RAPPORT VAN BEVINDINGEN. Kwaliteitsonderzoek bij. bs De Vrijheit

Transcriptie

1 RAPPORT VAN BEVINDINGEN Kwaliteitsonderzoek bij bs De Vrijheit Plaats : Wijk aan Zee BRIN-nummer : 03QL Onderzoeksnummer : Datum schoolbezoek : 29 november 2010 Rapport vastgesteld te kantoor Groningen op 7 maart 2011

2

3 Inhoud 1 Inleiding 5 2 Bevindingen 7 3 Toezichtarrangement 11 pagina 3 van 11

4

5 1 Inleiding De Inspectie van het Onderwijs heeft op 29 november 2010 een onderzoek uitgevoerd op b.s. De Vrijheit te Wijk aan Zee naar aspecten van de kwaliteit van het onderwijs en de naleving van wet- en regelgeving. De aanleiding voor dit onderzoek was het volgende. De inspectie heeft voor b.s. De Vrijheit een risicoanalyse uitgevoerd waaruit naar voren kwam dat de (eind)opbrengsten, gerekend over drie achtereenvolgende jaren (2008, 2009 en 2010) wel voldoende maar ook risicovol waren omdat deze alleen in 2008 (na herberekening) voldoende waren. In overleg met het bevoegd gezag is besloten een onderzoek uit te voeren om eventuele tekortkomingen vast te stellen. Conform de uitgangspunten van het programmatisch handhaven onderzoekt de inspectie tevens standaard of wordt voldaan aan bepaalde wettelijke voorschriften. Toezichthistorie Op 16 januari 2007 heeft de Inspectie van het Onderwijs op b.s. De Vrijheit een periodiek kwaliteitsonderzoek uitgevoerd. Daaruit bleek dat de (eind)opbrengsten, gerekend over drie achtereenvolgende jaren voldoende waren. Ook de leerresultaten op tussenmomenten waren voldoende. Als onvoldoende aspecten/indicatoren werden aangemerkt: het systematisch evalueren van de opbrengsten (9.2) en het onderwijsleerproces (9.3), het waarborgen van de sociale veiligheid van leerlingen en het personeel (4.5) en de doorgaande lijn in het leerstofaanbod (2.3). Onderzoeksopzet Het onderzoek bestond uit de volgende activiteiten: Een controle van de aanwezigheid van de schoolgids, het schoolplan en het zorgplan bij de inspectie. Een toets op de aanwezigheid van informatie over enkele wettelijke verplichte onderdelen in de schoolgids, het schoolplan en het zorgplan. Een controle op de onderwijstijd die de school heeft gepland. Onderzoek en analyse van documenten en gegevens over de school die bij de inspectie aanwezig zijn. Analyse van documenten die betrekking hebben op zelfevaluatie-activiteiten van de school en van andere documenten die de school voorafgaand aan het schoolbezoek heeft toegestuurd, te weten het jaarverslag/schoolontwikkelplan Ook aanvullende vragenlijsten zijn bij de analyse betrokken. Schoolbezoek, waarbij in een aantal groepen de onderwijspraktijk is geobserveerd door het bijwonen van lessen Nederlandse taal en rekenen en wiskunde. Deze lesbezoeken vonden plaats in de groepen 1-2, 3, 4, 5, 6, 7 en 8. Gesprekken met de directie en de intern begeleider over de kwaliteit van de indicatoren. Een gesprek met leraren en een eindgesprek met de directie en een vertegenwoordiging van het bevoegd gezag, na afloop van het schoolbezoek. pagina 5 van 11

6 Tijdens het onderzoek beoordeelde de inspectie indicatoren van de volgende aspecten: opbrengsten, onderwijsleerproces, onderwijstijd, schoolklimaat, uitleg, afstemming, begeleiding, zorg en kwaliteitszorg. Toezichtkader De inspectie heeft zich bij haar onderzoek onder andere gebaseerd op het Toezichtkader po/vo 2009 en de notitie Analyse en waarderingen van opbrengsten primair onderwijs. Beide documenten zijn te vinden op Opbouw rapport In hoofdstuk 2 staan de bevindingen uit het onderzoek naar de onderwijskwaliteit en de wettelijke vereisten. Dit wordt gevolgd door een beschouwing waarin het oordeel van de inspectie wordt toegelicht en waar mogelijk de schoolontwikkeling in samenhang wordt beschreven. Hoofdstuk 3 geeft het toezichtarrangement weer. pagina 6 van 11

