Gezondheidsenquête door middel van Interview België 2001

Transcriptie

1 Gezondheidsenquête door middel van Interview België 21 Deel 3 Leefstijl IPH/EPI REPORTS nr 22-22

2 Afdeling Epidemiologie Juliette Wytsmanstraat Brussel Tel : 2/ his@iph.fgov.be index4.htm Leuvenseweg 44 1 Brussel Onderzoeksteam : Jamila Buziarsist Stefaan Demarest Lydia Gisle Jean Tafforeau Johan Van der Heyden Herman Van Oyen Met de medewerking van : Pieter-Jan Miermans Francis Sartor Logistieke steun : Monique Schoonenburg Véronique Verhocht Nationaal Instituut voor de Statistiek : IPH/EPI REPORTS Nr Depotnummer: D/22/255/4

3 Inhoudstafel Gezondheidsenquête, België, 21 DEEL 1 : Introductie... 8 Doel en opzet van de Gezondheidsenquête 21 I. Inhoud van de bevraging... 8 II. Samenstelling van de steekproef III. Actoren IV. Veldwerkorganisatie V. Netwerk enquêteurs VI. Kwaliteitsbewaking VII. Participatiegraad VIII. Wegingsfactoren IX. Tabellen X. Studiepopulatie... 4 DEEL 2 : 1. Gezondheidstoestand Subjectieve gezondheid Lichamelijke gezondheid Chronische aandoeningen Acute aandoeningen Mentale gezondheid Beperkingen en Participatieproblemen DEEL 3 : 2. Leefstijl Lichamelijke activiteit Voeding Voedingsstatus Voedingsgewoonten Gebruik van alcohol Tabaksgebruik Gebruik van illegale drugs Gezondheid en seksualiteit Blz.

4 Gezondheidsenquête, België, 21 Inhoudstafel DEEL 4 : Blz. 3. Preventie Vaccinatie bij volwassenen Cardiovasculaire preventie Vroegtijdige opsporing van diabetes Vroegtijdige opsporing van borstkanker Vroegtijdige opsporing van baarmoederhalskanker DEEL 5 : 4. Medische consumptie Contacten met zorgverstrekkers Contacten met de huisarts Contacten met de specialist Contacten met de spoedgevallendienst Contatcten met de tandarts Contacten met paramedische zorgverstrekkers Opname in het ziekenhuis Gebruik van geneesmiddelen Patiëntentevredenheid Niet-conventionele geneeswijzen DEEL 6 : 5. Gezondheid en samenleving Toegankelijkheid van gezondheidszorgen Socio-economische verschillen in gezondheid Gezondheid en omgeving Ongevallen, verkeersveiligheid en geweld Sociale gezondheid Sociale en preventieve diensten

5 Gezondheidsenquête, België, Gebruik van Alcohol

6 Gezondheidsenquête, België, 21 Dit onderzoek wordt uitgevoerd op initiatief van : M. AELVOET Minister van Consumentenzaken, Volksgezondheid en Leefmilieu J. CHABERT Minister van Openbare Werken, Vervoer, Brandbestrijding en Dringende Medische Hulp van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest T. DETIENNE Minister van Sociale Aangelegenheden en Gezondheid van het Waals Gewest D. GOSUIN Minister van Leefmilieu en Waterbeleid, Natuurbehoud, Openbare Netheid en Buitenlandse Handel van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest N. MARECHAL Minister van Jeugdhulp en Gezondheid van de Franse Gemeenschap H. NIESSEN Minister van Jeugd en Gezin, Monumenten en Landschappen, Gezondheid en Sociale Zaken van de Duitstalige Gemeenschap F. VANDENBROUCKE Minister van Sociale Zaken en Pensioenen M. VOGELS Minister van Welzijn, Gezondheid en Gelijke Kansen van de Vlaamse Gemeenschap.

7 Gezondheidsenquête, België, 21 Leefstijl : Gebruik van Alcohol 2.3. Gebruik van alcohol Gezondheidstoestand Lichamelijke Activiteit Leefstijl Voeding Preventie Medische Consumptie Gezondheid en Samenleving Gebruik van Alcohol Tabaksgebruik Gebruik van Illegale Drugs Gezondheid en Seksualiteit I. Samenvatting Het gebruik van alcoholische dranken is ingebed in onze levensstijl. Men drinkt in groep om een feestelijke gebeurtenis te vieren zoals een huwelijk, een geboorte, een overwinning, Gezondheidsproblemen gelieerd aan het gebruik van alcohol ontstaan wanneer het gebruik van alcohol de aanvaardbare hoeveelheid overschrijdt. Deze aanvaardbare hoeveelheid varieert naargelang het geslacht, de leeftijd en andere factoren zoals het lichaamsgewicht (1). Het overmatig gebruik van alcohol in een korte tijdsspanne kan gepaard gaan met geweld, verkeersongevallen, absenteïsme, Een overmatig alcoholgebruik kan ook uitmonden in zowel fysieke als psychische gezondheidsproblemen (levercirrose, mentale problemen, ). Het is tevens een belangrijke oorzaak van overgewicht (2). De resultaten van de Gezondheidsenquête 21 tonen aan dat 81 van de bevolking van 15 jaar of ouder in de loop van het afgelopen jaar minstens één alcoholische drank geconsumeerd heeft. 12 van de bevolking consumeert dagelijks alcohol, 36 consumeert normaal alcohol tijdens de weekdagen terwijl 7 aangeeft tijdens het weekend alcohol te gebruiken. Een kwart van de bevolking drinkt minstens eenmaal per maand 6 glazen (of meer) alcohol op een zelfde dag. Globaal genomen is het gebruik van alcohol meer populair bij de mannen dan bij de vrouwen. Waar slechts 12 van de mannen als geheelonthouder kan worden beschouwd (d.i. geen enkel glas alcohol te hebben geconsumeerd in het afgelopen jaar), loopt dit percentage op tot 26 bij de vrouwen. Bij mannen kan tevens de hoogste proportie van overconsumptie van alcohol teruggevonden worden: 37 van hen gaf aan minstens eenmaal per maand 6 glazen alcohol op een zelfde dag geconsumeerd te hebben. Bij vrouwen gaat het hierbij slechts om

