Systematic Reviews Dr. Hester Vermeulen

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Systematic Reviews Dr. Hester Vermeulen"

Transcriptie

1 Systematic Reviews Dr. Hester Vermeulen Amsterdam School of Health Professionals / HvA Amsterdam Kwaliteit en Proces Innovatie / AMC Amsterdam

2

3 Systematisch literatuur onderzoek RCT s worden gemaakt om het effect van een therapeutische of preventieve interventie vast te stellen In een systematische review wordt alle evidence over de werkzaamheid van een interventie op een gestructureerde, overzichtelijke en reproduceerbare wijze samengevat Quick and dirty Paper based SR Cochrane systematic review

4 Definition SR In contrast, systematic reviews use explicit and rigorous methods to identify, critically appraise, and synthesize relevant studies The process of systematically locating, appraising, and synthesizing evidence from scientific studies in order to obtain a reliable overview Systematic reviews assemble, critically appraise, and synthesize the results of primary investigations addressing a specific topic or problem

5 Levels of evidence Cochrane review Systematic review #!! Narrative review

6 Validiteit Beoordeling op is het onderzoek goed uitgevoerd afwezigheid systematisch fouten Resultaten hoe groot is het behandel effect hoe nauwkeurig/precisie is het behandel effect Toepasbaarheid past het in mijn praktijksituatie (overeenkomst, haalbaarheid, kosten, organisatie, kennis) voor- en nadelen voor patiënten, voorkeuren van patiënten

7 Opbouw artikel Gestructureerde samenvatting Inleiding Methode Zoeken Selectie Kwaliteitsbeoordeling Data-extractie Resultaten Oorspronkelijke studies Samenvoegen resultaten Discussie Ubbink, Westerbos, Nelson, Vermeulen. BJS 2008

8 Beoordeling Methode Beoordeling met checklist validiteit

9 Vraagstelling Expliciete klinische vraagstelling. Bevat: de aandoening, de interventie, de controlebehandeling(en), de uitkomstmaten en eventueel de gewenste follow-up duur. Leidraad PICO : Patient Intervention Control Outcome.

10 Zoekactie Sensitief zoeken met PICO zoektermen publicatiebias Internationale literatuur; minimaal in MEDLINE, zo niet stoppen Liefst in MEDLINE, Cochrane Controlled Trials Register en EMBASE Aanvullend; onderwerpspecifieke trialregisters aanschrijven van experts en fabrikanten Beschrijving beperkingen jaartal van publicatie taal

11 Selectie Sensitief zoeken groot aantal treffers Selectie relevante artikelen Twee onafhankelijke reviewers selectiebias In- en exclusiecriteria Selectiebias verminderen

12 Eskes, Ubbink, Lubbers, Lucas, Vermeulen. Worl Journal of Surgery ry 2011

13 Kwaliteitsbeoordeling Indien geen kwaliteitsbeoordeling stoppen Twee onafhankelijke reviewers informatiebias Minimaal; allocation concealment blinderen uitkomst beoordelaar

14 Eskes A, Ubbink DT, Lubbers M, Lucas C, Vermeulen H. Hyperbaric oxygen therapy for acute surgical and traumatic wounds

15 Data-extractie Resultaten uit de oorspronkelijke onderzoeken. Twee onafhankelijke reviewers Data extractie formulier informatiebias

16 Onderliggende studies Beschrijving oorspronkelijke onderzoeken Belangrijkste kenmerken oorspronkelijke onderzoeken onderzoeksontwerp (RCT) Populatie (relevante patiëntenkarakteristieken) Interventie en Controlebehandelingen primaire O uitkomsten follow-up duur

17 Vermeulen, Westerbos,Ubbink. Journal of Hospital Infection 2010

18 Heteroginiteit Adequate omgang met heterogeniteit Overeenkomst tussen oorspronkelijke studies Heterogeen vs homogeen Patiënten, behandeling (klinisch) Uitkomsten (statistisch) Alleen poolen indien homogeen Anders; random effects model gebruikt? Uitgezocht? Niet poolen

19 Voorbeelden pooling Vermeulen. Storm-Versloot, Busch, Ubbink Arch of Surg 2006

20 Samenvatting PICO Publicatie bias Selectie bias Informatie bias Onafhankelijk Hetero- of Homo Pooling: random of fixed? Inleiding in evidence-based medicine. Offringa, Assendelft, Scholten and

21 Voordelen SR Wetenschappelijke samenvattingen Transparant, ook voor kritische beoordeling Reproduceerbaar Efficiënt Helpt clinici en beleidsmakers om bij te blijven met enorme hoeveelheid literatuur Weloverwogen beslissingen te nemen

