Toolkit Eenzaamheid Doelen Achtergrond
|
|
- Renske Philomena Vos
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Toolkit Eenzaamheid Doelen Het voorkomen, oplossen en/of verwerken van eenzaamheid bij ouderen: 1. Het vaststellen van de mate van eenzaamheid. 2. Het onderscheiden van de soort eenzaamheid. 3. Het zoeken naar oplossing of mogelijkheden tot verwerken of omgaan met eenzaamheid. 4. Het faciliteren van ouderen om zelf mogelijkheden te onderzoeken en maatregelen te treffen ter voorkoming van eenzaamheid of als oplossing voor mogelijk aanwezige eenzaamheid. Achtergrond Definitie Eenzaamheid kan omschreven worden als het subjectief ervaren van een onplezierig of ontoelaatbaar gemis aan (kwaliteit van) bepaalde relaties (De Jong Gierveld & Van Tilburg, 2007). Dit is niet gelijk aan sociaal isolement dat een objectieve maat is voor de grootte van het sociale netwerk (het aantal sociale contacten). Weiss beschreef in 1973 het onderscheid in emotionele en sociale eenzaamheid. 1. Emotionele eenzaamheid ontstaat bij het subjectief ervaren van een sterk gemis rond de afwezigheid van een intieme relatie, een emotioneel hechte band met een partner of een hartsvriendin. In principe kan deze vorm van eenzaamheid alleen opgelost worden door het aangaan van een nieuwe emotioneel hechte band. 2. Sociale eenzaamheid is gekoppeld aan het subjectief ervaren gemis van betekenisvolle relaties met een bredere groep van mensen om je heen, zoals kennissen, buurtgenoten, mensen met dezelfde belangstelling, mensen om samen een hobby uit te voeren. Deze vorm van eenzaamheid kan zich voordoen na bijvoorbeeld een verhuizing. Een intieme partnerrelatie kan deze vorm van eenzaamheid niet opheffen (De Jong Gierveld & Van Tilburg, 2007). Prevalentie Eenzaamheid komt op alle leeftijden voor. Schattingen laten zien dat 30% van de bevolking van Nederland beschouwd kan worden als eenzaam (De Jong Gierveld & Van Tilburg, 2007). Van deze 30% is 10 % sterk eenzaam en 20% matig eenzaam. Uit onderzoek van de GGD blijkt dat in Amsterdam van de 75-plussers 53% eenzaam is, 13% is zelfs ernstig eenzaam (GGD Amsterdam). Bij onderzoeken van de GGD in andere delen van Nederland is tussen de 40 en 50% van de 65-plussers eenzaam en 6-7% ernstig eenzaam (GGD Hollands Midden, GGD Hollands Noorden, GGD Hart voor Brabant, GGD Gelre-IJssel). Sociale contacten en gezondheid zijn de belangrijkste determinanten van de kwaliteit van leven volgens ouderen. Door kwetsbare ouderen, die al ziekten en beperkingen hebben, worden sociale contacten gezien als de meest bepalende factor voor kwaliteit van leven zo bleek uit een onderzoek van Puts et al. (2007). 1
2 Oorzaken en risicofactoren Eenzaamheid komt in alle lagen van de bevolking voor en is in veel gevallen tijdelijk, maar een grote groep is langdurig eenzaam. Eenzaamheid komt vaak voor onder volwassenen van middelbare leeftijd en ouderen. Het ouder zijn is niet de oorzaak van eenzaamheid, maar naarmate men ouder wordt doen ingrijpende levensgebeurtenissen die het risico van vereenzamen met zich meedragen vaker en soms gelijktijdig voor. Het verlies van de partner, een afnemend sociaal netwerk en een verslechterende gezondheid zijn risicofactoren voor eenzaamheid bij ouderen (Fokkema & De Jong Gierveld, 2003). Sommige eenzamen zijn sociaal eenzaam, en anderen zijn alleen emotioneel eenzaam. Ook een combinatie kan voorkomen. Uit de ouderenenquêtes van de GGD Hart voor Brabant en GGD Gelre-IJssel blijkt 40-44% van de 65-plussers niet sociaal noch emotioneel eenzaam te zijn, 8-10% voelt zich emotioneel eenzaam en 15-23% alleen sociaal eenzaam, 18-24% ervaart zowel emotionele als sociale eenzaamheid. Emotionele eenzaamheid lijkt vaker voor te komen bij de 75-plussers dan bij de ouderen tot 75 jaar (GGD Hollands Noorden, GGD Gelre-IJsel, GGD Amsterdam, GGD Hart voor Brabant). De oorzaken van eenzaamheid kunnen op verschillende niveaus liggen. In het digitale werkboek Eenzaamheid Ouderen van Vilans (2006) worden de volgende oorzaken op drie niveaus onderscheiden: 1. Intra-individuele oorzaken / microniveau Deze oorzaken kunnen worden toegeschreven aan het individu. Verklaringen in de persoonlijke levenssfeer zijn te vinden in bijvoorbeeld persoonlijkheidskenmerken zoals het ontbreken van bepaalde sociale vaardigheden, gezondheidsproblematiek zoals bv slechthorendheid, mobiliteitsproblemen, slechtziendheid, incontinentie. 2. Inter-individuele oorzaken / mesoniveau Met inter-individuele oorzaken, in de literatuur ook wel het meso-niveau genoemd, worden oorzaken bedoeld die liggen in het contact met andere mensen. Bijvoorbeeld: ziekte of overlijden van de partner, goede vrienden en familie, verlies van contacten door emigratie, verhuizing en scheiding, afname van het cognitieve vermogen waardoor vrienden, kennissen en buren sneller geneigd zijn om contact met de oudere te mijden. 3. Maatschappelijke oorzaken / macroniveau Kenmerk van maatschappelijke factoren is dat velen de invloed ondergaan, terwijl individuen er weinig invloed op kunnen uitoefenen. Dergelijke factoren hebben vaak ongemerkt effect op de manier waarop mensen met elkaar contact leggen en die contacten onderhouden. Voor ouderen speelt bijvoorbeeld: Negatieve beeldvorming rond ouderen; Toegenomen welvaart en mobiliteit: hierdoor zijn mensen minder gebonden aan de plaats waar ze wonen en vandaan komen; Individualisering: door de individualisering hebben mensen meer keuzemogelijkheden voor hoe ze hun leven willen inrichten. Traditionele sociale verbanden zoals kerk, buurt, familie en werk hebben bijvoorbeeld sterk aan betekenis ingeboet; Vrije tijd: sinds de jaren negentig is de vrije tijd van mensen afgenomen. Dit is vooral ten koste gegaan van het onderhouden van sociale contacten; 2
3 Verzakelijking van de zorg: in de zorg - welzijnssector verdwijnt het menselijk contact. De zorg is zakelijker geworden en ook in de dienstverlenende sector zoals in winkels, banken of bij de NS verdwijnen de kleine, informele contacten. Screenen op eenzaamheid in de 1 e en 2 e lijn Achtergrond Het vaststellen van eenzaamheid is niet gemakkelijk daar het om een persoonlijke beleving gaat van de oudere. Het stellen van directe vragen over eenzaamheid aan een persoon wordt sporadisch toegepast vanwege de nadelen daarvan. Mensen geven niet snel graag toe dat ze eenzaam zijn vanwege het taboe dat er rust op het begrip eenzaamheid. De beste aanpak voor het vaststellen van eenzaamheid lijkt momenteel het gebruik van de eenzaamheidsschaal van De Jong Gierveld en Kamphuis (1985). Deze schaal is uitgebreid gevalideerd voor wetenschappelijk onderzoek naar eenzaamheid. De schaal van De Jong Gierveld kan als een valide meetinstrument beschouwd worden die zowel de sociale als emotionele eenzaamheid aangeeft en samenhangt