8 Leefstijl : Gebruik van Alcohol Gezondheidsenquête, België, 21 Bij jongeren (15 24 jaar) is het gebruik van alcohol reeds stevig ingeburgerd: 81 van de jongeren geeft aan het afgelopen jaar minstens één alcoholische drank geconsumeerd te hebben, 2 drinkt dagelijks en een kwart van de jongeren drinkt minstens eenmaal per maand 6 glazen alcohol op een zelfde dag. Vanaf de leeftijd van 25 jaar daalt het aantal geheelonthouders tot 14. Het gebruik van alcohol is vooral populair tijdens de weekends: waar 36 van de bevolking aangeeft alcohol tijdens de weekdagen te gebruiken, stijgt dit tot 7 in het weekend. Er is slechts in beperkte mate sprake van een samenhang tussen het gebruik van alcohol en het opleidingsniveau: er kan enkel worden vastgesteld dat het relatief aantal geheelonthouders daalt naarmate het opleidingsniveau stijgt. Noch voor wat betreft de proportie dagelijks alcoholgebruikers, noch voor wat betreft de overconsumptie van alcohol kan een samenhang met het opleidingsniveau worden vastgesteld. Alhoewel er met betrekking tot de verschillende indicatoren ontwikkeld voor het in kaart brengen van alcoholconsumptie soms regionale verschillen vastgesteld kunnen worden, zijn deze niet eenduidig. Zo is het relatief aantal gebruikers van alcohol lager in het Brussels Gewest (74) dan in de overige gewesten (84), terwijl het relatief aantal gebruikers van alcohol tijdens de week hoger is in het Brussels Gewest (48) dan in het Vlaams Gewest (34) en het Waals Gewest (35). Het relatief aantal gebruikers van alcohol tijdens het weekend is dan weer hoger in het Vlaams Gewest (72) dan in het Brussels Gewest (67) en het Waals Gewest (66). II. Inleiding De consumptie van alcohol kan, zoals roken en overconsumptie van geneesmiddelen, beschouwd worden als een risicogedrag. De beleidsverantwoordelijken dienen er dan ook specifieke aandacht voor te hebben. Alcohol is prominent aanwezig in de voeding. In België is het de gewoonte een maaltijd te laten vergezellen door een glas bier of wijn. Zolang deze dranken met mate gebruikt worden, stelt zich geen probleem. Het gebruik ervan kan zelfs positief bijdragen tot de gezondheid. Van zodra er een wangebruik van alcohol optreedt, wordt het een probleem gezien dit ongevallen, handicaps, kanker en andere ziekten met zich kan meebrengen. De overconsumptie van alcohol kan tal van problemen met zich meebrengen en dit zowel van acute aard (gevaarlijk rijgedrag, criminaliteit) als van chronische aard met alle gevolgen voor het werk (absenteïsme, arbeidsongevallen, verlaagde productiviteit, ), op sociaal vlak (familiaal geweld, financiële problemen, verlies van werk, echtscheiding, ) en op fysiek en psychisch vlak (beschadiging van organen, psychische afhankelijkheid, mentale ziekte, gevolgen voor de foetus, zelfmoord, ). Een bevraging omtrent het gebruik van alcohol bij de algemene bevolking is een belangrijk instrument dat toelaat andere gegevensbronnen te valideren zoals eerder economische (productie en verkoop van alcohol), medische (verkeersongevallen, dronkenschap) of andere bronnen (controle alcoholgebruik bij chauffeurs). Bovendien biedt een dergelijke bevraging het voordeel dat het gebruik van alcohol gerelateerd kan worden aan talrijke andere karakteristieken: de leeftijd, het geslacht, het socio-economisch niveau, het individueel gebruik, ) (3). Voor de Gezondheidsenquête 21 werd, voor wat dit onderdeel betreft, vooral uitgegaan van de aanbevelingen van de Wereld Gezondheidsorganisatie (WGO) en/of van vragen gehanteerd in het kader van gezondheidsenquêtes in Canada, Australië, de Verenigde Staten en Nederland. De bevraging van de Gezondheidsenquête 1997 werd hernomen, hoewel deze soms licht aangepast werd. Bovendien werden voor de Gezondheidsenquête 21 vier vragen afkomstig van de CAGE toegevoegd met het oog op het inschatten van het aantal problematische drinkers. 876

9 Gezondheidsenquête, België, 21 Leefstijl : Gebruik van Alcohol Men dient er zich van bewust te zijn dat het inschatten van het alcoholgebruik via een (gezondheids-)enquête steeds een vertekend beeld zal geven. Personen zonder vaste verblijfadres en geïnstitutionaliseerde personen werden niet in de enquête opgenomen. Bevraagde personen hebben vaak de neiging hun gebruik van alcohol te onderrapporteren gezien het sociaal stigma waarmee overconsumptie van alcohol gepaard gaat. De vragen naar het gebruik van alcohol werden opgenomen in de schriftelijke vragenlijst zodat een interferentie tussen de enquêteur en de bevraagde persoon vermeden kon worden. De informatie over het gebruik van alcohol is dan ook slechts aanwezig voor personen van 15 jaar of ouder. III. Vragen In de Gezondheidsenquête 21 werden in het kader van alcoholconsumptie 13 vragen opgenomen. De eerste 9 vragen (AL.1 AL.9) zijn gebaseerd op de aanbevelingen van de WGO en het CBS (Nederland) (4). De overige 4 vragen zijn afkomstig van het CAGE-instrument en dient vooral voor het in kaart brengen van alcoholafhankelijkheid (5). Conform de aanbevelingen van de WHO, werd vraag AL1 behouden gezien ze toelaat het aantal geheelonthouders in te schatten. Tevens worden in de u vraag de verschillende types alcoholische dranken omschreven. In vergelijking met de bevraging van 1997 wordt niet langer gepeild naar het gebruik van elke type drank afzonderlijk. In de vragenlijst 21 worden enkel de verschillende types dranken voorgesteld en wordt een algemeen antwoord gevraagd. AL.1. Heeft u in de afgelopen 12 maanden, zelfs al was het maar één keer, alcoholische dranken gedronken die voorkomen in de volgende lijst: bier (met uitzondering van alcoholarm bier), wijn, sherry, porto, vermouth, likeur, advocaat, kir, gin, brandy, cognac, whisky, vodka, long-drinks, cocktails, dranken met een laag alcoholgehalte (bijvoorbeeld alcoholarm bier of «alco-pop»)? AL.2. Heeft u in de afgelopen 6 maanden ooit op één dag 6 of meer glazen (eventueel verschillende) alcoholische dranken gedronken? AL.3. Hoe vaak heeft u de afgelopen 6 maanden op één dag 6 of meer glazen (eventueel verschillende) alcoholische dranken gedronken? AL.4. Drinkt u gewoonlijk alcoholische dranken tijdens de week (maandag tot donderdag)? AL.5. Tijdens hoeveel dagen van de week (maandag tot donderdag) drinkt u gewoonlijk alcoholische dranken? AL.6. Hoeveel glazen drinkt u gemiddeld gedurende de dagen van de week (maandag tot donderdag)? Vraag AL.6. en AL.1. werden aangepast conform de vraagstelling WGO/CBS (6) gezien er een kleine fout stak in de vraagstelling gebruikt in de Gezondheidsenquête 1997: het item 1 glazen was opgenomen in twee antwoordcategorieën en de orde van antwoordcategorieën was omgekeerd. Dit kan een effect hebben op de vergelijking tussen 1997 en 21. AL.7.Drinkt u gewoonlijk alcoholische dranken tijdens het weekend (vrijdag tot zondag)? AL.8.Tijdens hoeveel dagen van het weekend (vrijdag tot zondag) drinkt u gewoonlijk alcoholische dranken? AL.9.Hoeveel glazen drinkt u gemiddeld tijdens de dagen van het weekend (vrijdag tot zondag)? De volgende vier vragen zijn afkomstig uit de CAGE-vragenlijst. Deze laat toe de alcoholafhankelijkheid te meten. 877

