Resultaten Vacaturescan Regio West

Transcriptie

1 Resultaten Vacaturescan Regio West Amsterdam, september 2003 drs B. van Bruggen

2 143/september 2003 DIJK12 Beleidsonderzoek Adelaarsweg BM AMSTERDAM Tel.: Fax:

3 Voorwoord Namens het regioteam West heeft DIJK12 Beleidsonderzoek in opdracht van Stichting Arbeidsmarkt en Opleiding in de Metalektro (A+O) een Vacturescan uitgevoerd. Met deze Vacaturescan beoogt het regioteam op structurele basis meer inzicht te krijgen in de personeelsbehoefte van metalektrobedrijven in de regio. De resultaten van de Vacturescan dienen als basis voor initiatieven ter ondersteuning van metalektrobedrijven in de regio bij het ontwikkelen van een structureel arbeidsmarktbeleid. Hierbij kan bijvoorbeeld worden gedacht aan projecten in de sfeer van opleiding, bijscholing en promotie. Het onderzoek heeft plaatsgevonden in de periode juli augustus In het kader van het onderzoek is een schriftelijk vragenlijst onder metalektrobedrijven in de regio uitgezet. Het onderzoek is vanuit A+O begeleid door Zwanny Naber en Henry de Groot. Het onderzoek is uitgevoerd door Bart van Bruggen (onderzoeker) en Frans Heere (projectleider) van DIJK12 Beleidsonderzoek.

4

5 Inhoudsopgave Pagina 1 Inleiding Achtergrond en doelstelling Vacaturescan Opzet en uitvoering vacaturescan Leeswijzer 9 2 Kenmerken bedrijven Sectoren en omvang van bedrijven Werknemers 12 3 Vacatures Verwachting vacatures en kenmerken Vacatures en kenmerken naar beroepenclusters Vacatures en kenmerken naar functies/beroepen 19

6

7 1 Inleiding In dit hoofdstuk wordt beknopt ingegaan op de achtergrond en doelstelling van het onderzoek, alsmede de opzet en uitvoering van het onderzoek. 1.1 Achtergrond en doelstelling Vacaturescan Stichting Arbeidsmarkt en Opleiding in de Metalektro (A+O) kent een zestal regioteams, waarin vertegenwoordigers van de (regionale) sociale partners zijn vertegenwoordigd. De regioteams richten zich op de regionalisering van het arbeidsmarktbeleid in de Metalektro. Het algemeen bestuur van A+O heeft haar regioteams gevraagd te streven naar een optimale match tussen vraag en aanbod in de regio. Daarbij stond onder meer de vraag centraal in hoeverre vacatures bij metalektrobedrijven zich verhouden tot het aanbod van potentieel in de betreffende regio. Naar aanleiding van dit verzoek hebben de regioteams West en Rijndelta aangegeven behoefte te hebben aan meer inzicht in de personeelsbehoefte en de knelpunten daarbij in hun regio s. Om dit inzicht te verwerven, is voor beide regioteams (West en Rijndelta) een Vacaturescan ontwikkeld en uitgevoerd. Met de Vacaturescan beoogt het regioteam meer zicht te krijgen op de regionale arbeidsmarkt in het algemeen en de personeelsbehoefte en knelpunten bij metalektrobedrijven in het bijzonder. Hierbij gaat het vooral om inzicht in aantallen vacatures, het gevraagde opleidingsniveau en de vervulbaarheid van vacatures. Het regioteam beoogt op basis van de resultaten van de Vacaturescan bedrijven ondersteuning te bieden bij hun personeelsvoorziening en het ontwikkelen van een structureel arbeidsmarktbeleid, bijvoorbeeld door projecten in de sfeer van opleiding, bijscholing en promotie. In dit rapport worden de resultaten van de Vacaturescan in de regio West weergegeven. De resultaten en uitkomsten van de Vacaturescan onder bedrijven in de regio Rijndelta zijn in een aparte rapportage weergegeven Opzet en uitvoering Vacaturescan De Vacaturescan bestaat uit een korte schriftelijke vragenlijst die uitgezet is onder metalektrobedrijven in de regio. De Vacaturescan kende de volgende uitgangspunten. De Vacaturescan is met name gericht op vacatures die op termijn gaan ontstaan. Het regioteam kan moeilijk een rol spelen in het kader van vacatures die momenteel spelen. Daarom is de focus gelegd op de vacatures die op enige termijn worden verwacht. In de vragenlijst is derhalve gevraagd naar vacatures die over drie tot zes maanden worden verwacht en vacatures die over zes tot twaalf maanden worden verwacht. De Vacaturescan richt zich uitsluitend op vacatures voor technische beroepen, waaronder ook (meewerkend) leidinggevenden met een technische functie. 1 Zie: B. van Bruggen, Resultaten Vacaturescan Regio Rijndelta, DIJK12 Beleidsonderzoek september DIJK12 Beleidsonderzoek - West - september

