Handreiking. Risico op ondervoeding
|
|
- Sylvia Dekker
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Handreiking Risico op ondervoeding
2 Handreiking Risico op ondervoeding Doelgroep Ouderen met: - Aanwijzingen voor (risico op) ondervoeding. ¹ - Risicofactoren voor ondervoeding: Multimorbiditeit. ¹ ² Polyfarmacie. ¹ ² Lichamelijke beperkingen. ¹ Psychosociale problematiek, tekort aan zelfzorg/ verwaarlozing ¹, life event * expert. Recent ontslag uit het ziekenhuis. ¹ Toekomstige ¹ ² of recente operatie. ¹ ² ³ Niet-passende gebitsprothese, kauw- of slikproblemen ¹ ⁴ of een slecht gebit. ² Alcohol- of drugsmisbruik. ¹ Diagnostiek Wie: De huisarts, de POH/ wijkverpleegkundige ¹ ² (zorgcoördinator) Vraag naar/beoordeel: - Onbedoeld gewichtsverlies in de afgelopen maand en in het afgelopen half jaar. ¹ ³ - Wijziging in en/of problemen met voedselinname. ¹ ³ - Braken of diarree. ¹ ³ - Mond- en gebitsproblemen. ³ - Slikstoornissen. ¹ ³ - Voorgeschiedenis. ³ - Sociale anamnese: armoede, sociale isolatie, afgenomen mobiliteit ³, ontbreken van (mantel-)zorgers. ¹ ³ - Bijdragende comorbiditeit (COPD, CVA, decubitus, dementie, depressie, hartfalen, inflammatoire darmziekten, maligniteiten, reumatoide artritis). ¹ ² ³ ⁴ - Bijdragende medicatie: digoxine, diuretica, laxantia. ⁷ Lichamelijk onderzoek: - Signalen van ondervoeding: ingevallen gelaat, afgenomen spiermassa- of kracht, apathie, ontbreken van belangstelling voor de omgeving. ¹ - Gewicht, lengte, percentage gewichtsverlies, BMI. ¹ ⁴ (Weeg minimaal 1 keer per 6 maanden, hoog risico patiënten 1 keer per week). * Expert - Mondholte, tanden/ gebitsprothese. ² - Gericht lichamelijk onderzoek op indicatie. - Cave oedeem welk de signalen van ondervoeding maskeert. ¹ ² - Dehydratie. * Expert Aanvullend onderzoek: - Short Nutritional Assessment Questionnaire voor mensen van 65 jaar en ouder (SNAQ⁶⁵+). ¹ ² (Bijlage 1) Ook door wijkverpleegkundige/ouderenadviseur te gebruiken. - Gericht laboratoriumonderzoek op indicatie: Hb, Fe en elektrolyten. * Expert
3 Evaluatie Stel de diagnose: Ondervoeding bij 1 of meer van de onderstaande criteria: - > 5 % gewichtsverlies in de laatste maand. ¹ ² ³ - > 10% gewichtsverlies in de afgelopen 6 maand. ¹ ² ³ ⁴ - BMI < 20 ¹ ² bij ouderen >65 jaar 1 of BMI < 21 bij COPD-patiënten ¹ Risico op ondervoeding bij 1 of meer van de onderstaande criteria: - Gewichtsverlies tussen 5 en 10% in het afgelopen half jaar. ¹ - 3 dagen (vrijwel) niet gegeten hebben. ¹ - 1 week < normaal gegeten. ¹ (Ter ondersteuning van de diagnosen: SNAQ⁶⁵+). ¹ ² Begeleiding Huisarts: - Voorlichting over ondervoeding, consequenties van ondervoeding, noodzaak van adequate voeding en beweging tijdens ziekte/operaties/rondom ziekenhuisopnames. ¹, eventueel de twee NHG-patiëntenbrieven Ondervoeding ¹ - Motivering tot behandeling. ¹ - Algemene adviezen voor eiwit- en energieverrijkte voeding en tussenmaaltijden. ¹ - Evaluatie voedingsbehandelplan. ¹ POH en wijkverpleegkundige: - Motivering tot behandeling. ¹ - Signaleren van (risicofactoren op) ondervoeding. ¹ (voornamelijk wijkverpleegkundige * expert ). - Monitoren vocht- en voedselinname en lichaamsgewicht. ¹ ³ - Ondersteuning bij uitvoeren van het door de diëtist opgestelde voedingsbehandelplan. ¹ ³ - Begeleiding bij en zo nodig bieden van hulp bij zelfzorg. - Begeleiding bij sondevoeding in de thuissituatie. * expert Ouderenadviseur: - Informeren over mogelijkheden tot hulp bij boodschappen doen, maaltijden bereiden(boodschappenbezorgservice, tafeltje dekje ), gezelschap houden bij de maaltijd ( ambiance ) vrijwilligersdiensten - Informeren over mogelijkheden tot vervoer (buskaart, taxi, vrijwilligersvervoer) - Signaleren van ondervoeding (kan rol zijn voor ouderenadviseur wanneer deze reeds in beeld is) - Signalering woonomgeving, isolement, activering Behandeling Patiënt met risico op ondervoeding: - Wie: Huisarts, POH/wijkverpleegkundige ¹ - Wat: Algemene voedingsadviezen ( eiwit- en energieverrijkt, tussenmaaltijden) ¹ ², maandelijks wegen, monitoring voedselintake en gewicht, behandeling onderliggende factoren. 1 ² Eventueel dieetvoeding als aanvulling voorschrijven. Eventueel consult bij diëtist. ¹
