Onderzoekscentrum maatschappelijke zorg

Transcriptie

1 De modelgetrouwheidsmeting In de begeleiding van kwetsbare mensen is de behoefte aan professionalisering en kwaliteitsverbetering groot. Er is nog veel winst te halen uit een betere aansluiting tussen de vragen en zorgbehoeften van deze mensen en de geboden hulp door professionals. De krachtgerichte basismethodiek is ontwikkeld om tot een betere zorgaansluiting te komen. Deze basismethodiek is geënt op de krachtgerichte benadering van Rapp en Goscha 45 en Saleebey 49. Voor de invoering en toepassing in de praktijk zijn materialen (methodiekboek, handleiding krachtgericht begeleidingstraject, etc.) en trainingen ontwikkeld. Na invoering van de methodiek is het van belang om te meten of de uitvoering voldoet aan het model, of - anders gezegd - de uitvoering is zoals beoogd. Het bepalen van de afstand tussen de feitelijke uitvoering en de beoogde uitvoering van de methodiek gebeurt tijdens een zogenaamde modelgetrouwheidsmeting bij teams. Dit informatieblad beschrijft de ins and outs van de modelgetrouwheidsmeting van de krachtgerichte basismethodiek. De meest gestelde vragen over de modelgetrouwheidsmeting: Wat zijn de doelen van de modelgetrouwheidsmeting? 1. Bepalen van de mate waarin de feitelijke begeleiding van cliënten getrouw is aan het model van de krachtgerichte basismethodiek. 2. Bepalen van de factoren die de afstand tussen feitelijke en beoogde uitvoering verklaren. 3. Bepalen van verbeteracties in de praktijk op basis van de resultaten van de modelgetrouwheidsmeting. Waarom is het belangrijk de modelgetrouwheid te meten? Het meten van de modelgetrouwheid is nodig voor: Interne kwaliteitsbewaking van krachtgerichte begeleidingstrajecten met cliënten en het versterken en borgen van het krachtgerichte werken in het methodisch handelen van begeleiders. Verkrijging van het certificaat krachtgerichte basismethodiek door het team waar de meting plaats vindt. Het afleggen van (externe) verantwoording aan financiers over de kwaliteit van de geboden dienstverlening, mede als input in onderhandelingen over de financiering van het aanbod. De meting van modelgetrouwheid is niet verplicht. Het verzoek voor een meting komt van het management een organisatie. Wanneer wordt de modelgetrouwheidsmeting uitgevoerd? Een meting van modelgetrouwheid is betekenisvol als begeleiders na het met succes volgen van de basistraining in de krachtgerichte basismethodiek zich deze krachtgerichte manier van werken in de praktijk voldoende hebben kunnen eigen maken en als er werkondersteuning wordt geboden, zoals tijdens teamkrachtbesprekingen. De uitvoering van de eerste, zogenaamde basismeting van de modelgetrouwheid, is zes maanden na afronding van de basistraining. De centrale vraag is bij deze meting: In welke mate werken wij al modelgetrouw? De vervolgmetingen worden om de twee jaar uitgevoerd. Vragen hierbij zijn: - In hoeverre werken wij nog steeds modelgetrouw? - Welke veranderingen zijn er in modelgetrouwheid?