8 Verder is onderscheid gemaakt naar technische functies van VMBO-niveau t/m HBOniveau. Vacatures voor functies op WO-niveau zijn dus (vooralsnog) buiten beschouwing gelaten. In de vragenlijst werd onder meer gevraagd naar enkele bedrijfskenmerken (sector, omvang) en of bedrijven op termijn vacatures verwachten. Vervolgens konden bedrijven voor verschillende technische functies aangeven hoeveel vacatures zij verwachten en de kenmerken van deze vacatures (gewenste opleidingsniveau, verwachte oorzaak en vervulbaarheid). De functies zijn onderverdeeld naar een zevental beroepenclusters. Pilot Het regioteam beoogt de Vacaturescan periodiek (aantal keren per jaar) onder bedrijven uit te zetten. Het dient een instrument te worden dat op gezette tijden de gewenste informatie snel en eenvoudig genereert. Voor (eventueel) vervolg van de Vacaturescan is derhalve inzicht nodig in de effectiviteit en efficiëntie van het instrument. In dat kader kan deze eerste meting van de Vacaturescan als een pilot worden gezien. In de vragenlijst is derhalve tevens een aantal evaluatieve vragen opgenomen, waarbij onder meer werd ingegaan op het belang dat bedrijven hechten aan het initiatief, de tijd die het gekost heeft om de vragenlijst in te vullen, de bereidheid om in de toekomst vaker mee te werken aan de Vacaturescan en dergelijke. De resultaten hiervan kunnen uiteindelijk aanleiding zijn om het instrumentarium, opzet en/of uitvoering (op onderdelen) aan te passen. In dit rapport wordt hierop verder niet ingegaan. De evaluatieve resultaten zijn in een aparte notitie weergegeven. 1 Selectie en benadering bedrijven Ten behoeve van de Vacturescan heeft A+O een bestand aangeleverd van metalektrobedrijven in regio West. Dit bestand bevatte in totaal 287 bedrijven, waarvan uiteindelijk 261 bedrijven zijn benaderd. 2 De bedrijven zijn getrapt benaderd voor deelname aan de Vacaturescan. Om de bedrijven op de hoogte te stellen van het onderzoek en (mede daardoor) de respons te stimuleren, is een brief aan de bedrijven verstuurd. Deze brief is verstuurd aan het hoofd P&O. Vervolgens zijn de bedrijven eerst telefonisch benaderd met de vraag of zij aan de Vacaturescan wilden meewerken. De bedrijven die dit wilden, is vervolgens een schriftelijke vragenlijst gestuurd. De telefonische benadering heeft plaatsgevonden van 30 juni t/m 8 juli Bedrijven die mee wilden werken aan de Vacaturescan, konden de vragenlijst in eerste instantie voor 25 juli retourneren. Na een rappelbrief is deze datum verschoven naar 15 augustus. Onderstaande tabel geeft de respons weer. 1 Zie: B. van Bruggen, Notitie evaluatie vacaturescan regioteam West en Rijndelta, DIJK12 Beleidsonderzoek, september Regio West telt in totaal 287 metalektrobedrijven. Een deel van deze bedrijven staat dubbel in het bestand. Vaak betreft het een hoofdvestiging met meerdere nevenvestigingen. Bij deze bedrijven is vaak één afdeling P&O verantwoordelijk voor alle vestigingen (hoofd en neven). De P&O-functionarissen van deze bedrijven zijn één keer benaderd. Verder had een deel van de aangeleverde bedrijven geen of een onjuist telefoonnummer. Uiteindelijk zijn derhalve 261 bedrijven benaderd. 8 DIJK12 Beleidsonderzoek - West - september 2003

9 Tabel 1 Respons Vacaturescan Bedrijven Telefonische benadering Aantal % Telefonisch benaderde bedrijven voor deelname % Bedrijven die een vragenlijst wilden ontvangen % Schriftelijke benadering Aantal % Bedrijven die een vragenlijst hebben ontvangen % Bedrijven die de vragenlijst hebben teruggestuurd % Telefonische benadering In totaal zijn 261 bedrijven telefonisch benaderd voor deelname. Van deze bedrijven wilden 188 bedrijven (72%) aan de Vacaturescan meewerken. Deze bedrijven is een vragenlijst gestuurd. Ruim een kwart wilde niet meewerken. De belangrijkste redenen hiervoor zijn: geen zin/geen tijd en de bereikbaarheid (mede i.v.m. de zomervakantie). Schriftelijke benadering Van de 188 bedrijven die een vragenlijst is gestuurd, hebben uiteindelijk 118 bedrijven (63%) de vragenlijst ingevuld en geretourneerd. Daarmee bedraagt de uiteindelijke netto eindrespons 45% (118 van de 261 bedrijven). 1.3 Leeswijzer Dit rapport laat zich als volgt lezen. In hoofdstuk 2 worden enkele kenmerken van de responderende bedrijven gepresenteerd (sectoren, bedrijfsgrootte, e.d.). Hoofdstuk 3 gaat in op de verwachte vacatures, aantallen en kenmerken als opleidingsniveau, vervulbaarheid en oorzaak (vervanging/uitbreiding). In dit hoofdstuk wordt eerst ingegaan op de vacatures in zijn totaliteit. Vervolgens wordt nader ingegaan op verschillen tussen beroepenclusters en functies. Verder dient het volgende te worden opgemerkt: De resultaten in dit rapport hebben uitsluitend betrekking op de responderende (118) bedrijven en niet op alle metalektrobedrijven in de regio. Wel kunnen de resultaten als indicatief worden beschouwd voor het totaal. Door afrondingen tellen percentages in tabellen en figuren soms niet op tot 100%. DIJK12 Beleidsonderzoek - West - september

