Transitie naar Achterhoek 3.0: volgende stappen

Transcriptie

1 Transitie naar Achterhoek 3.0: volgende stappen Jan Rotmans Ulft, 05 Februari

2 We leven niet in tijdperk van verandering maar in een verandering van tijdperken

3 Unieke Kanteling 1. weefsel van de samenleving verandert 2. structuur van de economie verandert 3. disruptieve technologische doorbraken

4 Laatste Kantelperiode Modernisering industriële revolutie staal, elektriciteit, verbrandingsmotor fundament voor Nederland 2.0 onderwijs, kiesrecht, zorg, sociale structuren vernieuwing in kunsten architectuur, schilderkunst, literatuur

5 Verschil met jaren 60 toen generatieconflict, verzet tegen burgercultuur vanuit ideologie en religie nu brede maatschappelijke verandering technologische doorbraken vergroten autonomie

6 Kantelperiode chaos, instabiliteit, turbulentie = dé kans om het anders te doen

7 Kantelfase energiebedrijven vallen om massale ontslagen in thuiszorg welzijnsorganisaties verdwijnen bouwbedrijven saneren op grote schaal

8 Indicaties voor Kantelperiode - collectief unheimisch gevoel dat verandering in lucht hangt - chaos door turbulentie, instabiliteit en onzekerheid - enorme dynamiek van onderop, nieuwe macht van onderop - geen duidelijke richting, weinig inzicht en overzicht - creatieve mensen breken door het systeem heen - steeds meer conflicten tussen bestaande en nieuwe orde

9 Kantelperiode Opbouw van duurzame samenleving Transitie naar Samenleving 3.0 Voorontwikkelingsfase 25 jaar Doorontwikkelingsfase 25 jaar Centraal Decentraal Verticaal Horizontaal Top-down Bottom-up Tijd We zitten hier

10 Paradigma Wisseling oude wereldbeeld exploitatiemodel economisch rendement lineaire processen waarde ontlenen zelfredzaam nieuwe wereldbeeld co-operatiemodel maatschap. rendement kringlopen waarde creëren samenredzaam

11 Structuur Wisseling oude structuur verticaal hiërarchisch top-down centraal zuilen nieuwe structuur horizontaal netwerken bottom-up decentraal gemeenschappen

12 Sturingswisseling oude sturing mono-actor sturing controle, beheersing zekerheid simplexiteit regisseren nieuwe sturing netwerksturing adaptief, anticipatief onzekerheid complexiteit faciliteren

13 Samenleving 3.0 do it ourselves society samenleving van onderop participatiesamenleving burgerkracht sociaal doe het zelven

14 Economie 3.0 transregionaal glokaal omgevingsbewust biobased CO2-arm organisch circulair maatschappelijk rendement langere termijn naoberschap 3.0

15 Evolutionaire Revolutie silo s worden afgebroken nieuwe instituties ontstaan mensen breken door structuren heen glocalisering

16 Waar zien we die verandering? energie welzijn bouw zorg van centraal, fossiel naar decentraal duurzaam van zorgen voor naar zorgen dat van aanbod & product naar vraag & dienst van doelmatig & efficiënt naar mensgericht

17 Burgerinitiatieven 500 lokale energie initiatieven 60 lokale zorgcoöperaties collectief particulier opdrachtgeverschap tientallen lokale munteenheden

18 Buurtzorg brengt verpleging en verzorging weer bij de mensen zelfsturende buurtzorgteams met wijkverpleegkundigen zorg op maat in de buurt integratie in sociaal netwerk (gezin, vrienden, buurt) platte, horizontale organisatie zonder managers

19 Bedrijven Philips transformeert tot zorgbedrijf DSM transformeert tot fijn/biochemie schoonmaakbedrijf stapt in de zorg energiebedrijven gaan in verzekeringen

20 Bouwbedrijf 3.0 verdient niet zozeer geld met bouwen zelf maar met het faciliteren van de klant decentrale energie telecommunicatie interieurverzorging

21 Zorgbedrijf 3.0 verdient niet zozeer geld met zorgen voor klanten maar met faciliteren van de klant van 100% zorg naar 20% zorg helpen met netwerk ontwikkelen helpen met scholing, baan zoeken

22 Energiebedrijf 3.0 verdient geld met energiebesparing produceert schone, decentrale energie heeft grote energiecentrales gesloten is gespecialiseerd in smart-grids

23 Waar staan we nu? duizenden koplopers & koploperprojecten ca mensen bij betrokken nodig is: miljoen mensen kritische massa voor omslagpunt

24 Waar staan we nu? nieuwe orde en oude orde oude orde: aanpassen maar vanuit bestaande systeem nieuwe orde: radicale vernieuwing naar nieuw systeem nieuwe orde wordt tegengewerkt en raakt gefrustreerd nieuwe fase

25 alles hangt op HOE en WIE: hoe organiseren we het en wie gaan dat doen?

