Refereerbijeenkomst Beweegactiviteiten en inzet sociale robots bij verpleeghuisbewoners

Transcriptie

1 Refereerbijeenkomst Beweegactiviteiten en inzet sociale robots bij verpleeghuisbewoners Kenniskringen Autonomie en Participatie van mensen met een chronische ziekte Zorginnovaties voor kwetsbare ouderen Technologie in de Zorg

2 Programma uur Ontvangst en introductie uur Presentaties uur Ruimte voor vragen en discussie uur Afsluiting en informatie over de volgende bijeenkomst

3 Presentaties Erik van Rossum Titel: RAAK bewegen: een overzicht van projecten en behaalde resultaten Roger Bemelmans Titel: Sociale robots in de ouderenzorg

4 Innovatieve beweegprogramma s voor ouderen Achtergrond RAAK innovatie programma: palet op maat aan beweegactiviteiten in verzorgings- en verpleeghuizen Erik van Rossum, Susy Braun, Melanie Kleynen, Monique Lexis, Jacques Neyens, Sandra Beurskens, Luc de Witte, Michel Bleijlevens, Marcel Mannens, Marcel Bouwens e.v.a Zuyd Hogeschool

5 RAAK innovatie programma RAAK: Regionale Aandacht en Actie voor Kenniscirculatie - Stimuleringsregeling ministerie van OCW voor innovatievragen van (HBO-) professionals - Praktische (en duurzame) oplossingen voor beroepspraktijk - Kennisnetwerk met hogeschool als scharnierpunt - 2 jaar (april )

6 Beweegprogramma s ouderen Veel aandacht, vooral voor jongeren Mogelijkheden en nut voor ouderen in verpleeghuis?

7 Interessante aanwijzingen Beweging blijft zinvol Niet bewegen:veel negatieve gevolgen Ook kwetsbare ouderen blijven trainbaar Beweging lijkt gunstig voor andere domeinen dan fysiek functioneren (cognitief functioneren, stemming,.)

8 Uitdagingen Veel initiatieven, weinig structurering en borging Wat vinden bewoners interessant? Kunnen we aansprekend, gevarieerd palet aan beweegactiviteiten ontwikkelen? Kan technologie dit ondersteunen?

9 RAAK beweegprogramma s ouderen Deelprojecten: Vraagverheldering Beweegtuin Virtueel fietsen, exergames Wandelprogramma s

10 MIBBO: Methodiek ter Inventarisatie van Betekenisvolle Beweegwensen van Ouderen Wat willen bewoners zelf? - aanhaken bij eigen interesses - huidige aanbod/mogelijkheden niet leidend! - in brede zin (ADL, HDL,..) Uitkomst: individueel beweegplan Project onder supervisie Melanie Kleynen (Zuyd)

11

12 Beweegtuin 750 m 2 verwoekerde binnentuin in Molenpark (Sevagram, Heerlen) Initiatief: Ton Janssen, fysiotherapeut

13 2010

14 2012

15 Virtueel fietsen Fiets binnenshuis legendarische etappes en wielerklassiekers TACX virtual reality trainer Project onder supervisie Jacques Neyens (Zuyd / UM / De Riethorst)

16 DiFiets

17 Routes (bijvoorbeeld) Zorgcentrum Langedael, Vaals Geertruidenberg

18 Filmpje DiFiets

19 DiFiets project Meerdere opstellingen uitgerold bij Sevagram, Meander en De Riethorst Stromenland Eerste (10) lokale fietsroutes zijn opgenomen Evaluatie vooralsnog gericht op: technische stabiliteit doelgroep(en) en ervaringen Ambitie: doorontwikkelen (opnamen door familieleden, google maps, ) Projectleden: Bert Heuts en Marcel Mannens (Meander), Michel Bleijlevens en Frank Otten (Sevagram), Jacques Neyens, Ger Creemers e.a. (HsZuyd)

20 Exergames Meer dan aardige bezigheid?

21 Wii sport Diverse projecten (o.l.v. Susy Braun): 1 Feasibility: instrueren en begeleiden van bewoners en personeel 2 Is het (ook) fysieke activiteit? 3 Ook voor PG bewoners? 4 Inzet bij balanstraining Projectleden: studenten fysiotherapie, Marcel Bouwens en Marcel Mannens (Meander), Carla Noman en Michel Bleijlevens (Sevagram), Susy Braun en Marieke Spreeuwenberg (HsZuyd)

22 Resumerend Veel interesse en draagvlak voor brede aanpak bewegen Er is meer mogelijk en nodig Maar: * Doorontwikkelen (half)producten * Nog veel onderzoek nodig * Borgen van activiteiten!