met partnerstatus, netwerkomvang, ontvangen van steun (De Jong Gierveld & Van Tilburg, 2007). De individuele toepasbaarheid ervan is niet voldoende uitgetest. De schaal bestaat uit elf vragen waarin het woord eenzaamheid niet genoemd wordt. Aanpak De eenzaamheidsschaal van De Jong Gierveld en Kamphuis (1985) bestaat uit de volgende vragen: 1. Er is altijd wel iemand in mijn omgeving bij wie ik met mijn dagelijkse problemen terecht kan (s) 2. Ik mis een echt goede vriend of vriendin (e) 3. Ik ervaar een leegte om mij heen (e) 4. Er zijn genoeg mensen op wie ik in geval van narigheid kan terugvallen (s) 5. Ik mis gezelligheid om me heen (s) 6. Ik vind mijn kring van kennissen te beperkt (e) 7. Ik heb veel mensen op wie ik volledig kan vertrouwen (s) 8. Er zijn voldoende mensen met wie ik me nauw verbonden voel (s) 9. Ik mis mensen om me heen (e) 10. Vaak voel ik me in de steek gelaten (e) 11. Wanneer ik daar behoefte aan heb kan ik altijd bij mijn vrienden terecht (s) De antwoordcategorieën lopen uiteen van Ja! Tot nee! (5). Na verwerking van de score volgt een totaalscore van 0 (niet eenzaam) tot 11 (zeer eenzaam). Ook kan er een score berekend worden voor sociale (s) en emotionele (e) eenzaamheid. 3
4 De score van eenzaamheid wordt als volgt berekend: Stap 1 Tel het aantal neutrale en positieve antwoorden ("min of meer", "ja", of "ja!") op de items 2, 3, 5, 6, 9, 10. Dit is de emotionele eenzaamheidsscore. Tel het aantal keren dat niet geantwoord is op de items 2, 3, 5, 6, 9, 10. Dit is de missende emotionele eenzaamheidsscore. Tel het aantal neutrale en negatieve antwoorden ("min of meer", "nee", of "nee!") op de items 1, 4, 7, 8, 11. Dit is de sociale eenzaamheidsscore. Tel het aantal keren dat niet geantwoord is op de items 1, 4, 7, 8, 11. Dit is de missende sociale eenzaamheidsscore. Stap 2 Berekende de totale eenzaamheidsscore als de optelling van de emotionele eenzaamheidsscore en de sociale eenzaamheidsscore. Stap 3 De totale eenzaamheidsscore is alleen geldig wanneer de optelling van de missende emotionele eenzaamheidsscore en de missende sociale eenzaamheidsscore 0 of 1 is. De sociale eenzaamheidsscore is alleen geldig wanneer de missende sociale eenzaamheidsscore 0 is. De emotionele eenzaamheidsscore is alleen geldig wanneer de missende emotionele eenzaamheidsscore 0 is. Stap 4 Desgewenst kan de totale eenzaamheidsscore nader ingedeeld worden naar vier niveaus: niet eenzaam (score 0, 1 of 2), matige eenzaamheid (score 3 t/m 8), sterke eenzaamheid (score 9 of 10) en zeer sterke eenzaamheid (score 11). Diagnostiek Het in kaart brengen van de eenzaamheid Wanneer het vermoeden bestaat dat een oudere eenzaam is, of uit de De Jong- Gierveldschaal blijkt dat een oudere eenzaam is, zal verdere diagnostiek gedaan moeten worden naar eenzaamheid en de oorzaken ervan. Interventie kan alleen succesvol zijn als de interventie aansluit op het type en de achtergrond van de eenzaamheid. Aanpak Het in kaart te brengen van de achtergrond zal in de regel worden uitgevoerd door de hulpverlener betrokken bij het vinden van een passende interventie en niet door de POH er of wijkverpleegkundige. Echter inzicht in de achtergrond variabelen kan helpen bij de keuze van de juiste persoon voor de uitvoering van de diagnostiek en interventie. 4
5 Bij het in kaart brengen van de eenzaamheid worden de volgende onderwerpen meegenomen: Kenmerken van de persoon en zijn omgeving (partner, woonsituatie); Huidige sociale netwerk; Wensen van de ouderen wat betreft participatie; Belemmerende factoren voor sociale participatie (fysieke of geestelijke gezondheid, gebrek aan financiële middelen en vervoersmogelijkheden en bepaalde persoonlijkheidskenmerken) zijn belang voor het goed laten aansluiten van een interventie; Zelfmanagement vaardigheden kunnen van belang zijn voor de motivatie van deelname aan activiteiten. Uitvoering Wie eenzaamheid diagnosticeert, is afhankelijk van de soort eenzaamheid waar sprake van is en is per gemeente verschillend. De hulpverleners genoemd in Tabel 1 komen daarvoor in aanmerking. Tabel 1: Hulpverleners bij eenzaamheid Hulpverlener Wanneer Heeft kennis van geïndiceerd? Hulpverlener WMO-loket SE Sociale kaart van de gemeente Ouderenadviseur SE Sociale kaart van de gemeente Maatschappelijk werker SE Sociale kaart van de gemeente Activiteitenbegeleider SE Sociale kaart van de gemeente Welzijnswerker SE Sociale kaart van de gemeente Ouderenorganisaties SE Sociale kaart van de gemeente Eerstelijns psycholoog EE / ZG Omgaan met eenzaamheid GGZ EE / ZG Omgaan met eenzaamheid Ergotherapeut ZG Omgaan met eenzaamheid en beperkingen Huisarts ZG Omgaan met beperkingen Verpleegkundige ZG Omgaan met beperkingen Notitie: SE = sociale eenzaamheid; EE = emotionele eenzaamheid; ZG = eenzaamheid gerelateerd aan ziekte of beperkingen. Interventies Achtergrond Er zijn veel interventies ontwikkeld om ouderen te helpen hun eenzaamheid te verminderen. Een interventie kan alleen effectief zijn als deze aansluit bij de achtergronden en het type van eenzaamheid. Het verdient de voorkeur dat de interventie op maat wordt aangeboden en dat deze aansluit bij de achtergronden en het type eenzaamheid van de oudere. Er zijn meerdere reviews geweest op het gebied van eenzaamheid (Fokkema& Van Tilburg, 2006, 2007; Cattan et al.,2005; Findlay, 2003). Slechts een paar interventies zijn effectief gebleken. Volgens Cattan et al. lijken de interventies met een educatieve component erin of interventies gericht op een specifieke doelgroep beter. 5
6 Uit Nederlandse studies blijkt dat het succes daarnaast vooral afhankelijk is van een goede organisatie en afstemming van de interventie. Op basis van deze studies zijn conclusies getrokken wat betreft valkuilen en lessen voor de toekomst (Fokkema & Van Tilburg, 2006, 2007). Type interventies Hieronder worden verschillende categorieën van interventies specifiek gericht op de oorzaken van de eenzaamheid besproken Netwerkontwikkeling Het verminderen van het verschil tussen gewenste en gerealiseerde relaties. Dit kan door nieuwe relaties aan te gaan of door bestaande te intensiveren of te verbeteren. Als de oorzaak van de eenzaamheid ligt bij de persoon zelf kan verbetering van persoonlijkheidskenmerken, zoals sociale vaardigheden, zelfvertrouwen en probleemoplossend vermogen, het aangaan aan aanhouden van sociale contacten vergemakkelijken. Ook kan gedacht worden aan activiteiten op het gebied van gezondheid, financiële situatie en zingeving. Persoonlijke activering Is begeleiding van ouderen bij het bewust maken van eenzaamheidsbevorderende houding of gedrag, het begeleiden bij het veranderen van deze situatie. Nadruk ligt op bevorderen van sociale en emotionele steun om sociale zelfredzaamheid te versterken. Ergotherapie Kan begeleiden bij het