7 2 Bevindingen 2.1 Kwaliteits- en nalevingsprofiel In onderstaande tabellen vermeldt de inspectie welke indicatoren in dit onderzoek zijn betrokken en tot welke bevindingen het onderzoek heeft geleid. De nummering in de tabellen verwijst naar het volledige waarderingskader primair onderwijs De indicatoren met een asterisk zijn de normindicatoren; zij spelen een beslissende rol bij de beoordeling van de kwaliteit van het onderwijs. De bevindingen zijn weergegeven in de vorm van een score. De score geeft aan in welke mate de betreffende indicator gerealiseerd is. Legenda: 1. slecht 2. onvoldoende 3. voldoende 4. goed 5. niet te beoordelen (alleen bij opbrengsten) In verband met het programmatisch handhaven heeft de inspectie daarnaast enkele controles uitgevoerd op bepaalde wettelijke voorschriften. Of de school wel of niet voldoet aan deze wettelijke vereisten wordt tot uitdrukking gebracht met de score 'ja' of 'nee'. Kwaliteitsaspect 1 Opbrengsten 1.1 * De resultaten van de leerlingen aan het eind van de basisschool liggen ten minste op het niveau dat op grond van de kenmerken van de leerlingenpopulatie mag worden verwacht. 1.2 * De resultaten van de leerlingen voor Nederlandse taal en voor rekenen en wiskunde tijdens de schoolperiode liggen ten minste op het niveau dat op grond van de kenmerken van de leerlingenpopulatie mag worden verwacht. 1.3 De leerlingen doorlopen in beginsel de school binnen de verwachte periode van acht jaar. 5 Kwaliteitsaspect 2 Leerstofaanbod 2.1 * Bij de aangeboden leerinhouden voor Nederlandse taal en rekenen en wiskunde betrekt de school alle kerndoelen als te bereiken doelstellingen. 2.2 * De leerinhouden voor Nederlandse taal en voor rekenen en wiskunde worden aan voldoende leerlingen aangeboden tot en met het niveau van leerjaar De leerinhouden in de verschillende leerjaren sluiten op elkaar aan. 2.4 * De school met een substantieel aantal leerlingen met een leerlinggewicht biedt bij Nederlandse taal leerinhouden aan die passen bij de onderwijsbehoeften van leerlingen met een taalachterstand. pagina 7 van 11

8 Kwaliteitsaspect 3 Tijd 3.1 De leraren maken efficiënt gebruik van de geplande onderwijstijd. 3.2 De school heeft voor Nederlandse taal en rekenen en wiskunde de onderwijstijd afgestemd op de behoefte van de leerlingenpopulatie. 3.3 De uitval van geplande onderwijsactiviteiten blijft beperkt. Kwaliteitsaspect 5 Didactisch handelen 5.1 * De leraren geven duidelijke uitleg van de leerstof. 5.2 * De leraren realiseren een taakgerichte werksfeer. 5.3 * De leerlingen zijn actief betrokken bij de onderwijsactiviteiten. Kwaliteitsaspect 6 Afstemming 6.1 De leraren stemmen de aangeboden leerinhouden af op verschillen in ontwikkeling tussen de leerlingen. 6.2 De leraren stemmen de instructie af op verschillen in ontwikkeling tussen de leerlingen. 6.3 De leraren stemmen de verwerkingsopdrachten af op verschillen in ontwikkeling tussen de leerlingen. 6.4 De leraren stemmen de onderwijstijd af op verschillen in ontwikkeling tussen de leerlingen. Kwaliteitsaspect 7 Begeleiding 7.1 * De school gebruikt een samenhangend systeem van genormeerde instrumenten en procedures voor het volgen van de prestaties en de ontwikkeling van de leerlingen. 7.2 De leraren volgen en analyseren systematisch de voortgang in de ontwikkeling van de leerlingen. Kwaliteitsaspect 8 Zorg 8.1 De school signaleert vroegtijdig welke leerlingen zorg nodig hebben. 8.2 Op basis van een analyse van de verzamelde gegevens bepaalt de school de aard van de zorg voor de zorgleerlingen. 8.3 * De school voert de zorg planmatig uit. 8.4 De school evalueert regelmatig de effecten van de zorg. pagina 8 van 11

