ONTWIKKELVELDEN ONTWIKKELTHEMA S Benaming in het boek Plaats Persoonsgebonden ontwikkeling

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "ONTWIKKELVELDEN ONTWIKKELTHEMA S Benaming in het boek Plaats Persoonsgebonden ontwikkeling"

Transcriptie

1 ONTWIKKELVELDEN ONTWIKKELTHEMA S Benaming in het boek Plaats Persoonsgebonden ontwikkeling Ontwikkeling van een innerlijk kompas Identiteit Psychosociale identiteit Het zelf Een positief zelfbeeld Levensbeschouwelijke grondhouding Metacognitie 139 Waardengevoeligheid en normbesef Moreel oordelen De morele ontwikkeling volgens Kohlberg Invloeden op de morele ontwikkeling Veerkracht Het zelf Een positief zelfbeeld Controle door succeservaringen Socio-emotionele ontwikkeling Relationele vaardigheden Theory of mind De ontwikkeling van empathie Omgaan met gevoelens en behoeften Internaliserende problemen Externaliserende problemen Conflicten met het zelf in de adolescentie Inlevingsvermogen Theory of mind 231

2 De ontwikkeling van empathie Vriendschap Seksueel bewustzijn De visie van Freud op de persoonlijkheid 193 Ontwikkeling van initiatief en verantwoordelijkheid Zelfregulerend vermogen Zelfbepaling en autonomie Executieve functies Metacognitie Zelfregulatie en problem solving Onderzoekscompetentie Wetenschappelijk denken Wetenschappelijke begrippen representeren Formeel denken Ondernemingszin Gezonde en veilige levensstijl Bedreigingen voor de groei en ontwikkeling van het kind Gezondheid Engagement voor duurzaam samenleven Motorische en zintuiglijke ontwikkeling Zintuiglijke ontwikkeling Visuele waarneming Auditieve waarneming Geur en smaak Dynamische Systeemtheorie Tastzin

3 Lichaams- en bewegingsperceptie Intermodale perceptie Perceptie-actiekoppeling Problemen met motoriek Lateralisatie en de overgang van kleuternaar lager onderwijs Omgaan met bewegingsruimte en -tijd Controle over bewegingen Problemen met motoriek Beter waarnemen door beweging Perceptie-actiekoppeling Groot-motorisch bewegen Grove motoriek 66, 69 Klein-motorische bewegen Fijne motoriek 67, 70 De cultuurgebonden ontwikkeling Ontwikkeling van oriëntatie op de wereld Oriëntatie op de samenleving Oriëntatie op bewegingscultuur Oriëntatie op tijd Metacognitie 139 Oriëntatie op de ruimte Oriëntatie op de natuur Denken en representeren Ruimtelijk inzicht Wetenschappelijk denken Wetenschappelijke begrippen representeren

4 Oriëntatie op techniek Wetenschappelijke begrippen representeren Mediakundige ontwikkeling Mediawijsheid Mediageletterdheid Mediavaardigheid Muzische ontwikkeling Muzische grondhouding Muzische geletterdheid Muzische vaardigheid Taalontwikkeling Talige grondhouding Een tweede taal leren 160 Mondelinge taalvaardigheid Nederlands De taal beïnvloedt het denken Taalontwikkeling verkennen Dyslexie Taalachterstand Metacognitie Mondelinge taalvaardigheid Frans

5 Schriftelijke taalvaardigheid Nederlands Schriftelijke taalvaardigheid Frans Taalbeschouwing Nederlands Metalinguïstisch bewustzijn Pragmatisch bewustzijn Ontwikkeling van logisch en wiskundig denken Wiskundig denken Loskomen van sensorimotoriek Denken in verhoudingen Transitief redeneren Abstract denken Psychometrische visie op intelligentie Getallenkennis Representeren van aantallen en de getallenlijn 24, 108 Rekenvaardigheid Rekenvoorwaarden Denken in verhoudingen Representeren van aantallen en de getallenlijn Metend en metend rekenen Denken in verhoudingen 106 Meetkunde Ruimtelijk inzicht 107 Levensbeschouwelijke ontwikkeling Levensbeschouwelijke en religieuze groei

6 Identiteit in de adolescentie 199 Vertrouwen en wantrouwen mogelijkheden en beperkingen De persoonlijkheid volgens Erikson 196 Verbondenheid met zichzelf, anderen, gemeenschappen, natuur en cultuur Secure base en safe haven 205 Gevoeligheid voor goed en kwaad Operante conditionering Moreel oordelen De morele ontwikkeling volgens Kohlberg *Aanduidingen in het blauw geven aan dat de inhoud in het boek slechts gedeeltelijk de Zill-omschrijving dekt.

Leerplanacademie SG Stekene sessie 1

Leerplanacademie SG Stekene sessie 1 Leerplanacademie SG Stekene sessie 1 Bingo : ZILL! ONZE DOELEN VANDAAG Thuiskomen in de leergroep. Inzicht in opstarten van een veranderingsproces. Het leerplan Zin in leren! Zin in leven! kunnen duiden

Nadere informatie

Nieuw leerplan: Zin in leren, zin in leven

Nieuw leerplan: Zin in leren, zin in leven Nieuw leerplan: Zin in leren, zin in leven Alle scholen in Vlaanderen en Brussel die erkend zijn door het Ministerie van Onderwijs en Vorming zijn verplicht een leerplan te volgen. Dit leerplan is het

Nadere informatie

ONTWIKKELING VAN WISKUNDIG DENKEN

ONTWIKKELING VAN WISKUNDIG DENKEN ONTWIKKELING VAN WISKUNDIG DENKEN Sabine Jacobs Bart De Wilde Een auto neemt een defecte auto op sleeptouw. Ze gebruiken geen koord, maar een ijzeren staaf als depannagemiddel. Ze spreken af zeker niet

Nadere informatie

Weten wat een verbindend klas en schoolklimaat is. Kennis maken met ingrediënten die een verbindend klas en schoolklimaat ondersteunen.

