in het ziekenhuis met risico op functieverlies Selectie van oudere patiënten opgenomen in het ziekenhuis met risico op functieverlies Dr. Jita Hoogerduijn Kenniscentrum Innovatie van Zorgverlening Hogeschool Utrecht Jita.hoogerduijn@hu.nl Mw Anna Smit

Nadere informatie

Goede zorg proef je! Aanpak van ondervoeding door innovaties in maaltijdvoorziening en menu. 18 maart 2015, Dr. Nicole de Roos

Goede zorg proef je! Aanpak van ondervoeding door innovaties in maaltijdvoorziening en menu. 18 maart 2015, Dr. Nicole de Roos Goede zorg proef je! Aanpak van ondervoeding door innovaties in maaltijdvoorziening en menu 18 maart 2015, Dr. Nicole de Roos Ondervoeding: niet altijd zichtbaar, wel meetbaar Gewichtsverlies Minder eetlust

Nadere informatie

12 e Post O.N.S. Meeting. Carolien Burghout Verpleegkundig specialist Jeroen Bosch Ziekenhuis

12 e Post O.N.S. Meeting. Carolien Burghout Verpleegkundig specialist Jeroen Bosch Ziekenhuis 12 e Post O.N.S. Meeting Carolien Burghout Verpleegkundig specialist Jeroen Bosch Ziekenhuis Screening for distress The Sixth Vital Sign Doelen De toehoorder: 1. heeft achtergrondkennis over distress en

Nadere informatie

Gezonde voeding voor Rotterdamse ouderen

Gezonde voeding voor Rotterdamse ouderen Gezonde voeding voor Rotterdamse ouderen Canan Ziylan Onderzoeker Kenniscentrum Zorginnovatie Docent HBO Verpleegkunde Evelyne Meynen Beleidsadviseur Publieke Gezondheid, Welzijn en Zorg Festival Rotterdam

Nadere informatie

Proeftuinen GRZ. Antoinette Bolscher Hannie Fonk procesbegeleiders proeftuinen GRZ. 8 september 2011

Proeftuinen GRZ. Antoinette Bolscher Hannie Fonk procesbegeleiders proeftuinen GRZ. 8 september 2011 Proeftuinen GRZ Antoinette Bolscher Hannie Fonk procesbegeleiders proeftuinen GRZ 8 september 2011 Inhoud presentatie Proeftuinen GRZ Waarom PT-GRZ Doelgroepen Resultaten meten Ketenzorg, zorgpaden Fasen

Nadere informatie

Ondervoeding,wat doen we eraan

Ondervoeding,wat doen we eraan Ondervoeding,wat doen we eraan Diëtetiek Beter voor elkaar 2 Ondervoeding, wat doen we eraan in het Ikazia Ziekenhuis? Bij het horen van ondervoeding zullen veel mensen denken aan ontwikkelingslanden.

Nadere informatie

Rust roest, bewegen voor gezonder leven! Wat betekent dat voor de zorg aan ouderen? Dr Jita Hoogerduijn

Rust roest, bewegen voor gezonder leven! Wat betekent dat voor de zorg aan ouderen? Dr Jita Hoogerduijn Rust roest, bewegen voor gezonder leven! Wat betekent dat voor de zorg aan ouderen? Dr Jita Hoogerduijn Bewegen: de geest! Bewegen: het lichaam! 1: De enige zekerheid in ons beroep is de constante verandering

Nadere informatie

ICHOM en het belang voor de patiënt

ICHOM en het belang voor de patiënt DE PATIENT CENTRAAL Maarten de Wit Lent 12 oktober 2017 ICHOM en het belang voor de patiënt T2T Overarching principle B. The primary goal of treating patients with rheumatoid arthritis is to maximize long-term

Nadere informatie

IC Nazorg pilot. Ilse van Beusekom

IC Nazorg pilot. Ilse van Beusekom IC Nazorg pilot Ilse van Beusekom i.vanbeusekom@amc.uva.nl 06-12-2016 Op de inhoud van deze presentatie berust een intellectueel eigendomsrecht van de makers ervan. Niets mag door derden worden gebruikt

Nadere informatie

De screening en (dieet)behandeling van ondervoeding in het Diakonessenhuis Utrecht/Zeist