4 Patiënt met ondervoeding: Bij start behandeling let op refeeding syndroom, bij ernstig gewichtsverlies en minimale voedselintake in de afgelopen week: hypofosfatemie, hypokaliemie, hypomagnesiemie, Verwijzing naar tweede lijn vereist! ¹ Huisarts: - Algemene adviezen voor eiwit- en energieverrijkte voeding en tussenmaaltijden. ¹ - Verwijzing naar diëtist ¹ POH/ wijkverpleegkundige: - Wekelijks wegen - Eventueel aanvraag voor verrijkte voeding bij zorgverzekeraar in overleg met diëtist. * expert Monitoring/evaluatie van gewicht, intake, effect van het voedingsplan Maak onderling (huisarts en diëtist) goede afspraken over wie verantwoordelijk is voor de monitoring en evaluatie! - 100% inname van voedingsbehoefte: Patiënt houdt zelf inname en gewicht bij. Binnen 10 werkdagen (telefonische) evaluatie. ² % inname van voedingsbehoefte: Evaluatie binnen 10 werkdagen. Continueren van voedingsbehandelplan of aanvullen met drinkvoeding. ² % inname van voedingsbehoefte: Evaluatie binnen 5 werkdagen. Continueren van voedingsbehandelplan of aanvullen overgaan op sondevoeding. ² - <50% inname van voedingsbehoefte: Evaluatie binnen 2 werkdagen. Continueren van voedingsbehandelplan of overgaan op volledige sondevoeding of orale voeding (drinkvoeding). ² Consultatie/verwijzing Diëtist: Verwijs altijd bij (risico op) ondervoeding ¹ - Diëtistische diagnose stellen/bepalen voedingstoestand/bepalen risico op ondervoeding. ¹ ² ³ - Voedingsbehoefte bepalen, behandelplan opstellen en behandelmonitoringsplan opstellen en goede afspraken over verantwoordelijkheden hierin maken met huisarts/wijkverpleegkundigen. ² ³ - 100% inname van voedingsbehoefte: Energie- en eiwitrijke voeding en eventueel drinkvoeding. ² % inname van voedingsbehoefte: Energie- en eiwitrijke voeding en eventueel drinkvoeding. ² % inname van voedingsbehoefte: Energie- en eiwitrijke voeding aangevuld met drinkvoeding en/of sondevoeding. ² - <50% inname van voedingsbehoefte: Energie- en eiwitrijke voeding aangevuld met sondevoeding of volledige sondevoeding. ² - Begeleiding bij sondevoeding in de thuissituatie. Logopedist: Bij vermoeden op slikstoornissen als oorzakelijke of bijdragende factor ³ - Directe logopedische behandeling of indirecte beïnvloeding van het slikken. ³ - Adviseren van veilige consistentie. ³
5 Tandarts: Bij vermoeden dat toestand van de mondholte, gebit of gebitsprothese de oorzaak is van of bijdraagt aan de voedingsproblemen. ³ Specialist ouderengeneeskunde/ klinisch geriater/ internist met geriatrische kennis: - Bij noodzaak tot klinische behandeling van de ondervoeding, voor het opstarten van sondevoeding, in geval van bijkomende comorbiditeit waardoor thuisbehandeling niet goed mogelijk is. SOG kan beoordelen of behandeling in een verpleeghuis wel mogelijk is. - Eventueel evaluatie medicatie. *expert - Eventueel behandeling van depressieve stoornis en interventie bij aanverwante psychosociale problematiek. *expert Literatuur 1. Mensink PAJS, De Bont MAT, Remijnse-Meester TA, Kattemölle-van den Berg S, Liefaard AHB,Meijers JMM, Van Binsbergen JJ, Van Wayenburg CAM, Vriezen JA. Landelijke Eerstelijns Samenwerkings Afspraak Ondervoeding. Huisarts Wet 2010;53(7):S Stuurgroep Ondervoeding. Richtlijn Ondervoeding: Screening en behandeling van ondervoeding Arcares, AVVV, Koksgilde, LOC, Nieuwe Unie 91, NVD, NVE, NVLF, NVVA, VHVG. Multidisciplinaire richtlijn vocht- en voedselvoorziening voor verpleeghuisgeïndiceerden Pirlich M, Lochs H. Nutrition in the elderly. Best Pract Res Clin Gastroenterol Dec;15(6): Bulent Saka, Omer Kaya, Gulistan Bahat Ozturk, Nilgun Erten, M. Akif Karan. Malnutrition in the elderly and its relationship with other geriatric syndromes. Istanbul University, Istanbul Faculty of Medicine, Department of Internal Medicine, Millet Cad., Capa, Fatih, Istanbul 34093, Turkey.