2 - Wordt de afstand tussen de feitelijke en beoogde uitvoering kleiner of groter, en welke factoren hangen hiermee samen? Wat omvat de modelgetrouwheidsmeting? De meting en de hierbij gebruikte modelgetrouwheidsschaal zijn gebaseerd op de oorspronkelijke meting en modelgetrouwheidsschaal van de Strength Based Approach, zoals ontwikkeld door Rapp & Goscha. De meting heeft vooral betrekking op het primaire (begeleidings)proces van client en begeleider, en mogelijk andere betrokkenen (zogenaamde operationele niveau). Daarnaast worden enkele randvoorwaarden voor het krachtgerichte werken onderzocht, zoals de verhouding tussen aantallen clienten per begeleider (client-begeleider ratio) en de teamkrachtbespreking. Voor een goede invoering en borging in een organisatie (de zogenaamde implementatie) zijn er meer en ook andere voorwaarden nodig. Denk aan voorwaarden inzake de werkprocessen binnen de organisatie (aanmelding, intake, afsluiting etc.) of passend personeelsbeleid (krachtgerichte functioneringsgesprekken) en deskundigheidsbevordering (training en bijscholing van medewerkers). En ook aan voorwaarden op bestuurlijk niveau, zoals een duidelijke visie op en missie bij de begeleiding van kwetsbare mensen. Dit soort voorwaarden komt deels overeen met die van reguliere kwaliteitssystemen (HKZ). Vooralsnog horen deze voorwaarden niet tot de modelgetrouwheid van krachtgericht werken. Waar vindt in de organisatie de meting plaats? De modelgetrouwheidsmeting wordt op verzoek van een organisatie uitgevoerd bij de organisatorische eenheden waarvan de begeleiders zijn getraind in de krachtegerichte basismethodiek. De organisatorische eenheid kan een niet ambulante eenheid zijn (bijvoorbeeld een woonvoorziening of crisisopvangvoorziening) of een ambulante eenheid (bijvoorbeeld een team ambulante woonbegeleiding). Bij beide eenheden voeren de auditors de meting op dezelfde manier uit. Waaruit bestaat de schaal voor modelgetrouwheid? De schaal voor modelgetrouwheid bestaat uit (1) indicatoren, (2) kwaliteitseisen en (3) scores met normen. 1. Een indicator omschrijft het onderwerp van de kwaliteitseis(en). Elke indicator bestaat uit één of meerdere kwaliteitseisen. Voor elke indicator wordt, op basis van de scores voor elke kwaliteitseis, een score berekend. 2. Kwaliteitseisen zijn de eisen die voortvloeien uit de krachtgerichte basismethodiek. Een voorbeeld van een kwaliteitseis bij de indicator Krachteninventarisatie is: De taal van de cliënt wordt gebruikt, bijvoorbeeld: Ik wil meer vrienden in plaats van Vergroten van sociale vaardigheden. 3. De scores geven weer hoe goed de organisatorische eenheid zich aan de normen van de schaal houdt. De scores bij één kwaliteitseis vormen tezamen een vijfpuntschaal. Die schaal loopt van 1 helemaal niet tot 5 - helemaal modelgetrouw. De normen bij de hiervoor gegeven kwaliteitseis zijn: Score Norm In 33% of minder van de KI s wordt taal van client gebruikt -- In 34% tot 66% van de KI s wordt taal van client gebruikt -- In 67% of meer van de KI s wordt taal van client gebruikt

3 Aan de scores kunnen verbeteradviezen gekoppeld worden. De schaal voor modelgetrouwheid bestaat uit 10 indicatoren (zie Tabel 1). Tabel 1. Indicatoren van modelgetrouwheid Nr. Omschrijving van indicator # Kwaliteitseisen 1. Focus op krachtgerichte begeleidingstrajecten 2 2. Caseload ratio 1 3. Teamkrachtbespreking 9 4. Coaching 4 5. Krachteninventarisatie 5 6. Integratie van krachteninventarisatie 1 7. Actieplan 5 8. Contacten in natuurlijke omgeving 1 9. Natuurlijke hulpmiddelen Hoopgevend gedrag 3 Hoe is de uitvoering van de meting? De meting bij één organisatorische eenheid (dat is een team) gebeurt (bij voorkeur) op 1 dag. Deze wordt uitgevoerd door auditors. De auditors worden voor de meting ingezet nadat zij met succes een training in het meten van de modelgetrouwheid hebben gevolgd. De auditors zijn voorlopig medewerkers van Omz. De meting bestaat uit de volgende activiteiten: 1. Focusgesprek met 4 cliënten (45-60 min.) 2. Observatie van Teamkrachtbespreking ( min.) 3. Dossieronderzoek: analyse van 2 krachteninventarisaties en 2 actieplannen van elke begeleider met een maximum van 6 verschillende begeleiders (afhankelijk van teamsamenstelling; 120 min.) 4. Vragenlijstonderzoek bij begeleiders en functionarissen die verantwoordelijk zijn voor de teamkrachtbesprekingen en/of coaching 1 (de vragenlijsten worden voor het bezoek toegestuurd) 5. Verwerken van informatie (30-60 min.) 1 Met coach/teamleider bedoelen we de in de krachtgerichte basismethodiek geschoolde, ervaren professional die tot taak heeft de teamkrachtbesprekingen te leiden, de kwaliteitsbeoordelingen van de hulpmiddelen uit te voeren, begeleiders specifieke feedback te geven op competenties & hulpmiddelen gerelateerd aan de krachtgerichte basismethodiek, en praktijkbegeleiding te geven aan begeleiders. Er zijn organisaties die deze activiteiten laten uitvoeren door meerdere functionarissen. In dat geval wordt aan al deze functionarissen de vragenlijst voorgelegd en worden zij allen geïnterviewd. De aanduiding van deze functionaris(sen) kan tussen organisaties verschillen.

