KlasseLunch. Over gezond eten 1. Docentenhandleiding KlasseLunch 2008:

Transcriptie

1 Over gezond eten 1 WAAROM IS GEZOND ETEN BELANGRIJK? Je bent nu in de groei. Je lichaam is nog lang niet klaar. Goed en gezond eten is daarom erg belangrijk. Want alleen dan krijg je voldoende voedingsstoffen naar binnen. Voedingsstoffen zijn stoffen, die in eten en drinken zitten en die je nodig hebt om gezond te blijven. Die voedingsstoffen heb je nodig om te groeien, maar ook om sterk en fit te blijven en ziekte te bestrijden. Gezond eten: daar heb je een leven lang plezier van. Je hebt niet alleen goede voeding, maar zeker ook voldoende vloeistof nodig. Zeker als je veel beweegt en aan sport doet. Water bijvoorbeeld, dat is prima. Liever niet te veel frisdrank of zoete limonade, want daar zit vaak te veel suiker in. Dus als je eet en drinkt, moet je wel opletten wat je in je mond stopt. Wat denk je? Stel dat je aanspoelt op een onbewoond rotseiland. Kun je dan langer overleven zonder water of zonder eten? Zonder water Zonder eten

2 Over gezond eten 2 HOE KUN JE NU WETEN OF JE GEZOND EET? Een kom rijst is gezond, maar van rijst alleen kun je niet leven. In yoghurt zitten weer andere voedingsstoffen dan in boerenkool. Een belangrijke regel is dat je gevarieerd moet eten, dus niet altijd hetzelfde. Kies daarom uit ieder vak van de Schijf van Vijf. Als je iedere dag uit alle vijf de vakken iets eet, dan ben je goed bezig! Eet gevarieerd en eet niet te veel. Logisch toch? Eet veel groenten en fruit, want daar zitten een hoop stoffen in die er voor zorgen dat je niet ziek wordt. Eet veel brood, want daar zitten voedingsvezels in en ook koolhydraten. Die koolhydraten zitten trouwens ook in aardappelen, in bonen en in pasta bijvoorbeeld. Ze verbranden makkelijk en leveren je lichaam veel energie. Hoe meer je beweegt, hoe meer energie je nodig hebt. Docenten: lees hierbij de aanvullende informatie nr. 1 Oom Hans, de eigenaar van de Zingende Kok, is heel goed in het maken van patat met frikandellen, dus maakt hij dat elke keer weer. Hij heeft zijn gasten nog nooit horen klagen, want iedereen vindt dat toch lekker? Waarom kun je beter niet elke dag in de Zingende Kok gaan eten? Omdat oom Hans zweetvoeten heeft. Omdat je niet te vet en vooral gevarieerd moet eten. Omdat patat eigenlijk te lekker is.

3 Over gezond eten 3 ONTBIJT ALTIJD! Het ontbijt is erg belangrijk, dan maak je een goede start van de dag. Het helpt je om op school beter te kunnen leren en actief te zijn, zeker als je straks in de brugklas zit. Eet in ieder geval drie maaltijden per dag en ook niet te veel tussendoortjes of snoep. Maar als je toch tussendoor trek krijgt, kun je bijvoorbeeld beter fruit of een boterham eten. VET LEKKER! Eet minder verzadigd vet. Vet heb je wel nodig, maar dan vooral de onverzadigde vetten. De onverzadigde vetten zijn OK. Er zitten belangrijke vitaminen in. Onverzadigde vetten zitten bijvoorbeeld in vis, margarine en halvarine in kuipjes, knijpflessen vloeibaar bak- en braad en in olie. Oom Hans van de Zingende Kok bakt vooral patat en frikandellen, wel lekker, maar niet zo gezond. In patat en frikandellen (maar ook in chips en chocola bijvoorbeeld) zitten verzadigde vetten en die zijn verkeerd. Dat zijn vaak de harde vetten. Onverzadigde vetten zijn OK Verzadigde vetten zijn Verkeerd. Zet nu achter ieder product een kruisje in het goede vakje: (O=Onverzadigd en V=Verzadigd) Frikandel O V Cake O V Sandwichspread O V Chips O V Palingworst O V Mayonaise O V Kroket O V Kuipje margarine O V Kaas O V Vette vis O V Oliebol O V

