Onderzoeksdesigns. Ellen Tromp, epidemioloog St Antonius ziekenhuis

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "Onderzoeksdesigns. Ellen Tromp, epidemioloog St Antonius ziekenhuis"

Tine Willems
6 jaren geleden
Aantal bezoeken:

1 Onderzoeksdesigns Ellen Tromp, epidemioloog St Antonius ziekenhuis

2 Inhoud Inleiding Wetenschappelijk bewijs Opdracht Verschillende onderzoekdesigns

4 De drie componenten van evidence-based practice Wetenschappelijk bewijs Wensen en ervaringen van de patiënt Klinische expertise van de behandelaar

5 Wat is dat? Wetenschappelijk bewijs RCT Wetenschappelijk bewijs cohortonderzoek patiënt controleonderzoek patiëntenserie gevalsbeschrijving Hiërarchie bij effectiviteitsonderzoek

6 Afwezigheid Wetenschappelijk bewijs

7 Wetenschappelijk bewijs Meten

8 Toepassen Wetenschappelijk bewijs

9 Opdracht Casus over de heer van der Woude Vraag: Hoe kan je nagaan of de rugklachten door de therapie verdwenen zijn? Welke belangrijke onderzoek aspecten zijn nodig om geldige uitspraken te kunnen doen over het effect van de behandeling?

10 Methodologie Vraagstelling (denk aan PICO): controlegroep; interventie; selectiecriteria; uitkomstmaten, bepaling van het effect Denk daarnaast ook aan: blindering randomisatie

11 Welk onderzoekstype? Vraagstelling type onderzoek dat de beste mogelijkheid biedt om deze vraag te beantwoorden. Gericht op ontstaan/beloop ziekte observationeel onderzoek Gericht op effectiviteit van interventies experimenteel design

12 Cohortonderzoek In- en exclusiecriteria Basispopulatie Onderzoekspopulatie (werknemers) Meting expositiefactoren (zwaar en veel tillen) Wel blootgesteld (wel zwaar tillen) Rugklachten? ja/nee Niet blootgesteld (niet zwaar tillen) Rugklachten? ja/nee

13 Cohortonderzoek Cohort onderzoek Een cohort verschilt van een RCT want geen interventie en geen randomisatieprocedure. Sterke punten van een cohort: relevante kenmerken worden op individueel niveau gemeten. volgorde van waarnemingen valt samen met de natuurlijke loop van gebeurtenissen. Zwakke punten van een cohort: Je hebt grote groepen nodig. Je moet de mensen lang volgen. De richting bij cohort onderzoek is van: determinant (oorzaak) naar ziekte (gevolg)

14 Patiënt-controle onderzoek Potentiele risicofactoren aanwezig? ja/nee Wel rugklachten Geen rugklachten In- en exclusiecriteria

15 Patiënt-controle onderzoek Patiënt-controle onderzoek Bij een patiënt-controle onderzoek ga je uit van een zieke populatie die je vergelijkt met een gezonde controlegroep. Sterke punten van een patiënt-controle onderzoek geen grote investeringen in tijd, geld en mensen Zwakke punten van een patiënt-controle onderzoek moeilijk om een controlegroep te selecteren missing data (informatie bias: recall & interview). De richting bij het patiënt-controle onderzoek is van: ziekte (gevolg) naar determinant (oorzaak)

16 Cohort vs patiëntcontrole onderzoek Patiëntcontrole onderzoek retrospectief relatief goedkoop snel resultaten onderzoekspopulatie relatief klein geschikt voor zeldzame ziekten ongeschikt voor zeldzame exposities één ziekte, meer expositiefactoren te bestuderen (exploratief) vaak moeilijk om expositie te meten, soms problemen omdat selectieve groep deelnemers wordt onderzocht en confounding kan optreden cohortonderzoek prospectief vaak duur vaak lang wachten onderzoekspopulatie relatief groot geschikt voor frequent voorkomende ziekten geschikt voor zeldzame exposities meer ziekte, beperkt aantal risicofactoren te bestuderen Minder problemen met expositiemeting, soms moeilijk om ziekte te meten, confounding kan optreden evenals selectieve uitval omdat het meestal lang duurt.

17 Experimenteel onderzoek Pre-experimenteel: patiënten met lage rugklachten beschrijven onderzoekpopulatie; -beginsituatie; - situatie na afloop van therapie. Quasi-experimenteel: Ook -beginsituatie; - situatie na afloop van therapie bij patiënten die geen interventie krijgen. voormeting Pre-experimenteel onderzoek T0 Quasi-experimenteel onderzoek T0 T0 interventie interventie geen interventie nameting T1 T1 T1

18 Randomized Controlled Trial In- en exclusiecriteria Basispopulatie Onderzoekspopulatie patiënten met rugklachten Meting uitgangssituatie RANDOMISATIE Behandeling huisarts Behandeling fysiotherapeut Nameting hersteld? ja/nee Follow-up hersteld? ja/nee Nameting hersteld? Ja/nee Follow-up hersteld? ja/nee

19 Experimenteel onderzoek Randomized Clinical Trial Bij een experimenteel onderzoek vergelijk je de interventie waar het onderzoek over gaat met een andere interventie of een controlegroep. Sterke punten van een experimenteel onderzoek Gestandaardiseerd door randomisatie en blindering Prospectief: nulmeting en nameting Zwakke punten van een experimenteel onderzoek Soms toch selectie door bijv. uitval Ethisch niet altijd uitvoerbaar

20 Nog vragen? Ellen Tromp, epidemioloog St Antonius ziekenhuis

Vergelijkbare documenten

Evidence based richtlijnontwikkeling (EBRO) training voor patiënten. Ton Kuijpers, Epidemioloog

Evidence based richtlijnontwikkeling (EBRO) training voor patiënten Ton Kuijpers, Epidemioloog Guru based medicine Inhoud Voorbeeld van een wetenschappelijk onderzoeksdesign (RCT) Mate van bewijs Conclusies