10 10 DIJK12 Beleidsonderzoek - West - september 2003

11 2 Kenmerken bedrijven In dit hoofdstuk wordt beknopt ingegaan op enkele kenmerken van de responderende bedrijven, zoals sectoren, bedrijfsgrootte en het aantal (technische) werknemers. 2.1 Sectoren en omvang van bedrijven Tabel 2 geeft de verdeling weer van de 118 bedrijven naar sectoren binnen de Metalektro. Bedrijven konden meerdere sectoren aangeven, waardoor het totaal niet optelt tot 100%. Tabel 2 Bedrijven naar sectoren Sectoren Aantal % Basismetaal 4 3% Constructiebouw* 15 13% Metaalproductenindustrie 39 33% Machine-industrie en apparatenbouw* 31 26% Elektrotechnische industrie 21 18% Overige industrie 9 8% Onbekend 4 3% * inclusief (specialistische) onderhoudservices en reparatiebedrijven. De meeste bedrijven behoren tot de metaalproductenindustrie (33%) en de machine-industrie en apparatenbouw (26%). Tabel 3 geeft een overzicht van de omvang van de bedrijven op basis van het aantal werkenden. Tabel 3 Bedrijven naar grootteklasse Grootteklasse Aantal % < 50 werknemers 31 26% werknemers 39 33% werknemers 35 30% werknemers 6 5% > 500 werknemers 2 2% Onbekend 5 4% Totaal % De meeste bedrijven hebben tussen vijftig en 250 werknemers in dienst (63%). Ruim een kwart van de bedrijven (26%) heeft minder dan vijftig werknemers in dienst. In totaal heeft 7% van de bedrijven meer dan 250 werknemers in dienst. DIJK12 Beleidsonderzoek - West - september

12 2.2 Werknemers De bedrijven hebben gezamenlijk werknemers in dienst. Dat betekent een gemiddelde van ongeveer 126 werknemers per bedrijf. De bedrijven is gevraagd of zij een globale schatting konden geven van het percentage werknemers dat een technische functie vervult. In tabel 4 worden deze resultaten weergegeven. Tabel 4 Percentage werknemers in technische functies bij bedrijven Percentage technische werknemers Aantal bedrijven % < 10% 5 4% 10 20% 5 4% 20 30% 5 4% 30 40% 1 1% 40 50% 11 9% 50 60% 13 11% 60 70% 12 10% 70 80% 32 27% 80 90% 25 21% % 5 4% Weet niet 4 3% Totaal % Het percentage technische werknemers loopt tussen de bedrijven redelijk uiteen. Naar verhouding hebben bij de meeste bedrijven (73%) meer dan de helft van de werknemers een technische functie. Bij bijna de helft van de bedrijven (48%) varieert het percentage technische werknemers tussen 70% en 90%. Relevante verschillen naar grootteklasse en/of sector doen zich in dit verband niet voor. Op basis van het totaal aantal werknemers kan een schatting worden gegeven van het aantal technische werknemers dat bij de bedrijven werkzaam is. Dit aantal bedraagt naar schatting tussen en Dat betekent dat het gemiddelde percentage technische werknemers varieert van 64% tot 75%. 12 DIJK12 Beleidsonderzoek - West - september 2003

13 3 Vacatures In dit hoofdstuk wordt ingegaan op vacatures die bedrijven op termijn verwachten en de kenmerken van deze vacatures, waaronder het gewenste opleidingsniveau en de verwachte vervulbaarheid. In 3.1 wordt eerst ingegaan op bedrijven die vacatures verwachten en de kenmerken van deze vacatures in het algemeen. Vervolgens wordt in 3.2 de verwachte vacatures en hun kenmerken weergegeven naar zeven beroepenclusters. In 3.3 worden vervolgens de vacatures en hun kenmerken naar functies/beroepen weergegeven. 3.1 Verwachting vacatures Bedrijven is gevraagd of zij op termijn vacatures verwachten voor technische functies t/m HBOniveau. Hierbij is een onderscheid gemaakt naar vacatures over drie tot zes maanden en vacatures over zes tot twaalf maanden. In figuur 1 worden de resultaten weergegeven. Figuur 1 Verwachting vacatures voor technische functies t/m HBO-niveau Wel vacatures Geen vacatures Weet niet 60% 50% 40% 42% 51% 45% 35% 30% 20% 10% 7% 20% 0% 3-6 maanden 6-12 maanden Van de bedrijven verwacht 42% vacatures over drie tot zes maanden. Het percentage bedrijven dat vacatures verwacht over zes tot twaalf maanden ligt iets hoger (45%). Met name voor de wat langere termijn (zes tot twaalf maanden) lijkt het voor bedrijven wellicht lastiger in te schatten of te overzien of zij vacatures verwachten, gezien het feit dat 20% dit niet weet. In totaal verwachten 62 bedrijven (53%) vacatures over 3-6 maanden en/of 6-12 maanden. Met name bedrijven in de sectoren constructie en machine-industrie en apparatenbouw verwachten naar verhouding wat vaker vacatures. In totaal verwachten de 62 bedrijven 658 vacatures, waarvan 329 over 3-6 maanden en 329 over 6-12 maanden. Dat is een gemiddelde van ruim tien vacatures per bedrijf. Hierbij dient te worden opgemerkt dat een aantal (grote) bedrijven naar verhouding veel vacatures verwacht en hierdoor een belangrijk deel van de vacatures voor rekening nemen. DIJK12 Beleidsonderzoek - West - september