23 Nieuwe initiatieven (en ideeën) Hoe kun je bewoners het beste trainen? (leerstrategieën) * RAAK Internationaal ( ) olv Susy Braun (Aanvullende) evaluaties ontwikkelde innovaties (beweegtuin, MIBBO, DiFiets, Buddy systeem,.. veelal in vorm studentprojecten) Zonmw Nurses on the move ( ) Verbinding naar andere settings en doelgroepen (o.a. Pergamijn, Atrium,.)

24 Robotica in de Zorg Onderzoek naar de mogelijkheden en effecten van sociaal assisterende robots (SAR) in de langdurende ouderenzorg Waarom Robots Waarom in de (ouderen)zorg Welke indicatoren Voor welk doel? Welke doelgroep Op welke wijze Welke robot

25 Robotica in de Zorg Waarom robots in de ouderenzorg? Waarom niet (industrie, lucht/ruimtevaart, defensie) Technisch veel mogelijk, maar vaak niet afgestemd op de zorgpraktijk Capaciteit: PSR van 4.8 in 1995 naar 2.1 in 2050 (UN) Inhoud: kwaliteitsverbetering, sneller, langer, nauwkeuriger etc. Financieel: taken van (opgeleid) personeel overnemen/verlichten Zorgbeleving: autonomie, zelfredzaamheid

26 Robotica in de Zorg

27 Uitdagingen Doel Indicatoren Zorg en Techniek Interventie Robot Koppeling van (juiste) robottechnologie aan (juiste) zorgvraag => interventie Zorgproblemen specifiek benoemen zodat technologen robots kunnen maken waar in de zorg behoefte aan is

28 Robotica in de Zorg - Stappen: State-of-theart Robottechnologie Zorgvragen in kaart brengen (user needs) Gepubliceerde effecten (SLR) Ontwikkeling interventie Effectenstudie

29 Gepubliceerde effecten Literatuur Review: Gepubliceerde effecten van SAR in ouderenzorg (JAMDA) > 123 -> 41 artikels 4 robots, 17 studies Vooral verkennend Kleine groepen, kortlopend, Japan Nauwelijks koppeling doel, interventie, indicatoren

30 State of the art State of the Art SAR: - ca. 24 systemen - slechts enkele marktklaar - robot: aanbodgericht ipv vraaggericht

31 Ontwikkeling interventie Robot interventie geen doel op zich Aantonen toegevoegde waarde Expert meetings: Sevagram (Heerlen, 2500 med.) Proteion (Horn, 1400 med.) Dignis (Lentis groep, Groningen, 4500 med.)

32 Ontwikkeling interventie 9 Bijeenkomsten: Doel, Doelgroep, Omgeving/Context Verpleegkundigen Ergo-, fysiotherapeuten Activiteitenbegeleiders Artsen Psychologen Management Artsen Psychologen Managemen t

33 Ontwikkeling interventie Zowel preventief als therapeutische toepassingen Geen algemene indeling in doelgroepen 3 interventies: Ondersteuning tijdens verzorgende activiteiten Therapeutische stimulans van functioneren Intermediair familie / naasten

34 Filmpje

35 Pilot, doelstelling Vraagstelling: Op welke praktische wijze kan Paro als zorginterventie ingezet worden, zodanig dat de effecten gemeten en geëvalueerd kunnen worden gedurende een effectenstudie. Subdoelen: Fine-tunen van interventies. Beschrijving van het werkprotocol (Gelderblom et al, 2010). Inzicht in het praktisch verloop van een sessie met Paro. Expliciteren van meetbare doelen (gebaseerd op de beschreven 3 hoofddoelen). Inclusie- en exclusiecriteria.