10 Leefstijl : Gebruik van Alcohol Gezondheidsenquête, België, 21 AL.1. Heeft u ooit de nood aangevoeld om minder te drinken? AL.11. Heeft u het ooit moeilijk met de kritiek op uw drinken? AL.12. Heeft u zich ooit schuldig gevoeld omwille van uw drinkgedrag? AL.13. Heeft u ooit alcohol gedronken om s morgens echt wakker te worden? De module consumptie van alcohol is een onderdeel van de schriftelijke vragenlijst, dit vooral vanwege de gevoeligheid inzake het onderwerp waardoor het risico bestaat van onderrapportering bij een mondelinge bevraging. Gezien enkel respondenten van 15 jaar of ouder deze schriftelijke vragenlijst diende te vervolledigen, is geen informatie aanwezig over het alcoholgebruik bij personen jonger dan 15 jaar. IV. Indicatoren Een eerste indicator (AL1_1) heeft betrekking op het al dan niet gebruiken van alcohol in de twaalf maanden voorafgaand aan de enquête. Voor de constructie werd gebruik gemaakt van vraag AL1. Een tweede indicator (AL_1) dient om de overconsumptie van alcohol in kaart te brengen. Deze indicator werd ontwikkeld door de WGO en wordt gedefinieerd als het drinken van minstens 6 glazen alcohol op eenzelfde dag. Om de leesbaarheid te verhogen, werden alle personen die aangaven minstens eenmaal per maand 6 glazen alcohol geconsumeerd te hebben, ondergebracht in één categorie. Indicator AL_2 verwijst naar de dagelijkse gebruikers van alcohol. Het gebruik van alcohol tijdens weekdagen (AL4_1) en/of tijdens het weekend (AL7_1) zijn de twee volgende indicatoren. Als dagen van het weekend worden vrijdag, zaterdag en zondag beschouwd. Gezien sommige vragen of vraagonderdelen gewijzigd werden in vergelijking met de Gezondheidsenquête 1997 dient een vergelijking met dat jaar met de nodige voorzichtigheid te gebeuren. De indicator AL_6 is gebaseerd op (onderdelen van) de CAGE-vraagstelling. Hij laat toe het aantal personen met alcoholproblemen in te schatten. Gezien het hier gaat om een nieuw onderdeel in de bevraging is een vergelijking met de resultaten van de Gezondheidsenquête niet mogelijk. 878

11 Gezondheidsenquête, België, 21 Leefstijl : Gebruik van Alcohol V. Resultaten V. België V.1.1. Consumptie van alcoholische dranken (AL1_1) In België geeft 81 van de populatie van vijftien jaar of ouder aan in de loop van de 12 maanden voorafgaand aan de enquête minstens één alcoholische drank gebruikt te hebben. Mannen (88) geven meer dan vrouwen (74) aan in dat geval te zijn. Het verschil tussen mannen en vrouwen blijft significant na correctie voor leeftijd (Tabel ). De consumptie van alcoholische dranken verschilt zowel naar leeftijd als naar geslacht: 91 van de mannen tussen de 25 en 44 jaar heeft minstens één alcoholische drank in voor vermelde referentieperiode gebruikt. Dit percentage vermindert met de leeftijd en bedraagt nog 77 bij de mannen van 75 jaar of ouder. Bij vrouwen tussen 35 en 44 jaar is dit percentage 82 en vermindert sterk vanaf de leeftijd van 55 jaar (73) (Figuur ). Figuur : Aantal personen (in ) van 15 jaar of ouder dat aangaf in de loop van de afgelopen 12 maanden minstens één alcoholische drank te hebben gedronken, volgens leeftijd en geslacht, Gezondheidsenquête, België, 21. Indicator al1_1 BE Mannen Vrouwen De consumptie van alcoholische dranken althans in termen van het gebruik van minstens één alcoholische drank in de afgelopen twaalf maanden vertoont een samenhang met het opleidingsniveau: het onderscheid ligt vooral deze personen met een diploma lager onderwijs en deze met een meer hogere opleiding. 64 van de personen met een diplom lager onderwijs geeft aan in deze referentieperiode minstens één alcoholische drank gebruikt te hebben. Bij personen met een diploma hoger onderwijs is dit percentage gestegen tot 91. Na correctie voor leeftijd en geslacht blijven de verschillen tussen de onderscheiden opleidingscategorieën significant. De consumptie van minstens één alcoholische drank tijdens de afgelopen twaalf maanden varieert licht in functie van de urbanisatiegraad: ze is relatief hoog in semi-stedelijke gebieden (84) en landelijke gebieden (82) en iets minder hoog in stedelijke gebieden (78) en in Brussel (73). Ze is gelijk (82) in het Vlaams en het Waals Gewest. Na correctie voor leeftijd en geslacht, is dit percentage significant lager voor het Brussels Gewest. In 1997 gaf 85 van de populatie van 15 jaar of ouder aan tijdens de twaalf maanden voorafgaand aan de enquête minstens één alcoholische drank gebruikt te hebben. Dit percentage is lager in 21 (81). Het verschil tussen beide jaren blijft significant na correctie voor leeftijd en geslacht. 879

12 Leefstijl : Gebruik van Alcohol Gezondheidsenquête, België, 21 V.1.2. Overconsumptie van alcoholische dranken minstens eenmaal per maand (AL_1) Onder overconsumptie van alcoholische dranken wordt de consumptie van minstens 6 alcoholische dranken op minstens 1 dag per maand (heavy drinking moment) verstaan. Deze indicator werd ontwikkeld door de WGO CBS (7). Om de leesbaarheid van de tekst te vergemakkelijken werden alle personen die minstens eenmaal per maand 6 glazen alcohol op éénzelfde dag consumeren in één categorie ondergebracht. 2 van de inwoners van België drinkt minstens eenmaal per maand 6 glazen of meer alcohol op eenzelfde dag (8 één tot driemaal per maand, 8 één of twee maal per week, 4 driemaal of meer per week). 33 van de mannen drinkt minstens eenmaal per maand 6 glazen alcohol of meer tegen slechts 8 van de vrouwen. De overconsumptie bij vrouwen ligt in elke leeftijdscategorie lager dan bij mannen (Tabel ). Figuur : Aantal personen (in) dat aangaf minstens eenmaal per maand 6 glazen of meer alcohol op eenzelfde dag te consumeren, naar leeftijd en geslacht, Gezondheidsenquête, België, Indicator al_1 BE Mannen Vrouwen De overconsumptie van alcohol stijgt met het opleidingsniveau (lager onderwijs: 14, lager secundair onderwijs: 21, hoger secundair onderwijs: 24) en daalt daaropvolgend tot 2 bij personen met een hoger onderwijs. Na correctie voor leeftijd en geslacht, is het verschil tussen personen met een hoger secundair onderwijs en personen met een hoger onderwijs niet significant (Tabel ). Voor het Waals Gewest kan worden vastgesteld dat 22 van de populatie (van 15 jaar of ouder) minstens eenmaal per maand 6 glazen alcohol consumeert op een zelfde dag. Voor het Vlaams Gewest is dit 2, voor het Brussels Gewest 16. Na correctie voor leeftijd en geslacht zijn de verschillen tussen de gewesten evenwel niet significant. In 1997 gaf 18 van de populatie (van vijftien jaar of ouder) aan minstens eenmaal per maand 6 glazen alcohol op eenzelfde dag te consumeren (9 één- tot driemaal per maand, 6 één of twee maal per week, 3 driemaal of meer per week). In 21 is dit percentage relatief hoger (2). Dit verschil is significant na correctie voor leeftijd en geslacht. Er moet evenwel in herinnering worden gebracht dat de formulering van vraag AL1 in de Gezondheidsenquête 21 licht is gewijzigd in vergelijking met V.1.3. Dagelijkse gebruikers van alcohol (AL_2) In België geeft 12 van de populatie van 15 jaar of ouder aan dagelijks alcohol te consumeren (dit is van maandag tot en met zondag). Dit percentage bedraagt 15 bij de mannen en 9 bij de vrouwen. De proportie dagelijkse gebruikers van alcohol is voor beide geslachten eerder gering in de leeftijdsgroep jaar (2). Vanaf dan stijgt deze proportie en bedraagt 22 in de leeftijdsgroep jaar. Vanaf dan daalt de proportie tot 19 in de leeftijdsgroep 75+ jaar. 88