6 BIJLAGE 1: Short Nutritional Assessment Questionnaire voor mensen van 65 jaar en ouder (SNAQ⁶⁵+)
7 Colofon Handreiking Ondervoeding is een uitgave van 100. Uw welzijns- en zorgnetwerk. T (024) Info@netwerk100.nl Auteur Franca Ruikes, huisarts / onderzoeker September 2011 UMC St Radboud Nijmegen
Toolkit Ondervoeding
Doel Het vaststellen van (risico op) ondervoeding. Het aanbieden van de juiste interventies ter preventie of behandeling van ondervoeding. Achtergrond Definitie Ondervoeding is een voedingstoestand, waarbij
Vroege herkenning en behandeling van ondervoeding in Nederlandse Verpleegen Verzorgingshuizen ACHTERGRONDINFORMATIE
Vroege herkenning en behandeling van ondervoeding in Nederlandse Verpleegen Verzorgingshuizen ACHTERGRONDINFORMATIE December 2008 INLEIDING Uit de LPZ meting van 2007 blijkt dat in verpleeg- en verzorgingshuizen
Vroege herkenning en behandeling van ondervoeding in het ziekenhuis
Vroege herkenning en behandeling van ondervoeding in het ziekenhuis Uitgangspunten: Vroege herkenning: - binnen 24 uur na opname - hoogrisicopatiënten tijdens polikliniekbezoek Snelle en optimale behandeling
Ondervoeding bij ouderen
Ondervoeding bij ouderen Caroline Boomkamp Klinisch geriater Bernhoven Inhoud Definities Screening en assessment Prevalentie Oorzaken Gevolgen Behandeling van ondervoeding Definitie geriatrische patiënt
222 - Hoofdproces zorgpad ondervoeding eerstelijn (versie: 2) Processchema. Schema 1: Pagina-1. Pagina 1 van 6
Processchema Schema 1: Pagina-1 Pagina 1 van 6 START Patiënt meldt zich bij eerste lijn De huisarts / POH / assistente / wijkverpleegkundige screent risicopatiënten op ondervoeding met de MUST of de SNAQ.
Better in, better out, goede voeding voor en na een operatie bij ouderen. zaterdag 15 maart 2014, Marion Theuws
Better in, better out, goede voeding voor en na een operatie bij ouderen zaterdag 15 maart 2014, Marion Theuws Wie werkt er samen met een diëtist? Wie houdt rekening met voeding bij de behandeling? Slaat
Signalering van ondervoeding in de eerstelijnszorg en thuiszorg
Signalering van ondervoeding in de eerstelijnszorg en thuiszorg 1. Achtergrond Ziektegerelateerde ondervoeding komt voor in alle sectoren van de gezondheidszorg en heeft grote gevolgen voor een patiënt.
Het Refeeding Syndroom
Het Refeeding Syndroom Presentatie t.b.v. symposium Voeding op leeftijd Neeltje Nabuurs, diëtist 29 september 2016 Waarom? 14-15% ondervoed op 1 e opnamedag (meting NPOZ 2015) Refeeding kan fatale gevolgen
Screening en behandeling van ondervoeding: een MUST voor verpleegkundigen
Screening en behandeling van ondervoeding: een MUST voor verpleegkundigen Renaldo Secchi 3 juni 2010 Inhoud Introductie Wat is ondervoeding? Gevolgen van ondervoeding? Prevalentie van ondervoeding Voeding
Dieetadvies tijdens en na oncologische behandelingen. Tinne Roodhooft- Onco- diëtiste AZ Herentals Lies Schrauwen Onco diëtiste AZ Turnhout
Dieetadvies tijdens en na oncologische behandelingen Tinne Roodhooft- Onco- diëtiste AZ Herentals Lies Schrauwen Onco diëtiste AZ Turnhout Overzicht Taak oncodiëtiste Ondervoeding bij kanker Voedingsadvies
Workshop Ondervoeding
Workshop Ondervoeding Voedingsadviezen bij kanker Inge Cantatore 13-10-2016 Inhoud programma LESA Landelijke eerstelijns samenwerking afspraken Wanneer ben je ondervoed? Soorten ondervoeding Screenen op
Nascholingsmateriaal bij Landelijke Samenwerkings Afspraak Ondervoeding Versie 8 augustus 2010 Louwrens Boomsma, NHG
Nascholingsmateriaal bij Landelijke Samenwerkings Afspraak Ondervoeding Versie 8 augustus 2010 Louwrens Boomsma, NHG Module 1 Inleiding en programma Inleiding Bij het maken van scholingsmateriaal gaan
Voeding & Dementie. Inge Cantatore, zelfstandig gevestigd dietist
Voeding & Dementie Inge Cantatore, zelfstandig gevestigd dietist Inhoud programma Voeding bij dementerende ouderen Ondervoeding Wanneer ben je ondervoed? Prevalentie ondervoeding Screenen/Diagnostiek Wat
Voedingskundige ondersteuning bij ALS
Voedingskundige ondersteuning bij ALS Post-HBO cursus Voeding bij Spierziekten 4 juni 2009 Nicole Broekman-Peters, diëtist UMCU en De Hoogstraat Contact: n.broekman-peters@umcutrecht.nl Inhoud Diëtistisch/methodisch
ROL VAN DE DIËTISTE IN HET ONCOLOGISCH PROCES. Gebracht door Nadieh Verhoest
ROL VAN DE DIËTISTE IN HET ONCOLOGISCH PROCES Gebracht door Nadieh Verhoest Programma Nationaal kankerplan Kankercachexie Voedingsplan bij cachexie Andere voedingsrichtlijnen Nationaal kankerplan L. Onkelinx
Vroege herkenning en behandeling van ondervoeding
B E S C H O U W I N G Vroege herkenning en behandeling van ondervoeding Anja Evers, Hinke Kruizenga en Janneke Schilp De kern Ook in de eerste lijn komt ondervoeding vaak voor. SNAQ 65+ (Short Nutritional
Dienst geriatrie Gevecht tegen ondervoeding. Informatiebrochure voor de patiënt en de familie
Dienst geriatrie Gevecht tegen ondervoeding Informatiebrochure voor de patiënt en de familie INLEIDING Met ouder worden veranderen uw dagelijkse activiteiten en gewoonten. Het is niet altijd eenvoudig
Kwetsbaarheid bij ouderen is een proces van het opeenstapelen van lichamelijke, psychische en/of sociale tekorten in het functioneren dat de kans
1 Kwetsbaarheid bij ouderen is een proces van het opeenstapelen van lichamelijke, psychische en/of sociale tekorten in het functioneren dat de kans vergoot op negatieve gezondheidsuitkomsten (functiebeperkingen,opname
