Toelichting / voorstel van het college aan de gemeenteraad zaaknummer 75352

Transcriptie

1 Toelichting / voorstel van het college aan de gemeenteraad zaaknummer Gevraagd besluit De gemeenteraad van Molenwaard besluit: 1. tot scenario 1 waarbij de bibliotheekvestigingen in Bleskensgraaf, Groot-Ammers en Nieuw- Lekkerland open blijven; 2. het college opdracht te geven 2014 te benutten om, zo nodig met andere leverende partijen, mogelijkheden te onderzoeken om binnen de budgettaire mogelijkheden ook de vestiging in Nieuwpoort-Langerak te realiseren. Inleiding Op 2 juli jl. heeft de gemeenteraad het procesvoorstel implementatie bezuinigingen bibliotheekwerk vastgesteld. In dit voorstel zijn vier bezuinigingsscenario s opgenomen. De belangrijkste variabelen daarin zijn de drie bestaande vaste vestigingen, de geplande vestiging in de Brede School Nieuwpoort-Langerak en een exploitatie door een professionele organisatie of door vrijwilligers. Daarnaast is voorgesteld een peiling onder de inwoners te houden. In dit voorstel zijn de resultaten van de peiling opgenomen en wordt de raad gevraagd een keuze te maken uit de scenario s. Het college adviseert daarbij het scenario waarbij met professioneel bibliotheekwerk ten minste de bestaande vestigingen worden behouden. Kaders - In de begroting 2012 is besloten tot een bezuiniging op bibliotheekwerk oplopend tot in Op 2 juli 2013 heeft de raad besloten tot een inwonerpeiling en aan de hand van de resultaten besluitvorming in de raad. - Het bibliotheekwerk wordt momenteel uitgevoerd door stichting bibliotheekwerk Zuid-Holland Zuidoost. Om vrijheid van handelen te krijgen is Molenwaard pro forma uitgetreden uit stichting bibliotheeknetwerk Zuid-Holland Zuidoost per 1 juli Inmiddels is een afbouwregeling van kracht. Daarbij kon tot op heden de dienstverlening grotendeels in stand gehouden worden. Per 1 januari 2014 lukt dat niet meer en moeten er keuzes gemaakt worden. Doel / beoogd effect / resultaat Realiseren/behouden van bibliotheekwerk in Molenwaard waarbij invulling is gegeven aan de bezuinigingstaakstelling van per Keuzemogelijkheden / oplossingsrichtingen Er zijn vier scenario s opgesteld. Drie daarvan zijn opgesteld door het bibliotheeknetwerk waarbij het bibliotheekwerk professioneel wordt aangeboden met vrijwilligers in de vestigingen zoals nu het geval is. In twee van de scenario s moet een bestaande vestiging sluiten, in één scenario wordt de voorgenomen vestiging in Nieuwpoort/Langerak niet gerealiseerd. Voor bibliobussen is in de eerste twee scenario s geen ruimte en in het derde scenario zeer beperkt. In een vierde scenario wordt afscheid genomen van professioneel bibliotheekwerk en wordt gekeken hoe de bibliotheek met vrijwilligers op andere manieren georganiseerd kan worden. Postbus AA Bleskensgraaf T I