onderzoeken mogelijkheden ten aanzien van het vinden van een zinvolle dagbesteding, begeleiden bij gedragsverandering, het opheffen van belemmeringen in de omgeving waardoor handelen mogelijk wordt, oplossingen zoeken en leren omgaan met mobiliteitsproblemen, omgaan met slechtziendheid etc. Sociaal-culturele activering Het accent ligt hierbij op de activiteit en gezelligheid en niet direct op eenzaamheid. Via een indirecte wijze wordt er aan eenzaamheid gewerkt. Voorbeelden zijn koffie/ inloopochtend, diverse cursussen voor ouderen, gymnastiek etc. Cursussen, gespreksgroepen en therapie Deze kunnen een bijdrage leveren aan het verminderen van eenzaamheid. Het gaat om interventies die een blijvende verandering proberen aan te brengen in de eenzaamheidsbevorderende factoren die bij het individu zelf liggen. De interventies kunnen liggen binnen de categorieën netwerkontwikkeling, standaardverlaging en het leren omgaan met eenzaamheidsgevoelens. Voorbeelden zijn assertiviteitscursussen, vriendschapscursussen ter verbetering van sociale vaardigheden, cursus: verlies en dan verder, psychotherapie, gespreksgroepen etc. Bevordering van deskundigheid hulpverleners Bevordering van deskundigheid van hulpverleners met betrekking tot bewustwording en signalering is van groot belang. Er worden verschillende cursussen aangeboden geschikt voor bv thuiszorgmedewerkers zoals bijvoorbeeld bij Vilans. 6
7 Preventie mogelijkheden en ondersteuning gemeente De gemeente heeft via de WMO ook de verantwoordelijkheid om inwoners te ondersteunen in het ontmoeten van medemensen en het leggen van sociale contacten. Het is belangrijk ouderen te wijzen op de rol van het WMO loket. Omdat eenzaamheid niet gemakkelijk is om over te praten en is het van belang dat ouderen de weg weten te vinden naar mogelijke aanspreekpunten. WMO-loket Als een oudere zich eenzaam voelt door een tekort aan sociale contacten kan de hulpverlener van het WMO-loket zorgen voor een (vrijblijvend) contact van de oudere met een van de hulpverleners uit Tabel 1 of direct door verwijzen naar organisaties die activiteiten organiseren die geschikt zijn voor de betreffende oudere. Voorbeelden zijn: zorgorganisaties en wonen met ondersteuning en ontmoetingscentra (buurtcentra, verzorgingshuizen), gilde projecten, vrijwilligers organisaties, alzheimercafe s, alzheimerstichting, welzijnsstichtingen, hobbyclubs, mantelzorgorganisaties. Via deze instanties worden praatgroepen en cursussen voor ouderen georganiseerd. Ook de mogelijkheid om een maatjescontact aan te gaan of te werken als vrijwilliger kan besproken worden. Daarnaast zijn er binnen een wijk ook vaak verschillende instanties (buurtcentra, bejaardenhuis) die dagactiviteiten organiseren, waar ouderen van buitenaf ook bij kunnen aansluiten. Hobbyclubs worden onder de aandacht gebracht. Er kan worden doorverwezen naar mantelzorg. Leren omgaan met eenzaamheidsgevoelens Het verschil tussen gerealiseerde en gewenste relaties blijft bestaan. De interventie richt zich op het terugdringen van het belang van dit verschil door acceptatie, relativering, ontkenning of afleiding. Psycholoog Indien er sprake is van emotionele eenzaamheid of eenzaamheid die samenhangt met fysieke of mentale beperkingen of ziekten kan er worden doorverwezen naar de huisarts of eerstelijnspsycholoog/ggz. Financiering van de zorg WMO-loket: Het WMO-loket kan bezocht worden zonder vergoeding. Het is als het ware gratis advies. Instanties Wijkpost ouderen: geen kosten Ouderenadviesbureaus: geen kosten Stichting ouderenwerk: geen kosten Maatschappelijk werk: aan algemeen maatschappelijk werk zijn geen kosten verbonden Er is ook meer mogelijk bij zorgorganisaties. Huisarts/GGZ/eerstelijns psycholoog Dekking door de basiszorgverzekering 7
8 Ergotherapeut Ergotherapie wordt vergoed vanuit het basispakket zorgverzekeringen (maximaal 10 uur). Het verplichte eigen risico is wel van toepassing op ergotherapie. 8
9 Referenties Cattan, M., White, M., Bond, J. & Learmouth, A. (2005). Preventing social isolation and loneliness among older people: A systematic review of health promotion interventions. Ageing & Society, 25: De Jong Gierveld, J. & Tilburg, T., van (2007). Zicht op eenzaamheid: achtergronden, oorzaken en aanpak. Assen: Van Gorcum. Findlay, R.A. (2003). Interventions to reduce social isolation amongst older people: Where is the evidence?. Ageing & Society, 23: Fokkema, T. & De Jong Gierveld, J. (2003). Praktijk en wetenschap bundelen de krachten. Geron, 5 (3): Fokkema, C.M. & Tilburg, T.G., van (2007). Zin en onzin van eenzaamheidsinterventies bij ouderen. Tijdschrift voor Gerontologie en Geriatrie, 38: Fokkema, T. & Tilburg, T.G., van (2006). Aanpak van eenzaamheid: helpt het? Een vergelijkend effect- en procesevaluatieonderzoek naar interventies ter voorkoming en vermindering van eenzaamheid onder ouderen. Den Haag: NIDI. Puts, M.T., Shekary, N., Widdershoven, G., Heldens, J., Lips, P. & Deeg, D.J. (2007). What does quality of life mean to older frail and non-frail community-dwelling adults in the Netherlands?. Qual Life Res, 16: Zouwe, N., van der (2005). Eenzame ouderen over de drempel. Een inventarisatie van knelpunten en oplossingsrichtingen in Zuid-Holland Noord. Leiden: GGD Hollands Midden. GGD Amsterdam, Eindrapport Amsterdamse gezondheidsmonitor 2008, p63-67: Gezondheidsmonitor GGD Hart voor Brabant, Infokaart eenzaamheid, Ouderenenquête 2004: =379 GGD Gelre-IJssel, Rapportage Ouderenmonitor 2005, Factsheet Eenzaamheid bij Ouderen: Monitor_ouderen GGD Hollands Midden, Gezondheidsenquête , Factsheet 3 Psychische gezondheid: rnd= GGD Hollands Noorden, Ouderenenquête Kop van Noord-Holland 2006, p42-43: mentid=3589 9
10 GGD Hollands Noorden, Ouderenenquête West-Friesland 2004, p81-86: mentid=3574 Verder lezen? werkboek eenzaamheid ouderen enties_beschikbaar/: verkenning eenzaamheidsinterventies bij ouderen 10
STAPPENPLAN PREVENTIE VAN EENZAAMHEID IN DE EERSTE LIJN
STAPPENPLAN PREVENTIE VAN EENZAAMHEID IN DE EERSTE LIJN Doelen Het voorkomen, oplossen en/of verwerken van eenzaamheid bij ouderen: 1. Het vaststellen van de mate van eenzaamheid; 2. Het onderscheiden
Nadere informatieKlanttevredenheid. Vereenzaming Ouderen Soest VOS
2011 Klanttevredenheid Vereenzaming Ouderen Soest VOS Stichting Welzijn Ouderen Soest Molenstraat 8c 3764 TG Soest 035 60 23 681 info@swos.nl www.swos.nl KvK 41189365 Klanttevredenheidsonderzoek Vereenzaming
Nadere informatieEenzaamheid onder mantelzorgers Jolanda Elferink, Expertisecentrum Mantelzorg
Eenzaamheid onder mantelzorgers Jolanda Elferink, Expertisecentrum Mantelzorg 4-06-13 Inhoud - In welke mantelzorgsituaties kom je eenzaamheid tegen? - Welke drie stappen kun je zetten om eenzaamheid te
Nadere informatieEenzaamheid bij ouderen. Marieke van Schie, huisarts.