22 Moderne professional Van de moderne professional wordt verwacht dat zij goede, doeltreffende zorg leveren en dat de gemaakte keuzes kunnen worden verantwoord en onderbouwd

Systematic Reviews Dr. Hester Vermeulen

Systematic Reviews Dr. Hester Vermeulen Systematic Reviews Dr. Hester Vermeulen Amsterdam School of Health Professionals / HvA Amsterdam Kwaliteit en Proces Innovatie / AMC Amsterdam Goede zorg Effectief Doelmatig Veilig Tijdig Toegankelijk

Nadere informatie

Literatuuronderzoek. Systematische Review Meta-Analyse. KEMTA Andrea Peeters

Literatuuronderzoek. Systematische Review Meta-Analyse. KEMTA Andrea Peeters Literatuuronderzoek Systematische Review Meta-Analyse KEMTA Andrea Peeters Waarom doen? Presentatie 1. Begrippen systematische review en meta-analyse 2. Hoe te werk gaan bij het opzetten van een review

Nadere informatie

SYSTEMATISCHE REVIEW VAN RANDOMISED CONTROLLED TRIALS

SYSTEMATISCHE REVIEW VAN RANDOMISED CONTROLLED TRIALS FORMULIER Va voor het beoordelen van een SYSTEMATISCHE REVIEW VAN RANDOMISED CONTROLLED TRIALS Evidence-Based RichtlijnOntwikkeling Formulier Va: beoordeling systematische review van RCT s Dit formulier

Nadere informatie

Formulier voor het beoordelen van de kwaliteit van een systematische review. Behorend bij: Evidence-based logopedie, hoofdstuk 2

Formulier voor het beoordelen van de kwaliteit van een systematische review. Behorend bij: Evidence-based logopedie, hoofdstuk 2 Formulier voor het beoordelen van de kwaliteit van een systematische review Behorend bij: Evidence-based logopedie, hoofdstuk 2 Toelichting bij de criteria voor het beoordelen van de kwaliteit van een

Nadere informatie

Methodologie & onderzoek

Methodologie & onderzoek JAAR 2 Methodologie & onderzoek Klinische les en Critical Appraised Topic deeltaak 11.3a en KET 11 in de leerlijn wetenschap. Wat is Een klinische les Een CAT Wat is een klinische les In een klinische

Nadere informatie

Literatuur. Dit is het tweede uit een serie van zeven artikelen over het beoordelen van diverse vormen van medisch-wetenschappelijke

Literatuur. Dit is het tweede uit een serie van zeven artikelen over het beoordelen van diverse vormen van medisch-wetenschappelijke 4 TOOLBO Systematisch literatuuronderzoek van gerandomiseerde Literatuur onderzoeken (deel 2) Dit is het tweede uit een serie van zeven artikelen over het beoordelen van diverse vormen van medisch-wetenschappelijke

Nadere informatie

VAN KLINISCHE ONZEKERHEID NAAR EEN ZOEKSTRATEGIE

VAN KLINISCHE ONZEKERHEID NAAR EEN ZOEKSTRATEGIE VAN KLINISCHE ONZEKERHEID NAAR EEN ZOEKSTRATEGIE Drs. Willemke Stilma Docent verpleegkunde HvA Mede met dank aan dr. Anne Eskes 1 INHOUD 5 stappen EBP Formuleren van een klinische vraagstelling PICO Zoekstrategie

Nadere informatie

SYSTEMATISCHE REVIEW VAN OBSERVATIONEEL ONDERZOEK

SYSTEMATISCHE REVIEW VAN OBSERVATIONEEL ONDERZOEK FORMULIER Vc voor het beoordelen van een SYSTEMATISCHE REVIEW VAN OBSERVATIONEEL ONDERZOEK Evidence-Based RichtlijnOntwikkeling Formulier Vc: beoordeling systematische review van observationeel onderzoek

Nadere informatie

Evidence zoeken @ WWW

Evidence zoeken @ WWW Evidence zoeken @ WWW Dirk Ubbink Evidence Based Surgery 2011 Informatie Jaarlijks: >20.000 tijdschriften en boeken MEDLINE: >6.700 tijdschriften Jaarlijks 2 miljoen artikelen gepubliceerd 5500 publicaties

Nadere informatie

SYSTEMATISCHE REVIEW VAN DIAGNOSTISCH ONDERZOEK

SYSTEMATISCHE REVIEW VAN DIAGNOSTISCH ONDERZOEK FORMULIER Vb voor het beoordelen van een SYSTEMATISCHE REVIEW VAN DIAGNOSTISCH ONDERZOEK Evidence-Based RichtlijnOntwikkeling Formulier Vb: beoordeling systematische review van onderzoek naar de waarde

Nadere informatie

Dirk Ubbink. Evidence Based Surgery Workshop 2010

Dirk Ubbink. Evidence Based Surgery Workshop 2010 Dirk Ubbink Evidence Based Surgery Workshop 2010 Jaarlijks: 20.000 tijdschriften 17.000 nieuwe boeken MEDLINE: >6.700 tijdschriften jaarlijks 2 miljoen artikelen gepubliceerd 5500 publicaties per dag!