2 Hieronder worden de scenario s schematisch weergegeven. Nieuw- Lekkerland Groot-Ammers 2 Bleskensgraaf Nieuwe locatie Nieuwpoort/ Langerak Ruimte voor Onderwijsonde rsteunend Realisatie bezuining ( ) Scenario 1 X X X Scenario 2 X X - X Scenario 3 X - X X Scenario 4????? ja Elementen waaruit de scenario s zijn opgebouwd zijn: a. Huidige vestigingen: Groot-Ammers, Nieuw-Lekkerland, Bleskensgraaf In de scenario s is uitgegaan van continuering van de huidige dienstverlening op deze vestigingen b. Nieuwe vestiging: brede school Nieuwpoort-Langerak In de brede school Nieuwpoort-Langerak is een nieuwe vestiging voorzien. Het betreft niet een volwaardig servicepunt zoals in de bestaande vestigingen, het vloeroppervlak laat dit niet toe. Het betreft een vestiging die zich richt op jeugd. Volwassen zullen voornamelijk gebruik blijven maken van andere vestigingen. c. Onderwijsondersteuning Om ondanks het wegvallen van de standplaatsen van de bibliobus en mogelijk verdwijnen van bibliotheekvestigingen toch lezen te bevorderen, kunnen scholen specifieke ondersteuning krijgen. Dit aanbod moet worden afgestemd met het onderwijs zelf en kan bijvoorbeeld bestaan uit de inzet van een leesconsulent en/of boekenpakketten. Voor scenario 1 t/m 3 heeft het bibliotheeknetwerk de volgende uitgangspunten gehanteerd: - de huidige openingsuren blijven gehandhaafd (minder openingsuren levert een marginale besparing) - er is een actuele collectie boeken en andere materialen - wekelijks worden nieuwe boeken aangeschaft (op niveau netwerk) - via een routecollectie met andere kleine bibliotheken wordt een gedeelte van de informatieve collectie regelmatig vervangen - scholen, peuterspeelzalen en kinderdagverblijven kunnen gebruik maken van deze collectie - toegang tot de digitale bibliotheek is gewaarborgd: o Via de website boeken reserveren en laten bezorgen in de bibliotheek van hun keuze o Via de website boeken verlengen o Toegang tot de Nationale Bibliotheekcatalogus (NBC) - de uitlening wordt gedaan door vrijwilligers, aangestuurd door een coördinator - uitlenen via het geautomatiseerde uitleensysteem - activiteiten rondom de nationale voorleesdagen en de kinderboekenweek - bedrijfsvoering, inhoudelijke dienstverlening en het behoud van een professioneel en volwaardig bibliotheekwerk is daarbij gegarandeerd. Ten aanzien van scenario 4 geldt het volgende: - Op dit ogenblik wordt een groot deel van de front-officetaken al uitgevoerd door vrijwilligers. In dit scenario gaat het er dus met name om ook de aansturing en back-office door vrijwilligers te laten organiseren. Naast financieel administratieve processen betreft het het registreren van de circa uitleningen, het bijhouden van de collectie van tienduizenden boeken, het up-to-date houden van de collectie, de betaling van leesrechten enz. - er wordt definitief uitgetreden uit het Bibliotheeknetwerk Zuid-Holland Zuidoost - er wordt een (communicatie)traject opgezet waarbij inwoners de mogelijkheid wordt geboden zelf het bibliotheekwerk vorm te geven - daarbij zal de samenwerking met scholen en maatschappelijke organisaties worden gezocht - de benodigde ambtelijke investering voor het tot stand brengen van vrijwillig bibliotheekwerk is niet gekapitaliseerd

3 In scenario 3 is ruimte voor vrij in te zetten budget, in het scenario gelabeld aan onderwijsondersteuning. In scenario 1 hoeven investeringen in inventaris en collectie voor de nieuwe vestiging niet plaats te vinden, hiervoor is reeds een reservering opgebouwd van , binnen het scenario kan dit worden aangewend voor om het gat t.o.v. de bezuinigingstaakstelling te dekken. Deze gelden zouden ook anders ingezet kunnen worden. 3 Het niet realiseren van een nieuwe vestiging in de Brede school Nieuwpoort/Langerak heeft tot gevolg dat daar een ruimte van 114m2 aanvankelijk niet wordt ingevuld. Het huurbedrag is De woningen in dit project worden verkocht met als meerwaarde dat het nabij een centrum met diverse functies is. Tevens maakt de geplande vestiging in Nieuwpoort/Langerak onderdeel uit van het brede school concept. Het niet realiseren van een bibliotheek vestiging gaat ten koste van dit concept. Indien gekozen wordt voor scenario 1 wordt voorgesteld met de gebruikers van de Brede School in overleg te treden om te zoeken naar alternatieven. Hierbij kan bijvoorbeeld gedacht worden aan het gebruiken van de ruimte voor een gezamenlijke mediatheek door beide scholen. Participatie Er heeft een peiling plaatsgevonden waaraan 535 inwoners hebben deelgenomen. In zowel Bleskensgraaf als Groot-Ammers hebben er handtekeningenacties plaatsgevonden voor behoud van de vestigingen daar. Afweging / argumentatie Het college adviseert een bezuinigingsscenario waarbij de huidige dienstverlening zoveel mogelijk behouden blijft. Het betreft daarbij in 2014 in ieder geval de vaste vestigingen in Nieuw- Lekkerland, Groot-Ammers en Bleskensgraaf (scenario 1). Daarnaast blijft het college nadrukkelijk zoeken om binnen de gestelde budgettaire kaders ook de geplande vestiging in Nieuwpoort-Langerak te realiseren. Draagvlak Op basis van de peiling heeft scenario 1 de voorkeur. Met een respons van 67% vindt men 'het in stand houden van bestaande vestigingen' verreweg de belangrijkste keuzefactor. Dat is in lijn met de scenario's die worden gekozen. Een kleine 60% kiest voor het in stand houden van de bestaande vestigingen. Indien respondenten uit de kernen Nieuw-Lekkerland, Groot-Ammers, Nieuwpoort, Langerak en Bleskensgraaf worden weggelaten, kiest zelfs ruim 60% hiervoor. In Nieuwpoort en Langerak ligt dit logischerwijs anders. 62% geeft aan dat het bibliotheekwerk niet kan worden overgelaten aan vrijwilligers. Er waren 535 respondenten, waarbij veel leeftijden vertegenwoordigd waren. Het betrof nagenoeg alleen actieve leden van het netwerk waarbij 88% woont in een kern met een (geplande) vestiging. De rode draad is dat de inwoners zoveel mogelijk bij het huidige niveau van dienstverlening willen blijven. Alle resultaten van de peiling vindt u in de bijlage. Reisafstand Bij een vergelijking tussen scenario 1, 2 en 3 heeft op basis van reisafstand het niet voorzetten of niet realiseren van respectievelijk de vestiging Groot-Ammers of de brede school Nieuwpoort- Langerak de minste negatieve effecten (scenario 1 en 3).

