RAPPORT VAN BEVINDINGEN. Kwaliteitsonderzoek bij. De Giraf

Transcriptie

1 RAPPORT VAN BEVINDINGEN Kwaliteitsonderzoek bij De Giraf Plaats : Hillegom BRIN-nummer : 08KD Onderzoeksnummer : Datum schoolbezoek : 25 oktober 2011 Rapport vastgesteld te Zoetermeer op 5 december 2011

2

3 Inhoud 1 Inleiding 5 2 Bevindingen 7 3 Toezichtarrangement 11 pagina 3 van 11

4

5 1 Inleiding De Inspectie van het Onderwijs heeft op 25 oktober 2011 een onderzoek uitgevoerd op basisschool De Giraf naar aspecten van de kwaliteit van het onderwijs en de naleving van wet- en regelgeving. De aanleiding voor dit onderzoek was het volgende. De inspectie heeft voor De Giraf een risicoanalyse uitgevoerd. Uit deze analyse kwam naar voren dat de opbrengsten onvoldoende zijn. Daarnaast kwam uit deze analyse naar voren dat er mogelijk risico's zijn in de kwaliteit van het onderwijsleerproces. Op 30 augustus 2011 heeft de inspectie de uitkomsten van deze risicoanalyse met het bevoegd gezag besproken. Naar aanleiding van dit gesprek is besloten een onderzoek uit te voeren om eventuele tekortkomingen vast te stellen. Toezichthistorie Op 23 november 2010 heeft de inspectie een kwaliteitsonderzoek uitgevoerd. Er werden onvoldoende eindopbrengsten geconstateerd in 2009 en Daarnaast liepen de instructievaardigheden van de leraren te veel uiteen en bleek het afstemmen op de individuele verschillen van leerlingen nog een aandachtspunt. Tot slot liet het analyseervermogen van een groot gedeelte van de leraren te wensen over, waardoor ook het planmatig aanpakken van de zorg als onvoldoende werd beoordeeld. Gezien de voldoende eindopbrengsten in 2008 is een basisarrangement toegekend. Onderzoeksopzet Het onderzoek bestond uit de volgende activiteiten: Een controle van de aanwezigheid van de schoolgids, het schoolplan en het zorgplan bij de inspectie. Een toets op de aanwezigheid van informatie over enkele wettelijke verplichte onderdelen in de schoolgids, het schoolplan en het zorgplan. Een controle op de onderwijstijd die de school heeft gepland. Onderzoek en analyse van documenten en gegevens over de school die bij de inspectie aanwezig zijn. Analyse van documenten die betrekking hebben op zelfevaluatieactiviteiten van de school en van andere documenten die de school voorafgaand aan het schoolbezoek heeft toegestuurd, te weten het kwaliteitsbeleid van de Sophiastichting en een plan van aanpak. Ook aanvullende vragenlijsten zijn bij de analyse betrokken. Schoolbezoek, waarbij in een aantal groepen de onderwijspraktijk is geobserveerd door het bijwonen van lessen Nederlandse taal en rekenen en wiskunde. Deze lesbezoeken vonden plaats in de groepen 1/2, 3, 6 en 8. Gesprekken met de directie en de intern begeleiders over de zorg en begeleiding en de kwaliteitszorg. Een gesprek met leraren. Een eindgesprek met de directie, intern begeleiders en een vertegenwoordiger van het bevoegd gezag na afloop van het schoolbezoek. Tijdens het onderzoek beoordeelde de inspectie indicatoren van de volgende aspecten: opbrengsten, onderwijsleerproces, onderwijstijd, schoolklimaat, didactisch handelen, afstemming, zorg en begeleiding en kwaliteitszorg. pagina 5 van 11

6 Toezichtkader De inspectie heeft zich bij haar onderzoek onder andere gebaseerd op het Toezichtkader po/vo 2011 en de notitie Analyse en waarderingen van opbrengsten primair onderwijs. Beide documenten zijn te vinden op Opbouw rapport In hoofdstuk 2 staan de bevindingen uit het onderzoek naar de onderwijskwaliteit en de wettelijke vereisten. Dit wordt gevolgd door een beschouwing waarin het oordeel van de inspectie wordt toegelicht en waar mogelijk de schoolontwikkeling in samenhang wordt beschreven. Hoofdstuk 3 geeft het toezichtarrangement weer. pagina 6 van 11