Nadere informatie

Kritisch lezen Hoe lees ik een artikel?

Kritisch lezen Hoe lees ik een artikel? Kritisch lezen Hoe lees ik een artikel? Prof. Dr. Lieve Peremans 2/5/15 Herhaling titel van presentatie 1 Evalueer kritisch de kwaliteit Heb ik nu een goed artikel? 1.Soorten onderzoeksdesigns 2.Regels

Nadere informatie

Zoeken naar evidence

Zoeken naar evidence Zoeken naar evidence Faridi van Etten-Jamaludin Clinical librarian Medische Bibliotheek AMC 2 december 2008 Evidence Based Practice? Bij EBP worden klinische beslissingen genomen op basis van het best

Nadere informatie

Evidence-Based Nursing. Bart Geurden, RN, MScN

Evidence-Based Nursing. Bart Geurden, RN, MScN Evidence-Based Nursing Bart Geurden, RN, MScN Trends in Verpleegkunde Jaren 1980: Systematisch werken Focus op proces Jaren 1990: Verpleegkundige diagnostiek Focus op taal Aandacht verschuift van proces

Nadere informatie

Handleiding voor het maken van een CAT

Handleiding voor het maken van een CAT Pagina 1 van 9 Handleiding voor het maken van een CAT Wat is een CAT? Een CAT (Critically Appraised Topic) is een systematische samenvatting van de resultaten van een klein aantal studies over een onderwerp

Nadere informatie

Voorwoord 1 0. Inleiding 1 1

Voorwoord 1 0. Inleiding 1 1 Inhoud Voorwoord 1 0 Inleiding 1 1 1 Evidence-based diëtetiek: principes en werkwijze 1 3 Inleiding 1 3 1.1 Evidence-based diëtetiek 1 3 1.2 Het ontstaan van evidence-based handelen 1 5 1.3 Evidence-based

Nadere informatie

FORMULIER IV voor het beoordelen van een PATIËNT-CONTROLEONDERZOEK Versie oktober 2002, geldig t/m december 2005 Evidence-Based RichtlijnOntwikkeling Formulier IV: beoordeling patiënt-controleonderzoek

Nadere informatie

Handleiding Critically Appraised Topic (CAT) OLVG

Handleiding Critically Appraised Topic (CAT) OLVG Handleiding Critically Appraised Topic (CAT) OLVG Wat is een Critically Appraised Topic Een Critically Appraised Topic (CAT) is een korte systematische samenvatting en kritische beoordeling van de resultaten

Nadere informatie

HANDLEIDING CAT. Handleiding voor het maken van een CAT

HANDLEIDING CAT. Handleiding voor het maken van een CAT Pagina 1 van 9 Handleiding voor het maken van een CAT Wat is een CAT? Een CAT (Critically Appraised Topic) is een systematische samenvatting van de resultaten van een klein aantal studies over een onderwerp

Nadere informatie

Peer review EBM. Ontwikkeld door WVVK in opdracht van Pro-Q-Kine

Peer review EBM. Ontwikkeld door WVVK in opdracht van Pro-Q-Kine Peer review EBM Inleiding Doelstellingen? Attitude: bereid zijn om evidence based te handelen, om expertise te delen, om evidentie te bespreken Kennis: wat is EBM, wat is evidentie, wat is een richtlijn,

Nadere informatie

Formulier voor het beoordelen van de kwaliteit van een artikel over een diagnostische test of screeningsinstrument.