HANDREIKING VOOR CLIËNTENRADEN behorend bij de Multidisciplinaire richtlijn verantwoorde vochten voedselvoorziening voor verpleeghuisgeïndiceerden 1
HANDREIKING VOOR CLIËNTENRADEN behorend bij de Multidisciplinaire richtlijn verantwoorde vochten voedselvoorziening voor verpleeghuisgeïndiceerden 1 Voorwoord: Deze handreiking is geschreven als leeswijzer
Voeding bij kanker. Elles Steenhagen, diëtist Oncologische Gastro-Intestinale Chirurgie
Voeding bij kanker Elles Steenhagen, diëtist Oncologische Gastro-Intestinale Chirurgie e.steenhagen@umcutrecht.nl Doel van de presentatie Kennis van (onder)voeding bij kanker tijdens en na de behandeling
Voeding: een onderdeel bij de oncologische behandeling. Paulien Voogt Verpleegkundig specialist intensieve zorg voedingszorg
Voeding: een onderdeel bij de oncologische behandeling Paulien Voogt Verpleegkundig specialist intensieve zorg voedingszorg Onderwerpen Kort voorstel Waarom voeding een onderdeel is van je oncologische
HHS Workshop Ondervoeding en chronische nierschade. Verminderen Chronische Nierschade. Leerdoelen
8-0-00 Workshop Ondervoeding en chronische nierschade Verminderen Chronische Nierschade Hans van Overbeeke, specialist ouderengeneeskunde Maria Lutke Schipholt Pouderoijen, dietiste Ton v.d. Maas, internist-nefroloog
Ouderen en ondervoeding
Ouderen en ondervoeding Rens Henquet, Kaderarts ouderengeneeskunde Angela van Liempd, Huisarts/medisch directeur RCH Ellen Mathijssen, Diëtist De Wever Inleiding Casus Ondervoeding in de huisartsen praktijk,
MEER AANDACHT VOOR ONDERVOEDING Marian de van der Schueren DGO, 5 oktober 2018
MEER AANDACHT VOOR ONDERVOEDING Marian de van der Schueren DGO, 5 oktober 2018 Context en enquete Gezond eten met ouderen Enquete DGO leden (n=109) Vervolgstappen, wat gaan we zelf doen? Taskforce Gezond
Voedingsmanagement in de Psychiatrie
Voedingsmanagement in de Psychiatrie Anneke van Hellemond, diëtist Anneke Wijtsma, diëtist 1 Inhoud presentatie Voedingsproblemen Overgewicht Metabool syndroom Verwijzen naar gespecialiseerd diëtist Behandelwijze
Fasen zorgpad. Verwijzing / screening Diagnose Behandeling: eventueel nader uit te splitsen Nazorg, follow up Terminale fase. 1
Fasen zorgpad Verwijzing / screening Diagnose : eventueel nader uit te splitsen Nazorg, follow up Terminale fase 1 www.raedelijn.nl 7-9-2017 Zorgpad: screening en diagnose U komt bij arts, verpleegkundige
Themabijeenkomst: Welke waarde voegt u toe aan kwetsbare ouderen in Ommoord? 13 november 2018
Themabijeenkomst: Welke waarde voegt u toe aan kwetsbare ouderen in Ommoord? 13 november 2018 Hoe ziet de avond er uit? Kennis en inzicht meegeven over de problematiek van ondervoeding Gezamenlijk aan
Ziek zijn en voeding Informatie voor de ondervoede patiënt met een natrium- en/of vochtbeperkt dieet
Ziek zijn en voeding Informatie voor de ondervoede patiënt met een natrium- en/of vochtbeperkt dieet Deze folder is bedoeld voor patiënten met een natrium en/of vochtbeperkt dieet waarbij ondervoeding
Risico op ondervoeding bij ziekte tijdens opname
DIETETIEK Risico op ondervoeding bij ziekte tijdens opname Deze folder is voor u en uw familieleden bestemd, omdat bij u (risico op) ondervoeding is geconstateerd. In deze folder is te lezen wat ondervoeding
Aanpak van ondervoeding bij kanker: screening, sonde- en bijvoeding. Sanne Mouha Competentiecentrum klinische voeding
Aanpak van ondervoeding bij kanker: screening, sonde- en bijvoeding Sanne Mouha Competentiecentrum klinische voeding Inhoud Inleiding Screening Aanpak na screening Energie-en eiwitrijke voeding Drinkvoeding
De NVD heet je van harte welkom bij deze sessie!
De NVD heet je van harte welkom bij deze sessie! Onderzoeksresultaten ondervoeding op de revalidatie afdeling in het verpleeghuis Judith van Zwienen Hoe is het allemaal begonnen Eerste DV&V award Aanleiding
27/09/2018. Casus. Impact van chirurgie. Impact van voeding. thv spijsverteringsstelsel postoperatief voedingsbeleid. anesthesie herstel
Ingrijpen op de foregut : wat als het begin van het eetkanaal verstoord wordt? Perspectief van de diëtist Floor Wynants - Eveline Vanhalewyck Competentiecentrum klinische voeding Voeding Chirurgie Impact
11/6/2006. Oorzaken. Screening in de Geriatrie. Ondervoeding is frequent. Dienst BMI Albumine <3.5 g% Prof Dr M.Vandewoude G 15-40 16-60
11/6/006 Screening in de Geriatrie Prof Dr M.Vandewoude Universitair Centrum Geriatrie Ondervoeding is frequent Dienst BMI Albumine
Diëtetiek. Ondervoeding, wat doen we eraan. Afdeling: Onderwerp:
Afdeling: Onderwerp: Diëtetiek 1 in het Ikazia Ziekenhuis? Bij het horen van ondervoeding zullen veel mensen denken aan ontwikkelingslanden. Toch komt ondervoeding ook in het welvarende Nederland voor
Handreiking. Dementie
Handreiking Dementie Handreiking Dementie Doelgroep Ouderen met (een verdenking op) geheugen en overige cognitieve stoornissen die van invloed zijn op het dagelijkse leven. Diagnostiek (huisarts, wijkverpleegkundige)
Ondervoeding, wat doen we eraan Diëtetiek
Ondervoeding, wat doen we eraan Diëtetiek Beter voor elkaar 2 Ondervoeding, wat doen we eraan in het Ikazia Ziekenhuis? Bij het horen van ondervoeding zullen veel mensen denken aan ontwikkelingslanden.