Weten wat een verbindend klas en schoolklimaat is. Kennis maken met ingrediënten die een verbindend klas en schoolklimaat ondersteunen. HOE ZIJN ZILL!, EEN VERBINDEND KLAS - EN SCHOOLKLIMAAT MET ELKAAR TE RIJMEN? Dag van de begeleiding Basisonderwijs 15 mei 2018 Henk De Reviere Katrien Bressers Weten wat een verbindend klas en schoolklimaat

Nadere informatie

SCHOOLRIJPHEID Welkom

SCHOOLRIJPHEID Welkom SCHOOLRIJPHEID Welkom Wat is schoolrijpheid = Schoolrijpheid is een belangrijke voorwaarde om goed te kunnen starten met lezen, schrijven en rekenen. = Schoolrijpheid omvat die vaardigheden en houdingen

Nadere informatie

) EN NIEUWE PLUSPUNT

) EN NIEUWE PLUSPUNT DE PERSOONSGEBONDEN DOELEN ( ) EN NIEUWE PLUSPUNT In dit document doorlopen we de vier persoonsgebonden ontwikkelvelden per ontwikkelthema. We geven telkens de leeruitkomst weer en de daaraan gekoppelde

Nadere informatie

Beste juf/meester. Geen enkel onderwijsleerpakket is dus ZILL op zich; jij maakt het ZILL! Hoe zou je dat kunnen realiseren met Nieuwe Pluspunt?

Beste juf/meester. Geen enkel onderwijsleerpakket is dus ZILL op zich; jij maakt het ZILL! Hoe zou je dat kunnen realiseren met Nieuwe Pluspunt? HOE GAAT DAT SAM? Beste juf/meester Bij de uitwerking van het onderwijsleerpakket Nieuwe Pluspunt, dat gefinaliseerd werd in 2008, namen de auteurs de doelen uit de toen actuele leerplannen als uitgangspunt.

Nadere informatie

20/11/2018. Ontwikkeling van wiskundig denken Goed wiskundeonderwijs binnen ZILL. Doelen van deze dag van de wiskunde:

20/11/2018. Ontwikkeling van wiskundig denken Goed wiskundeonderwijs binnen ZILL. Doelen van deze dag van de wiskunde: Ontwikkeling van wiskundig denken Goed wiskundeonderwijs binnen ZILL Philip Catteeuw pedagogisch begeleider Doelen van deze dag van de wiskunde: Hoe krijgt wiskundig denken vorm in het nieuwe leerplan

Nadere informatie

Welkom op de informatieavond groep januari 2018

Welkom op de informatieavond groep januari 2018 Welkom op de informatieavond groep 1-2 16 januari 2018 Doel van de avond: U informeren over: Waarom spel belangrijk is voor de ontwikkeling van uw kind. Wat komt er op uw kind af in de groepen 1 en 2.

Nadere informatie

Leerplanacademie sessie 2

Leerplanacademie sessie 2 Leerplanacademie sessie 2 Dit blijft ons verhaal. 1. Inhoudelijke verdieping van ontwikkelvelden, ontwikkelthema s en generieke doelen van persoonsgebonden en cultuurgebonden ontwikkeling. 2. Het ordeningskader

Nadere informatie

Nieuwe Pluspunt en het nieuwe leerplankader Zin in leren, Zin in leven

Nieuwe Pluspunt en het nieuwe leerplankader Zin in leren, Zin in leven Nieuwe Pluspunt en het nieuwe leerplankader Zin in leren, Zin in leven Beste juf/meester Bij de uitwerking van het onderwijsleerpakket Nieuwe Pluspunt dat gefinaliseerd werd in 2008, namen de auteurs de

Nadere informatie

Hieronder volgt een beknopte uitleg van de begrippen die u in het rapport zult tegenkomen.

Hieronder volgt een beknopte uitleg van de begrippen die u in het rapport zult tegenkomen. Onderbouwrapport In het onderbouwrapport waarderen wij alle genoemde aspecten ten opzichte van de leeftijd. Een waardering wordt uitgedrukt in een cijfer. U kunt via de beknopte omschrijvingen in het rapport

Nadere informatie

Zorgboekje. Kindgegevens

Zorgboekje. Kindgegevens Zorgboekje De pedagogisch medewerker vult dit boekje behorende bij het overdrachtdocument peuter kleuter in als er een zorgbehoefte bij het kind is gesignaleerd. Zij/ hij vult in wat van toepassing is

Nadere informatie

INFOBROCHURE BASISAANBOD ONDERBOUW. Schooljaar Geldenaaksebaan Heverlee tel: 016/

INFOBROCHURE BASISAANBOD ONDERBOUW. Schooljaar Geldenaaksebaan Heverlee tel: 016/ BASISAANBOD ONDERBOUW INFOBROCHURE Schooljaar 2018-2019 Geldenaaksebaan 18 3001 Heverlee tel: 016/23.58.93 email: parkschool@leuven.be website: www.parkschoolleuven.be WAT BIEDT BASISAANBOD ONDERBOUW?

Nadere informatie

ATTITUDINALE DOELEN VOOR DE KLEUTERSCHOOL Klas : Schooljaar : Thema's I II III trimester

ATTITUDINALE DOELEN VOOR DE KLEUTERSCHOOL Klas : Schooljaar : Thema's I II III trimester ATTITUDINALE DOELEN VOOR DE KLEUTERSCHOOL Klas : Schooljaar : Thema's I II III trimester 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 Positieve ingesteldheid 1 zich emotioneel goed voelen 2 zich als persoon iets

Nadere informatie

INFOBROCHURE BASISAANBOD BOVENBOUW. Schooljaar Geldenaaksebaan Heverlee tel: 016/

INFOBROCHURE BASISAANBOD BOVENBOUW. Schooljaar Geldenaaksebaan Heverlee tel: 016/ BASISAANBOD BOVENBOUW INFOBROCHURE Schooljaar 2018-2019 Geldenaaksebaan 18 3001 Heverlee tel: 016/23.58.93 email: parkschool@leuven.be website: www.parkschoolleuven.be WAT BIEDT BASISAANBOD BOVENBOUW?