Formulier voor het beoordelen van de kwaliteit van een artikel over een diagnostische test of screeningsinstrument. Formulier voor het beoordelen van de kwaliteit van een artikel over een diagnostische test of screeningsinstrument. Behorend bij: Evidence-based logopedie, hoofdstuk 3. Toelichting bij de criteria voor

Nadere informatie

Systematische review als middel tot synthese van bestaande kennis

Systematische review als middel tot synthese van bestaande kennis Systematische review als middel tot synthese van bestaande kennis Trudy Bekkering, epidemioloog Cebam, 2018 1 Inhoud Achtergrond Wat is een systematische review? Hoe systematische reviews maken? Verschillende

Nadere informatie

Bij gebrek aan bewijs

Bij gebrek aan bewijs Bij gebrek aan bewijs kennis is macht! internet in de spreekkamer P.A. Flach Bedrijfsarts Arbo- en milieudienst RuG 09-10-2006 1 3 onderdelen 1. Wat is EBM 2. Zoeken in PubMed 3. Beoordelen van de resultaten

Nadere informatie

Handleiding voor het maken van een CAT

Handleiding voor het maken van een CAT Pagina 1 van 8 Handleiding voor het maken van een CAT Wat is een CAT? Een CAT (Critically Appraised Topic) is een systematische samenvatting van de resultaten van een klein aantal studies over een onderwerp

Nadere informatie

Ontwikkelen van een Cochrane Systematic Review over interventies

Ontwikkelen van een Cochrane Systematic Review over interventies Ontwikkelen van een Cochrane Systematic Review over interventies 22 en 23 Maart 2016 Bestemd voor personen die in het kader van de Cochrane Collaboration een systematische review over interventies gaan

Nadere informatie

Cochrane Netherlands. Cursus Evidence-Based Practice voor zorgprofessionals

Cochrane Netherlands. Cursus Evidence-Based Practice voor zorgprofessionals Cochrane Netherlands Cursus Evidence-Based Practice voor zorgprofessionals Utrecht, 6 en 7 oktober 2016 Achtergrond Iedere zorgprofessional neemt gedurende een werkdag continu beslissingen, bijvoorbeeld

Nadere informatie

Evidence Based Practice

Evidence Based Practice Evidence Based Practice V&VN VAR Netwerkdag 25 november 2016 'Leiderschap met lef' Dr. Getty Huisman de Waal, RN Basis voor alledaagse beslissingen Traditie Ervaring Intuïtie Anekdote Eén artikel Financieel

Nadere informatie

Cursus Evidence-Based Practice voor zorgprofessionals. Utrecht, 14 en 15 oktober 2015. Cochrane

Cursus Evidence-Based Practice voor zorgprofessionals. Utrecht, 14 en 15 oktober 2015. Cochrane Cursus Evidence-Based Practice voor zorgprofessionals Utrecht, 14 en 15 oktober 2015 Cochrane Achtergrond Iedere zorgprofessional neemt gedurende een werkdag continu beslissingen, bijvoorbeeld over welke

Nadere informatie

Verpleegkundige dossierbesprekingen. Evidence-based practice voor de dagelijkse praktijk

Verpleegkundige dossierbesprekingen. Evidence-based practice voor de dagelijkse praktijk Verpleegkundige dossierbesprekingen Evidence-based practice voor de dagelijkse praktijk Agenda EBP in het AMC Verpleegkundige dossierbesprekingen Praktijkvoorbeeld EBP in de psychiatrie EBP is ook belangrijk

Nadere informatie

DE BIOLOGISCHE KLOK Alles heeft een ritme. 36e NASCHOLINGSDAG Bedrijfs- en Verzekeringsartsen Noord Nederland 7 februari 2013

DE BIOLOGISCHE KLOK Alles heeft een ritme. 36e NASCHOLINGSDAG Bedrijfs- en Verzekeringsartsen Noord Nederland 7 februari 2013 Durven Wat jullie???????? is Waar? DE BIOLOGISCHE KLOK Alles heeft een ritme 36e NASCHOLINGSDAG Bedrijfs- en Verzekeringsartsen Noord Nederland 7 februari 2013 Voorstellen Dr. Corné Roelen Bedrijfsarts

Nadere informatie

Evidence Based Practice. Marije de Lange. MANP, MSc verpleegkundig specialist CTC - klinisch epidemioloog

Evidence Based Practice. Marije de Lange. MANP, MSc verpleegkundig specialist CTC - klinisch epidemioloog Evidence Based Practice Marije de Lange. MANP, MSc verpleegkundig specialist CTC - klinisch epidemioloog Inhoud presentatie - Inleiding - Ervaringen EBP - Herhaling theorie en de 5 EBP-stappen met praktijkvoorbeeld

Nadere informatie

Evidence Based Practice in de alledaagse praktijk. Definitie EBP 16-4-2015

Evidence Based Practice in de alledaagse praktijk. Definitie EBP 16-4-2015 Evidence Based Practice in de alledaagse praktijk Lies Braam, verpleegkundig specialist neurologie 26 maart 2015 V &VN neurocongres Definitie EBP Bij EBP gaat het om klinische beslissingen op basis van

Nadere informatie

EBM. Domein arts. Overwegingen bij domein arts

EBM. Domein arts. Overwegingen bij domein arts EBM Wetenschappelijke uitkomsten uit klinisch relevant prognostisch, diagnostisch en therapeutisch onderzoek. Kennis, ervaring, persoonlijke waarden en verwachtingen van de dokter zelf. De individuele

Nadere informatie

Comparison: Kinderen zonder deze risicofactor.