13 Gezondheidsenquête, België, 21 Leefstijl : Gebruik van Alcohol Figuur : Aantal dagelijkse gebruikers van alcohol (in ) volgens leeftijd en geslacht, Gezondheidsenquête, België, Indicator al_2 BE Mannen Vrouwen De proportie dagelijkse gebruikers van alcohol is relatief hoger bij personen met een eerder lage opleiding (16 bij personen met een diploma lager onderwijs) dan bij personen met een hoge opleiding (14 bij personen met een diploma hoger onderwijs). Na correctie voor leeftijd en geslacht is het onderscheid tussen de diverse opleidingscategorieën evenwel niet significant (Tabel ). In Brussel (2) en in de semi-stedelijke gebieden (13) is de proportie dagelijkse gebruikers van alcohol relatief het hoogst. Na correctie voor leeftijd en geslacht is enkel het verschil tussen Brussel en de overige gebieden in termen van urbanisatiegraad significant. De proportie dagelijkse gebruikers van alcohol is ook het hoogst in het Brussels Gewest (2) indien vergeleken wordt met de andere regio s: 13 in het Waals Gewest, 11 in het Vlaams Gewest. Na correctie voor leeftijd en geslacht is enkel het verschil tussen Brussels Gewest met de overige gewesten significant. In 1997 gaf 8 van de populatie van 15 jaar of ouder aan dagelijks alcohol te consumeren. In 21 is dit percentage gestegen tot 12. Na correctie voor leeftijd en geslacht is het verschil tussen beide jaren statistisch significant. V.1.4. Consumptie van alcohol tijdens de week en tijdens het weekend (AL4_1, AL7_1) In België geeft 36 van de populatie van 15 jaar of ouder aan gewoonlijk alcohol te consumeren tijdens de week, terwijl 7 aangeeft alcohol tijdens het weekend te gebruiken (weekend: vrijdag, zaterdag en zondag). 42 van de mannelijke populatie drinkt gewoonlijk alcohol tijdens de week. Dit percentage bedraagt 29 bij de vrouwelijke populatie. Na correctie voor leeftijd blijft het verschil tussen de proporties mannelijke en vrouwelijke drinkers van alcohol tijdens de week significant. Tijdens het weekend drinkt 75 van de mannelijke populatie en 64 van de vrouwelijke populatie alcohol. Ook dit verschil is na correctie voor leeftijd statistisch significant. De proportie alcoholdrinkers tijdens de week stijgt met de leeftijd: voor mannen van jaar geeft 19 aan tijdens de week alcohol te gebruiken. Deze proportie stijgt tot 61 in de leeftijdsgroep jaar en daalt vervolgens (52 in de leeftijdsgroep 75+ jaar). 1 van de vrouwen in de leeftijdsgroep jaar geeft aan tijdens de weekdagen alcohol te gebruiken. Deze proportie stijgt in de daaropvolgende leeftijdsgroepen: 21 in de leeftijdsgroep jaar, 29 in de leeftijdklasse jaar, 37 in de leeftijdklasse jaar en stabiliseert zich in de oudere leeftijdsgroepen. 881

14 Leefstijl : Gebruik van Alcohol Gezondheidsenquête, België, 21 De proportie personen diet aangeeft in het weekend alcohol te gebruiken kent een eerder grillig verloop over de verschillende leeftijdsgroepen heen. Bij de jongeren (15-24 jaar) is deze proportie quasi identiek bij de mannen als bij de vrouwen (62 à 63). Voor alle oudere leeftijdsgroepen is de proportie drinkers tijdens het weekend steeds hoger bij mannen dan bij vrouwen. Figuur : Aantal gebruikers van alcohol tijdens de week (in ) volgens geslacht en leeftijd, Gezondheidsenquête, België, Indicator al4_1 BE Mannen Vrouwen Figuur : Aantal gebruikers van alcohol tijdens het weekend (in ) volgens geslacht en leeftijd, Gezondheidsenquête, België, 21. Indicator al7_1 BE Mannen Vrouwen Op basis van het ruwe cijfermateriaal zou kunnen besloten worden dat de proportie van personen de tijdens de week alcohol consumeert duidelijk stijgt met het opleidingsniveau (van 16 bij personen zonder diploma tot 4 bij personen met een diploma hoger onderwijs). Na correctie voor leeftijd en geslacht kan enkel worden vastgesteld dat de proportie drinkers tijdens de week significant hoger ligt bij personen met een diploma hoger onderwijs. Ook de proportie alcoholdrinkers tijdens het weekend stijgt althans zo tonen de ruwe cijfers met het opleidingsniveau (49 bij personen zonder diploma tot 73 bij personen met een diploma hoger onderwijs). Na correctie voor leeftijd en geslacht dient dit beeld duidelijk bijgesteld te worden: deze proporties zijn enkel significant verschillend bij personen met minstens een diploma hoger secundair vergeleken met de proportie bij personen met een diploma lager onderwijs of geen diploma. 47 van de inwoners van het Brussels Gewest geeft aan alcohol te drinken tijdens de weekdagen. In het Vlaams Gewest is deze proportie kleiner; 34, in het Waals Gewest 35. Na correctie voor leeftijd en geslacht is de proportie alcoholdrinkers tijdens het weekend significant groter in het Brussels Gewest dan in beide andere gewesten. 882

15 Gezondheidsenquête, België, 21 Leefstijl : Gebruik van Alcohol De proportie drinkers tijdens het weekend is het grootst in het Vlaams Gewest (72) vergeleken met het Brussels Gewest (67) en het Waals Gewest (66). Na correctie voor leeftijd en geslacht zijn de verschillen in proporties tussen de gewesten niet significant. Zowel voor wat betreft de consumptie van alcohol tijdens de weekdagen als tijdens het weekend liggen de proporties drinkers hoger in 21 dan in 1997 (drinkers tijdens de week: 1997; 29, 21; 36, drinkers tijdens het weekend; 1997:57, 21:7). Na correctie voor leeftijd en geslacht is enkel het verschil met betrekking tot de proportie drinkers tijdens het weekend statistisch significant. V.1.5. Problematisch alcoholgebruik (AL_6) Voor de constructie van deze indicator werden 4 vragen van het CAGE-instrument gebruikt. Van zodra er positief wordt gereageerd op minstens 2 vragen, duidt dit op het bestaan van een mogelijke alcoholverslaving (5). Van diegenen die aangaven alcohol te gebruiken (dus de geheelonthouders niet in beschouwing genomen) kan van 7 gesteld worden dat zij mogelijkerwijs problematische gebruikers zijn. Bij mannen (1) is deze proportie groter dan bij vrouwen (4). Na correctie voor leeftijd is het verschil in proportie tussen mannen en vrouwen significant. Voor mannen is de proportie problematische alcoholgebruikers het grootst in de leeftijdsgroep jaar (13). Voor vrouwen kunnen relatief het meest problematische alcoholgebruiksters teruggevonden worden in de leeftijdsgroep jaar (5). Figuur : Aantal problematische alcoholgebruikers (in ) volgens leeftijd en geslacht, Gezondheidsenquête, België, 21. Indicator al_6 BE Indicator al_6 BE Mannen Vrouwen Het relatief aantal problematische alcoholgebruikers vertoont geen relatie met het opleidingsniveau. Alhoewel deze proportie 6 is bij personen met lager onderwijs als hoogste opleidingsniveau en 8 bij personen met een diploma hoger onderwijs, kan na correctie voor leeftijd en geslacht geen significante verschil tussen de onderscheiden opleidingsniveaus worden vastgesteld. Alhoewel de proportie problematische alcoholgebruikers het grootst is in Brussel (1) kunnen geen significante verschillen worden vastgesteld met andere stedelijke, semi-stedelijke of landelijke gebieden. In het Vlaams Gewest kan de kleinste proportie problematische alcoholgebruikers worden teruggevonden; 5. In zowel het Brussels als het Waals Gewest is deze proportie dubbel zo groot: 1. Na correctie voor leeftijd en geslacht is de proportie problematische alcoholgebruikers significant lager in het Vlaams Gewest vergeleken met de overige gewesten. 883