4 4 - Als we kijken naar de reisafstand dan heeft het verdwijnen van de vestiging in Groot-Ammers of de geplande vestiging in Nieuwpoort/Langerak het minst negatief effect. - Indien we de bibliotheken van het bibliotheeknetwerk in omliggende gemeenten erbij betrekken, met name de bibliotheekvestigingen in Papendrecht en Sliedrecht, dan heeft het verdwijnen van de vestiging in Bleskensgraaf een minder groot negatief effect. Jeugd uit het voortgezet onderwijs maakt veelal gebruik van de bibliotheek in de plaats van de school. - Het is nog niet te zeggen wat scenario 4 zal betekenen voor de reisafstand. Niveau dienstverlening Op basis van het niveau van dienstverlening lijkt de dienstverlening het minst negatief beïnvloed te worden door het niet realiseren van de vestiging Nieuwpoort/Langerak (scenario 1). - De drie bestaande bibliotheken hebben een volwaardig aanbod, alle in een recent gerealiseerde multifunctionele setting. De vestiging is Bleskensgraaf is daarbij verhoudingsgewijs klein. Met het beëindigen van één van deze vestigingen verdwijnt dus aanbod voor alle doelgroepen. - De voorgenomen vestiging Nieuwpoort/Langerak bestaat op dit moment niet. Het niet realiseren van deze vestiging heeft dus geen negatief effect op de dienstverlening ten opzichte van de huidige situatie. Ook de bibliobusuren vervallen in deze kernen, dat doet dus wat in de beeldvorming. - De geplande nieuwe vestiging in de brede school Nieuwpoort/Langerak betreft een vestiging hoofdzakelijk voor jeugd. Buiten reserveringen zullen volwassenen nog gebruik blijven maken van andere vestigingen. - Indien de vestiging Groot-Ammers wordt gesloten, dan is er beschikbaar voor ondersteuning op basisscholen. Deze ondersteuning wordt zeer gericht ingezet op een van de specifieke doelgroepen. Voor een andere doelgroep, kwetsbare ouderen, verdwijnt er echter juist een van de vestigingen. - De exacte gevolgen voor het dienstverleningsniveau van scenario 4 laten moeilijk voorspellen. - De vrijwilligers van de vestiging Bleskensgraaf hebben aangegeven professionele ondersteuning (back-office, coördinatie) nodig te hebben. - Van vrijwilligers kan niet verwacht worden dat zij dezelfde professionaliteit hebben en tijd investeren zoals professionals. - Het ligt daarmee voor de hand dat het niveau van dienstverlening aanzienlijk lager uit zal komen. Financiën vanuit financieel perspectief is er geen voorkeursscenario. - In scenario 2 t/m 4 wordt de bezuinigingsdoelstelling gerealiseerd. - In scenario 1 wordt de bezuinigingsdoelstelling voor 93% gerealiseerd. - In scenario 1 hoeven investeringen in inventaris en collectie voor de nieuwe vestiging niet plaats te vinden, hiervoor is reeds een reservering opgebouwd. Er valt een bedrag van vrij. Zoals onder 5 beschreven kan dit bedrag op diverse manieren worden ingezet. - In scenario 4 is mogelijk een grotere bezuiniging te realiseren. Conclusie Voorkeursscenario s per criteria: Draagvlak 1 Reisafstand 1 en 3, mogelijk 4 Dienstverlening 1 Financiën - Scenario 1 t/m 3 zijn opgesteld door stichting Bibliotheeknetwerk Zuid-Holland Zuidoost. Inmiddels wordt ook met een marktpartij overleg gevoerd. Dit lijkt serieuze kansen te bieden. In 2014 zal in ieder geval dienstverlening worden afgenomen bij de Stichting Bibliotheeknetwerk Zuid-Holland Zuidoost. Het college blijft nadrukkelijk zoeken naar een maximale dienstverlening

5 binnen het gestelde budget om realisatie van de geplande vestiging in Nieuwpoort-Langerak mogelijk te maken. Middelen Met alle scenario s kan de bezuinigingstaakstelling gerealiseerd worden. Keuze voor scenario vier zal (aanvankelijk) een grotere ambtelijke inzet vragen. 5 Vervolgproces / verantwoording / controle De lokale pers zal actief worden benaderd. Met Stichting Bibliotheeknetwerk Zuid-Holland Zuidoost worden afspraken gemaakt om invulling te geven aan het besluit. Het college blijft sturen op een maximale dienstverlening binnen het gestelde budget.