Afasie. Doel voorlichting. Voorbeeld 2. Voorbeeld 1. Inhoud 9-10-2013. Voorlichting RST Zorgverleners. Spraak- en taalproblemen bij ouderen
Voorlichting RST Zorgverleners Inhoud Spraak- en taalproblemen bij ouderen Afasie Dysartrie Verbale apraxie Dysfagie Datum, Instelling Plaats Door Baukje Dijk, logopedist Doel voorlichting Na deze bijeenkomst
Ziek zijn en voeding. Informatie voor de ondervoede patiënt
Ziek zijn en voeding Informatie voor de ondervoede patiënt Deze folder is bedoeld voor patiënten en familieleden van patiënten waarbij ondervoeding is geconstateerd. Het doel is u schriftelijk te informeren
Screening en behandeling van ondervoeding
Richtlijn Screening en behandeling van ondervoeding Versie juni 2011 Redactieraad: Cora Jonkers Schuitema, diëtist voedingsteam AMC, Amsterdam Mariël Klos, voedingsverpleegkundige Gelre ziekenhuizen, Apeldoorn
De ziekte van Parkinson Wat kan Amaris Theodotion u bieden?
De ziekte van Parkinson Wat kan Amaris Theodotion u bieden? Informatie voor cliënten, patiënten, familieleden en mantelzorgers WAT KAN DE PARKINSON PROJECTGROEP (PPG) VOOR U ALS PARKINSON-PATIËNTEN BETEKENEN?
Annevillegroep, project Eten en Drinken Werkgroep 8: medische drinkvoeding en sondevoeding
Annevillegroep, project Eten en Drinken Werkgroep 8: medische drinkvoeding en sondevoeding Werkgroepleden: Anita Ripmeester, diëtist Zorgcentrum Elisabeth Lenie van Moorsel, diëtist Thuiszorg Breda Tineke
oncologiepatiënt Screening en diagnose Behandeling ondervoeding Nazorg, follow up Comfortvoeding / als de ziekte niet meer behandeld wordt
Screening en diagnose ondervoeding Nazorg, follow up Comfortvoeding / als de ziekte niet meer behandeld wordt Contactpersoon Zorgpad: m.debruin-3@umcutrecht.nl 1 www.raedelijn.nl : S creening U komt bij
Gezonde voeding voor Rotterdamse ouderen
Gezonde voeding voor Rotterdamse ouderen Canan Ziylan Onderzoeker Kenniscentrum Zorginnovatie Docent HBO Verpleegkunde Evelyne Meynen Beleidsadviseur Publieke Gezondheid, Welzijn en Zorg Festival Rotterdam
Het stappenplan. Gewichtsverlies minder dan 4 kg 4 kg of meer. Bovenarmomtrek. Eetlust en functionaliteit. Behandelbeleid.
1 2 3 4 Gewichtsverlies minder dan 4 kg 4 kg of meer Bovenarmomtrek Eetlust en functionaliteit Behandelbeleid 25 cm of meer goede eetlust en/of functionaliteit niet ondervoed weinig eetlust én verminderde
Gewicht in kg. Lengte in m. 5 % gewichtsverlies binnen 1 maand
Bijlage 1 Samenwerkingsafspraken diëtisten binnen DBC COPD GHC 1. Criteria voor verwijzing naar diëtist Afspraken over diëtetiek welke gefinancierd worden binnen de DBC hebben alleen betrekking op dieetadvisering.
Ondervoeding,wat doen we eraan
Ondervoeding,wat doen we eraan Diëtetiek Beter voor elkaar 2 Ondervoeding, wat doen we eraan in het Ikazia Ziekenhuis? Bij het horen van ondervoeding zullen veel mensen denken aan ontwikkelingslanden.