De screening en (dieet)behandeling van ondervoeding in het Diakonessenhuis Utrecht/Zeist De screening en (dieet)behandeling van ondervoeding in het Diakonessenhuis Utrecht/Zeist Een analyse van de screening en (dieet)behandeling van ondervoeding in het Diakonessenhuis Utrecht/Zeist, het schrijven

Nadere informatie

Op weg naar herstel Consensus over een zorgpad geriatrische revalidatiezorg: een Delphi studie Irma Everink & Jolanda van Haastregt

Op weg naar herstel Consensus over een zorgpad geriatrische revalidatiezorg: een Delphi studie Irma Everink & Jolanda van Haastregt Op weg naar herstel Consensus over een zorgpad geriatrische revalidatiezorg: een Delphi studie Irma Everink & Jolanda van Haastregt 12-02-2016 Health Services Research Focusing on Chronic Care and Ageing

Nadere informatie

Vergelijking van ESPEN voedingsrichtlijnen voor patiënten met kanker met aanbevelingen uit het Handboek Voeding bij Kanker

Vergelijking van ESPEN voedingsrichtlijnen voor patiënten met kanker met aanbevelingen uit het Handboek Voeding bij Kanker Vergelijking van ESPEN voedingsrichtlijnen voor patiënten met kanker met aanbevelingen uit het Handboek Voeding bij Kanker Recent zijn zowel de Europese ESPEN-richtlijnen voeding bij patiënten met kanker

Nadere informatie

Voeding: een onderdeel bij de oncologische behandeling. Paulien Voogt Verpleegkundig specialist intensieve zorg voedingszorg

Voeding: een onderdeel bij de oncologische behandeling. Paulien Voogt Verpleegkundig specialist intensieve zorg voedingszorg Voeding: een onderdeel bij de oncologische behandeling Paulien Voogt Verpleegkundig specialist intensieve zorg voedingszorg Onderwerpen Kort voorstel Waarom voeding een onderdeel is van je oncologische

Nadere informatie

Geriatrisch assessment: altijd en bij iedereen?

Geriatrisch assessment: altijd en bij iedereen? Geriatrisch assessment: altijd en bij iedereen? Bianca Buurman, RN, PhD Afdeling ouderengeneeskunde AMC Amsterdam Levensverwachting en beperkingen in functioneren Van huidige generatie: 50 % nog in leven

Nadere informatie

Wat betekent ondervoeding?

Wat betekent ondervoeding? Wat betekent ondervoeding? Wat u moet weten Ondervoeding is een veelvoorkomend fenomeen, maar wordt nochtans vaak over het hoofd gezien, vooral bij ouderen. Het kan in de thuissituatie voorkomen, maar

Nadere informatie

Obesitas bij ortopedische ingrepen: challenge of contra-indicatie? Co-assistent: Philippe Leire Promotor: Dr. A. Kumar

Obesitas bij ortopedische ingrepen: challenge of contra-indicatie? Co-assistent: Philippe Leire Promotor: Dr. A. Kumar Obesitas bij ortopedische ingrepen: challenge of contra-indicatie? Co-assistent: Philippe Leire Promotor: Dr. A. Kumar Kaart toenemende demografie obesitas The influence of obesity on total joint arthroplasty.

Nadere informatie

Better in, better out, goede voeding voor en na een operatie bij ouderen. zaterdag 15 maart 2014, Marion Theuws

Better in, better out, goede voeding voor en na een operatie bij ouderen. zaterdag 15 maart 2014, Marion Theuws Better in, better out, goede voeding voor en na een operatie bij ouderen zaterdag 15 maart 2014, Marion Theuws Wie werkt er samen met een diëtist? Wie houdt rekening met voeding bij de behandeling? Slaat

Nadere informatie

WELKOM! 1 vrijdag 7 oktober 2016

WELKOM! 1 vrijdag 7 oktober 2016 WELKOM! 1 Programma 18.00 Voeding op leeftijd Aspecten van voeding en metabolisme op oudere leeftijd Ingrid Gisbertz, MDL arts voedingsteam 18.20 Als gewoon eten niet meer lukt; indicaties en procedure

Nadere informatie