16 Leefstijl : Gebruik van Alcohol Gezondheidsenquête, België, 21 Tabel : Aantal personen (in ) dat aangaf minstens één alcoholische drank gedronken te hebben in de loop van het afgelopen jaar, Gezondheidsenquête, België, 21. al1_1 België Ruw Gecorrigeerd (95 BI) N Man 88,5 88,6 (87,4-89,8) 4483 Vrouw 74,2 75,1 (73,2-76,9) ,6 81,5 (77,9-84,6) ,8 86,6 (84,1-88,7) ,1 87,8 (85,5-89,9) ,6 86,5 (84,-88,6) ,9 82,7 (79,7-85,4) ,3 73,8 (7,-77,4) ,7 61,8 (55,9-67,3) 746 Geen diploma 44,5 5, (36,-64,) 178 Lager onderwijs 63,7 69,1 (65,1-72,9) 1261 Lager secundair 75,4 76,7 (73,4-79,6) 1727 Hoger secundair 84,8 85,3 (83,2-87,1) 2699 Hoger onderwijs 9,7 91, (89,4-92,3) 3134 URBANISATIEGRAAD Brussel 72,7 74,5 (71,7-77,2) 225 Stedelijk gebied 78,1 8,1 (76,5-83,2) 1512 Semi-stedelijk gebied 83,6 85,4 (83,6-87,) 311 Landelijk gebied 81,8 82,9 (8,6-85,) 2472 VERBLIJFPLAATS Vlaams Gewest 81,9 83,5 (81,8-85,) 336 Brussels Gewest 72,7 74,5 (71,7-77,2) 225 Waals Gewest 82,3 83,7 (81,5-85,6) ,9 85,2 (83,9-86,4) ,1 82,6 (81,4-83,8)

17 Gezondheidsenquête, België, 21 Leefstijl : Gebruik van Alcohol Tabel : Aantal personen (in ) dat aangeeft minstens eenmaal per maand minstens 6 glazen alcohol op éénzelfde dag gebruikt te hebben, Gezondheidsenquête, België, 21. al_1 België Ruw Gecorrigeerd (95 BI) N Man 32,6 29,6 (27,6-31,7) 4414 Vrouw 8,4 7,5 ( 6,6-8,5) ,5 19,2 (16,1-22,7) ,5 22,2 (19,3-25,4) ,8 2,2 (17,6-23,) ,8 2,4 (17,6-23,5) ,9 15,5 (13,-18,4) ,7 8, ( 6,2-1,5) ,7 3,3 ( 2,1-4,9) 728 Geen diploma 1, 8,5 ( 4,5-15,4) 175 Lager onderwijs 14,2 15, (12,2-18,4) 1243 Lager secundair 21, 16,9 (14,4-19,7) 1691 Hoger secundair 23,7 17,2 (15,1-19,6) 2647 Hoger onderwijs 19,9 13,3 (11,5-15,2) 312 URBANISATIEGRAAD Brussel 16,4 12,2 (1,6-14,) 2169 Stedelijk gebied 18,5 14,3 (11,9-17,) 1499 Semi-stedelijk gebied 19,9 14,9 (13,1-16,8) 346 Landelijk gebied 22,4 17,2 (15,1-19,4) 2434 VERBLIJFPLAATS Vlaams Gewest 19,7 14,8 (13,4-16,4) 3265 Brussels Gewest 16,4 12,2 (1,6-14,) 2169 Waals Gewest 22,5 17,3 (15,2-19,6) ,7 11,8 (1,8-12,9) ,1 15, (13,9-16,2)

18 Leefstijl : Gebruik van Alcohol Gezondheidsenquête, België, 21 Tabel : Aantal personen (in ) dat aangeeft dagelijks alcohol te gebruiken, volgens leeftijd en geslacht, Gezondheidsenquête, België, 21. al_2 België Ruw Gecorrigeerd (95 BI) N Man 15,1 12,3 (1,7-14,1) 363 Vrouw 9,4 7,5 ( 6,3-8,9) ,5 1,5 (,7-2,9) ,6 4,4 ( 3,1-6,) ,5 11,9 ( 9,6-14,6) ,4 16,7 (13,9-19,9) , 18,1 (15,-21,6) ,7 21, (16,7-26,1) ,6 18,1 (13,6-23,6) 433 Geen diploma 12,8 9,3 ( 3,6-22,) 83 Lager onderwijs 15,9 8,6 ( 6,2-11,7) 738 Lager secundair 1,3 6,9 ( 5,3-9,) 1198 Hoger secundair 1,5 8,4 ( 6,7-1,4) 274 Hoger onderwijs 13,9 12,2 (1,3-14,4) 2629 URBANISATIEGRAAD Brussel 2,1 15,3 (13,-18,) 1534 Stedelijk gebied 12,1 9,3 ( 7,3-11,9) 119 Semi-stedelijk gebied 12,6 9,8 ( 8,2-11,8) 2356 Landelijk gebied 1,3 7,7 ( 6,2-9,7) 1924 VERBLIJFPLAATS Vlaams Gewest 11,2 8,6 ( 7,3-1,2) 2551 Brussels Gewest 2,1 15,3 (13,-18,) 1534 Waals Gewest 12,8 9,9 ( 8,1-12,) ,4 6,9 ( 6,- 7,9) ,4 9,6 ( 8,6-1,8)

19 Gezondheidsenquête, België, 21 Leefstijl : Gebruik van Alcohol Tabel : Aantal personen (in ) dat aangeeft gewoonlijk alcohol te gebruiken tijdens de week, volgens leeftijd en geslacht, Gezondheidsenquête, België, 21. al4_1 - België Ruw Gecorrigeerd (95 BI) N Man 41,9 41,5 (39,2-43,9) 3788 Vrouw 28,9 28, (25,9-3,2) , 14,3 (11,6-17,6) ,8 24,8 (21,4-28,6) ,2 34,2 (3,6-38,) ,2 43,4 (39,5-47,5) , 45,9 (41,5-5,3) ,5 48,8 (43,4-54,2) ,4 45, (38,4-51,7) 458 Geen diploma 16,2 13,9 ( 6,5-27,5) 84 Lager onderwijs 38,6 28,7 (24,2-33,7) 773 Lager secundair 3,6 26,5 (23,-3,3) 126 Hoger secundair 32,7 31,9 (28,8-35,2) 2166 Hoger onderwijs 4,3 42,1 (39,-45,3) 2747 URBANISATIEGRAAD Brussel 47,5 45,3 (42,1-48,5) 1596 Stedelijk gebied 39,7 38,7 (34,4-43,2) 1161 Semi-stedelijk gebied 36,4 35, (32,2-38,) 2487 Landelijk gebied 29,9 27,8 (24,9-31,) 21 VERBLIJFPLAATS Vlaams Gewest 34,5 33,1 (3,8-35,6) 267 Brussels Gewest 47,5 45,3 (42,1-48,5) 1596 Waals Gewest 35,1 33,3 (3,2-36,4) ,4 28,6 (27,-3,3) ,8 33,8 (32,1-35,6)