14 In tabel 5 wordt de verdeling van het totale aantal verwachte vacatures (658) naar bedrijfsomvang weergegeven. Tabel 5 Verwachte vacatures naar bedrijfsomvang Grootteklasse Aantal vacatures % < 50 werknemers 56 9% werknemers % werknemers % werknemers 72 11% > 500 werknemers % Onbekend 11 2% Totaal % Uit de tabel blijkt dat de grotere bedrijven (meer dan 250 werknemers) 43% van de vacatures voor rekening nemen. De bedrijven met meer dan 500 werknemers nemen 32% van de vacatures voor rekening. Bedrijven is gevraagd naar een aantal kenmerken van de verwachte vacatures. Dit betrof de volgende kenmerken: gewenste opleidingsniveau (VMBO, MBO of HBO); verwachte oorzaak (vervanging, uitbreiding of een combinatie); verwachte vervulbaarheid (makkelijk, moeilijk). Hieronder worden deze kenmerken voor het totale aantal verwachte vacatures (658) weergegeven. Gewenste opleidingsniveau vacatures Figuur 2 geeft een overzicht van het gewenste opleidingsniveau van het totale aantal verwachte vacatures. Figuur 2 Indicatie gewenste opleidingsniveau verwachte vacatures 60% 50% 46% 40% 30% 20% 21% 29% 10% 0% VMBO-niveau MBO-niveau HBO-niveau Onbekend 4% 14 DIJK12 Beleidsonderzoek - West - september 2003

15 Uit de figuur blijkt dat naar verhouding de meeste vacatures op MBO-niveau worden verwacht (46%). Voor 29% van de verwachte vacatures is volgens bedrijven HBO-niveau wenselijk en voor 21% VMBO-niveau. Verwachte oorzaak vacatures Figuur 3 geeft een overzicht van de verwachte oorzaak van het totale aantal verwachte vacatures. Figuur 3 60% 50% Indicatie verwachte oorzaak vacatures 50% 40% 30% 20% 18% 32% 10% 0% Vervanging Uitbreiding Beide Onbekend 1% De helft van de verwachte vacatures (50%) heeft zowel betrekking op vervanging als uitbreiding. Onbekend is echter wel deel van deze vacatures betrekking heeft op vervanging en welk deel op uitbreiding. Ongeveer eenderde van de verwachte vacatures ontstaat naar verwachting uitsluitend door uitbreiding van personeel en 18% door vervanging. Verwachte vervulbaarheid vacatures Figuur 4 geeft een overzicht van de verwachte vervulbaarheid van het totale aantal verwachte vacatures. Figuur 4 Indicatie verwachte vervulbaarheid vacatures 80% 70% 71% 60% 50% 40% 30% 22% 20% 10% 0% 6% Makkelijk Niet makkelijk/ niet moeilijk Moeilijk 1% Onbekend DIJK12 Beleidsonderzoek - West - september

16 Het merendeel van de verwachte vacatures (71%) wordt door de bedrijven als moeilijk vervulbaar 1 getypeerd. Daarentegen wordt 6% makkelijk vervulbaar verwacht en 22% wordt getypeerd als niet makkelijk, maar ook niet moeilijk vervulbaar. 3.2 Vacatures en kenmerken naar beroepenclusters In de Vacaturescan is onderscheid gemaakt naar een zevental clusters van beroepen waarbinnen bedrijven konden aangeven voor welke functies/beroepen zij vacatures verwachten. Dit betreft de volgende zeven beroepenclusters: Verspaning Constructie Productietechniek, machinebediening Machinebouw, samenbouw, installatie Storing en onderhoud Engineering, ontwerp, tekenen Werkvoorbereiding, kwaliteit, ICT, technische commercie, logistiek In deze paragraaf worden resultaten weergeven op het niveau van beroepenclusters. Bedrijven In tabel 6 staat weergegeven voor welke beroepenclusters bedrijven vacatures verwachten. In totaal gaat het om 62 bedrijven die vacatures verwachten over drie tot twaalf maanden. Bedrijven kunnen binnen meerdere beroepenclusters vacatures verwachten, waardoor het totaal optelt tot boven 100%. Tabel 6 Bedrijven met vacatures over 3-12 maanden naar beroepenclusters Beroepenclusters Aantal bedrijven % Verspaning 19 31% Constructie 22 35% Productietechniek, machinebediening 19 31% Machinebouw, samenbouw, installatie 18 29% Storing en onderhoud 20 32% Engineering, ontwerp, tekenen 25 40% Werkvoorbereiding, kwaliteit, ICT, technische commercie, logistiek 29 47% Van de 62 bedrijven verwacht bijna de helft (47%) vacatures binnen het beroepencluster werkvoorbereiding, kwaliteit, ICT, technische commercie en logistiek en 40% binnen het cluster engineering, ontwerp en tekenen. De verdeling over de andere beroepenclusters is vrijwel gelijk en bedraagt ongeveer eenderde. Verwachte vacatures en kenmerken In totaal verwachten de 62 bedrijven 658 vacatures. In onderstaande tabel wordt de verdeling weergegeven van het totale aantal verwachte vacatures (658) over de zeven beroepenclusters. 1 Moeilijk vervulbare vacatures betreffen vacatures waarvoor bedrijven verwachten weinig kandidaten te kunnen werven en/of dat kandidaten te laag zijn gekwalificeerd. 16 DIJK12 Beleidsonderzoek - West - september 2003