36 Pilot, deelnemers Drie organisaties (Sevagram, Proteion, Lentis) Sevagram: 1 teamleider, 3 EVV ers, 6 bewoners Proteion: 3 interventies, 2 teamleiders, 4 EVV ers, 7 bewoners en 5 familieleden Lentis: 3 interventies, 2 teamleiders, 4 EVV ers, 10 bewoners en 3 familieleden

37 Pilot, stappen Selecteren van bewoners voor elk van de 3 interventies, door leidinggevenden / coördinatoren zorginstelling. Wettelijk vertegenwoordigers om toestemming vragen middels toestemmingsformulier. Kickoff bijeenkomst. Introductie over onderzoek met Paro bij zorginstelling. Scholingsmodule voor zorgverleners (blended learning). Opstellen werkschema (relatie: zorgverlener-bewoner-interventie-tijdstip- locatie). Start bijeenkomst. Werkschema, registratieformulieren, werkprotocol. Paro-onderzoek ronde 1: uitvoeren van interventies door deelnemende zorgverleners en geselecteerde bewoners. Observeren van interventies en afnemen interviews. Evaluatie bijeenkomst. Hoe verliepen de eerste sessies met Paro en de bewoners? Wat ging goed en wat niet, wat kan anders of beter? Paro-onderzoek ronde 2. Afsluitende bijeenkomst.

38 Pilot, onderzoeksprotocol Per interventie: werkprotocol, nulmeting, observatieformulieren, registratieformulieren en procesregistraties/interviews. Per bewoner twee nulmetingen: gekoppeld aan doel van de interventie. De interventie wordt, indien mogelijk, geobserveerd door 1 of 2 externe observatoren. Direct na afloop van de interventie registratieformulier invullen. Wekelijks korte (ca. 15 min.) procesregistraties/interviews. Waar en hoe bewaren/opslaan van formulieren.

39 Pilot, resultaten - 23 deelnemende bewoners - 71 metingen/interventies. Interventies variëren van onrustbestrijding, angstreductie, activering (therapeutisch) tot ondersteuning bij pedicurebehandeling en dagbesteding (zorgondersteuning) tot gezelschap bij familiebezoek. (deelnemers / interventies) Therapeutisch Zorgonder -steuning Familiebezoek Lentis (10) 8 / 15 2 / 4 3/ 7 Sevagram 6 / (6) Proteion (7) 7 / 18 2 / 8 6 / 7

40 Pilot, conclusies Wisselend succes: van afkeer, geen reactie tot zeer positief, bij alle 3 interventies. Zorgverleners en familie goed informeren over doel en praktisch verloop van interventie. Van te voren soms lichte weerstand: ethisch, hygiëne, bijwerkingen (Paro weer afnemen van bewoners). Goed instrueren over gebruik van meetinstrumenten (formulieren, data onbruikbaar). Goede planning: wie wanneer, waar en waarom (werkdruk en hectiek). Doelen goed helder krijgen, anders wordt interventie te pas en te onpas ingezet (niet doelgericht, gadget). Inclusie- en exclusiecriteria zeer lastig te generaliseren, erg individueel. Praktisch: waar liggen de formulieren, hoe op te bergen, waar Paro bewaren, wanneer opladen, hoe schoonmaken etc. De zorgverleners zijn, over het algemeen, zeer positief: positieve invloed op de gemoedstoestand en de praktische haalbaarheid van de inzet van Paro. Leidinggevenden moeten onderzoek echt steunen, moet prioriteit hebben. Voor ondersteuning bij familiebezoek lijkt nu nog weinig animo.

41 Effectenstudie quasi-experimenteel time series design), N 80, multicenter (4) Primair doel: Effectiviteit tav individueel doel (zorgverlener: GAS / IPPA) Secundaire doelen: QOL (psycholoog: GIP) Psychologisch/psychosociaal functioneren tijdens interventie (zorgverlener: mood scale) Praktisch gebruik (onderzoeker: interview)

42 Design Quasi experimenteel onderzoek, time series, within subject. Maand 1: 5 keer meten zonder Paro (zorgverlener: IPPA) 1 keer QOL (psycholoog: GIP-28) 2 keer interview (onderzoeker/zorgverlener) Maand 2: 5 keer meten met Paro (zorgverlener: IPPA) 2 keer interview (onderzoeker/zorgverlener) - herhalen

43 6/18/2012 Vragen?

44 Volgende refereerbijeenkomst Datum: oktober 2012 Plaats: Zorgacademie Parkstad Henri Dunantstraat PB Heerlen

45 Vragen, suggesties, meer informatie?