9 Kwaliteitsaspect 9 Kwaliteitszorg 9.1 De school heeft inzicht in de onderwijsbehoeften van haar leerlingenpopulatie. 9.2 De school evalueert jaarlijks de resultaten van de leerlingen. 9.3 De school evalueert regelmatig het onderwijsleerproces. 9.4 De school werkt planmatig aan verbeteractiviteiten. 9.5 De school borgt de kwaliteit van het onderwijsleerproces. 9.6 De school verantwoordt zich aan belanghebbenden over de gerealiseerde onderwijskwaliteit. Naleving wet- en regelgeving NT1a De inspectie is in het bezit gesteld van de geldende schoolgids (art. 16, lid 2 en 3, WPO). NT1b In de schoolgids is informatie opgenomen over standaard gecontroleerde onderdelen (art. 13 WPO) NT2a De inspectie is in het bezit gesteld van het geldende schoolplan (art. 16, lid 1 en 3, WPO) NT2b In het schoolplan is informatie opgenomen over een of meer standaard gecontroleerde onderdelen (art. 12 WPO). NT3a De inspectie is in het bezit gesteld van het geldende zorgplan (art. 19, lid 3, WPO). NT3b In het zorgplan is informatie opgenomen over een of meer standaard gecontroleerde onderdelen (art. 19, lid 2, WPO). NT4a Er is voldoende onderwijstijd geprogrammeerd om te kunnen voldoen aan de daarvoor gestelde minima (art. 8, lid 7 onder b, WPO). NT4b Er is maximaal zevenmaal een onvolledige schoolweek geprogrammeerd voor de groepen 3 t/m 8 (artikel 8, lid 7 onder b, WPO). ja nee 2.2 Beschouwing Algemeen beeld De Inspectie van het Onderwijs beoordeelt de kwaliteit van het onderwijs op b.s. De Vrijheit als voldoende, maar ook risicovol wat betreft de eindopbrengsten. De school heeft sinds het vorig periodiek kwaliteitsonderzoek (PKO) in januari 2007 veel tijd en energie gestoken in de verbetering van de kwaliteit van het onderwijs aan de hand van diverse opeenvolgende jaarverslagen/ontwikkelplannen. De ontwikkeltijd is echter nog te kort gebleken om de belangrijkste doelstelling, te weten het structureel verbeteren van de eindopbrengsten, te realiseren. De tussenopbrengsten zijn nog steeds voldoende. De inspectie ziet als mogelijke verklaringen voor de aangetroffen kwaliteit van het onderwijs dat het zogenoemde opbrengstgericht werken in de groepen nog te weinig ontwikkeld is. Daarbij gaat het om het formuleren van concrete doelen, het systematisch evalueren en analyseren van de beoogde leerresultaten en het waar nodig bijstellen van het onderwijsleerproces. Ook het consequent en consistent werken met ontwikkelingsperspectieven voor leerlingen met een indicatie voor het speciaal voortgezet of praktijkonderwijs is binnen de school nog een belangrijk verbeterpunt, evenals de zorg. Toelichting Opbrengsten pagina 9 van 11

10 De (eind)opbrengsten van b.s De Vrijheit liggen over de afgelopen drie jaren en rekening houdend met de kenmerken van de leerlingenpopulatie, rond het te verwachten niveau. Echter, alleen de eindopbrengsten in 2008 zijn, na herberekening, voldoende. In 2009 en 2010 liggen deze onder de ondergrens die de inspectie hanteert, waardoor de school risico loopt zwak te worden. De tussenopbrengsten (technisch lezen leerjaar 3 en 4, rekenen en wiskunde leerjaar 4 en 6 en begrijpend lezen leerjaar 6) liggen zoals gezegd rond het verwachte niveau. Er lijkt dus sprake te zijn van een afzwakking van de leerresultaten van de midden- naar de bovenbouw. Zorg en begeleiding De leraren volgen de ontwikkeling van de leerlingen met zowel methodegebonden als methodeonafhankelijke toetsen. Met name de resultaten van de leerlingen op de methodegebonden toetsen worden echter nog te summier/globaal geanalyseerd om voldoende sturend te kunnen zijn voor het vervolg (herhaling, verdieping en/of zorg) van het onderwijsleerproces in de groepen. Verder heeft de school nog geen gericht systeem voor het volgen en in beeld brengen van de sociale competenties van de leerlingen. De zorg voor leerlingen met extra en/of specifieke onderwijsbehoeften is nog een belangrijk ontwikkelpunt binnen de school. Aan de hand van zowel methodegebonden als landelijk genormeerde toetsen signaleren de leraren wanneer leerlingen extra aandacht nodig hebben en stellen zij groeps(handelings)plannen op met een onderscheid naar een drietal niveaus voor de (extra) instructie en verwerking van de leerstof. Deze groeps(handelings)plannen zijn echter onvoldoende concreet geformuleerd wat betreft de beginsituatie, de doelstelling en de evaluatie van de specifieke zorg voor individuele leerlingen. Uit de dag- en weekplanningen van de leraren blijkt ook niet welke concrete activiteiten worden ondernomen om de gesignaleerde achterstanden bij individuele leerlingen weg te werken. Daardoor is de beschreven handelingsplanning te weinig sturend voor het handelen van leraren wat betreft de zorg aan leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften. Dat geldt ook voor het mogelijk maken van een goede evaluatie van de zorg. Kwaliteitszorg Aan de hand van ontwikkelplannen heeft de school gewerkt aan verbeterpunten als de evaluatie van de kwaliteit van het onderwijs, het invoeren van nieuwe methoden voor taal/lezen en de sociale competenties, de borging van de zorgstructuur en ICT. De school hanteert een adequate systematiek om de kwaliteit van het onderwijs te evalueren aan de hand van een gericht zelfevaluatieinstrument. De verantwoording aan belanghebbenden als ouders en het bevoegd gezag wordt door de inspectie als onvoldoende beoordeeld. De school verantwoordt zich nog niet expliciet over bijvoorbeeld de leerresultaten en de voortgang van de schoolontwikkeling, bijvoorbeeld in de vorm van een jaarverslag of managementrapportage. pagina 10 van 11

11 3 Toezichtarrangement De Inspectie van het Onderwijs kent aan de b.s. De Vrijheit te Wijk aan Zee het basisarrangement toe. Dit betekent dat de inspectie op dit moment geen reden heeft om het toezicht te intensiveren. De inspectie concludeert tevens dat er geen tekortkomingen zijn in de naleving van de wettelijke voorschriften die standaard zijn gecontroleerd. pagina 11 van 11