Eenzaamheid bij ouderen Marieke van Schie, huisarts. Een literatuur verkenning Pubmed 2000-2007 2007 Eenzaamheid komt in alle leeftijdsgroepen voor A.Rokach,, van het instituut voor studie en behandeling
Nadere informatieSignaleren en aanpak van. eenzaamheid. www.cvo.vu.nl
Signaleren en aanpak van eenzaamheid www.cvo.vu.nl Meer informatie over deze brochure vindt u op de website www.cvo.vu.nl. Op deze site kunt u exemplaren van de brochure bestellen of een PDF-bestand downloaden.
Nadere informatie8 Eenzaamheid bij ouderen in de regio Gelre-IJssel
8 Eenzaamheid bij ouderen in de regio Gelre-IJssel t Eenzaamheid komt onder alle bevolkingsgroepen voor, zowel onder jongeren als onder ouderen. Toch bestaat de indruk dat bij ouderen relatief meer eenzaamheidsgevoelens
Nadere informatieSamen tegen eenzaamheid
Samen tegen eenzaamheid Van 25 september tot en met 4 oktober is de Week tegen de Eenzaamheid. Het thema dit jaar is: Herken eenzaamheid en handel op tijd. Hoe eerder eenzaamheid wordt gesignaleerd en
Nadere informatieFactsheet. Eenzaamheid. Gelderland-Zuid. Onderzoek onder volwassenen en ouderen
Gelderland-Zuid Factsheet Eenzaamheid Onderzoek onder volwassenen en ouderen Onderzoek naar eenzaamheid De Volwassenen- en ouderenmonitor is eind 2012 onder ruim 22.000 zelfstandig wonende inwoners van
Nadere informatieDo s en don ts bij aanpak van eenzaamheid bij thuiswonende senioren. Leen Heylen
Do s en don ts bij aanpak van eenzaamheid bij thuiswonende senioren Leen Heylen Inhoud Oud en eenzaam? Een situatieschets Definitie eenzaamheid Sociale en emotionele eenzaamheid Wat maakt ouderen kwetsbaar
Nadere informatieBedankt voor het meedoen aan deze peiling. Het invullen duurt ongeveer 10 minuten. Succes!
Peiling: uw mening over de aanpak van eenzaamheid Welkom Bedankt voor het meedoen aan deze peiling. Het invullen duurt ongeveer 10 minuten. Succes! Vraag 1 Ik ben werkzaam bij / zet mij in voor de volgende
Nadere informatieOnderwerp: Raadsmededeling over: Aanpak Eenzaamheid in Teylingen - Besluitvormend
VOORSTEL OPSCHRIFT Vergadering van 22 december 2015 Besluit nummer: 2015_BW_00987 Onderwerp: Raadsmededeling over: Aanpak Eenzaamheid in Teylingen - Besluitvormend Beknopte samenvatting: In de raad van
Nadere informatieDenken en Doen: bridgend de eenzaamheid te lijf
Dit factsheet is een uitgave van het NIVEL. De gegevens mogen met bronvermelding worden gebruikt (C.J. Leemrijse & C. Veenhof. Denken en Doen, bridgend de eenzaamheid te lijf, Factsheet. Utrecht: NIVEL,
Nadere informatiePLAN VAN AANPAK VOORKOMEN EN BESTRIJDEN VAN EENZAAMHEID 1 INLEIDING...2
PLAN VAN AANPAK VOORKOMEN EN BESTRIJDEN VAN EENZAAMHEID Inhoudsopgave: 1 INLEIDING...2 2 DEFINITIES EN CIJFERS...2 2.1 Wat is eenzaamheid?...2 2.2 Hoe wordt eenzaamheid gemeten?...2 2.3 Eenzaamheid in
Nadere informatieEenzaamheid. Aanleiding. Beschrijving. Eenzaamheid
Eenzaamheid Aanleiding In het beleidsplan Wmo 2008-2011 is toegezegd specifieke aandacht te schenken aan de aanpak van eenzaamheid. Daartoe is op 30 maart 2011 een werkconferentie gehouden. Daarbij is
Nadere informatieMovisie. Voor een duurzame positieve verandering. Preventie van eenzaamheid realistische plannen Jan Willem van de Maat
Movisie Voor een duurzame positieve verandering Preventie van eenzaamheid realistische plannen Jan Willem van de Maat Programma Wat is eenzaamheid en vereenzamen? Wat weten we uit onderzoek over wat werkt?
Nadere informatieWat is eenzaamheid en waarom is het een probleem? 8-10-2015. Het project van de UvH 1. Programma. Sociale verbondenheid.
Programma Samen tegen eenzaamheid Dr. Anja Machielse Deel 1: Wat is eenzaamheid en waarom is het een probleem? Achtergronden, verschijningsvormen Mini-conferentie Tilburg, 30 september 2015 Deel 2: Wat
Nadere informatieGGD Amsterdam Eenzaamheid in Beeld
GGD Amsterdam Eenzaamheid in Beeld Samenvatting Eén op de acht volwassen Amsterdammers voelt zich ernstig. Dat is meer dan gemiddeld in Nederland. In vergelijking met voorgaande jaren voelen steeds meer
Nadere informatiePieternel van Giersbergen & Dieke de Koning EENZAAMHEID / 1
EENZAAMHEID Pieternel van Giersbergen & Dieke de Koning EENZAAMHEID / 1 Partners 'Aanpak eenzaamheid Hatert' EENZAAMHEID / 2 Programma Wat is eenzaamheid? Signalen Omgaan met EENZAAMHEID / 3 Wat is eenzaamheid?