26

27 Achterhoek in Transitie

28 Transitie Opgave Achterhoek 30% daling van beroepsbevolking 49 basisscholen dicht 8000 woningen minder aantal zorgbehoevende 65+ers verdubbelt 50% van boeren verdwijnt 35q% minder winkels 40% huisartsen met pensioen

29 Achterhoek Agenda 2020 ambitieus, innovatief en duurzaam plan voor Achterhoek Provincie, Rijk en Europa werken samen 150 partijen (3 O s) tekenden een convenant vier werkplaatsen: economie, verbinden, leefomgeving, platteland Waterschap, Kamer van Koophandel, VNO-NCW, Provincie, gemeente

30 Inhoud Agenda 2020 prima, thema s en ambities kloppen werkplaatsen, faciliteren, nieuwe verdienmodellen krachten bundelen, slimme verbindingen duurzaam, aantrekkelijk, slim, gezond, vitaal innovation by cooperation

31 Proces Agenda 2020 klassiek, top-down proces vanuit bestaande orde [regime] formele, bureaucratische agenda vanuit controle en beheersing

32 Praktijk Agenda 2020 stroperig en taai proces werkplaatsen lopen stroef nieuwe orde onvoldoende betrokken veel frustratie en boosheid

33 Kritische Observatie achterhoek wil innovatie tot in de puntjes organiseren

34 Kritische Observatie bestaande orde bepaalt agenda vanuit bestaande belangen

35 Kritische Observatie nieuwe orde doet niet mee

36 Kritische Observatie hangt niet alleen op onwil maar ook op onkunde

37 Kritische Observatie ambities worden op deze wijze niet gerealiseerd

38 Hoe zou het anders kunnen?

39 Inhoud Focus 1. biobased economie 2. nieuwe maakindustrie 3. duurzame zorg 4. duurzame gebouwde omgeving

40 Inhoud Kantel Agenda 5 doorbraakprojecten snel uitvoeren doorbraken leren en opschalen in 2020

41 Proces nieuwe orde ontwikkelt kantelagenda nieuwe orde krijgt ruimte voor doorbraakprojecten niet organiseren vóór maar mét nieuwe orde doorbraken overhevelen naar agenda 2020

42 Kantel Proces - richting geven visie op toekomst van economie Achterhoek transregionale samenwerking stimuleren - ruimte bieden innovatieruimte creëren voor entrepreneurs belemmeringen wegnemen

43 Ruimte overheid biedt innovatieruimte aan nieuwe orde mentale ruimte organisatorische ruimte juridische ruimte financiële ruimte

44 Verbinden meer verbindingen realiseren tussen projecten, mensen, organisaties koplopers genoeg, te weinig verbinders 100 verbinders in de Achterhoek

45 Verbinden meer verbindingen realiseren tussen projecten, mensen, organisaties koplopers genoeg, te weinig verbinders 100 verbinders in de Achterhoek

46 Hybride Samenwerking hybriditeit is manifestatie van kanteling samenwerking grote bedrijven en entrepreneurs koplopers hebben grote bedrijven nodig grote bedrijven hebben koplopers nodig

47 Vertrouwen wederkerigheid openheid vertrouwen netwerk Naoberschap 3.0

48 Voorbeelden 3D-print hub in Achterhoek voor metaal onderzoekje gedaan vanuit nieuwe orde verbinding met ROC, gaat er mee aan de slag Naoberkrediet van Toon le Poutre

49 Ode aan de Nieuwe Orde Op degenen die het anders zien. Die niet gek zijn op regeltjes en geen respect hebben voor de stand van zaken. Je kunt ze napraten, tegenspreken, ophemelen of omlaaghalen. Het enige wat je niet kunt is om ze heen. Want zij brengen verandering, brengen de Achterhoek verder. En waar sommige mensen malloten zien, zien wij genieën. Omdat de mensen die gek genoeg zijn om te denken dat ze de Achterhoek kunnen veranderen, degenen zijn die het doen