Nadere informatie

1. Neem een tas koffie. 2. Zet je aan een tafel, neem een. 3. Zet je in positie F. 4. Voor wie een smartphone heeft:

1. Neem een tas koffie. 2. Zet je aan een tafel, neem een. 3. Zet je in positie F. 4. Voor wie een smartphone heeft: Straks een groepswerk. Maak een keuze tussen haken of solderen en kies telkens voor een groep met geen, weinig of veel ervaring. 1. Neem een tas koffie. 2. Zet je aan een tafel, neem een koekje. 3. Zet

Nadere informatie

bij het Overdrachtdocument peuter - kleuter

bij het Overdrachtdocument peuter - kleuter Zor gboek je bij het Overdrachtdocument peuter - kleuter Datum Ingevuld door: (naam en functie): STEDELIJK ZORGBOEKJE PEUTER- KLEUTER ROTTERDAM Zorgboekje De pedagogisch medewerker vult dit boekje behorende

Nadere informatie

Bouwstenen voor het kinderbrein

Bouwstenen voor het kinderbrein Bouwstenen voor het kinderbrein Bouwstenen voor het kinderbrein Dat spelen en leren onlosmakelijk met elkaar zijn verbonden bewijst Rolf al meer dan 100 jaar. Als ervaren producent en leverancier van materialen

Nadere informatie

Domeinen onderliggend aan de communicatieve ontwikkeling

Domeinen onderliggend aan de communicatieve ontwikkeling ISAAC-NF congres Communicatie in een nieuw perspectief Domeinen onderliggend aan de communicatieve ontwikkeling Prof. Dr. Hans van Balkom, Radboud Nijmegen/Milo/Kentalis Dr. Yvonne van Zaalen, Fontys Paramedische

Nadere informatie

Kinderen Ontwikkelen en Leren 201-2012. Bijeenkomst 11: ontwikkeling

Kinderen Ontwikkelen en Leren 201-2012. Bijeenkomst 11: ontwikkeling Kinderen Ontwikkelen en Leren 201-2012 Bijeenkomst 11: ontwikkeling Terugblik bijeenkomst 10 Presentatie ontwikkelingsgebieden Indeling ontwikkelingsgebieden Casus: stel je probleemverklaring op. Bijeenkomst

Nadere informatie

Hoofdstuk 1 Inleiding 11

Hoofdstuk 1 Inleiding 11 5 INHOUD Hoofdstuk 1 Inleiding 11 1.1. De ontwikkeling van het kind: gewikt en gewogen 11 1.2. Wat is ontwikkeling? 13 1.3. Wat is psychologie? 14 1.4. Hoe ontstaat ontwikkeling? 15 1.4.1. De natuur (je

Nadere informatie

INFOBROCHURE BASISAANBOD MIDDENBOUW. Schooljaar Geldenaaksebaan Heverlee tel: 016/

INFOBROCHURE BASISAANBOD MIDDENBOUW. Schooljaar Geldenaaksebaan Heverlee tel: 016/ BASISAANBOD MIDDENBOUW INFOBROCHURE Schooljaar 2018-2019 Geldenaaksebaan 18 3001 Heverlee tel: 016/23.58.93 email: parkschool@leuven.be website: www.parkschoolleuven.be WAT BIEDT BASISAANBOD MIDDENBOUW?

Nadere informatie

Overzicht vakgebieden ZML SO en subdoelen & koppeling leerlijnen SO & VSO

Overzicht vakgebieden ZML SO en subdoelen & koppeling leerlijnen SO & VSO Overzicht vakgebieden ZML SO en subdoelen & koppeling leerlijnen SO & VSO 1.1. Communicatieve voorwaarden 1.1. Communicatieve voorwaarden 1.2. Zinsbouw 3.5. Zinsbouw 1.3. Woordvorming 3.6. Woordvorming

Nadere informatie

KIJK! Lijst van: Schooljaar: Groep: Leraar: Datum gesprek 1e rapport: Datum gesprek 2e rapport: KIJK! 1-2 Bazalt Educatieve Uitgaven www.bazalt.

KIJK! Lijst van: Schooljaar: Groep: Leraar: Datum gesprek 1e rapport: Datum gesprek 2e rapport: KIJK! 1-2 Bazalt Educatieve Uitgaven www.bazalt. KIJK! Lijst van: Schooljaar: Groep: Leraar: Datum gesprek : Datum gesprek : KIJK! Lijst 1. Basiskenmerken Een kind dat lekker in zijn vel zit, zal zich goed en vlot ontwikkelen. Het is van nature nieuwsgierig

Nadere informatie

De Kievit, waar we het leven leren, met een hart voor ieder kind!

De Kievit, waar we het leven leren, met een hart voor ieder kind! PEDAGOGISCH PROJECT VRIJE BASISSCHOOL DE KIEVIT De Kievit, waar we het leven leren, met een hart voor ieder kind! versie 18.08.2019 Het pedagogisch project van onze school is ingebed in het project van

Nadere informatie

Protocol Kleuterverlenging

Protocol Kleuterverlenging ONDERWIJS IN BEWEGING Protocol Kleuterverlenging pagina 1 Protocol Kleuterverlenging Inhoud Inleiding... 3 Opzet van het protocol... 3 Algemene uitgangspunten... 3 Criteria voor verlenging groep 2... 3

Nadere informatie

Intakevragenlijst school

Intakevragenlijst school Intakevragenlijst school Dit formulier wordt ingevuld door de school van de leerling en bestaat uit totaal 10 pagina s. Vul de vragen op dit formulier, voor zover bekend en van toepassing, zo volledig

Nadere informatie

Rapport Lotje H. Naam Lotje H. Geboortedatum School/Locatie Boogschutter 0-7. Schooljaar Aanmaakdatum

Rapport Lotje H. Naam Lotje H. Geboortedatum School/Locatie Boogschutter 0-7. Schooljaar Aanmaakdatum Naam Geboortedatum 2-5-2012 School/Locatie Boogschutter 0-7 Schooljaar 2017-2018 Aanmaakdatum 9-10-2017 Groep Beren 2 Leraar Lieve van W. Bazalt Basisbehoeften Basiskenmerken Een kind dat lekker in zijn

Nadere informatie

Onderwijskundige doelen

Onderwijskundige doelen Onderwijskundige doelen Het materiaal van Dit Ben Ik in Brussel beoogt vooral het positief omgaan met diversiteit. Daarom is het ook logisch dat heel wat doelen van het Gelijke Onderwijskansenbeleid aan

Nadere informatie

Ontwikkeling van wiskundig denken Goed wiskundeonderwijs binnen ZILL. Sabine Jacobs pedagogisch begeleider wiskunde

