Excellent onderwijs nader bekeken Kees Vernooij

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "Excellent onderwijs nader bekeken Kees Vernooij"

David de Lange
8 jaren geleden
Aantal bezoeken:

1 Excellent onderwijs nader bekeken Kees Vernooij

2 EXCELLENT ONDERWIJS NADER BEKEKEN Dr. Kees Vernooij Lector emeritus Effectief taal- en leesonderwijs Kenniscentrum Expertis

3 Motto Excellente scholen zijn scholen waar elk kind ertoe doet en goed presteert!

4 Maar wat is excellent onderwijs? Onderwijs, dat ongeacht de achtergrond van de leerlingen goede resultaten met deze leerlingen weet te behalen, omdat ze hoge verwachtingen over de mogelijkheden van de kinderen hebben. Anders gezegd: scholen die het maximale uit hun leerlingen weten te halen en door een hoge kwaliteit van lesgeven en leren buitengewone resultaten met hun leerlingen bereiken. De wetenschap in toenemende mate: scholen die met hun onderwijs en de toegevoegde waarde daarvan de milieukloof weten te slechten.

verwachtingen over de mogelijkheden van de kinderen hebben.

5 Centraal kenmerk: Excellente scholen hebben een doel Scholen die goede resultaten boeken, zijn gedreven scholen, omdat ze de toekomst van hun leerlingen willen verbeteren. Leerkrachten en de schoolleiding zijn verenigd in één doel: Ze willen een leeromgeving creëren die ertoe leidt dat elke leerling succesvol in de school en later in de samenleving is.

Leerkrachten en de schoolleiding zijn verenigd in één doel: Ze willen een leeromgeving

6 WAT KENMERKT EXCELLENTE SCHOLEN IN HET BIJZONDER? - Een ambitieus klimaat m.b.t. de toekomst van de kinderen! - Deze scholen zeggen niet Dit is allemaal verkeerd met de leerling en/of zijn achtergrond! maar vragen zich af Hoe komt het dat de leerling niet goed leert? Wat ontbreekt er aan onze methoden of onze instructie waardoor het kind niet leert? - Een hoge mate van deskundigheid over het wat en hoe.

maar vragen zich af Hoe komt het dat de leerling niet goed leert?

7 Illustratie: kenmerken van scholen die de milieukloof dichten Kati Haycock (2007): 1. Ze richten zich op wat ze kunnen doen. 2. Ze laten niets aan het toeval over. 3. Ze stellen hoge doelen die gehaald kunnen worden. 4. Ze gaan zeer zorgvuldig met instructietijd om en proberen juist de tijd voor instructie te maximaliseren. 5. Ze houden rekening met de behoeften van de leerlingen. Leerlingen die meer instructie nodig hebben, krijgen extra-instructie. 6. Ze weten dat leerkrachten er veel toe doen en maken van die kennis gebruik. Om die reden krijgen juist risicoleerlingen hulp van de meest ervaren leerkrachten

Ze gaan zeer zorgvuldig met instructietijd om en proberen juist de tijd voor instructie te maximaliseren. 5.

8 Maar ook. Actieve onderwijskundige rol van de schoolleiding; Excellente scholen verzamelen en gebruiken diverse informatie om het lesgeven en leren te verbeteren; Ze stellen hun doelen steeds scherper; Alle leerlingen doen het beter, zowel de risicoleerlingen als de betere leerlingen; Weten op een begrijpelijke manier met de ouders te praten over wat ze doen.

gebruiken diverse informatie om het lesgeven en leren te verbeteren; Ze stellen hun doelen

9 Ouders versus school Ouders hebben de grootste invloed op hoe de kinderen de school binnenkomen, maar de school heeft de grootste invloed op hoe kinderen de school verlaten.

10 Basisprincipes voor leerlingsucces Als school gericht zijn op de leerling; De leerkracht die uitdagende instructie biedt.

11 Hart van excellente scholen INSTRUCTIEKWALITEIT

12 25 jaar onderzoek Universiteit van Chicago (2013): de 5 Essentials

13 DE 5 ESSENTIALS VAN CHICAGO Onderzoek laat zien dat scholen die sterk zijn op het gebied van de 5 Essentials tien keer zo effectief zijn bij het verbeteren van hun leerling resultaten dan scholen die zwak zijn op die vijf fundamentele gebieden (Bender Sebrin e.a. 2006, 2013).

zijn bij het verbeteren van hun leerling resultaten dan scholen die

14 Ronald Ferguson en instructiekwaliteit Er is in toenemende mate bewijs dat leerlingen het meest gemotiveerd zijn bij leerkrachten die sterk zijn op de volgende gebieden: - vakinhouden - didactische vaardigheden - relationele vaardigheden Deze gebieden vragen om continue professionalisering.