7 2 Bevindingen 2.1 Kwaliteits- en nalevingsprofiel In onderstaande tabellen vermeldt de inspectie welke indicatoren in dit onderzoek zijn betrokken en tot welke bevindingen het onderzoek heeft geleid. De nummering in de tabellen verwijst naar het volledige waarderingskader primair onderwijs Indicatoren die bij een kwaliteitsonderzoek de doorslag geven of een school (zeer) zwak is, de zogeheten normindicatoren, zijn gemarkeerd met een asterisk. Voor een overzicht van alle normindicatoren zie het Toezichtkader po/vo 2011 op De bevindingen zijn weergegeven in de vorm van een score. De score geeft aan in welke mate de betreffende indicator gerealiseerd is. Legenda: 1. slecht 2. onvoldoende 3. voldoende 4. goed 5. niet te beoordelen (alleen bij opbrengsten) In verband met het programmatisch handhaven heeft de inspectie daarnaast enkele controles uitgevoerd op bepaalde wettelijke voorschriften. Of de school wel of niet voldoet aan deze wettelijke vereisten wordt tot uitdrukking gebracht met de score 'ja' of 'nee'. Kwaliteitsaspect 1 Opbrengsten 1.1 * De resultaten van de leerlingen aan het eind van de basisschool liggen ten minste op het niveau dat op grond van de kenmerken van de leerlingenpopulatie mag worden verwacht. 1.2 * De resultaten van de leerlingen voor Nederlandse taal en voor rekenen en wiskunde tijdens de schoolperiode liggen ten minste op het niveau dat op grond van de kenmerken van de leerlingenpopulatie mag worden verwacht. 1.4 Leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften ontwikkelen zich naar hun mogelijkheden. 1.5 De sociale competenties van de leerlingen liggen op een niveau dat mag worden verwacht. Kwaliteitsaspect 2 Leerstofaanbod 2.1 * Bij de aangeboden leerinhouden voor Nederlandse taal en rekenen en wiskunde betrekt de school alle kerndoelen als te bereiken doelstellingen. 2.2 * De leerinhouden voor Nederlandse taal en voor rekenen en wiskunde worden aan voldoende leerlingen aangeboden tot en met het niveau van leerjaar De leerinhouden in de verschillende leerjaren sluiten op elkaar aan. 2.4 * De school met een substantieel aantal leerlingen met een leerlinggewicht biedt bij Nederlandse taal leerinhouden aan die passen bij de onderwijsbehoeften van leerlingen met een taalachterstand. 5 pagina 7 van 11