Vluchteling en ondervoed
Vluchteling en ondervoed Herkennen en behandelen Marianne Zwolsman Dietist kindergeneeskunde UMCG Wat bespreken we Ondervoeding wereldwijd Vormen van malnutritie Vluchteling in Nederland Herkennen van
Multimorbiditeit bij de oudere patiënt. De grijze golf. Man, 80 jaar. Levensverwachting vanaf geboorte mannen vs vrouwen
Disclosure belangen spreker (potentiële) belangenverstrengeling Geen Multimorbiditeit bij de oudere patiënt Waar moet ik rekening mee houden en wat kan ik doen? Prof. dr. Marielle Emmelot-Vonk Voor bijeenkomst
Ambulant Geriatrisch Team. voor Diagnostiek en Consultatie
Ambulant Geriatrisch Team voor Diagnostiek en Consultatie AZG/28/0314 juli 2014 Ambulant Geriatrisch Team voor Diagnostiek en Consultatie In deze folder leest u alles over het Ambulant Geriatrisch Team
Ondervoeding. 1.1 Begrippen
1 Ondervoeding Wanneer is er sprake van ondervoeding? Welke soorten ondervoeding zijn er? En wat is eraan te doen? Voor een antwoord op deze en andere vragen volgt eerst een uiteenzetting van de diverse
Zorg om voeding bij dementie Droom en werkelijkheid. Monique Mertens Diëtist Orbis-thuis
Zorg om voeding bij dementie Droom en werkelijkheid Monique Mertens Diëtist Orbis-thuis 1 Zorg om voeding bij dementie Droom en werkelijkheid Veel voorkomende problemen Veranderingen in voeding Oorzaken
Casus: Echtpaar Derksen
Casus: Echtpaar Derksen 60 jaar getrouwd Hr. 89 jaar en mw. 87 jaar Wonen zelfstandig, zonder enige hulp Bij beiden enige co morbiditeit en medicatiegebruik VG dhr.: myocardinfarct en maculadegeneratie
Kennisclip Signaleren van ondervoeding bij dementie. Kathleen Paal, diëtist MoveDis, voedings- en bewegingspraktijk
Kennisclip Signaleren van ondervoeding bij dementie Kathleen Paal, diëtist MoveDis, voedings- en bewegingspraktijk Inhoud 1. Hoe vaak komt ondervoeding voor? 2. Oorzaken en gevolgen van ondervoeding 3.
12-10-2012. Voedingszorg rondom de COPD-patiënt. 2. In welke gold klasse valt mevrouw?
Voedingszorg rondom de COPD-patiënt Landelijk Diëtisten Netwerk COPD (LDN COPD) Gonnie Geraerts Heleen Froon Paula van Melick Anke Kalisvaart 1. Welke gegevens vraag je na en welke antropometrie voer je
Voedingszorg rondom de COPD-patiënt
Voedingszorg rondom de COPD-patiënt Landelijk Diëtisten Netwerk COPD (LDN COPD) Gonnie Geraerts Heleen Froon Paula van Melick Anke Kalisvaart 1. Welke gegevens vraag je na en welke antropometrie voer je
Voedingsbeleid in de thuiszorg. Noortje Segers, diëtiste VlaDiO, Wit-Gele Kruis van Antwerpen 7 november 2013
Voedingsbeleid in de thuiszorg Noortje Segers, diëtiste VlaDiO, Wit-Gele Kruis van Antwerpen 7 november 2013 OVERZICHT Inleiding Evolutie Voedings- en dieetdienst WGKA Wie doet wat Knelpunten Besluit 1.
De delirante patiënt van vergeetachtig tot verwardheid
De delirante patiënt van vergeetachtig tot verwardheid Marja Jellesma-Eggenkamp Klinische geriatrie Alysis 25 mei 2010 symposium Zevenaar 1 Kwetsbare ouderen inleiding >25% opgenomen patiënten 70+ 10-40%
Gezond gewicht. Wat kunt u er zelf aan doen? altijd dichtbij. Vraag ons gerust om advies.
Gezond gewicht Wat kunt u er zelf aan doen? Vraag ons gerust om advies altijd dichtbij www.alphega-apotheek.nl Gezond gewicht De meeste mensen willen graag een aantal kilo s afvallen. Maar is dat wel nodig?
Malnutritie. Screening en Behandeling. Bart Geurden, RN, PhD
Malnutritie Screening en Behandeling Bart Geurden, RN, PhD INHOUD 1. Inleiding en probleemstelling 2. Definitie van malnutritie 3. Komt dit vaak voor: prevalentie 4. Wat zijn oorzaken en gevolgen van malnutritie
Richtlijn bespreking Anorexie en gewichtsverlies
Richtlijn bespreking Anorexie en gewichtsverlies Louise van der Knaap Eric-Jan Wissink Michael van t Hoff Renske Boogaard www.netwerkpalliatievezorg.nl/rotterdam Indeling Welkom Inleiding richtlijn - Renske
Diëtisten. Deskundig in ouderenzorg
Diëtisten Deskundig in ouderenzorg Vragen over voeding of dieet? Voeding is een belangrijk onderdeel van het dagelijks leven. Wat en wanneer u eet en met wie, heeft invloed op hoe u zich voelt en hoe het
Paramedisch OnderzoekCentrum
Paramedische zorg per definitie multiprofessioneel maar hoe? Prof.dr. Rob A.B. Oostendorp Dr. Margreet Oerlemans Dr. Ria Nijhuis-van der Sanden UITGANGSPUNTEN Leerstoel Paramedische Wetenschappen 2000
Voedingbijhoofdhals-en slokdarmkanker: Wanneer aanvullende voeding opstarten?
Voedingbijhoofdhals-en slokdarmkanker: Wanneer aanvullende voeding opstarten? Peter Schepens Diëtist Oncologie AZ Sint-Lucas Brugge Inhoud 1. Belang van screening op de voedingstoestand van de patiënt
Kennis- en behandelcentrum
Kennis- en behandelcentrum Norschoten Klaverweide 1 3773 AW Barneveld T 0342-40 40 00 E info@norschoten.nl I www.norschoten.nl juni 2017 Algemeen De behandelaren van het kennis- en behandelcentrum behandelen
Ondervoeding, wat doen we eraan
Afdeling: Onderwerp: Diëtetiek Ondervoeding, wat doen we eraan 1 ? Bij het horen van ondervoeding zullen veel mensen denken aan ontwikkelingslanden. Toch komt ondervoeding ook in het welvarende Nederland
Ondervoeding bij kanker
Ondervoeding bij kanker Wat mag u verwachten van de zorg bij ondervoeding? Wat kunt u zelf doen om ondervoeding te voorkomen of tegen te gaan? Deze brochure is de patiëntenversie van de multidisciplinaire
Ondervoeding bij hulpbehoevende ouderen thuis en in een thuisvervangende omgeving
Ondervoeding bij hulpbehoevende ouderen thuis en in een thuisvervangende omgeving Screening, preventie en behandeling van ondervoeding bij ouderen: nut, bijwerkingen en kosten-efficiëntie Dr. Wim Janssens
De NVD heet je van harte welkom bij deze sessie!