Ontwikkeling van wiskundig denken Goed wiskundeonderwijs binnen ZILL. Sabine Jacobs pedagogisch begeleider wiskunde Ontwikkeling van wiskundig denken Goed wiskundeonderwijs binnen ZILL Sabine Jacobs pedagogisch begeleider wiskunde Doelen van deze studiedag 1) De visie op goed wiskundeonderwijs (Waarom? Hoe? Wat?) binnen

Nadere informatie

Informatieavond schooljaar Cluster 1/2

Informatieavond schooljaar Cluster 1/2 Informatieavond schooljaar 2018-2019 Cluster 1/2 Even voorstellen.. Programma Ik & Ko / Kleuterplein KIJK! het observatiesysteem Het rapport De ontwikkelingslijnen/hoe werken we in de kleuterklas? naar

Nadere informatie

Resultaten van de interdiocesane proeven. Schooljaar 2005-2006. Ges. Vrije Basisschool (Gemengd) Wezenstraat 8. 9090 Melle

Resultaten van de interdiocesane proeven. Schooljaar 2005-2006. Ges. Vrije Basisschool (Gemengd) Wezenstraat 8. 9090 Melle Resultaten van de interdiocesane proeven Schooljaar 2005-2006 Ges. Vrije Basisschool (Gemengd) Wezenstraat 8 9090 Melle 1 INHOUD Bijlage : vragen Interdiocesane proeven Inleiding 3 4 Schoolresultaten Nederlands

Nadere informatie

Inhoud. Voorwoord bij de 24 e druk 11

Inhoud. Voorwoord bij de 24 e druk 11 Inhoud Voorwoord bij de 24 e druk 11 1 Inleiding Marcel van Aken en Wim Slot 13 1.1 Adolescentie: een eerste typering 13 1.2 Puberteit en adolescentie 14 1.2.1 Oorsprong van de begrippen puberteit en adolescentie

Nadere informatie

Overzicht van de trajecten

Overzicht van de trajecten Pedagogische Begeleiding Regio Antwerpen Noorderlaan 108 2030 Antwerpen 03 543 97 05 www.dsko.be www.katholiekonderwijs.vlaanderen Trajecten pedagogische begeleiding BaO en BuBaO 2018-2019 Voor het schooljaar

Nadere informatie

Leerstofoverzicht groep 1/

Leerstofoverzicht groep 1/ Leerstofoverzicht groep 1/2 2016-2017 Inhoud: Sociale emotionele vaardigheden Spelontwikkeling Taakgerichtheid en zelfstandigheid Kleine motoriek Zintuiglijke waarneming Taalontwikkeling en geletterdheid

Nadere informatie

De Kievit, waar we het leven leren, met een hart voor ieder kind!

De Kievit, waar we het leven leren, met een hart voor ieder kind! PEDAGOGISCH PROJECT VRIJE BASISSCHOOL DE KIEVIT De Kievit, waar we het leven leren, met een hart voor ieder kind! versie 07.05.2018 De Kievit een christelijke identiteit Belangrijke waarden voor ons zijn

Nadere informatie

Omgaan en communicatie met personen met een verstandelijke beperking

Omgaan en communicatie met personen met een verstandelijke beperking Omgaan en communicatie met personen met een verstandelijke beperking Wie zijn wij? - Hubertine - Jeanine - Krista Telemans van Pasform De Lork? een thuis voor de gebruikers, gelegen in Brussel hoofdstedelijk

Nadere informatie

naar de kleuterschool

naar de kleuterschool Met naar de kleuterschool 1 2 r was eens het jonge kind Ontwikkelt van binnen naar buiten Ontwikkeling verloopt grillig Vlindert, exploreert, speelt Tast grenzen af Fantasie en werkelijkheid Op zoek naar

Nadere informatie

VERANTWOORDING: ETEN IS LESTIJD

VERANTWOORDING: ETEN IS LESTIJD VERANTWOORDING: ETEN IS LESTIJD VISIE EN WERKWIJZE Op De Levensboom werken we met een continurooster. Een continurooster houdt bij onze school in dat alle kinderen de hele dag op school zijn. De leerkrachten

Nadere informatie

ASO - studierichtingen in VIA-TIENEN

ASO - studierichtingen in VIA-TIENEN ASO - studierichtingen in VIA-TIENEN De onderwijsvorm ASO is een breed algemeen vormende doorstroomrichting waarin de leerlingen zich voorbereiden op een academische of professionele bacheloropleiding.

Nadere informatie

Agenda onderwijsavond middenbouw

Agenda onderwijsavond middenbouw Agenda onderwijsavond middenbouw Kerndoelen PO Wat komt er aan bod in groep 3-4-5 Leren lezen nader bekeken Onderwijsinhoud op de Bron Leren in de echte wereld Kerndoelen PO: Wat moeten kinderen kennen

Nadere informatie

De activiteiten van Proggi. Programmeren met kleuters

De activiteiten van Proggi. Programmeren met kleuters De activiteiten van Proggi Programmeren met kleuters 2 Programmeren met kleuters Programmatie heeft een invloed op de totale ontwikkeling van het kind. Wanneer kinderen in de klas programmeren, komen ze

Nadere informatie

Leerplan VVKBaO. Verbondenheid door middel van rituelen tijdens speciale gelegenheden. Jenthé Adriaens, Elise Buts & Sharis Vertommen

Leerplan VVKBaO. Verbondenheid door middel van rituelen tijdens speciale gelegenheden. Jenthé Adriaens, Elise Buts & Sharis Vertommen 2014 2015 Leerplan VVKBaO Verbondenheid door middel van rituelen tijdens speciale gelegenheden Jenthé Adriaens, Elise Buts & Sharis Vertommen THOMAS MORE KEMPEN VORSELAAR INHOUDSOPGAVE 1 Wereldoriëntatie...