8 Kwaliteitsaspect 3 Tijd 3.1 De leraren maken efficiënt gebruik van de geplande onderwijstijd. Kwaliteitsaspect 4 Schoolklimaat 4.7 Het personeel van de school zorgt ervoor dat de leerlingen op een respectvolle manier met elkaar en anderen omgaan. Kwaliteitsaspect 5 Didactisch handelen 5.1 * De leraren geven duidelijke uitleg van de leerstof. 5.2 * De leraren realiseren een taakgerichte werksfeer. 5.3 * De leerlingen zijn actief betrokken bij de onderwijsactiviteiten. Kwaliteitsaspect 6 Afstemming 6.2 De leraren stemmen de instructie af op verschillen in ontwikkeling tussen de leerlingen. 6.3 De leraren stemmen de verwerkingsopdrachten af op verschillen in ontwikkeling tussen de leerlingen. Kwaliteitsaspect 7 Begeleiding 7.1 * De school gebruikt een samenhangend systeem van genormeerde instrumenten en procedures voor het volgen van de prestaties en de ontwikkeling van de leerlingen. 7.2 De leraren volgen en analyseren systematisch de voortgang in de ontwikkeling van de leerlingen. Kwaliteitsaspect 8 Zorg 8.1 De school signaleert vroegtijdig welke leerlingen zorg nodig hebben. 8.2 Op basis van een analyse van de verzamelde gegevens bepaalt de school de aard van de zorg voor de zorgleerlingen. 8.3 * De school voert de zorg planmatig uit. 8.4 De school evalueert regelmatig de effecten van de zorg. Kwaliteitsaspect 9 Kwaliteitszorg 9.1 De school heeft inzicht in de onderwijsbehoeften van haar leerlingenpopulatie. 9.2 De school evalueert jaarlijks de resultaten van de leerlingen. 9.3 De school evalueert regelmatig het onderwijsleerproces. 9.4 De school werkt planmatig aan verbeteractiviteiten. 9.5 De school borgt de kwaliteit van het onderwijsleerproces. 9.6 De school verantwoordt zich aan belanghebbenden over de gerealiseerde onderwijskwaliteit. Naleving wet- en regelgeving NT1a De inspectie is in het bezit gesteld van de geldende schoolgids (art. 16, lid 2 en 3, WPO). NT2a De inspectie is in het bezit gesteld van het geldende schoolplan (art. 16, lid 1 en 3, WPO) NT3a De inspectie is in het bezit gesteld van het geldende zorgplan (art. 19, lid 3, WPO). NT4a Er is voldoende onderwijstijd geprogrammeerd om te kunnen voldoen aan de daarvoor gestelde minima (art. 8, lid 7 onder b, WPO). NT4b Er is maximaal zevenmaal een onvolledige schoolweek geprogrammeerd voor de groepen 3 t/m 8 (artikel 8, lid 7 onder b, WPO). ja nee pagina 8 van 11

9 2.2 Beschouwing Algemeen beeld Basisschool De Giraf komt te weinig tegemoet aan de onderwijsbehoeften van de leerlingen. Dit heeft onder andere tot gevolg dat de leerlingen aan het eind van hun schoolloopbaan gemiddeld onvoldoende resultaat behalen. Dit is nu drie jaar achter elkaar het geval en de reden waarom de onderwijskwaliteit als zwak wordt beoordeeld. Er zijn te veel leerkrachten handelingsverlegen of onwillig om de ingezette verbeteractiviteiten om te zetten in de dagelijkse klassenpraktijk. De noodzakelijke verbeteringen kunnen voortbouwen op een voldoende kwaliteit in het aanbod, het schoolklimaat en de uitleg door de leerkrachten. Hieronder volgt een toelichting op het oordeel. Toelichting De opbrengsten en de analyse daarvan voor de afstemming op de onderbehoeften van de leerlingen Voor het derde jaar achter elkaar zijn de eindopbrengsten van de school ver onder de maat. Ook al is de leerlingenpopulatie minder sterk dan in het verleden, is dit nog geen verklaring voor de lage opbrengsten. De tussentijdse opbrengsten zijn wel voldoende. Dat geldt voor alle vijf de toetsen waar de inspectie naar kijkt. Het is pas sinds kort dat de school gedegen analyses maakt van het leerlingvolgsysteem. Daaruit is gebleken dat een deel van de leerlingen onvoldoende ontwikkelingsgroei maakt elk half jaar. Opgeteld bij het feit dat de school bijna alle aandacht gaf aan de minder presterende leerlingen en daarmee te weinig aan de middengroep en de goed presterende leerlingen, is één van de verklaringen gevonden waarom de leerlingen gemiddeld aan het eind van de basisschool te weinig geleerd hebben. Uit de analyse en diagnose van de school is tevens een motivatieprobleem bij de bovenbouwleerlingen naar voren gekomen, waar de school nu maatregelen op gaat nemen. Net als bij het vorige onderzoek in 2010 maakt de school nog geen ontwikkelingsperspectieven voor leerlingen met een eigen leerlijn. De ontwikkeling op sociale competenties volgt de school wel met een landelijk genormeerd instrument. De resultaten laten een positief beeld zien. De school zal deze informatie beter gaan analyseren en betrekken bij de cognitieve ontwikkeling van de leerlingen. Naast een analyse van het leerlingvolgsysteem maken de leerkrachten ook een uitgebreid groepsoverzicht van de leerlingen, inclusief belemmerende en bevorderende factoren en de daaruit voortvloeiende onderwijsbehoefte. De vervolgstap is het maken van groepsplannen. Deze zijn gezien de schat aan informatie die de school heeft nog mager van karakter. Ernstiger is het echter dat deze groepsplannen te weinig concreet worden uitgevoerd in de klas. Tijdens de lesobservaties werd nauwelijks differentiatie tijdens de instructie en tijdens de verwerking van de lesstof waargenomen. De verschillen tussen de leerkrachten blijkt ook groot te zijn. Niet alleen in deskundigheid en vaardigheid, maar ook in de wil de ingezette vernieuwingen in te voeren. Dit vraagt om gerichte sturing vanuit de schoolleiding en het middenmanagement. Leerlingenzorg De kwaliteit van het team heeft ook zijn weerslag op de leerlingenzorg. De zorgstructuur staat goed in de steigers. De twee intern begeleiders zijn zeer deskundig, wat blijkt uit hun aanpak en analysevaardigheden. Zij begeleiden en ondersteunen echter alleen het team en hebben geen doorzettingsmacht. De leerkrachten zijn samen met de intern begeleiders goed in staat om op tijd te signaleren welke leerlingen extra zorg nodig hebben. pagina 9 van 11