17 Tabel 7 Verwachte vacatures naar beroepenclusters Beroepenclusters Aantal vacatures % Verspaning 55 8% Constructie % Productietechniek, machinebediening 70 11% Machinebouw, samenbouw, installatie 59 9% Storing en onderhoud % Engineering, ontwerp, tekenen 98 15% Werkvoorbereiding, kwaliteit, ICT, technische commercie, logistiek % Totaal % Naar verhouding worden de meeste vacatures verwacht binnen de beroepenclusters: werkvoorbereiding, kwaliteit, ICT, technische commercie en logistiek (20%); constructie (20%); storing en onderhoud (16%); engineering, ontwerp en tekenen (15%). Binnen de verspaning wordt naar verhouding het minste aantal vacatures verwacht: 55 vacatures (8%). Hieronder wordt verder ingegaan op een aantal kenmerken van de verwachte vacatures naar beroepencluster. Gewenste opleidingsniveau vacatures Bedrijven is gevraagd naar het gewenste opleidingsniveau voor de verwachte vacatures. Hierbij is een onderscheid gemaakt naar: VMBO-, MBO- en HBO-niveau. In tabel 8 worden de resultaten gepresenteerd. Tabel 8 Indicatie verhouding vacatures naar gewenst opleidingsniveau Beroepencluster Gewenst opleidingsniveau vmbo mbo hbo onbekend Totaal Verspaning (55 vacatures) 13% 84% 2% 2% 100% Constructie (134 vacatures) 55% 41% 4% - 100% Productietechniek, machinebediening (70 vacatures) 63% 36% - 1% 100% Machinebouw, samenbouw, installatie (59 vacatures) 12% 84% 2% 2% 100% Storing en onderhoud (108 vacatures) 4% 96% % Engineering, ontwerp, tekenen (98 vacatures) - 8% 91% 1% 100% Werkvoorbereiding, kwaliteit, ICT, technische commercie, logistiek (134 vacatures) 2% 14% 69% 15% 100% DIJK12 Beleidsonderzoek - West - september

18 Uit de tabel blijkt dat zich tussen de beroepenclusters verschillen voordoen naar gewenst opleidingsniveau voor de verwachte vacatures. Met name binnen de clusters productietechniek/machinebediening en constructie worden naar verhouding veel vacatures verwacht op VMBO-niveau, respectievelijk 63% en 55%. Vacatures op MBO-niveau worden met name verwacht binnen de beroepenclusters storing en onderhoud (96%), verspaning (83%) en machinebouw, samenbouw, installatie (84%). Vacatures op HBO-niveau worden naar verhouding vaker verwacht in de beroepenclusters engineering, ontwerp en tekenen (91%) en werkvoorbereiding, kwaliteit, ICT, technische commercie en logistiek (69%). Verwachte oorzaak vacatures Naast opleidingsniveau en vervulbaarheid is tevens gevraagd naar de oorzaak van de verwachte vacatures: vervanging of uitbreiding, dan wel een combinatie van beide. In tabel 9 worden deze resultaten weergegeven. Tabel 9 Indicatie verhouding vacatures naar oorzaak Beroepencluster Verwachte oorzaak vervanging uitbreiding beide onbekend Totaal Verspaning (55 vacatures) 24% 49% 27% - 100% Constructie (134 vacatures) 46% 30% 24% - 100% Productietechniek, machinebediening (70 vacatures) 13% 51% 34% 1% 100% Machinebouw, samenbouw, installatie (59 vacatures) 10% 32% 53% 5% 100% Storing en onderhoud (108 vacatures) 5% 40% 55% - 100% Engineering, ontwerp, tekenen (98 vacatures) 7% 26% 67% - 100% Werkvoorbereiding, kwaliteit, ICT, technische commercie, logistiek (134 vacatures) 11% 13% 73% 2% 100% Over het algemeen wordt duidelijk dat naar verhouding meer vacatures betrekking hebben op uitbreiding dan op vervanging. Binnen de beroepenclusters constructie en verspaning heeft naar verhouding een groter deel van de verwachte vacatures betrekking op vervanging, vergeleken met de andere beroepenclusters. Wel scoort binnen alle beroepenclusters de combinatie van vervanging en uitbreiding (kolom beide) redelijk hoog, met name binnen engineering, ontwerp en tekenen en werkvoorbereiding, kwaliteit, ICT, technische commercie en logistiek. Onbekend is echter wel deel van deze vacatures betrekking heeft op vervanging en welk deel op uitbreiding. Verwachte vervulbaarheid vacatures Tabel 10 geeft de verwachte vervulbaarheid weer van de vacatures volgens de ondervraagde bedrijven. Bedrijven konden aangeven of zij verwachten dat de vacatures makkelijk, niet makkelijk/niet moeilijk, dan wel moeilijk vervulbaar zullen zijn. 18 DIJK12 Beleidsonderzoek - West - september 2003