Nadere informatie

Lijst van de gebruikte leerplannen binnen het katholiek onderwijs

Lijst van de gebruikte leerplannen binnen het katholiek onderwijs Lijst van de gebruikte leerplannen binnen het katholiek onderwijs 1. Specifiek voor het kleuteronderwijs: (Ook de ander leerplannen gelden voor het kleuteronderwijs) November 2008 Ontwikkelingsplan nieuw

Nadere informatie

Doelen 22/11/2017. Een harmonische ontwikkeling van elk kind. 1. Dieper zicht krijgen op het ontwikkelveld mediakundige ontwikkeling

Doelen 22/11/2017. Een harmonische ontwikkeling van elk kind. 1. Dieper zicht krijgen op het ontwikkelveld mediakundige ontwikkeling 22/11/2017 Doelen 1. Dieper zicht krijgen op het ontwikkelveld mediakundige ontwikkeling ontwikkelthema s generieke doelen leerlijnen 2. Mediaonderwijs binnen ZILL: combineren van ontwikkelvelden bij het

Nadere informatie

Informatieavond schooljaar 2015-2016. Cluster 1/2

Informatieavond schooljaar 2015-2016. Cluster 1/2 Informatieavond schooljaar 2015-2016 Cluster 1/2 Programma Even voorstellen Ik & Ko KIJK! het observatiesysteem Het rapport De ontwikkelingslijnen/hoe werken we in de kleuterklas? naar eigen klas Praktische

Nadere informatie

Beste directeur, beste coördinerend directeur

Beste directeur, beste coördinerend directeur Beste directeur, beste coördinerend directeur Om u en uw zo goed mogelijk voor te bereiden op het nieuw leerplanconcept Zin in leren, Zin in leven, stippelden wij in samenwerking met de dienst, een aantal

Nadere informatie

STUDIEGEBIED ALGEMENE VORMING

STUDIEGEBIED ALGEMENE VORMING STUDIEGEBIED ALGEMENE VORMING Modulaire opleiding Economie - Wiskunde AO AV 007 Versie 1.0 BVR Pagina 1 van 26 Inhoud Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap 23 november 2006 1 Deel 1 Opleiding... 5 1.1

Nadere informatie

Klasrapport IDP

Klasrapport IDP Dienst Curriculum & vorming Guimardstraat 1-1040 BRUSSEL +32 2 507 06 01 www.katholiekonderwijs.vlaanderen Vrije Basisschool klas 6A Katholiek Onderwijs Vlaanderen, 2017 Deze brochure is een intern document.

Nadere informatie

INHOUD bsl - inhoud-psycho II.indd Sec1: :16:08

INHOUD bsl - inhoud-psycho II.indd Sec1: :16:08 7 10-0794 - bsl - inhoud-psycho II.indd Sec1:7 30-06-2010 12:16:08 LEREN OP DE BASISSCHOOL 13 1 Lezen 15 Ontluikende geletterdheid 17 Leesvoorwaarden 18 Algemeen: woordenschat, concentratie en regels 20

Nadere informatie

Doelenlijst G-start voor VVKBaO

Doelenlijst G-start voor VVKBaO 1 1. OVER -START -start is een CTO-uitgave over het stimuleren van geletterdheid bij jonge kinderen (2,5 tot 7 jaar). -start is een boek vol achtergrondinformatie en concreet uitgewerkte activiteiten.

Nadere informatie

Ontwikkelingslijnen: Ontluikende gecijferdheid en cognitieve ontwikkeling

Ontwikkelingslijnen: Ontluikende gecijferdheid en cognitieve ontwikkeling Overzicht scringsen Rekenen Naam P K Doel Kenmerken Inhoud Gebru ik Opmerkingen Ook taal (T) en SEO (S)? KIJK! 0- jaar X ) observatie a.d.h.v. 11 van 0- jaar Ontluikende gecijferdheid en cognitieve ontwikkeling

Nadere informatie

Leren, brein, onderwijs en ontplooiing. Jelle'Jolles' Centrum'Brein'&'Leren'Amsterdam'

Leren, brein, onderwijs en ontplooiing. Jelle'Jolles' Centrum'Brein'&'Leren'Amsterdam' Leren, brein, onderwijs en ontplooiing Jelle'Jolles' Centrum'Brein'&'Leren'Amsterdam' Samenvatting en verantwoording PresentaBe(op(het(landelijke(congres(van(NRClive(op(11(oktober(2018(in(RoGerdam.((!

Nadere informatie

STUDIEGEBIED ALGEMENE VORMING

STUDIEGEBIED ALGEMENE VORMING STUDIEGEBIED ALGEMENE VORMING Modulaire opleiding Moderne Talen - Wiskunde AO AV 010 Versie 1.0 BVR Pagina 1 van 27 Inhoud Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap 23 november 2006 1 Deel 1 Opleiding... 5

Nadere informatie

Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap 23 november 2006 STUDIEGEBIED ALGEMENE VORMING. Modulaire opleiding Wetenschappen - Wiskunde AO AV 011

Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap 23 november 2006 STUDIEGEBIED ALGEMENE VORMING. Modulaire opleiding Wetenschappen - Wiskunde AO AV 011 STUDIEGEBIED ALGEMENE VORMING Modulaire opleiding Wetenschappen - Wiskunde AO AV 011 Versie 1.0 BVR Pagina 1 van 26 Inhoud Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap 23 november 2006 1 Deel 1: Opleiding...

Nadere informatie

Cognitieve gedragstherapie bij autisme

Cognitieve gedragstherapie bij autisme Cognitieve gedragstherapie bij autisme Caroline Schuurman, gz-psycholoog Centrum Autisme Rivierduinen Nieuwe ontwikkelingen in de behandeling van autisme bij volwassenen Utrecht, 14 juni 2011 CGT bij autisme

Nadere informatie

Dyscalculie een werkwoord

Dyscalculie een werkwoord Dyscalculie een werkwoord Annemie Desoete 1.03.2010 Ugent, Arteveldehogeschool & Sig Inhoud lezing Inleiding : DC, hoe vaak? Begrippen/ oorzaken Varianten DC - angst : STICORDI Conclusies 3 perspectieven

Nadere informatie

STUDIEGEBIED ALGEMENE VORMING

STUDIEGEBIED ALGEMENE VORMING STUDIEGEBIED ALGEMENE VORMING Modulaire opleiding Humane Wetenschappen ASO3 AO AV 008 Versie 1.0 BVR Pagina 1 van 24 Inhoud 1 Deel 1 Opleiding... 5 1.1 Korte beschrijving... 5 1.1.1 Inhoud... 5 1.1.2 Modules...