10 Ook wordt steeds beter getracht de oorzaak van de leerproblemen te achterhalen, zoals blijkt uit de groepsoverzichten. Dit leidt echter niet tot handelingsplannen voor alle leerlingen die dat nodig hebben. De handelingsplannen die wel gemaakt zijn, zijn van erg magere kwaliteit. Het informatiegehalte is laag. Ook is niet altijd aantoonbaar gemaakt of de zorg ook daadwerkelijk wordt verleend. Het laatste verbeterpunt binnen de zorg is het evalueren van de handelingsplannen, gericht op het doel maar ook op het proces. Kwaliteitszorg De cyclus van kwaliteitszorg functioneert voldoende op de school. De nieuwe aanpak vanuit het bestuur zal hieraan ook gaan bijdragen. Er zijn nog twee verbetermogelijkheden geconstateerd. Ten eerste kan de school de kennis over de leerlingenpopulatie beter vastleggen, zodat het analyseren van trends mogelijk wordt ten behoeve van de managementinformatie voor het schoolbeleid. Het tweede verbeterpunt betreft de evaluatie van de eindtoets. Dit doet de school nog niet. Hiermee laat de school belangwekkende informatie liggen. Dit past ook niet bij de goede wijze van evalueren van het leerlingvolgsysteem. pagina 10 van 11

11 3 Toezichtarrangement Kwaliteit De kwaliteit van het onderwijs op basisschool De Giraf vertoont belangrijke tekortkomingen en is als zwak beoordeeld. Om deze reden kent de Inspectie van het Onderwijs aan De Giraf een aangepast arrangement zwak toe. De school valt onder intensief toezicht. Met het bevoegd gezag is afgesproken dat de onderwijskwaliteit in april 2013 weer van voldoende niveau is. Hieraan voorafgaand voert de inspectie een afsluitend onderzoek naar de kwaliteitsverbetering (okv) uit om na te gaan of de tekortkomingen zijn opgeheven. Verder maakt de inspectie met het bevoegd gezag nadere afspraken over een tussentijds kwaliteitsonderzoek. Deze afspraken legt de inspectie vast in een toezichtplan. Naleving Er zijn tekortkomingen geconstateerd in de naleving van wettelijke voorschriften, die vanwege het programmatisch handhaven standaard zijn gecontroleerd. Er is een onvolledigheid in de inhoud van het schoolplan geconstateerd. Het document geeft geen informatie over de volgende onderdelen: een beschrijving van het systeem van zorg en begeleiding. Het beleid van de inspectie is de genoemde onvolkomenheden op dit moment nog niet als tekortkoming te beoordelen bij de betreffende indicator over het naleven van wet- en regelgeving. Wel heeft de inspectie met het bevoegd gezag afgesproken dat er een aanvulling komt op het huidige schoolplan en dat deze binnen vier weken naar de inspectie wordt gestuurd. pagina 11 van 11