zijn op de volgende gebieden: - vakinhouden - didactische vaardigheden -

15 HET BELANG VAN INSTRUCTIE VOOR RISICOLEERLINGEN (Allington 2001) Onderzoek toont de geweldige impact van kwalitatief hoogstaande groepsinstructie: Risicoleerlingen deden het bij goede leerkrachten net zo goed als gemiddelde leerlingen bij zwakke leerkrachten. Niets was effectiever voor risicoleerlingen dan de kwaliteit van de leerkracht; de kwaliteit van de leerkracht voorspelt de resultaten van de kinderen. Te lang hebben we dit fundamentele aspect van het onderwijs genegeerd door het invoeren van meer remediërende programma s, meer klassenassistenten en extra-leerkrachten en door het inzetten van computerprogramma s. Al deze maatregelen halen het niet bij kwalitatief hoogstaande instructie.

Niets was effectiever voor risicoleerlingen dan de kwaliteit van de leerkracht; de kwaliteit van de leerkracht voorspelt de resultaten van de kinderen.

16 In de afgelopen 10 jaar is er veel onderzoek gedaan naar wat het verschil voor leerlingen maakt m.b.t. leerlingresultaten en nu is het duidelijk: de meest belangrijke factor voor het leren van de leerlingen is wat hun leerkrachten weten! Linda Darling-Hammond, Stanford University

17 Kenmerken van effectieve Een hoog niveau van: klassen Instructie Leerlingen die samenwerken Betrokkenheid bij de taak Succeservaringen

18 De effecten van goed lesgeven (Bevindingen van een meta-analyse) Percentage of Achievement Variance > 30% Teachers Students Home Peers ~5-10% Schools Principal ~5-10% ~50% Hattie (2003, 2005)

19 Wat maakt volgens Hattie (2012) het verschil? Belangrijkste positieve invloeden op het gebied van lesgeven Response to intervention 1.07 Uitdagende doelen (.56) Mastery learning (.57) Instructiekwaliteit (.77) Goede relatie leerkrachtleerlingen (.72) Feedback geven (.75) Directe instructie (.59) Wederzijds leren (.74) Metacognitieve strategieën (.69)

07 Uitdagende doelen (.56) Mastery learning (.57) Instructiekwaliteit (.

20 WAT ZEGT 30 JAAR ONDERZOEK OVER DE SCHOOLLEIDING? Er bestaat een sterke relatie tussen schooleffectiviteit en de effectiviteit van de schoolleiding. Na de groepsinstructie van de leerkracht staat de schoolleiding op de tweede plaats bij het beïnvloeden van de leerlingresultaten. De schoolleiding verbetert op een indirecte manier de leerlingresultaten door zijn of haar invloed.

21 De schoolleiding vertoont onderwijskundig leiderschap De grootte van de invloed van de schoolleiding volgens Waters, Marzano & McNulty (2003): Effectieve schoolleiders zouden een correlatie van.25 of hoger met de leerlingresultaten hebben.

22 Wat moet verder centraal? De rol van taal/lezen. Vooral de leesvaardigheid is een basisvaardigheid om goed in de school te kunnen functioneren. Het kunnen omgaan met verschillen (complexe vaardigheden). Het monitoren van de leerlingresultaten en daar consequenties voor het schoolbeleid en het didactisch handelen aan verbinden. Onderwijs geven vanuit wat werkt.

23 Samenvattend: De acht fundamenten van een excellente Doelgerichtheid school Effectief curriculum Instructie Onderwijskundig leiderschap Professionele kwaliteit Onderwijsleerklimaat De centrale plaats van taal/lezen Betrokkenheid van de ouders

24 Afrondend Kinderen hebben recht op excellent onderwijs! Een excellente school willen worden is geen gebeurtenis, maar een dynamisch proces dat meerdere jaren kost. Het moet de uitdaging voor elke school zijn om excellent te willen worden. Niet morgen maar vandaag. De uitdaging? Volgens het SCP (2011) is veel winst te behalen door: - gerichtere instructie - effectievere methoden - goede benutting van de onderwijstijd - goed geprofessionaliseerde leerkrachten

25 Waar doen we het allemaal voor? Een moreel doel van de hoogste orde is een school waar alle leerlingen leren en wat de leerlingen leren hen in staat stelt om succesvolle burgers in een kennissamenleving te worden. Michael Fullan, 2003

Vergelijkbare documenten

De schoolleiding en leren zichtbaar maken

De schoolleiding en leren zichtbaar maken Kees Vernooy is wetenschappelijk adviseur Expertis onderwijsadviseurs. E-mail: Kees.Vernooy@Expertis.nl Recent verscheen de Nederlandse versie van het boek Visible