20 Leefstijl : Gebruik van Alcohol Gezondheidsenquête, België, 21 Tabel : Aantal personen (in ) dat aangeeft gewoonlijk alcohol te gebruiken tijdens het weekend, volgens leeftijd en geslacht, Gezondheidsenquête, België, 21. al7_1 - België Ruw Gecorrigeerd (95 BI) N Man 75,4 75,1 (73,2-77,) 376 Vrouw 64,1 63,7 (61,4-66,) ,8 62,5 (57,4-67,3) ,8 68,6 (64,7-72,2) ,6 71,4 (67,7-74,9) ,4 77,3 (74,-8,3) ,6 71,1 (67,-74,9) ,5 7,1 (64,9-74,9) ,6 59,5 (52,6-66,) 457 Geen diploma 49,2 48,7 (36,5-61,2) 83 Lager onderwijs 62,9 61,6 (56,2-66,7) 754 Lager secundair 68,7 67,8 (63,6-71,7) 1245 Hoger secundair 71,4 71, (68,1-73,9) 2135 Hoger onderwijs 72,7 72,7 (69,8-75,3) 2727 URBANISATIEGRAAD Brussel 67,3 66,8 (63,7-69,8) 1587 Stedelijk gebied 72,5 72,4 (68,6-76,) 115 Semi-stedelijk gebied 71,6 71,1 (68,5-73,6) 2451 Landelijk gebied 67,7 66,7 (63,4-69,9) 1964 VERBLIJFPLAATS Vlaams Gewest 72,2 71,7 (69,4-73,8) 2633 Brussels Gewest 67,3 66,8 (63,7-69,8) 1587 Waals Gewest 66,4 65,7 (62,7-68,5) ,7 55,8 (54,-57,6) ,2 69,5 (67,8-71,1)

21 Gezondheidsenquête, België, 21 Leefstijl : Gebruik van Alcohol Tabel : Aantal problematische alcoholgebruikers (in ), volgens leeftijd en geslacht, Gezondheidsenquête, België, 21. al_6 - Belgique Taux brut () Taux standardisé (IC 95) N SEXE Homme 9,5 8,6 ( 7,3-1,) 3653 Femme 3,6 3,2 ( 2,6-4,1) 3224 GROUPES D'AGE ,6 4, ( 2,7-5,9) ,4 5,5 ( 4,- 7,4) ,4 6,4 ( 5,- 8,1) ,7 7,6 ( 5,9-9,7) ,2 7,7 ( 5,6-1,6) ,7 4,8 ( 3,- 7,7) ,9 1,6 (,7-3,9) 415 NIVEAU D'INSTRUCTION Pas de diplôme 3,8 3,2 ( 1,1-9,3) 74 Enseignement primaire 6,2 4,9 ( 3,1-7,6) 693 Secondaire inférieur 7,3 5,6 ( 4,- 7,6) 118 Secondaire supérieur 6,1 4,7 ( 3,6-5,9) 256 Enseignement supérieur 7,5 5,8 ( 4,6-7,3) 2675 NIVEAU D'URBANISATION Bruxelles 9,5 7,6 ( 6,2-9,2) 1555 Zone urbaine 6,7 5,2 ( 3,8-7,3) 1117 Zone semi-urbaine 6, 4,5 ( 3,6-5,7) 2323 Zone rurale 7,3 5,5 ( 4,3-7,) 1882 LIEU DE RESIDENCE Région Flamande 5,2 3,9 ( 3,1-4,8) 2463 Région Bruxelloise 9,5 7,5 ( 6,2-9,2) 1555 Région Wallonne 9,6 7,4 ( 6,- 9,2)

22 Leefstijl : Gebruik van Alcohol Gezondheidsenquête, België, 21 V.2. Vlaams Gewest V.2.1. Consumptie van alcoholische dranken (AL1_1) In het Vlaams Gewest geeft 82 van de bevolking van vijftien jaar of ouder aan in de loop van de 12 maanden voorafgaand aan de enquête minstens één alcoholische drank gebruikt te hebben. Mannen (9) geven meer dan vrouwen (75) aan in dat geval te zijn. Het verschil tussen mannen en vrouwen blijft significant na correctie voor leeftijd. De consumptie van alcoholische dranken verschilt zowel naar leeftijd als naar geslacht: 93 van de mannen tussen de 35 en 44 jaar heeft minstens één alcoholische drank in de vermelde referentieperiode gebruikt. Dit percentage vermindert naargelang de leeftijd en bedraagt nog 77 bij de mannen van 75 jaar of ouder. Bij vrouwen tussen 35 en 44 jaar is dit percentage 82 en het vermindert sterk vanaf de leeftijd van 55 jaar (73). Figuur : Aantal personen (in ) van 15 jaar of ouder dat aangaf in de loop van de afgelopen 12 maanden minstens één alcoholische drank te hebben gedronken, volgens leeftijd en geslacht, Vlaams Gewest, Gezondheidsenquête, België, 21. Indicator al1_1 VL Mannen Vrouwen De consumptie van alcoholische dranken althans in termen van het gebruik van minstens één alcoholische drank in de afgelopen twaalf maanden vertoont een samenhang met het opleidingsniveau: het onderscheid ligt vooral tussen personen met een diploma lager onderwijs en deze met een hogere opleiding. 64 van de personen met een diploma lager onderwijs geeft aan in deze referentieperiode minstens één alcoholische drank gebruikt te hebben. Bij personen met een diploma hoger onderwijs is dit percentage gestegen tot 91. Na correctie voor leeftijd en geslacht blijven de verschillen tussen de laagste (lager secundair of lager) en de hoogste opleidingscategorieën (hoger secundair of hoger) significant. De consumptie van minstens één alcoholische drank tijdens de afgelopen twaalf maanden varieert licht in functie van de urbanisatiegraad: ze is relatief hoog in de semi-stedelijke gebieden (83) en landelijk gebieden (82) en iets minder hoog in de stedelijke gebieden (78). Na correctie voor geslacht een leeftijd kunnen er echter geen significante verschillen vastgesteld worden voor wat betreft de samenhang van de consumptie van minstens één alcoholische drank en de urbanisatiegraad. In 1997 gaf 86 van de bevolking van 15 jaar of ouder aan tijdens de twaalf maanden voorafgaand aan de enquête minstens één alcoholische drank gebruikt te hebben. Dit percentage is lager in 21 (82). Het verschil tussen beide jaren is echter niet significant na correctie voor leeftijd en geslacht. 89