Nadere informatieCoalitie Erbij. De gezichten van eenzaamheid Amsterdam, 24 november 2015
Coalitie Erbij De gezichten van eenzaamheid Amsterdam, 24 november 2015 1. De landelijke Coalitie Erbij in 2 minuten 2. Wat is eenzaamheid? 3. De gezichten van eenzaamheid 4. De lokale aanpak van eenzaamheid
Nadere informatieSamen tegen eenzaamheid Nationale Coalitie tegen Eenzaamheid Nationale Coalitie tegen Eenzaamheid Contact Kom Erbij Bezoek- en postadres
Nationale Coalitie tegen Eenzaamheid Kom Erbij Meer dan een miljoen Nederlanders sterk eenzaam Meer dan een miljoen Nederlanders voelt zich sterk eenzaam. De invloed van eenzaamheid is groot en leidt
Nadere informatieEenzaamheid bij ouderen: Ambities en mogelijkheden
Eenzaamheid bij ouderen: Ambities en mogelijkheden Prof. dr. Anja Machielse Cliëntenbelang Amsterdam 27 september 2016 Foto: Eamonn Doyle Het project van de UvH 1 Onderwerpen Wat is eenzaamheid en waarom
Nadere informatieOUD EN EENZAAM? KWETSBAARHEID VOOR EENZAAMHEID OP LATERE LEEfTIJD
OUD EN EENZAAM? KWETSBAARHEID VOOR EENZAAMHEID OP LATERE LEEfTIJD Leen HEYLEN 1 Eenzaamheid en oud zijn wordt nog frequent met elkaar geassocieerd. Dit stereotype beeld gaat echter voor vele ouderen niet
Nadere informatieTien jaar kijken naar eenzaamheid Prevalentie, oorzaken, gevolgen en aanpak
Tien jaar kijken naar eenzaamheid Prevalentie, oorzaken, gevolgen en aanpak Erbij - Ledenbijeenkomst 30 maart 2017 Theo van Tilburg Sociologie Vrije Universiteit Amsterdam T.G.van.Tilburg@vu.nl 1 2 Zicht
Nadere informatieHet project van de UvH 1
Onderwerpen Eenzaamheid, daar wen je nooit aan Prof. dr. Anja Machielse Wat is eenzaamheid en waarom is het een probleem? Hoe kunnen we eenzame mensen bereiken en wat kunnen we voor hen doen? Wat is eenzaamheid
Nadere informatie[Checklist] voor activiteiten die zich richten op eenzaamheid
[Checklist] voor activiteiten die zich richten op eenzaamheid Het bevorderen van zelfredzaamheid en volwaardig meedoen in de stad zijn de hoofddoelen van de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo). Elke
Nadere informatieCommissie notitie. Onderwerp: Eenzaamheid.
gemeente Eindhoven 16R6662 Raadsnummer Inboeknummer 16bst00150 Dossiernummer 16.05.851 B&W beslisdatum 2 februari 2016 Commissie notitie Onderwerp: Eenzaamheid. Inleiding In het coalitieakkoord Expeditie
Nadere informatieGezond ouder worden: gezondheid als een multidimensioneel concept? Prof. Dr. Anja Declercq LUCAS en Centrum voor Sociologisch onderzoek, KU Leuven
Gezond ouder worden: gezondheid als een multidimensioneel concept? Prof. Dr. Anja Declercq LUCAS en Centrum voor Sociologisch onderzoek, KU Leuven Wat is gezondheid? Definities veranderen Gezondheid als
Nadere informatieSamenvatting Eenzaamheidsonderzoek Coalitie Erbij
Samenvatting Eenzaamheidsonderzoek Coalitie Erbij Door TNS/NIPO oktober/november 2008 1. Inleiding Eenzaamheid is een groot maatschappelijk probleem en treft veel Nederlanders direct in hun welzijn. Het
Nadere informatieOnkundig en onaangepast: eenzaamheid en sociaal isolement
Onderwerpen Onkundig en onaangepast: eenzaamheid en sociaal isolement Wat is sociaal isolement? Oorzaken en gevolgen De leefsituatie van sociaal geïsoleerden Wat kunnen we doen aan sociaal isolement? Conclusies
Nadere informatieHOOFDSTUK 1: INLEIDING
168 Samenvatting 169 HOOFDSTUK 1: INLEIDING Bij circa 13.5% van de ouderen komen depressieve klachten voor. Met de term depressieve klachten worden klachten bedoeld die klinisch relevant zijn, maar niet
Nadere informatieOVER EENZAAMHEID VAN THEORIE TOT PRAKTIJK. Leen Heylen
OVER EENZAAMHEID VAN THEORIE TOT PRAKTIJK Leen Heylen OVERZICHT Theorie Definitie eenzaamheid Cijfers eenzaamheid Risicofactoren eenzaamheid Aanpak eenzaamheid DEFINITIE EENZAAMHEID Eenzaamheid is het
Nadere informatieEenzaamheid. Gerben van Voorden
Eenzaamheid Gerben van Voorden Eenzaamheid (klik op de afbeelding om het filmpje te bekijken) Definitie Eenzaamheid is het subjectief ervaren van een onplezierig of ontoelaatbaar gemis aan (kwaliteit van)
Nadere informatie'Voor mekaar, actieprogramma gericht op het bestrijden van eenzaamheid'
'Voor mekaar, actieprogramma gericht op het bestrijden van eenzaamheid' Voor Mekaar is de titel van het Rotterdamse actieprogramma gericht op het bestrijden van eenzaamheid (december 2014). Het volledige
Nadere informatieWaarom is eenzaamheid een probleem?
Ik heb nooit kunnen denken dat ik, na zo n gelukkig leven, zo verdrietig zou zijn. Ik heb Den Helder, 7 juni 2017 nooit gedacht dat mensen zo ongelukkig kunnen zijn als ik de laatste jaren. Prof. Dr. Anja
Nadere informatieNationale Coalitie tegen Eenzaamheid. Kom Erbij
Nationale Coalitie tegen Eenzaamheid Kom Erbij Meer dan een miljoen Nederlanders sterk eenzaam Meer dan een miljoen Nederlanders voelt zich sterk eenzaam. De invloed van eenzaamheid is groot en leidt
Nadere informatieEenzaamheid onder ouderen
Eenzaamheid onder ouderen Een inventarisatie van de stand van zaken en van een mogelijke aanpak in Ede (versie 31 oktober 2011) Op 3 februari 2011 heeft de gemeenteraad een motie aangenomen over eenzaamheid
Nadere informatieZorg na de diagnose. Emete Solmaz, specialist ouderengeneeskunde, Royaal Thuis Brian Sinnema, casemanager dementie, HWW Zorg
Zorg na de diagnose Emete Solmaz, specialist ouderengeneeskunde, Royaal Thuis Brian Sinnema, casemanager dementie, HWW Zorg Disclosure belangen sprekers Potentiële belangenverstrengeling Voor bijeenkomst
Nadere informatieFOCUS OP EENZAAMHEID IN MAASTRICHT
FOCUS OP EENZAAMHEID IN MAASTRICHT INKADERING Een nadere definiëring van het begrip eenzaamheid is noodzakelijk om te voorkomen dat bij de ontwikkeling van beleid een te ruime omschrijving zou leiden tot
Nadere informatieLinda Verwaaijen. Sociaal psychiatrisch verpleegkundige. Maatschappelijk werkster. 17 mei 2018
Linda Verwaaijen Sociaal psychiatrisch verpleegkundige Maatschappelijk werkster 17 mei 2018 Definitie "Eenzaamheid is het subjectief ervaren van een onplezierig of ontoelaatbaar gemis aan (kwaliteit van)
Nadere informatieEenzaamheid bij Ouderen. Dr. Martin G. Kat Psychiater-psychotherapeut MCAlkmaar/Amsterdam psykat@hetnet.nl
Eenzaamheid bij Ouderen Dr. Martin G. Kat Psychiater-psychotherapeut MCAlkmaar/Amsterdam psykat@hetnet.nl Eenzaamheid: definitie Het gevoel dat de contacten met anderen in aard en/of intensiteit minder