De NVD heet je van harte welkom bij deze sessie! Uitgebreide antropometrie in de praktijk: meten is, goed kunnen adviseren in, weten wat te eten! Cora Jonkers Academisch Medisch Centrum Nutritional assessment
Module 4: Kwetsbare ouderen met complexe zorgsituatie
Module 4: Kwetsbare ouderen met complexe zorgsituatie In module 4 zijn zéér kwetsbare ouderen opgenomen waarbij het zorgprogramma in een aantal specifieke interventies voorziet. Deze module is onderverdeeld
SANDWICHSCHOLING COPD Goede COPD zorg: resultaat van goede samenwerking 28 juni Scharnierconsult. Uitgangspunt
SANDWICHSCHOLING COPD Goede COPD zorg: resultaat van goede samenwerking 28 juni 2012 Scharnierconsult, ziektelast en persoonlijk behandelplan Marion Teunissen en Rudy Bakker Werkgroep COPD Synchroon Scharnierconsult
Visie op Geriatrische Revalidatie in Groot Amsterdam. Notitie gemaakt voor platform Sigra GRZ. Versie 1.5
Visie op Geriatrische Revalidatie in Groot Amsterdam Notitie gemaakt voor platform Sigra GRZ Versie 1.5 Deze notitie heeft tot doel de transmurale visie op revalidatie te omschrijven aan de hand waarvan
Transmuraal Overleg Amsterdamse Diëtisten. 9 maart 2015 KICK-OFF
Transmuraal Overleg Amsterdamse Diëtisten 9 maart 2015 KICK-OFF Programma 16.10 16.25 17.00 17.30 18.15 18.35 18.45 19.30 20.00 Introductie TOAD Discussie in groepen TOAD en NVD: ja of nee Pauze Toolkit
(Mal)nutritie op geriatrische ziekenhuisdiensten van richtlijn tot inventarisatie
Symposium E=verpleegkunde 2 (Mal)nutritie op geriatrische ziekenhuisdiensten van richtlijn tot inventarisatie I.Bocquaert, A.Heyneman, M.Lardennois, K.Vanderwee, B.Folens T.Defloor & M.Gobert Manutritie
Symposium dementie Samen anders denken, èn doen!
Symposium dementie Samen anders denken, èn doen! 7 februari 2019 Workshop De rol van de specialist ouderengeneeskunde Bert van Essen, specialist ouderengeneeskunde, kaderarts specialist ouderengeneeskunde
Voorkomen van ondervoeding bij ouderen Een zorg voor ons allen
Voorkomen van ondervoeding bij ouderen Een zorg voor ons allen Dr. Canan Ziylan, voedingswetenschapper Onderzoeker Kenniscentrum Zorginnovatie Docent HBO Verpleegkunde Nursing Experience, Ede, 6/7 december
Student login: DDJVCRAI
https://socrative.com/ Student login: DDJVCRAI Malnutritie bij ouderen An Gers diëtiste, docent voeding Thomas More campus Turnhout Er zullen in België in 2050 drie keer meer tachtigjarigen zijn vergeleken
Lyan de Roos, SO Brabantzorg
Lyan de Roos, SO Brabantzorg Oorzaken van voedingsproblemen bij dementie Behandelmogelijkheden/interventies Ethische dilemma s bij dementie Wie hakt de knoop door bij meningsverschil? Mevrouw A is opgenomen
Expertiseteam Geriatrie Twente
Samen verbeteren we de ouderenzorg in Twente Expertiseteam Geriatrie Twente 28 februari 2017 Pilot Expertiseteam Geriatrie Twente - Aanleiding - Achtergrond - Doel Demografische ontwikkelingen Sterke eerste
Kennisclip Praktische tips voor goede voeding bij dementie. Kathleen Paal, diëtist MoveDis, voedings- en bewegingspraktijk
Kennisclip Praktische tips voor goede voeding bij dementie Kathleen Paal, diëtist MoveDis, voedings- en bewegingspraktijk Inhoud 1. Hoe vaak komt ondervoeding voor? 2. Oorzaken en gevolgen van ondervoeding
Dieet bij hartfalen. Een kwestie van smaak. Marjon Achterberg- Budding, diëtist 4 e Nationale Voedingscongres 8 februari 2011
Dieet bij hartfalen Een kwestie van smaak Marjon Achterberg- Budding, diëtist 4 e Nationale Voedingscongres 8 februari 2011 Wat komt aan de orde? Achtergronden bij de nieuwe Multidisciplinaire Richtlijn
6.3 Niet-medicamenteuze symptomatische behandeling: voedingsinterventies
588 589 590 591 592 593 594 595 596 597 598 599 600 601 602 603 604 605 606 607 608 609 610 611 612 613 614 615 616 617 618 619 620 621 622 623 624 625 626 627 628 629 630 631 632 633 634 635 636 6.3 Niet-medicamenteuze
Refeedingsyndroom in de Oncologie Marleen Ariëns en Esther Heijkoop Diëtisten
Refeedingsyndroom in de Oncologie Marleen Ariëns en Esther Heijkoop Diëtisten 2015 Agenda Historie Ondervoeding en oncologie Refeeding Casus tijdens de presentatie 1ste lijn Refeeding? Historie Belegeringen
Voeding voor gezondheidswinst