23 Gezondheidsenquête, België, 21 Leefstijl : Gebruik van Alcohol V.2.2. Overconsumptie van alcoholische dranken minstens eenmaal per maand (AL_1) Onder overconsumptie van alcoholische dranken wordt de consumptie van minstens 6 alcoholische dranken op minstens 1 dag per maand (heavy drinking moment) verstaan. Deze indicator werd ontwikkeld door de WGO CBS (7). Om de leesbaarheid van de tekst te vergemakkelijken, werden alle personen die minstens eenmaal per maand 6 glazen alcohol op eenzelfde dag consumeren in één categorie ondergebracht. 2 van de inwoners van het Vlaams Gewest drinkt minstens eenmaal per maand 6 glazen of meer alcohol op eenzelfde dag (8 één tot driemaal per maand, 9 één- of tweemaal per week, 3 driemaal of meer per week). 33 van de mannen drinkt minstens eenmaal per maand 6 glazen alcohol of meer tegen slechts 7 van de vrouwen. De overconsumptie bij vrouwen ligt in elke leeftijdscategorie lager dan bij mannen (Tabel ). Figuur : Aantal personen (in) dat aangeeft minstens eenmaal per maand 6 glazen of meer alcohol op eenzelfde dag te consumeren, volgens leeftijd en geslacht, Vlaams Gewest, Gezondheidsenquête, België, 21 Indicator al_1 VL Indicator al_1 VL Mannen Vrouwen De overconsumptie van alcohol stijgt met het opleidingsniveau (lager onderwijs: 14, lager secundair onderwijs: 2, hoger secundair onderwijs: 23) en daalt daaropvolgend tot 19 bij personen met een diploma van hoger onderwijs. Na correctie voor leeftijd en geslacht, zijn de verschillen in functie van het onderwijsniveau echter niet (Tabel ). Er kunnen geen significante verschillen vastgesteld worden met betrekking tot overconsumptie van alcoholische dranken en de urbanisatiegraad. In 1997 gaf 18 van de populatie (van vijftien jaar of ouder) aan minstens eenmaal per maand 6 glazen alcohol op eenzelfde dag te consumeren (1 één- tot driemaal per maand, 7 één of twee maal per week, 2 driemaal of meer per week). In 21 is dit percentage relatief hoger (2). Dit verschil is significant na correctie voor leeftijd en geslacht. V.2.3. Dagelijkse gebruikers van alcohol (AL_2) In het Vlaams Gewest geeft 11 van de populatie van 15 jaar of ouder aan dagelijks alcohol te consumeren (dit is van maandag tot en met zondag). Dit percentage bedraagt 14 bij de mannelijke populatie en 8 bij de vrouwelijke populatie. De proportie dagelijkse gebruikers van alcohol is voor beide geslachten eerder gering in de leeftijdsgroep jaar (1). Vanaf dan stijgt deze proportie en bedraagt 23 bij de mannen in de leeftijdsgroep jaar en 16 bij de vrouwen van dezelfde leeftijdsgroep. 891

24 Leefstijl : Gebruik van Alcohol Gezondheidsenquête, België, 21 Figuur : Aantal dagelijkse gebruikers van alcohol (in ) volgens leeftijd en geslacht, Vlaams Gewest, Gezondheidsenquête, België, Indicator al_2 VL Indicator al_2 VL Mannen Vrouwen De proportie dagelijkse gebruikers van alcohol is relatief hoger bij personen met een eerder lage opleiding (17 bij personen met een diploma lager onderwijs) of een hoge opleiding (12 bij personen met een diploma hoger onderwijs). Na correctie voor leeftijd en geslacht is het onderscheid tussen de diverse opleidingscategorieën echter niet significant (Tabel ). Het aantal dagelijkse gebruikers van alcohol varieert licht in functie van het urbanisatieniveau: de percentages zijn identiek voor de stedelijke en semi-stedelijke gebieden (12) en iets lager in de landelijke gebieden (9), verschillen die na correctie voor leeftijd en geslacht, niet significant zijn. In 1997 gaf 7 van de populatie van 15 jaar of ouder aan dagelijks alcohol te consumeren. In 21 is dit percentage gestegen tot 11. Na correctie voor leeftijd en geslacht is het verschil tussen beide jaren, voor wat het aantal dagelijkse gebruikers van alcohol betreft, statistisch significant. V.2.4. Consumptie van alcohol tijdens de week en tijdens het weekend (AL4_1, AL7_1) In het Vlaams Gewest geeft 34 van de populatie van 15 jaar of ouder aan gewoonlijk alcohol te consumeren tijdens de week, terwijl 72 aangeeft alcohol tijdens het weekend te gebruiken (weekend: vrijdag, zaterdag en zondag). 41 van de mannelijke populatie drinkt gewoonlijk alcohol tijdens de week. Dit percentage bedraagt 28 bij de vrouwelijke populatie. Na correctie voor leeftijd blijft het verschil tussen de proporties mannelijke en vrouwelijke drinkers van alcohol tijdens de week significant. Tijdens het weekend drinkt 77 van de mannelijke populatie en 67 van de vrouwelijke populatie alcohol. Ook dit verschil is na correctie voor leeftijd statistisch significant. De proportie alcoholdrinkers tijdens de week stijgt met de leeftijd: voor mannen van jaar geeft 19 aan tijdens de week alcohol te gebruiken. Deze proportie stijgt tot 6 in de leeftijdsgroep jaar en daalt vervolgens (49 in de leeftijdsgroep 75+ jaar). 1 van de vrouwen in de leeftijdsgroep jaar geeft aan tijdens de weekdagen alcohol te gebruiken. Deze proportie stijgt in de daaropvolgende leeftijdsgroepen: 22 in de leeftijdsgroep jaar, 28 in de leeftijdklasse jaar en 37 in de leeftijdklasse jaar en daalt in de oudere leeftijdsgroepen. Bij de jongeren (15-24 jaar) is deze proportie quasi identiek bij de mannen als bij de vrouwen (7 à 72). 892

25 Gezondheidsenquête, België, 21 Leefstijl : Gebruik van Alcohol Figuur : Aantal gebruikers van alcohol tijdens de week (in ) naar geslacht en leeftijd, Vlaams Gewest, Gezondheidsenquête, België, Indicator al4_1 VL Mannen Vrouwen Figuur : Aantal gebruikers van alcohol tijdens het weekend (in ) naar geslacht en leeftijd, Vlaams Gewest, Gezondheidsenquête, België, 21. Indicator al7_1 VL Mannen Vrouwen De consumptie van alcohol zowel tijdens de week als tijdens het weekend stijgt met het opleidingsniveau. Niettemin kan worden vastgesteld dat na correctie voor leeftijd er geen significante verschillen tussen de divers opleidingsniveaus vastgesteld kunnen worden. De proportie gebruikers van alcoholische dranken tijdens de week is het kleinst in de rurale gebieden (27). Na correctie voor leeftijd en geslacht blijft het verschil met de stedelijke en semi-stedelijke gebieden significant. Ook voor wat de consumptie van alcoholische dranken tijdens het weekend ligt de proportie van gebruikers het laagst in de rurale gebieden. Na correctie voor leeftijd en geslacht verdwijnen de verschillen echter met de andere gebieden. V.2.5. Problematisch alcoholgebruik (AL_6) Voor de constructie van deze indicator werden 4 vragen van het CAGE-instrument gebruikt. Van zodra er positief wordt gereageerd op minstens 2 vragen, duidt dit op het bestaan van een mogelijke alcoholverslaving. Van diegenen die aangaven alcohol te gebruiken (dus de geheelonthouders niet in beschouwing genomen) kan van 5 gesteld worden dat zij mogelijkerwijs problematische gebruikers zijn. Bij mannen (8) is deze proportie groter dan bij vrouwen (2). Voor zowel mannen (13) als vrouwen (5) is de proportie problematische alcoholgebruikers het grootst in de leeftijdsgroep jaar. 893

26 Leefstijl : Gebruik van Alcohol Gezondheidsenquête, België, 21 Figuur : Aantal problematische alcoholgebruikers (in ) volgens leeftijd en geslacht, Vlaams Gewest, Gezondheidsenquête, België, Indicator al_6 VL Indicator al_6 VL Mannen Vrouwen Alhoewel de proportie problematische alcoholgebruikers het hoogst is bij diegenen met een lager of hoger secundair opleidingsniveau (7) kunnen, na correctie voor leeftijd en geslacht, geen significante verschillen tussen de onderscheiden opleidingsniveaus worden vastgesteld. Evenmin kunnen er significante verschillen vastgesteld worden tussen de landelijke, semi-stedelijke of stedelijke gebieden. 894