Nadere informatieHANDLEIDING TILBURG FRAILTY INDICATOR (TFI) Een instrument om de mate van kwetsbaarheid bij oudere mensen vast te stellen
HANDLEIDING TILBURG FRAILTY INDICATOR (TFI) Een instrument om de mate van kwetsbaarheid bij oudere mensen vast te stellen T.b.v. de pilot Wijkzorg Gevraagd! in Spijkenisse en Vlaardingen Robbert Gobbens
Nadere informatieLezing, 10 december 2004. Relatie tussen sociaal isolement en psychiatrische ziekte
Lezing, 10 december 2004 Relatie tussen sociaal isolement en psychiatrische ziekte Dr. Ludwien Meeuwesen, Sociaal psychologe verbonden aan de Universiteit Utrecht, Afdeling Algemene Sociale Wetenschappen,
Nadere informatie#+ Postbus 15. gemeentebestuur. Afdeling RMO Team: Maatschappelijke Ontwikkeling
gemeentebestuur PURMEREI' #+ Postbus 15 1440 AA Purmerend telefoon 0299-452911 telefax 0299-452124 Afdeling RMO Team: Maatschappelijke Ontwikkeling Aan de gemeenteraad van Purmerend ons kenmerk 1322073
Nadere informatieDe eenzaamheidsschaal (van De Jong-Gierveld) bestaat uit de volgende 11 stellingen:
Wat is eenzaamheid? Eenzaamheid is een negatief beleefde situatie van gemis aan betekenisvolle sociale contacten met andere mensen. Het is een situatie waarin men onvrijwillig verkeert. Eenzaamheid is
Nadere informatieNetwerk Ouderenzorg Regio Noord
Netwerk Ouderenzorg Regio Noord Vragenlijst Behoefte als kompas, de oudere aan het roer Deze vragenlijst bestaat vragen naar uw algemene situatie, lichamelijke en geestelijke gezondheid, omgang met gezondheid
Nadere informatieLeidenincijfers Beleidsonderzoek draagt bij aan de kwaliteit van beleid en besluitvorming
incijfers Beleidsonderzoek draagt bij aan de kwaliteit van beleid en besluitvorming Uitkomsten GGD-gezondheidspeiling 2016 Gezondheid van aren BELEIDSONDERZOEK 071-516 5123 I info@leidenincijfers.nl I
Nadere informatieWorkshop. Signaleren eenzaamheid en dan. Zeist, mei 2019
Workshop Signaleren eenzaamheid en dan Zeist, mei 2019 Programma Wat is eenzaamheid? Cijfers, oorzaken en gevolgen Wat werkt wel en wat niet? Aanpak eenzaamheid: wat kun je doen? Van signaleren naar gesprek.
Nadere informatieEenzaam ben je niet alleen
Eenzaam ben je niet alleen Een verdiepend onderzoek naar de risicofactoren van eenzaamheid onder volwassenen van 19-65 jaar. Amy Hofman 1, Regina Overberg 1, Marcel Adriaanse 2 1 GGD Kennemerland, 2 Vrije
Nadere informatieWat werkt bij aanpak van Eenzaamheid Haarlemse conferentie 2 maart 2017
Wat werkt bij aanpak van Eenzaamheid Haarlemse conferentie 2 maart 2017 Theo van Tilburg Sociologie Vrije Universiteit Amsterdam Theo.van.Tilburg@vu.nl 1 Onderwerpen Wat is eenzaamheid Hoe vaak komt het
Nadere informatieLeven met kanker; zorg voor verbinding. Dr.Mecheline van der Linden 26.09.15
Leven met kanker; zorg voor verbinding Dr.Mecheline van der Linden 26.09.15 2 Kanker: incidentie en prevalentie Incidentie: 86.000 nieuwe patiënten per jaar (95.000 in 2015) Leeftijd: 70 % ouder dan 60
Nadere informatieDe Eenzaamheid voorbij..? Conferentie 1 juni 2017 Mieke Mes, specialist eenzaamheid
De Eenzaamheid voorbij..? Conferentie 1 juni 2017 Mieke Mes, specialist eenzaamheid Even voorstellen Mijn naam is Mieke Mes, deskundige op het gebied van aanpakken Eenzaamheid Vanuit mijn bedrijf MM-adviesburo
Nadere informatieOnderzoek Eenzaamheid onder jongeren
Onderzoek Eenzaamheid onder jongeren 1V Jongerenpanel 25 september 2014 Over dit onderzoek Aan dit onderzoek deden 1375 leden van het EenVandaag Jongerenpanel mee. Het onderzoek vond plaats van 19 september
Nadere informatieSociale samenhang in Groningen
Sociale samenhang in Groningen Goede contacten zijn belangrijk voor mensen. Het blijkt dat hoe meer sociale contacten mensen hebben, hoe beter ze hun leefsituatie ervaren (Boelhouwer 2013). Ook voelen
Nadere informatieHet meetinstrument heeft betrekking op de volgende categorieën Lichaamsregio Overige, ongespecificeerd
Uitgebreide toelichting van het meetinstrument Eenzaamheidsschaal November 2014 Review: S Jansen E Jacobs Herziening: JB Grondal Invoer: ML Bokhorst 1 Algemene gegevens Het meetinstrument heeft betrekking
Nadere informatieDoorbreek eenzaamheid. De integrale aanpak Jolanda Kroes (HG) en Job van t Veer (NHL)
Doorbreek eenzaamheid. De integrale aanpak Jolanda Kroes (HG) en Job van t Veer (NHL) Doorbreek eenzaamheid en sociaal isolement Landelijke samenwerking tussen Hogeschool Arnhem Nijmegen, Saxion, Hogeschool
Nadere informatiePraten met familie 29-09- 15. Hulpverleners: Last of lust. Last / lastig. Lust. Stichting Labyrint-in Perspectief
Praten met familie Francisca Goedhart, Stichting Labyrint- in Perspectief Jacklin Goudsblom, GGZ Noor Holland Noord en PIMM trainer. Hulpverleners: Last of lust Last / lastig (hulpverlener = hv) Lust (hulpverlener
Nadere informatieEenzaam ben je niet alleen
8-12-2015 Kennismaking Eenzaam ben je niet alleen Samen werken aan een nieuwe blik op eenzaamheid en sociaal isolement Eigen ervaring eenzaamheid, sociaal isolement? persoonlijk en/of professioneel. Waarom
Nadere informatieInventarisatielijst oorzaken eenzaamheid
Inventarisatielijst oorzaken eenzaamheid Naam patiënt: Geboortedatum patiënt: Datum afname: Geslacht: o Man o Vrouw Naam verpleegkundige/ ouderenadviseur: 1 Woonomgeving De volgende vragen gaan over leven
Nadere informatieEenzaamheid in Amsterdam
- Factsheet maart 2018 Dertien procent van de Amsterdammers van 19 jaar en ouder is ernstig eenzaam. Dat is meer dan in voorgaande jaren en ook meer dan landelijk. Eenzaamheid komt relatief vaak voor onder
Nadere informatieInleiding. Doelen en uitgangspunten van het gemeentebestuur
Inleiding TRILL is een methodiek die de verantwoordelijkheden en de te leveren prestaties van betrokken partijen in kaart brengt. Zo moet de ambtenaar de beleidsdoelstellingen die door het gemeentebestuur
Nadere informatieWelzijnsbezoek. Voorbeelden van aanpassingen aan het huis die nodig zijn:
Welzijnsbezoek 2014 Inhoud 1. Conclusies 2. Figuren en tabellen MEE Drechtsteden voerde in 2014 welzijnsbezoeken uit onder ouderen van 75, 80 en. Aan de hand van een vragenlijst komen zes onderwerpen aan
Nadere informatieJe steunsysteem is overal om je heen.