4 Over gezond eten 4 Docenten: lees hierbij de aanvullende informatie nr. 2 LET OP HET ETIKET! Op de voorverpakte levensmiddelen, die je in de winkel koopt, staat veel nuttige informatie. Je kunt bijvoorbeeld lezen, hoe lang het product nog goed is. Je kunt ook lezen, hoeveel erin zit. Tot wanneer is deze drinkyoghurt nog goed? Tot: DI In het kuipje zit 500 gram margarine. Ook kun je, als je goed kijkt, lezen welke voedingsstoffen erin zitten. In dit pak zit 1 liter melk. De getallen, die op het pak staan horen bij 100 ml, ongeveer een half glas melk. (Een glas melk is 200 ml). Per 100 ml zit: Vet Eiwit Koolhydraten 1,5 gram 3,5 gram 4,5 gram Voedingsvezel 0 gram

5 Over gezond eten 5 In stroop en pindakaas zitten weer andere voedingsstoffen. Vergelijk de etiketten van stroop en pindakaas. Het meeste vet zit in: stroop pindakaas De meeste eiwitten zitten in: stroop pindakaas En als je goed vergelijkt, dan zie je ook dat de meeste calorieën zitten in: stroop pindakaas Docenten: lees hierbij de aanvullende informatie nr. 3 Op elk etiket kun je ook zien hoeveel calorieën in het product zitten. De hoeveelheid energie drukken we bij eten meestal uit in calorieën. 1 calorie is heel weinig. Daarom praten we meestal over Kilocalorie, afgekort kcal, maar ook een kcal is niet veel. Je lichaam heeft energie nodig voor alles wat het doet. Dus om te kunnen werken, om te bewegen, groeien, maar ook om te eten en te slapen. Jongens van jouw leeftijd hebben per dag ongeveer 2200 kcal nodig en meisjes 2100 Kcal. Als je veel beweegt heb je een 200 kcal meer nodig. Stroop: per 100 gram (genoeg voor ongeveer 7 boterhammen) zit: Vet 0 gram Eiwit 3 gram Koolhydraten 66 gram Voedingsvezel 2 gram Kijk weer naar het etiket van pindakaas: Een broodbeleg pindakaas (15 gram) bevat 95 Kcal. Pindakaas: per 100 gram (genoeg voor ongeveer 7 boterhammen) zit: EN TOT SLOT... Je moet eten om te kunnen leven, dus geniet vandaag extra van de. We hopen dat het een heel gezellige maaltijd wordt. Eet smakelijk! Het -team Vet Eiwit Koolhydraten Voedingsvezel 55 gram 20 gram 15 gram 5,5 gram

6 Over gezond eten 6 Aanvullende informatie voor docenten nr. 1 Er is een eenvoudig ezelsbruggetje: Onverzadigde vetten zijn Ok. Verzadigde vetten zijn verkeerd. Aanvullende informatie voor docenten nr. 2 Dit is wat je per dag zou moeten eten om al die verschillende voedingsstoffen binnen te krijgen: 1 Eet genoeg brood en aardappelen. Rijst, pasta of bonen is ook goed stuks fruit per dag gram groente per dag. 4. Melk of melkproducten en vlees, kip, vis en ei. 5. Onverzadigde vetten, zoals in margarine en halvarine in een kuipje, knijpflessen bak- en braadolie en in vis liter drinken. De bedoeling van de onderstaande oefeningen voor de leerlingen is hen bewust te maken, dat er informatie over het product te vinden is op het etiket en de verpakking. Aanvullende informatie voor docenten nr. 3 Sinds 1948 worden Kcalorieën ook uitgedrukt in Joules. 1 calorie = 4,18 J. Voor voedsel blijven we dit meestal uitdrukken in Kcal. 1 gram eiwit = 4 Kcal. 1 gram vet = 9 Kcal. 1 gram koolhydraten = 4 Kcal. Om consumenten verantwoord te laten kiezen, moet het etiket of de verpakking van de levensmiddelen duidelijk, leesbaar en begrijpelijk zijn. Volgens de Warenwet staat het volgende verplicht op het etiket: naam en adres van de producent de inhoud of hoeveelheid de naam van het product een opsomming van de ingrediënten. de houdbaarheidsdatum de productie- of partijcode