Voeding voor gezondheidswinst Voeding voor patiënten is méér dan nutriënten 2 feb 2017, Dr. Nicole de Roos Voedingsproblemen? Die gaan wel weer over... Voedingsproblemen? Die pakken we aan! We zijn meer
PATIËNTENINFORMATIE. LOGOPEDIE BIJ SLIKPROBLEMEN Dysfagie en Aerofagie
PATIËNTENINFORMATIE LOGOPEDIE BIJ SLIKPROBLEMEN Dysfagie en Aerofagie 2 LOGOPEDIE BIJ SLIKPROBLEMEN Dysfagie en Aerofagie Algemeen Door middel van deze informatiefolder wil Maasstad Ziekenhuis u informeren
Geriatrisch Support Team
Geriatrisch Support Team Wat is het Geriatrisch Support Team? In het AZ Sint-Lucas bestaat er een zorgprogramma voor de geriatrische patiënt. Dit zorgprogramma omvat een: raadpleging geriatrie erkende
19/10/2017. Overview. 1. Inleiding. 1. Inleiding 2. Zin en onzin van diëten 3. Voedingsinterventie 4. Casus Gust. Vele studies met zelfde besluit
Sarcopenie: In beweging Kathleen Gerits, diëtiste Competentiecentrum klinische voeding Overview 1. Inleiding 1. Inleiding Vele studies met zelfde besluit Beweging Voeding algemene richtlijnen: Adequate
Frailty en ondervoeding doet (veel) vallen
www.hhzhlier.be 1 h.-hartziekenhuis vzw Frailty en ondervoeding doet (veel) vallen Ann Gryp, Hoofdverpleegkundige geriatrie Frailty Frailty heeft te maken met kwetsbaarheid. Frailty zegt iets over de ernst
De rol van voeding bij darmkanker
De rol van voeding bij darmkanker Stefanie Mortier Oncologisch centrum 26 maart 2015 Inhoud 1. Oorzaken 2. Preventie 3. De nog niet behandelde patiënt 4. Radio- en chemotherapie 5. Chirurgie 6. Herstel,
Ondervoeding. Een aanpak waar we mee aankomen
Ondervoeding Een aanpak waar we mee aankomen 14 maart 2011 Programma Wat is ondervoeding? Behandeling door de diëtist Onze producten bij ondervoeding Wat is ondervoeding? Ondervoeding treedt op bij onbedoeld
SAMEN STERK VOOR PALLIATIEVE ZORG
SAMEN STERK VOOR PALLIATIEVE ZORG Wie wij zijn Ton van Oosten gespecialiseerd hartfalenverpleegkundige Sandra van Soesbergen gespecialiseerd longverpleegkundige Gespecialiseerd verpleegkundige Omring Doel:
Protocol module Voeding Generiek
Protocol module Voeding Generiek ZIO Versie 1.0, 180418 Inhoud 1. Inleiding... 2 2. Behandeling... 2 3. Algemene voedingsadviezen door praktijkondersteuner en huisarts... 2 Richtlijnen Gezonde voeding...
(Risico op) ondervoeding
(Risico op) ondervoeding Op oudere leeftijd is het soms lastig om regelmatig, gezond en voldoende te eten. Dit kan uiteindelijk leiden tot een verminderde voedingstoestand en zelfs ondervoeding. Dit komt
Ondervoeding bij ouderen
Ondervoeding bij ouderen Marian de van der Schueren, PhD Hogeschool van Arnhem en Nijmegen VU medisch centrum Stuurgroep Ondervoeding Levensverwachting voor 50% van het cohort Christensen K et al, The
TFI en de voedingstoestand op Curaçao. Francis van Eijndhoven NASKHO congres ouderenzorg 25 februari 2012
TFI en de voedingstoestand op Curaçao Francis van Eijndhoven NASKHO congres ouderenzorg 25 februari 2012 inhoud!! Onder-, over- en gezond gewicht: definitie bij ouderen!! MUAC als maat voor BMI!!.gewicht
Dilemma s rondom actieve levensbeëindiging bij bejaarden. Paul Beuger, huisarts, Scenarts Jos Verkuyl, geriater
Dilemma s rondom actieve levensbeëindiging bij bejaarden Paul Beuger, huisarts, Scenarts Jos Verkuyl, geriater Programma Inleiding Casuistiek, in groepen Centrale terugkoppeling Inzicht vanuit geriatrisch
Gezond gewicht. Vraag je Alphega apotheek om meer informatie en advies. Jouw gezondheid is onze zorg
Gezond gewicht Vraag je Alphega apotheek om meer informatie en advies Jouw gezondheid is onze zorg Inhoud Overgewicht 3 Oorzaken 4 Gezond gewicht 4 Tailleomvang 5 Voorkomen van overgewicht 6 Wat kun je
Ondervoeding bij mensen met een verstandelijke handicap
Ondervoeding bij mensen met een verstandelijke handicap Een kwalitatieve studie onder artsen (AVG s), diëtisten (DVG s) en woonbegeleiders van mensen met een verstandelijke handicap naar kennis, ervaringen,
Ondervoeding bij kanker
Ondervoeding bij kanker Wat mag u verwachten van de zorg bij ondervoeding? Wat kunt u zelf doen om ondervoeding te voorkomen of tegen te gaan? WAAR KUNT U INFORMATIE EN STEUN VINDEN? Vrijwilligers bij