Nadere informatie

Datum Uur Klas School

Datum Uur Klas School INTERVENTIEROOSTER KLEUTER 06-05-2019 tot en met 10-05-2019 Zorgcoördinatie Vrije Scholen Zwevezele Datum Uur Klas School Dinsdag 07/05/2019 8.35-9.10 Hk1C De Horizon Taalbad: leren tellen tot en met 10

Nadere informatie

16/12/2014 VORMING VOOR DE TOEKOMST VAN HET SECUNDAIR ONDERWIJS

16/12/2014 VORMING VOOR DE TOEKOMST VAN HET SECUNDAIR ONDERWIJS VORMING VOOR DE TOEKOMST VAN HET SECUNDAIR ONDERWIJS 1 TRAJECT VORMING 8 mei 12 september 14 december 14 Toekomst SO inkleuren Visietekst subgroepen Synthesetekst Inkleuring en concretisering - Terugkoppeling

Nadere informatie

Welkom in onze school! 1

Welkom in onze school! 1 Welkom in onze school! 1 Wie? Directeur Klastitularissen Bijzondere leerkrachten Zorgteam Levensbeschouwelijke vakken Frans ICT-coördinator Administratief personeel Toezicht(st)er(s) 2 Wat? Aandacht schenken

Nadere informatie

INHOUD. Kleine ontwikkelingspsychologie III

INHOUD. Kleine ontwikkelingspsychologie III Kleine ontwikkelingspsychologie III INHOUD Bij de drie delen Kleine Ontwikkelingspsychologie hoort ook een website! Daarop staan recente onderzoeksresultaten en actuele voorbeelden. Kijk op www.kleineontwikkelingspsychologie.nl

Nadere informatie

Overzicht rapportmodule

Overzicht rapportmodule Overzicht rapportmodule zoals steeds: alles is aanpasbaar in de maintenance module. Bepaal zelf Uw vakonderdelen - punten - periodes - maatregelen...enz. Zachte evaluatie: bepaal de leergebieden en vragen,

Nadere informatie

Het draaiboek rond het werken met het ontwikkelingsvolgmodel Kijk! Op basisschool Finlandia

Het draaiboek rond het werken met het ontwikkelingsvolgmodel Kijk! Op basisschool Finlandia Het draaiboek rond het werken met het ontwikkelingsvolgmodel Kijk! Op basisschool Finlandia Inhoudsopgave: Inhoudsopgave:... 2 Inleiding: Het draaiboek voor het werken met het Ontwikkelingsvolgmodel Kijk!

Nadere informatie

Herfstleerlingen Leerlingen in groep 1 en 2

Herfstleerlingen Leerlingen in groep 1 en 2 Herfstleerlingen Leerlingen in groep 1 en 2 Inhoud Wat is een herfstleerling? Wat zegt de wet? Wat zegt de inspectie? Misvattingen Hoe volgen we kleuters op De Lokhorstschool? Hoe stemmen we af, school

Nadere informatie

Ons verhaal Het verhaal van de Levens brede Begeleiding van Jan Peter aan Jan-Maarten

Ons verhaal Het verhaal van de Levens brede Begeleiding van Jan Peter aan Jan-Maarten Ons verhaal Het verhaal van de Levens brede Begeleiding van Jan Peter aan Jan-Maarten Wie zijn wij? Software tester Badmintonner Trainer/coach Manusje-van-alles Asperger Jan-Maarten ten Katen Jan Peter

Nadere informatie

Datum Uur Klas School

Datum Uur Klas School INTERVENTIEROOSTER KLEUTER 22-04-2019 tot en met 26-04-2019 Zorgcoördinatie Vrije Scholen Zwevezele Datum Uur Klas School Dinsdag 23/04/2019 8.35-9.10 Hk1C De Horizon Taalbad: zinnen maken aan de hand

Nadere informatie

Agressiebeheersing vanuit het emotionele ontwikkelingsprofiel 28/04/2015 EMOTIONELE ONWIKKELING. buitenkant versus binnenkant

Agressiebeheersing vanuit het emotionele ontwikkelingsprofiel 28/04/2015 EMOTIONELE ONWIKKELING. buitenkant versus binnenkant Agressiebeheersing vanuit het emotionele ontwikkelingsprofiel Dr. Iris Van den Brandei.o. SEN vzw Centrum voor Therapie en Welzijn Balans EMOTIONELE ONWIKKELING buitenkant versus binnenkant intrapsychisch

Nadere informatie

Inhoud. 1 Oriëntatie op de psychologie 15

Inhoud. 1 Oriëntatie op de psychologie 15 Inhoud 1 Oriëntatie op de psychologie 15 1.1 Inleiding 15 1.2 Wetenschap 16 1.3 Psychologie 19 1.3.1 Object van de psychologie 20 1.3.2 Object en theorie 23 1.4 Relatie tussen de psychologie en andere

Nadere informatie

Het Vraagprofiel Instrument VPI, versie MBO

Het Vraagprofiel Instrument VPI, versie MBO Het Vraagprofiel Instrument VPI, versie MBO Het VPI is ontwikkeld door Pi7 Mentale eigenschappen, subdomein alertheid/aandacht. van de leraar/school? mate van alertheid A Alertheid en/ of aandacht focussen

Nadere informatie

volgens het taalniveau van de kinderen voor wiskunde is het mogelijk dat de leerling in een andere klas de lessen volgt

volgens het taalniveau van de kinderen voor wiskunde is het mogelijk dat de leerling in een andere klas de lessen volgt Welke kinderen komen naar het I-niveau? kinderen die de basiskennis en basisvaardigheden leren en inoefenen kinderen uit het eerste of tweede leerjaar kinderen die een kleuterklas dubbelden kinderen uit

Nadere informatie

INHOUDSTAFEL I ONTWIKKELEN: EEN LEVENSLANG PROCES 19. Voorwoord 13. Pictogrammen 14. Doelstellingen 15

INHOUDSTAFEL I ONTWIKKELEN: EEN LEVENSLANG PROCES 19. Voorwoord 13. Pictogrammen 14. Doelstellingen 15 INHOUDSTAFEL Voorwoord 13 Pictogrammen 14 Doelstellingen 15 I ONTWIKKELEN: EEN LEVENSLANG PROCES 19 A Wat is ontwikkeling? 21 1 Definitie en kenmerken 21 1.1 Definitie 21 1.2 Algemene kenmerken van ontwikkeling