4 6. Interview met de coach en/of teamleider van de organisatorische eenheid (45 min.) na afloop van bovenstaande activiteiten om aanvullende informatie te verzamelen. De activiteiten kunnen in willekeurige volgorde worden uitgevoerd, behalve het verwerken van informatie en het interview met de coach/teamleider; dit moet altijd aan het einde van de dag plaatsvinden. Welke hulpmiddelen zijn er beschikbaar voor de modelgetrouwheidsmeting? Een protocol voor het uitvoeren van de meting met modelgetrouwheidsschaal Een scoreformulier voor het noteren van de gegeven scores voor de kwaliteitseisen Protocol voor het focusgesprek met cliënten Protocol voor het interview met de teamleider en, indien ook in functie en aanwezig, met een coach Een vragenlijst voor begeleiders Deze hulpmiddelen zorgen ervoor dat de auditors de meting overal op een vergelijkbare wijze uitvoeren. Wat wordt bij de modelgetrouwheidsmeting van de organisatie verwacht? De organisatie stelt een contactpersoon aan om de meting voor te bereiden en te faciliteren. Voorafgaand aan de feitelijke modelgetrouwheidsmeting wordt er door de contactpersoon informatie over de meting in de vorm van flyers aan de eenheid of eenheden toegestuurd. Omz stelt deze flyers beschikbaar. De contactpersoon draagt er ook zorg voor dat alle activiteiten (zie opsomming) tijdens de visitatie kunnen plaatsvinden. Dit betekent onder meer, dat de visitatie wordt gepland op een dag dat er een teamkrachtbespreking is. Daarnaast organiseert de contactpersoon: - een focusgesprek met vier cliënten - een gesprek met de coach/teamleider - de beschikbaarheid voor auditors van benodigde documenten voor het dossieronderzoek (zie punt 3 van de opsomming). Tevens zorgt de contactpersoon ervoor dat voor de audit de vragenlijsten door de begeleiders en coach/teamleider zijn ingevuld en hij/zij overhandigt die lijsten aan de auditors. Naast de tijd voor het organiseren van de visitatie, vraagt de modelgetrouwheidsmeting tijd van vier clienten (max. 60 minuten), tijd van de begeleiders (invullen vragenlijst max. 30 minuten) en van de coach/teamleider (interview en invullen vragenlijst, max. 75 minuten). Welke procedure? Organisaties die bij een of meerdere organisatorische eenheden een modelgetrouwheidsmeting willen laten uitvoeren, kunnen hiervoor contact opnemen met Omz 2. Omz vraagt de organisatie om een contactpersoon om de meting voor te bereiden en faciliteren. Met deze contactpersoon worden, met behulp van een schema, alle organisatorische eenheden van de organisatie in kaart gebracht, waar de meting moet worden uitgevoerd. Ook worden per eenheid de belangrijkste kenmerken vastgelegd. Vervolgens wordt met de contactpersoon doorgenomen welke acties hij/zij moet ondernemen om de meting te kunnen uitvoeren (zie Wat wordt bij de modelgetrouwheidsmeting van de organisaties verwacht? ). 2 De uitvoering van de modelgetrouwheidsmetingen gebeurt door Omz. Mogelijk dat dit in de toekomst verandert.

5 Hoe wordt er gerapporteerd over de modelgetrouwheidsmeting? Het rapport wordt gemaakt naar een sjabloon van het. In de rapportage staat per indicator een cijfer dat uitdrukking geeft aan de mate van modelgetrouw krachtgericht werken in het onderzochte team. Op grond van deze cijfers en de onderliggende analyses wordt beschreven op welke punten de organisatorische eenheid de krachtgerichte methodiek modelgetrouw uitvoert en op welke punten verbetering mogelijk is. Ongeveer één maand na afloop van de visitaties ontvangt de teamleider dit rapport. Dit rapport wordt in een telefonisch gesprek toegelicht. Hoe is de anonimiteit van de gegevens gewaarborgd? De auditors hebben op de locatie van de organisatorische eenheid inzage in de dossiers van clienten. Zij noteren echter geen persoonsgegevens als naam en geboortedatum of andere identificerende informatie van de clienten. Clienten en begeleiders die deelnemen aan de meting (door het meewerken aan een focusgesprek of het invullen van een vragenlijst) worden niet gevraagd naar hun naam. De verkregen informatie zal anoniem verwerkt worden. De resultaten in het rapport zijn niet herleidbaar naar individuele cliënten of begeleiders. De informatie over de coach/teamleider is, ondanks dat er in het rapport geen namen worden genoemd, wel herleidbaar tot een persoon, omdat (bijna) elke organisatorische eenheid één coach en/of teamleider heeft. Vragen? De modelgetrouwheidsschaal en de meting van de modelgetrouwheid is uitgewerkt bij het. Informatie hierover kan worden verkregen bij: Prof. dr. Judith Wolf / ) en dr. Mariëlle Beijersbergen / ).