Je steunsysteem is overal om je heen. Kwartiermaken in de wijken in Oss en in de regio. Burgerkracht en Presentie Definitie kwartiermaken: Kwartiermaken gaat over het bevorderen van het maatschappelijk
Nadere informatieOudere migranten in Nederland: Prevalentie en oorzaken van eenzaamheid
Oudere migranten in Nederland: Prevalentie en oorzaken van eenzaamheid Tineke Fokkema, NIDI-KNAW, Rijksuniversiteit Groningen, Erasmus Universiteit Rotterdam Jolien Klok, Vrije Universiteit Amsterdam Theo
Nadere informatieEenzame naasten. Onderwerpen. Contactarm. Eenzaamheid. Sociaal isolement. Sociale netwerken van ouderen
Eenzame naasten Dr. Anja Machielse Onderwerpen Begripsverkenning Oorzaken en gevolgen Sociale competenties Stappen in de aanpak Interventieprofielen Conclusies Eenzaamheid Het gevoel dat de aanwezige contacten
Nadere informatieOntmoetingscentrum Houtstroom Voor mensen met geheugenproblemen en/of dementie en hun mantelzorgers
Ontmoetingscentrum Houtstroom Voor mensen met geheugenproblemen en/of dementie en hun mantelzorgers Soms merk ik dat ik dingen die ik graag deed, zoals fietsen en koken, niet meer kan doen. Daardoor heb
Nadere informatieAlgemene informatie Wmo
Algemene informatie Wmo Informatie over de Wmo Gemeenten zijn verantwoordelijk voor de Wmo. Wmo betekent Wet maatschappelijke ondersteuning. Veel mensen met een beperking krijgen daar mee te maken. Het
Nadere informatieZelfstandig wonen: de mening van senioren en mantelzorgers uit de stadsregio Rotterdam
Zelfstandig wonen: de mening van senioren en mantelzorgers uit de stadsregio Rotterdam Inleiding Het Tympaan Instituut heeft in de zomer van 2013 verschillende groepen (potentiële) zorgvragers en mantelzorgers
Nadere informatieHet effect van deelname aan ouderenactiviteiten van Timpaan Welzijn op gevoelens van eenzaamheid. Onderzoek in de Gemeente Steenwijkerland
Het effect van deelname aan ouderenactiviteiten van Timpaan Welzijn op gevoelens van eenzaamheid. Onderzoek in de Gemeente Steenwijkerland 0 Dit onderzoek is in 2012 uitgevoerd door Nanda Knol, 3 e jaars
Nadere informatieStichting OOPOEH Eindrapportage over de impactmetingen in september 2015 en juni 2016
Stichting OOPOEH Eindrapportage over de impactmetingen in september 2015 en juni 2016 In welke mate draagt Stichting OOPOEH bij aan minder eenzaamheid onder ouderen? PwC deed twee impactmetingen Stichting
Nadere informatieMantelzorgers in Delft
intensief begrip partner zorgtaken (schoon)ouders overbelasting ondersteuning Januari 2015 Informatie/O&S kind langdurig combineren met werk openheid vriend/kennis Mantelzorgers in Delft Intensief en langdurig
Nadere informatieEENZAAMHEID Inventarisatie en vooruitblik
EENZAAMHEID Inventarisatie en vooruitblik Aanleiding Uw Raad heeft via een motie op 22 februari 2016 gevraagd om een notitie waarin de huidige infrastructuur ter bestrijding van eenzaamheid wordt weergegeven
Nadere informatieSociale relaties en welzijn
EENZAAMHEID EN SOCIAAL ISOLEMENT: ACHTERGRONDEN EN AANPAK Onderwerpen Functies van sociale relaties Sociale kwetsbaarheid Achtergronden en gevolgen Knelpunten in de aanpak Elementen van een succesvolle
Nadere informatie11/03/2019 DEMENTIE & EENZAAMHEID OVERLEGPLATFORM 21 FEBRUARI 2019 OVERZICHT WAT IS EENZAAMHEID? WAT IS EENZAAMHEID? WAT IS EENZAAMHEID?
OVERZICHT DEMENTIE & EENZAAMHEID OVERLEGPLATFORM 21 FEBRUARI 2019 Liesbet Lommelen Leen Heylen Wat is eenzaamheid? Definitie eenzaamheid Cijfers eenzaamheid Risicofactoren eenzaamheid Omgaan met eenzaamheid
Nadere informatieOnderwerpen. Sociale relaties en welzijn. Sociale kwetsbaarheid. Functies van sociale relaties. Vrouw, 64 jaar EENZAAMHEID BIJ OUDEREN
EENZAAMHEID BIJ OUDEREN Vrouw, 64 jaar Ik ben helemaal geïsoleerd eigenlijk. Ik denk wel eens bij mezelf, ik kan gerust een week dood liggen in huis, maar de mensen merken niets. Dr. Anja Machielse Stichting
Nadere informatieZelfredzaamheidsmeter Uniek cliëntnummer
Zelfredzaamheidsmeter Uniek cliëntnummer Onderstaande zelfredzaamheidsmeter ga je invullen voor de cliënt. Het betreft tien levensdomeinen van de cliënt. Voor elk levensdomein ga je kijken in hoeverre
Nadere informatieKlanttevredenheidsonderzoek Wmo Zelfstandig wonen. Gemeente Opmeer Juli 2014
Zelfstandig wonen Gemeente Opmeer Juli 2014 Colofon Uitgave : I&O Research BV Van Dedemstraat 6c 1624 NN Hoorn Tel. (0229) 282555 www.ioresearch.nl Rapportnummer : 2014-2038 Datum : juli 2014 Opdrachtgever
Nadere informatieMonitoring Sociale Inclusie via SIT-systeem
Monitoring Sociale Inclusie via SIT-systeem In dit document bevinden zich twee lijsten. Op onderdeel 2 na, zijn ze identiek. De eerste lijst kan gebruikt worden om te kijken wat iemand kan en doet voor
Nadere informatieModule 4. Levensgebied sociale relaties 2018
4.1 Inleiding De levensloopbenadering gaat ervan uit dat een mens welzijn ervaart als hij de regie over zijn eigen leven kan voeren, in een inspirerende omgeving leeft, en een balans vindt tussen vijf
Nadere informatieCampagne Eenzaamheid Bond zonder Naam
Campagne Eenzaamheid Bond zonder Naam Leen Heylen, CELLO, Universiteit Antwerpen Thomas More Kempen Het begrip eenzaamheid Eenzaamheid is een pijnlijke, negatieve ervaring die zijn oorsprong vindt in een
Nadere informatieGeestelijke Gezondheid (65 94 jaar)
Geestelijke Gezondheid (65 94 jaar) 3b Deze factsheet beschrijft de resultaten van de gezondheidspeiling 2005 voor de geestelijke gezondheid van 65-94 jarigen in Zuid-Holland Noord. Eenderde van de 65-plussers
Nadere informatie18% 16% 14% 12% 10% 8% 6% 4% 2% 0% jaar jaar jaar 65+ Man Vrouw Ja Nee. Deventer gemiddelde
Bewonersonderzoek Deventer 2009: onderdeel mantelzorg Met de invoering van de Wet Maatschappelijke Ondersteuning (WMO) in 2007 zijn gemeenten verantwoordelijk voor de ondersteuning van mantelzorgers. Mantelzorgers
Nadere informatieKom Erbij Conferentie
Onderwerpen Kom Erbij Conferentie Prof. Dr. Anja Machielse 20 februari 2019 Wat is eenzaamheid en waarom is het een probleem? Achtergronden, verschijningsvormen Wat werkt bij eenzaamheid? 1 2 Wat is eenzaamheid?