Nadere informatie

Autisme en rekenproblemen 6 december 2011. Anke Van Acker

Autisme en rekenproblemen 6 december 2011. Anke Van Acker Autisme en rekenproblemen 6 december 2011 Anke Van Acker Onderzoekpiet heeft een onderzoek afgenomen over chocolade Aan 100 kindjes vroeg hij of ze graag bruine of witte chocolade kregen. Op de vraag of

Nadere informatie

De oplossingsgerichte benadering

De oplossingsgerichte benadering Inhoud Inleiding 19 Leeswijzer 21 Deel I De oplossingsgerichte benadering 1 Principes van oplossingsgericht begeleiden 27 Inleiding 27 1.1 De oplossingsgerichte benadering in het onderwijs 28 1.2 De basisprincipes

Nadere informatie

(Na)Tuurlijk spelen. Kinderdagverblijf de Hoepel en Stichting Groene Pedagogiek 10 oktober 2018

(Na)Tuurlijk spelen. Kinderdagverblijf de Hoepel en Stichting Groene Pedagogiek 10 oktober 2018 (Na)Tuurlijk spelen Kinderdagverblijf de Hoepel en Stichting Groene Pedagogiek 10 oktober 2018 Opvoeden is niet een emmer vullen, maar een vuur ontsteken Aristoteles Mary Blaak oktober 2018 Programma Inleiding

Nadere informatie

STUDIEGEBIED ALGEMENE VORMING

STUDIEGEBIED ALGEMENE VORMING STUDIEGEBIED ALGEMENE VORMING Modulaire opleiding Economie - Moderne Talen AO AV 006 Versie 1.0 BVR Pagina 1 van 28 Inhoud Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap 23 november 2006 1 Deel 1 Opleiding... 5

Nadere informatie

Aan de slag met prentenboeken. Lesduur: ong. 50 min

Aan de slag met prentenboeken. Lesduur: ong. 50 min Aan de slag met prentenboeken Lesduur: ong. 50 min ZiLL-doelen Bewegingsexpressie Muzische grondhouding - MUgr3: zich bewust worden van de eigen muzische en creatieve mogelijkheden (talenten) en die tonen

Nadere informatie

Ontwikkeling en leren jonge kinderen (3-7 jaar) Het goede goed doen Samen Sterk 0-6 Symposium. Lectoraat Early Childhood

Ontwikkeling en leren jonge kinderen (3-7 jaar) Het goede goed doen Samen Sterk 0-6 Symposium. Lectoraat Early Childhood Ontwikkeling en leren jonge kinderen (3-7 jaar) Het goede goed doen Samen Sterk 0-6 Symposium 1 Lectoraat Early Childhood School of Educa3on Ineke Oenema- Mostert De puzzel 2 Visie op ontwikkeling en leren

Nadere informatie

Info mentoren 1 BaKO semester 1

Info mentoren 1 BaKO semester 1 Info mentoren 1 BaKO 18-19 semester 1 Van harte welkom! A-C B-D OVERZICHT Wie zijn we? Een blik op de opleidingsvisie en het opleidingsprogramma Praktijk instroomfase Evaluatie praktijk Vragenrondje Pauze

Nadere informatie

Minor Dyslexie Cursus 1: Inleiding Dyslexie Bijeenkomst 4

Minor Dyslexie Cursus 1: Inleiding Dyslexie Bijeenkomst 4 Minor Dyslexie 2016-2017 Cursus 1: Inleiding Dyslexie Bijeenkomst 4 Programma Vragen over theorie Tot nu toe Complexiteit van lezen: tussendoelen deelvaardigheden Minor Dyslexie 1-4 2 Vragen over theorie

Nadere informatie

leerlijnenpakket VSO 2012

leerlijnenpakket VSO 2012 leerlijnenpakket VSO 2012 Hoofdleergebied Leergebied Leerlijn Bewegen en Sport Culturele oriëntatie en creatieve expressie Engels uitstroom arbeid Leergebied overstijgend leren Bewegen en sport Culturele

Nadere informatie

OP STAP NAAR HET EERSTE LEERJAAR

OP STAP NAAR HET EERSTE LEERJAAR OP STAP NAAR HET EERSTE LEERJAAR WELBEVINDEN EN BETROKKENHEID KLEUTER = LAGER? KLEUTER - ontwikkelingsgericht leren - het kind staat centraal - vertrekken vanuit de belevingswereld van het kind (spelen,

Nadere informatie

Inhoud. Woord vooraf 11. 1. Inleiding Kennismaking met de psychologie 13. 2. Biologie en gedrag De hardware van het psychisch functioneren 51

Inhoud. Woord vooraf 11. 1. Inleiding Kennismaking met de psychologie 13. 2. Biologie en gedrag De hardware van het psychisch functioneren 51 Inhoud Woord vooraf 11 1. Inleiding Kennismaking met de psychologie 13 1.1 Een definitie van de psychologie 14 1.2 Wetenschappelijke psychologie en intuïtieve mensenkennis 16 1.2.1 Verschillen in het verzamelen

Nadere informatie

B. Andere kinderen horen bij de zogenaamde laatbloeiers, hun rijpingsproces verloopt wat langzamer.

B. Andere kinderen horen bij de zogenaamde laatbloeiers, hun rijpingsproces verloopt wat langzamer. DE OVERGANG NAAR GROEP 3 Ongeveer 90% van de kinderen die voor 1 januari zes jaar worden, hebben geen noemenswaardige problemen met de overgang van groep 2 naar groep 3. De 10% kinderen die wel twijfels

Nadere informatie

Bijlage: Voorbeeldschema van mijlpalen in de verschillende ontwikkelingsgebieden

Bijlage: Voorbeeldschema van mijlpalen in de verschillende ontwikkelingsgebieden Bijlage: Voorbeeldschema van mijlpalen in de verschillende sgebieden Ontwikkeling 4-6 jaar 7-9 jaar 10-12 jaar Taal Opbouwen basiswoordenschat. Woordenschat en zinsbouw neemt sterk toe. Redelijk tot goed

Nadere informatie

Ontwikkelen: een levenslang proces 11

Ontwikkelen: een levenslang proces 11 INHOUDSTAFEL Ontwikkelen: een levenslang proces 11 A Wat is ontwikkeling? 13 Doelstellingen 13 1 Inleiding 14 2 Definitie en kenmerken 15 2.1 Definitie 15 2.2 Algemene kenmerken van ontwikkeling 15 2.3

Nadere informatie

Aanvraagformulier ontwikkelingsonderzoek

Aanvraagformulier ontwikkelingsonderzoek Aanvraagformulier ontwikkelingsonderzoek Gegevens van het kind Achternaam :... Adres :... Roepnaam :... Postcode :... Geslacht : M/V* Woonplaats :... Geboortedatum:... Telefoonnummer:... Op school sinds:...