19 Tabel 10 Indicatie verhouding vacatures naar vervulbaarheid Beroepencluster makkelijk Verwachte vervulbaarheid niet makkelijk/ niet moeilijk moeilijk onbekend Totaal Verspaning (55 vacatures) 2% 18% 80% - 100% Constructie (134 vacatures) 3% 37% 58% 1% 100% Productietechniek, machinebediening (70 vacatures) Machinebouw, samenbouw, installatie (59 vacatures) 37% 47% 14% 1% 100% 2% 37% 56% 5% 100% Storing en onderhoud (108 vacatures) 1% 7% 90% 2% 100% Engineering, ontwerp, tekenen (98 vacatures) - 11% 89% - 100% Werkvoorbereiding, kwaliteit, ICT, technische commercie, logistiek (134 vacatures) 3% 9% 87% 1% 100% Uit de tabel wordt duidelijk dat het aandeel moeilijk vervulbare vacatures naar verwachting redelijk hoog is binnen de meeste beroepenclusters. Dit geldt met name voor de beroepenclusters storing en onderhoud (90%), engineering, ontwerp en tekenen (89%), werkvoorbereiding, kwaliteit, ICT, technische commercie en logistiek (87%) en verspaning (80%). Dit zijn ook de beroepenclusters met een relatief hoog aandeel vacatures op MBO- en HBO-niveau. Vacatures binnen het cluster productietechniek/machinebediening worden naar verwachting van bedrijven redelijk makkelijk vervuld (37%). 3.3 Vacatures en kenmerken naar functies/beroepen In de Vacaturescan konden bedrijven binnen de onderscheiden beroepenclusters aangeven voor welke functies zij vacatures verwachten, alsmede een indicatie van de kenmerken van deze vacatures. Per beroepencluster zijn in de Vacturescan een aantal functies onderscheiden. In overzicht 1 wordt per functie de resultaten weergeven. Dit overzicht is als volgt opgebouwd. In de eerste kolom staan de onderscheiden functies/beroepen, deze zijn gegroepeerd naar beroepencluster. In de tweede en derde kolom staan respectievelijk het aantal verwachte vacatures over drie tot zes maanden en zes tot twaalf maanden. In de vierde kolom staat het totale aantal verwachte vacatures (over drie tot twaalf maanden). In de vijfde kolom staat het gewenste opleidingsniveau voor het totale aantal verwachte vacatures. In de zesde kolom staat de verwachte oorzaak voor het totale aantal verwachte vacatures. In de zevende kolom staat de verwachte vervulbaarheid voor het totale aantal verwachte vacatures. In het overzicht worden enkel absolute aantallen weergegeven en geen percentages. De reden hiervoor is dat voor bepaalde functies/beroepen het verwachte aantal vacatures redelijk klein is. DIJK12 Beleidsonderzoek - West - september

20 Overzicht 1 Vacatures en kenmerken naar functies/beroepen BEROEPENCLUSTER EN FUNCTIES VERSPANING Draaiers, frezers, verspaners Aantal vacatures 3-6 mnd 6-12 mnd Tot Fijnmechanische en specialisti- sche verspaners (Meewerkend) leidinggeven- den CONSTRUCTIE Lassers (hoofdtaak/fulltime) Constructie(bank)werkers (pijpen, plaat, etc.) (Meewerkend) leidinggeven- den Gewenste opleidingsniveau Vmbo 7 Mbo 32 Onbekend 1 Vmbo 0 Mbo 10 Vmbo 0 Mbo 4 Hbo 1 Vmbo 35 Mbo 10 Vmbo 39 Mbo 36 Vmbo 0 Mbo 9 Hbo 5 PRODUCTIETECHNIEK EN MACHINEBEDIENING (Proces)operators, machinebe- dieners Assemblagemedewerkers, assemblage vakkrachten Vmbo 6 Mbo 11 Vmbo 37 Mbo 10 Vmbo 1 Mbo 4 MACHINEBOUW, SAMENBOUW EN INSTALLATIE (Meewerkend) leidinggeven- den Samenbouwers, Machinebou- wers, Apparatenbouwers Kastenbouwers, Paneelbou- wers Installatiemonteurs, Installa- teurs (elektro, mechatronica, ict) (Meewerkend) leidinggeven- den Vmbo 3 Mbo 18 Hbo 1 Onbekend 2 Vmbo 4 Mbo 11 Vmbo 0 Mbo 19 Onbekend 1 Verwachte oorzaak Vervanging 11 Uitbreiding 20 Beide 9 Vervanging 1 Uitbreiding 3 Beide 6 Vervanging 1 Uitbreiding 4 Beide 0 Vervanging 8 Uitbreiding 15 Beide 12 Vervanging 15 Uitbreiding 22 Beide 18 Vervanging 9 Uitbreiding 3 Beide 2 Vervanging 5 Uitbreiding 6 Beide 6 Vervanging 2 Uitbreiding 27 Beide 18 Onbekend 1 Vervanging 2 Uitbreiding 3 Beide 0 Vervanging 3 Uitbreiding 12 Beide 7 Onbekend 2 Vervanging 0 Uitbreiding 1 Beide 14 Vervanging 3 Uitbreiding 6 Beide 10 Onbekend 1 N.v.t. N.v.t. N.v.t. Verwachte vervulbaarheid Makkelijk 0 Niet makkelijk/niet moeilijk 8 Moeilijk 32 Makkelijk 1 Niet makkelijk/niet moeilijk 2 Moeilijk 7 Makkelijk 0 Niet makkelijk/niet moeilijk 1 Moeilijk 4 Makkelijk 4 Niet makkelijk/niet moeilijk 14 Moeilijk 27 Makkelijk 0 Niet makkelijk/niet moeilijk 32 Moeilijk 43 Makkelijk 0 Niet makkelijk/niet moeilijk 5 Moeilijk 8 Onbekend 1 Makkelijk 0 Niet makkelijk/niet moeilijk 8 Moeilijk 9 Makkelijk 26 Niet makkelijk/niet moeilijk 22 Moeilijk 0 Makkelijk 0 Niet makkelijk/niet moeilijk 3 Moeilijk 1 Onbekend 1 Makkelijk 0 Niet makkelijk/niet moeilijk 21 Moeilijk 1 Onbekend 2 Makkelijk 1 Niet makkelijk/niet moeilijk 0 Moeilijk 14 Makkelijk 0 Niet makkelijk/niet moeilijk 1 Moeilijk 18 Onbekend 1 20 DIJK12 Beleidsonderzoek - West - september 2003