27 Gezondheidsenquête, België, 21 Leefstijl : Gebruik van Alcohol Tabel : Aantal personen (in ) dat aangeeft minstens één alcoholische drank gedronken te hebben in de loop van de afgelopen jaar, Vlaams Gewest, Gezondheidsenquête, België, 21. al1_1 - Vlaams Gewest Ruw Gecorrigeerd (95 BI) N Man 89,5 9,1 (88,3-91,6) 1643 Vrouw 74,7 76, (73,4-78,5) ,2 85,2 (8,2-89,) , 88,1 (84,7-9,8) ,1 9, (86,7-92,5) ,9 87,8 (84,5-9,6) ,8 82,7 (78,4-86,3) ,2 73,9 (68,4-78,7) ,9 55,8 (47,5-63,8) 23 Geen diploma 48,3 56, (38,2-72,3) 66 Lager onderwijs 63,6 72, (66,-77,2) 436 Lager secundair 76,4 78,3 (73,7-82,2) 63 Hoger secundair 86, 86,4 (83,6-88,8) 17 Hoger onderwijs 91,4 91,6 (89,4-93,4) 159 URBANISATIEGRAAD Stedelijk gebied 77,9 8,3 (75,9-84,1) 771 Semi-stedelijk gebied 83,4 86, (83,8-87,9) 1673 Landelijk gebied 82,2 83,7 (8,4-86,6) ,3 86,5 (84,7-88,2) ,9 84,2 (82,5-85,8)

28 Leefstijl : Gebruik van Alcohol Gezondheidsenquête, België, 21 Tabel : Aantal personen (in ) dat aangeeft minstens eenmaal per maand minstens 6 glazen alcohol op éénzelfde dag gebruikt te hebben, Vlaams Gewest, Gezondheidsenquête, België, 21. al_1 - Vlaams Gewest Ruw Gecorrigeerd (95 BI) N Man 33,4 29,4 (26,6-32,4) 1622 Vrouw 6,8 5,7 ( 4,6-7,) ,7 18,9 (14,7-24,) , 2,9 (16,9-25,5) ,3 18,7 (15,3-22,6) ,2 19,6 (16,-23,7) ,5 13, ( 9,9-16,8) ,5 5,6 ( 3,7-8,4) ,6 2,1 ( 1,- 4,2) 222 Geen diploma 12,8 9,8 ( 5,-18,4) 64 Lager onderwijs 14,3 15,1 (11,1-2,3) 431 Lager secundair 19,8 14, (11,-17,7) 616 Hoger secundair 23,2 15, (12,3-18,2) 158 Hoger onderwijs 19,2 11, ( 8,9-13,5) 151 URBANISATIEGRAAD Stedelijk gebied 18,9 13,2 (1,6-16,5) 765 Semi-stedelijk gebied 19,6 13,1 (11,1-15,4) 1647 Landelijk gebied 2,3 13,8 (11,3-16,8) ,4 1,8 ( 9,4-12,3) ,7 13,2 (11,7-14,9)

29 Gezondheidsenquête, België, 21 Leefstijl : Gebruik van Alcohol Tabel : Aantal personen (in ) dat aangeeft dagelijks alcohol te gebruiken, volgens leeftijd en geslacht, Vlaams Gewest, Gezondheidsenquête, België, 21. al_2 - Vlaams Gewest Ruw Gecorrigeerd (95 BI) N Man 13,7 1,7 ( 8,6-13,2) 1365 Vrouw 8,3 6,5 ( 4,9-8,6) , 1, (,3-3,3) ,4 4,2 ( 2,6-6,6) ,2 1,8 ( 8,1-14,1) ,8 16, (12,3-2,5) ,6 17,7 (13,6-22,7) ,7 18, (12,6-25,1) ,2 13,3 ( 8,-21,2) 119 Geen diploma 14,1 11,5 ( 3,8-29,6) 41 Lager onderwijs 17,4 9,4 ( 6,-14,5) 256 Lager secundair 8,3 5,4 ( 3,6-8,) 444 Hoger secundair 1,2 7,8 ( 5,6-1,7) 857 Hoger onderwijs 11,9 1,2 ( 7,7-13,2) 919 URBANISATIEGRAAD Stedelijk gebied 11,7 8,6 ( 6,3-11,8) 577 Semi-stedelijk gebied 12,4 9,3 ( 7,1-12,) 1296 Landelijk gebied 8,8 6,3 ( 4,4-9,) ,1 5,4 ( 4,4-6,7) ,2 8,2 ( 6,8-9,8)

30 Leefstijl : Gebruik van Alcohol Gezondheidsenquête, België, 21 Tabel : Aantal personen (in ) dat aangeeft gewoonlijk alcohol te gebruiken tijdens des week, volgens leeftijd en geslacht, Vlaams Gewest, Gezondheidsenquête, België, 21. al4_1 - Vlaams Gewest Ruw Gecorrigeerd (95 BI) N Man 4,6 4,2 (37,1-43,3) 1435 Vrouw 27,7 27,2 (24,4-3,3) ,9 14,3 (1,8-18,7) ,1 24,5 (19,9-29,8) ,8 33,9 (29,3-38,9) ,5 41,6 (36,2-47,2) ,1 43,9 (38,-49,9) ,4 47,5 (4,2-55,) ,6 42,2 (32,6-52,5) 126 Geen diploma 15,9 14,7 ( 5,6-33,2) 41 Lager onderwijs 42,6 32, (25,7-39,2) 271 Lager secundair 28,6 25,1 (2,5-3,3) 468 Hoger secundair 31,3 3,6 (26,5-35,1) 895 Hoger onderwijs 38,7 41, (36,8-45,3) 958 URBANISATIEGRAAD Stedelijk gebied 4,2 39,1 (34,1-44,3) 64 Semi-stedelijk gebied 36,3 35,2 (31,9-38,6) 137 Landelijk gebied 26,9 25, (21,-29,5) ,7 28,7 (26,4-31,2) ,5 32,7 (3,3-35,1)

31 Gezondheidsenquête, België, 21 Leefstijl : Gebruik van Alcohol Tabel : Aantal personen (in ) dat aangeeft gewoonlijk alcohol te gebruiken tijdens het weekend, volgens leeftijd en geslacht, Vlaams Gewest, Gezondheidsenquête, België, 21. al7_1 - Vlaams Gewest Ruw Gecorrigeerd (95 BI) N Man 77, 76,6 (73,9-79,1) 1426 Vrouw 66,6 65,8 (62,6-68,9) ,8 71,7 (65,7-76,9) ,4 71,4 (66,-76,2) ,7 72,6 (67,6-77,1) ,1 76,9 (72,3-8,9) ,3 71,9 (66,1-76,9) ,3 7,8 (63,6-77,1) ,3 56,2 (45,7-66,2) 127 Geen diploma 55, 53,3 (39,4-66,7) 4 Lager onderwijs 69,2 69,6 (62,7-75,7) 267 Lager secundair 71,3 7,2 (64,3-75,5) 453 Hoger secundair 73,9 72,9 (69,-76,5) 886 Hoger onderwijs 73, 72,2 (68,2-76,) 949 URBANISATIEGRAAD Stedelijk gebied 74,1 73,9 (69,7-77,6) 598 Semi-stedelijk gebied 73,4 72,5 (69,4-75,4) 1351 Landelijk gebied 68,6 67,3 (62,4-72,) ,6 6, (57,4-62,5) ,2 71,2 (68,9-73,5)