Nadere informatie

VVE protocol. IKC Juliana. Weth. Rebellaan KA Barneveld

VVE protocol. IKC Juliana. Weth. Rebellaan KA Barneveld VVE protocol IKC Juliana Weth. Rebellaan 142 3771 KA Barneveld 0342-412165 Inhoud Overstap van peuteropvang naar kleutergroep 2 Wat is VVE? 3 Doorstroming naar de 3 De warme overdracht 3 Aanbod van de

Nadere informatie

Agenda onderwijsavond bovenbouw

Agenda onderwijsavond bovenbouw Agenda onderwijsavond bovenbouw Kerndoelen PO Referentieniveaus Onderwijsinhoud op de Bron Wat komt er aan bod in groep 6-7-8 Leren in de echte wereld Kerndoelen PO: Wat moeten kinderen kennen en kunnen

Nadere informatie

1. DE WERKING VAN TYPE BASISAANBOD... 2 1.1. VISIE TYPE BASISAANBOD... 2 1.2. AAN WELKE KINDEREN BIEDEN WIJ HULP... 2 1.3.

1. DE WERKING VAN TYPE BASISAANBOD... 2 1.1. VISIE TYPE BASISAANBOD... 2 1.2. AAN WELKE KINDEREN BIEDEN WIJ HULP... 2 1.3. 1. DE WERKING VAN TYPE BASISAANBOD... 2 1.1. VISIE TYPE BASISAANBOD... 2 1.2. AAN WELKE KINDEREN BIEDEN WIJ HULP... 2 1.3. GROEPERING VAN LEERLINGEN... 2 1.3.1. Brugklas:... 2 1.3.2. Blauwe unit:... 3

Nadere informatie

Beïnvloeden internationale denkkaders Vlaamse beleidsdossiers? Een kijk vanuit het middenveld

Beïnvloeden internationale denkkaders Vlaamse beleidsdossiers? Een kijk vanuit het middenveld Beïnvloeden internationale denkkaders Vlaamse beleidsdossiers? Een kijk vanuit het middenveld Curriculumontwikkeling : eindtermen, leerresultaten, Europese Unie Verklaring Lissabon 2000 Raden van Stockholm

Nadere informatie

Seksualiteit en ASS. Presentatie symposium pleegzorg 19 juni 2014. presentatie symposium pleegzorg

Seksualiteit en ASS. Presentatie symposium pleegzorg 19 juni 2014. presentatie symposium pleegzorg Seksualiteit en ASS Presentatie symposium pleegzorg 19 juni 2014 programma Opfrissen van informatie over ASS (heel kort het spectrum toelichten). ASS en seksualiteit belichten. Seksuele en relationele

Nadere informatie

612671 Speelkaarten.indd 1 12-06-2006 16:14:06

612671 Speelkaarten.indd 1 12-06-2006 16:14:06 NEDERLANDS > Mondeling taalonderwijs De leerlingen leren informatie te verwerven uit gesproken taal. Ze leren tevens die informatie, mondeling of schriftelijk, gestructureerd weer te geven. 1 612671 Speelkaarten.indd

Nadere informatie

1 COMPETENTIEVELD 1: LERAARS BEWEGEN VOOR KINDEREN

1 COMPETENTIEVELD 1: LERAARS BEWEGEN VOOR KINDEREN 1 BIJLAGE 2 Relatie tussen domeinspecifieke leerresultaten (DLR's) en competentieprofiel van OF3 1 COMPETENTIEVELD 1: LERAARS BEWEGEN VOOR KINDEREN 1.1 De leraar kleuteronderwijs Werkt vanuit een kindgerichte

Nadere informatie

Beleid najaarskinderen in groep ½

Beleid najaarskinderen in groep ½ Beleid najaarskinderen in groep ½ De doorstroom van groep 1/2/3 2013 Stichting Katholieke Scholen Westelijk Weidegebied Inhoud Hoofdstuk Pagina Inleiding 3 Praktische invulling Groep 1 Groep 2 Kleuterverlenging

Nadere informatie

Dyscalculie een diagnose alleen maar zinvol om leerlingen te helpen

Dyscalculie een diagnose alleen maar zinvol om leerlingen te helpen Dyscalculie een diagnose alleen maar zinvol om leerlingen te helpen Annemie Desoete 2.12.2010 Ugent, Arteveldehogeschool & Sig Inhoud lezing Inleiding : DC, hoe vaak? Begrippen/ oorzaken Varianten DC -

Nadere informatie

Vakgebieden Methoden Omschrijving Taal Groep 1-2. Schatkist

Vakgebieden Methoden Omschrijving Taal Groep 1-2. Schatkist Nederlandse taal Kinderen ontwikkelen mondelinge en schriftelijke vaardigheden waarmee ze de Nederlandse taal leren gebruiken in situaties die zich in het dagelijkse leven voordoen. Tevens verwerven ze

Nadere informatie

Arrangement: Sport en spel

Arrangement: Sport en spel Rooms-katholieke Godsdienst RKgs RKgs Openkomen voor geloofstaal, symboliek en rituelen (RKgs) liggen en een nieuw begin maakt. Ontdekken wat verrijzenis kan betekenen in het leven van mensen en mogelijk

Nadere informatie

VERANTWOORDING: ETEN IS LESTIJD

VERANTWOORDING: ETEN IS LESTIJD VERANTWOORDING: ETEN IS LESTIJD VISIE EN WERKWIJZE Op De Schatgraver werken we met een continurooster. Een continurooster houdt bij onze school in dat alle kinderen de hele dag op school zijn. De leerkrachten

Nadere informatie