21 Vervolg overzicht 1 STORING EN ONDERHOUD Storing en onderhoudsmon- teurs: werktuigbouw, mechanisch, mobiele transport Vmbo 0 Mbo 29 Vervanging 1 Uitbreiding 19 Beide 9 Makkelijk 0 Niet makkelijk/niet moeilijk 2 Moeilijk 27 Storing en onderhoudsmon- & instrumentatie Mbo 11 Uitbreiding 4 Niet makkelijk/niet moeilijk Vmbo 0 Vervanging 0 Makkelijk 0 teurs: elektro Beide 7 Moeilijk 9 Onbekend 2 Storing en onderhoudsmon- & instrumentatie teurs: elektro 36 èn werktuigbouw, mechanisch, mobiele transporten (Meewerkend) leidinggevenden ENGINEERING, ONTWERP, TEKEN EN Engineers, ontwerpers, constructeurs Tekenaars Projectleiders Vmbo 4 Vervanging 4 Mbo 63 Uitbreiding 20 Beide 43 Makkelijk 1 Niet makkelijk/niet moeilijk 6 Moeilijk 60 Vmbo 0 Vervanging 0 Makkelijk 0 Mbo 1 Uitbreiding 0 Niet makkelijk/niet moeilijk 0 Beide 1 Moeilijk 1 Vmbo 0 Vervanging 6 Makkelijk 0 Mbo 1 Uitbreiding 14 Niet makkelijk/niet moeilijk 5 Hbo 62 Beide 43 Moeilijk 58 Vmbo 0 Vervanging 1 Makkelijk Mbo 7 Uitbreiding 5 Niet makkelijk/niet moeilijk 3 Beide 1 Moeilijk 4 Vmbo 0 Mbo 0 Hbo 27 Onbekend 1 Vervanging 0 Makkelijk 0 Uitbreiding 6 Niet makkelijk/niet moeilijk 3 Beide 22 Moeilijk 25 WERKVOORBEREIDING, ICT, KWALITEIT, TECHNISCHE COMMERCIE, LOGISTIEK Werkvoorbereiders Calculators ICT-specialisten, programmeurs Technisch inkopers, verkopers, commercieel medewerkers Vmbo Mbo 2 Hbo Kwaliteitscontroleurs, testers, meettechnici Logistiek medewerkers Projectleiders Vmbo 0 Vervanging 3 Makkelijk 0 Mbo 8 Uitbreiding 6 Niet makkelijk/niet moeilijk 3 Hbo 14 Beide 13 Moeilijk 18 Onbekend 1 Vmbo 0 Mbo 0 Hbo 2 Onbekend 20 Vmbo 0 Mbo 3 Hbo 2 Vmbo 0 Mbo 3 Hbo 46 Vmbo 2 Mbo 3 Hbo 1 Vmbo Mbo 0 Hbo 24 Vervanging 2 Makkelijk 0 Uitbreiding 4 Niet makkelijk/niet moeilijk 2 Beide 0 Moeilijk 4 Vervanging 1 Makkelijk 0 Uitbreiding 1 Niet makkelijk/niet moeilijk 1 Beide 20 Moeilijk 21 Vervanging 2 Makkelijk 0 Uitbreiding 3 Niet makkelijk/niet moeilijk 2 Beide 0 Moeilijk 3 Vervanging 5 Makkelijk 1 Uitbreiding 3 Niet makkelijk/niet moeilijk 3 Beide 40 Moeilijk 45 Onbekend 1 Vervanging 2 Uitbreiding 1 Beide 1 Onbekend 2 Vervanging 0 Uitbreiding 0 Beide 24 Makkelijk 3 Niet makkelijk/niet moeilijk 1 Moeilijk 1 Onbekend 1 Makkelijk 0 Niet makkelijk/niet moeilijk 0 Moeilijk 24 DIJK12 Beleidsonderzoek - West - september