Nadere informatieOnderwerpen/deelprojecten regionaal uitvoeringsprogramma depressiepreventie 2008 t/m 2011 Gelderse Roos
Bijlage 2 Onderwerpen/deelprojecten regionaal uitvoeringsprogramma depressiepreventie 2008 t/m 2011 Gelderse Roos A1 Uitbrengen jaarkrant A2 Advertentie huis aan huis bladen A3 Consultatie B1 Brochures
Nadere informatieHoe sterk is de (eenzame) mantelzorger? Kennisdag 28 november 2017 Mieke Mes, specialist aanpak eenzaamheid en gespreksleider Coalitie Erbij
Hoe sterk is de (eenzame) mantelzorger? Kennisdag 28 november 2017 Mieke Mes, specialist aanpak eenzaamheid en gespreksleider Coalitie Erbij Eenzaamheid bij mantelzorgers in cijfers Uit onderzoek van Mezzo
Nadere informatieWorkshop ICF een WERK-TAAL? GGZ VAPH - BuSO
Workshop ICF een WERK-TAAL? GGZ VAPH - BuSO Hé, het is ok! Om even door de bomen het bos niet meer te zien Om overdonderd te zijn Om niet goed te weten wat je hiermee nu kan doen We zijn samen zoekend!
Nadere informatieVerkenningsfase gestart Aanpak [een]zaamheid Amsterdam
Verkenningsfase gestart Aanpak [een]zaamheid Amsterdam Urgentie: steeds meer mensen zijn eenzaam Eenzaamheid komt in de grote steden bovengemiddeld vaak voor. Van alle Nederlanders zegt 8% ernstig eenzaam
Nadere informatieDaarvoor gaat u naar Minters
Opvoeden & Opgroeien Eigen functioneren & Relaties Een leefbare buurt Daarvoor gaat u naar Minters U weet zelf vaak het beste wat goed is voor uzelf of uw gezin. En u gaat voor goede raad of praktische
Nadere informatieBurgervriendschappen. wiens zorg is dat? Ellen MJ Witteveen
Burgervriendschappen. wiens zorg is dat? Ellen MJ Witteveen Deltalezingen cyclus Gerion 13 juni 2013 Opbouw Burger? Vanuit overheidsperspectief Vanuit samenlevingsperspectief Vanuit professioneel perspectief
Nadere informatieWat gaat er in de zorg veranderen en waarom?
Wat gaat er in de zorg veranderen en waarom? Het ministerie van VWS heeft wee websites in het leven geroepen die hierover uitgebreid informatie geven www.dezorgverandertmee.nl en www.hoeverandertmijnzorg.nl
Nadere informatieDe bibliotheek draagt actief bij aan preventie en participatie!
De bibliotheek draagt actief bij aan preventie en participatie! 2 Wat speelt er? 3 De drie decentralisaties en de kanteling in het sociaal domein Willen we echt een inclusieve samenleving bouwen waar iedereen,
Nadere informatieMeedoen en erbij horen
Meedoen en erbij horen Resultaten van een mixed method onderzoek naar sociale uitsluiting Addi van Bergen, Annelies van Loon, Carina Ballering, Erik van Ameijden en Bert van Hemert NCVGZ Rotterdam, 11
Nadere informatieIn de bijlage treft u een korte uiteenzetting aan over eenzaamheid in Nederland.
Aan: Leden gemeenteraad en fractiemedewerkers cc. college van B&W cc. pers W ET HOUDER E.G.J. VAN DER WANT P OS T B US 9900 1201 GM HILVER S UM B EZOEKADR ES : R AADHUIS DUDOKPAR K 1 T ELEF OONNUMMER 14035
Nadere informatieStudiegebied Gezondheidszorg. Opleiding Bachelor in de Ergotherapie. Academiejaar 2014-2015. Module Bachelorproef
Eenzaam maakt onzichtbaar, onzichtbaar maakt eenzaam. De meerwaarde van eenzaamheidsinterventies op het emotioneel en het sociaal welbevinden bij de bewoners van een WZH Studiegebied Gezondheidszorg Opleiding
Nadere informatieEenzaamheid in Nederland Coalitie Erbij
Eenzaamheid in Nederland Coalitie Erbij Juli TNS NIPO Natascha Snel Suzanne Plantinga Inhoud Conclusies en aanbevelingen 3 1 Inleiding en onderzoeksdoel 6 2 Eenzaamheid in Nederland 9 3 Kennis: bekendheid
Nadere informatieSTAPPENPLAN ANGST IN DE EERSTE LIJN
STAPPENPLAN ANGST IN DE EERSTE LIJN Doel Vroegtijdige opsporing en behandeling van angst bij zelfstandig wonende ouderen. STAP 1: Screenen op angst in de eerste lijn (kruis aan). Voelde u zich de afgelopen
Nadere informatieVoorbereiden op het keukentafelgesprek?
Voorbereiden op het keukentafelgesprek? Deze brochure helpt u daarbij! 2015 een coproductie van: Voor kinderen, partners, verwanten, vrijwilligers die mantelzorgtaken vervullen voor hen die hun dierbaar
Nadere informatie77% 16% 7% tevreden neutraal ontevreden. 14% 22% 6% Familie Vrienden Buren
Sociaal contact en ondersteuning Sociale contacten in de eigen omgeving zijn voor een ieder in de samenleving vaak een basis voor deelname aan de samenleving. Sociale contacten kunnen mensen ondersteunen
Nadere informatieThema Huisbezoek helpt
Thema Huisbezoek helpt Project Eenzaamheid Barneveld 5 April 2011 Adrie ten Brinke (voorzitter Seniorenraad Barneveld) Els van Beurden (Wmo-adviseur gemeente Barneveld) 1 Inhoud presentatie Aanleiding
Nadere informatieBehoefte aan verbondenheid
Eenzaamheid aanpakken? Nan Stevens Psychogerontologie Radboud Universiteit Nijmegen Behoefte aan verbondenheid Een basale behoefte aan een aantal mensen waarbij er sprake is van Regelmatig contact Wederzijdse
Nadere informatieWeek tegen Eenzaamheid Kom de deur uit. Coalitie Erbij. Juli 2012. TNS NIPO Natascha Snel Suzanne Plantinga. TNS Nipo
Week tegen Eenzaamheid Kom de deur uit Coalitie Erbij Juli 2012 TNS NIPO Natascha Snel Suzanne Plantinga Inhoud Conclusies en aanbevelingen 3 1 Inleiding en onderzoeksdoel 6 2 Fysieke en digitale contacten
Nadere informatie