22 Verspaning Een groot deel van de vacatures wordt verwacht voor beroepen als: draaiers, frezers, verspaners. Voor de vacatures voor alle onderscheiden beroepen wensen bedrijven vooral MBOniveau. Voor alle onderscheiden beroepen binnen de verspaning verwachten bedrijven over het algemeen dat vacatures vrij moeilijk te vervullen zullen zijn. Constructie Binnen de constructie worden naar verhouding veel vacatures verwacht voor constructie(bank)werkers. De vacatures voor de functies lassers hebben met name betrekking op VMBO-niveau en de functies voor constructie(bank)werkers op zowel VMBO-, als MBO-niveau. Voor vacatures voor (meewerkend) leidinggevenden wensen bedrijven MBO-, dan wel HBO-niveau. De meeste vacatures voor functies binnen dit cluster worden door bedrijven als moeilijk vervulbaar getypeerd. Productietechniek en machinebediening Binnen dit beroepencluster worden de meeste vacatures verwacht voor assemblagemedewerkers, assemblage vakkrachten. Dit betreffen met name vacatures op VMBOniveau. Bedrijven verwachten over het algemeen dat deze vacatures redelijk makkelijk kunnen worden vervuld. De vacatures voor procesoperators en machinebedieners en (meewerkend) leidingge- venden hebben met name betrekking op MBO-niveau. Deze vacatures zijn naar verwachting wat moeilijker vervulbaar. Machinebouw, samenbouw en installatie Voor de functie (meewerkend) leidinggevende worden binnen dit beroepencluster geen vacatures verwacht. De verdeling van vacatures over de overige beroepen binnen dit cluster is redelijk gelijk. Voor functies als samenbouwers, machinebouwers en apparatenbouwers worden wat meer vacatures verwacht. Het gewenste opleidingsniveau voor alle functies is met name MBO. Vooral vacatures voor kastenbouwers, paneelbouwers en installatiemonteurs, installa- teurs worden moeilijk vervulbaar verwacht. Storing en onderhoud Vacatures worden binnen dit beroepencluster met name verwacht voor storing en onderhoudsmonteurs met de combinatie werktuigbouw en elektrotechniek. Voor alle onderscheiden beroepen binnen dit cluster worden vrijwel uitsluitend vacatures op MBO-niveau verwacht. De vacatures worden voor alle onderscheiden beroepen binnen dit cluster moeilijk ver- vulbaar verwacht. Engineering, ontwerp, tekenen De meeste vacatures binnen dit beroepencluster hebben betrekking op functies als engineer, ontwerper, constructeur. Dit zijn hoofdzakelijk vacatures waarvoor HBO-niveau wenselijk wordt geacht en bovendien naar verwachting moeilijk vervulbaar zullen zijn. Voor de functie van tekenaar wordt een klein aantal vacatures verwacht. Voor deze functie is MBO-niveau wenselijk. 22 DIJK12 Beleidsonderzoek - West - september 2003

23 In verhouding tot de andere beroepenclusters worden in dit cluster naar verhouding meer vacatures voor leidinggevenden verwacht, in de vorm van de functie projectleider. Hiervoor wordt HBO-niveau wenselijk geacht. Volgens bedrijven zijn deze vacatures over het algemeen moeilijk vervulbaar. Werkvoorbereiding, ICT, kwaliteit, technische commercie en logistiek Binnen dit beroepenclusters worden naar verhouding veel vacatures verwacht voor tech- werk- nisch in- en verkopers, commercieel medewerkers gevolgd door projectleiders, voorbereiders en ICT-specialisten, programmeurs. Een klein aantal vacatures wordt verwacht voor functies als kwaliteitscontroleurs, logistiek medewerkers en calculators. Ook binnen dit beroepencluster worden vergeleken met de andere clusters (excl. engineering) veel vacatures voor leidinggevenden (projectleiders) verwacht. Voor de meeste vacatures voor vrijwel alle onderscheiden beroepen wordt HBO-niveau over het algemeen wenselijk geacht. Alleen voor de functies logistiek medewerkers en kwaliteitscontroleurs, testers, meettechnici wordt tevens VMBO en/of MBO-niveau gewenst. Moeilijk vervulbare vacatures worden met name verwacht voor beroepen als: werkvoorbereiders, ICT-specialisten, programmeurs, technisch in-/verkopers, commercieel medewerkers en projectleiders. Samenvattend overzicht moeilijk vervulbare vacatures In overzicht 2 worden de functies/beroepen weergegeven waarbij meer dan de helft (50%) van de verwachte vacatures door bedrijven als moeilijk vervulbaar wordt getypeerd. In het overzicht wordt onderscheid gemaakt naar functies waarvoor relatief veel vacatures wor- verwacht (meer dan twintig) en vacatures waarvoor relatief weinig vacatures worden ver- den wacht (minder dan twintig). Verder wordt onderscheid gemaakt naar het gewenste opleidingsniveau. DIJK12 Beleidsonderzoek - West - september

24 Overzicht 2 Totaal aantal Vacatures Functies waarvoor meer dan de helft van de vacatures moeilijk vervulbaar wordt verwacht Met name VMBO-niveau Met name MBO-niveau Met name HBO-niveau Relatief veel vacatures: > 20 vacatures Relatief weinig vacatures: <= 20 vacatures Lassers Constructie(bank)werkers Draaiers, frezers, verspaners Constructie(bank)werkers Installatiemonteurs, installa- teurs Storing en onderhoudsmon- teurs WTB Storing en onderhoudsmon- teurs WTB en EI N.v.t. Fijnmechanische en specia- listische verspaners (Meewerkend) leidinggevende verspaning (Meewerkend) leidinggevende constructie (Meewerkend) leidinggevende storing en onderhouw (Proces)operators/ machinebedieners Kastenbouwers, paneel- bouwers Storing en onderhoudsmon- teurs EI Tekenaars Kwaliteitscontroleurs, testers, meettechnici Engineers, ontwerpers, constructeurs Werkvoorbereiders ICT specialisten, program- meurs (niveau onbekend) Technisch in-/verkopers, commercieel medewerkers Projectleiders (engineering, ontwerp en tekenen) Projectleiders (werkvoorbe- ICT, reiding, kwaliteit, en technische commercie logistiek) Calculators Uit het overzicht blijkt bijvoorbeeld dat op MBO-niveau voor functies/beroepen als draaier, frezer, verspaner relatief veel vacatures worden verwacht, waarbij meer dan 50% van deze vacatures volgens bedrijven moeilijk vervulbaar is. 24 DIJK12 Beleidsonderzoek - West - september 2003