Comparison: Kinderen zonder deze risicofactor. Zoekstrategieën JGZ-richtlijn Taalontwikkeling oekstrategie Om de uitgangsvragen op een gestructureerde manier uit te werken tot beantwoordbare vragen zijn deze eerst omgewerkt tot PICO uitgangsvragen.

Nadere informatie

Position Paper #Not4Sissies

Position Paper #Not4Sissies huisartsgeneeskunde & ouderengeneeskunde Position Paper #Not4Sissies Lizette Wattel Coördinator UNO-VUmc Coördinator Onderzoekslijn Geriatrische Revalidatie Ewout Smit AIOTO Ouderengeneeskunde Programma

Nadere informatie

Belangenverklaring. L. Ottevanger. In overeenstemming met de regels van de Inspectie van de Gezondheidszorg (IGZ)

Belangenverklaring. L. Ottevanger. In overeenstemming met de regels van de Inspectie van de Gezondheidszorg (IGZ) Belangenverklaring In overeenstemming met de regels van de Inspectie van de Gezondheidszorg (IGZ) Naam: Organisatie: L. Ottevanger Erasmus MC Ik heb geen 'potentiële' belangenverstrengeling Cryotherapie

Nadere informatie

Wetenschappelijke vorming in de huisartsopleiding

Wetenschappelijke vorming in de huisartsopleiding Versiedatum: 0-0-06 Pagina van 5 De wetenschappelijke onderbouwing van het huisartsgeneeskundig handelen vormt een belangrijke leidraad voor de huisarts. Deze moet een wetenschappelijke onderbouwing kunnen

Nadere informatie

Inleiding Methodologie Master MBRT Hogeschool INHOLLAND 27 november Prof.dr. Rob A.B. Oostendorp

Inleiding Methodologie Master MBRT Hogeschool INHOLLAND 27 november Prof.dr. Rob A.B. Oostendorp Inleiding Methodologie Master Hogeschool INHOLLAND 27 november 2003 Prof.dr. Rob A.B. Oostendorp WAT GAAN WE DOEN? Inleiding op Evidence-based Practice (EBP) Diagnostisch onderzoek onderzoek Interventieonderzoek

Nadere informatie

Onderzoeksdesigns. Ellen Tromp, epidemioloog St Antonius ziekenhuis

Onderzoeksdesigns. Ellen Tromp, epidemioloog St Antonius ziekenhuis Onderzoeksdesigns Ellen Tromp, epidemioloog St Antonius ziekenhuis Inhoud Inleiding Wetenschappelijk bewijs Opdracht Verschillende onderzoekdesigns De drie componenten van evidence-based practice Wetenschappelijk

Nadere informatie

CRITICALLY APPRAISED TOPIC

CRITICALLY APPRAISED TOPIC CRITICALLY APPRAISED TOPIC Onderwijs 4 januari 2011, Claire Franke Achtergrond Toename complexiteit geneeskunde Toename aantal wetenschappelijke publicaties Groei Evidence Based Medicine EBM is het zorgvuldig,

Nadere informatie

Observationeel onderzoek Patiënt-controleonderzoek Cohortonderzoek Cross-sectioneel Systematisch review

Observationeel onderzoek Patiënt-controleonderzoek Cohortonderzoek Cross-sectioneel Systematisch review Zoekstrategie JGZ-richtlijn Taalontwikkeling Om de uitgangsvragen op een gestructureerde manier uit te werken zijn deze eerst omgevormd tot PICO uitgangsvragen. Hierbij wordt achtereenvolgens het volgende

Nadere informatie

Literatuur. 4.7 Systematische reviews van interventieonderzoek. W.J.J. Assendelfi, R.J.P.M. Scholten en L.M. Bouter

Literatuur. 4.7 Systematische reviews van interventieonderzoek. W.J.J. Assendelfi, R.J.P.M. Scholten en L.M. Bouter in de oorspronkelijke beoordelingscriteria voor diagnostisch onderzoek. De consequenties met betrekking tot fout-negatieven, fout-positieven en kwaliteit van leven dienen voldoende aandacht te krijgen

Nadere informatie

Inhoud. Voorwoord prof. dr. P.H. Dejonckere bij de eerste druk 10. Woord vooraf bij de tweede, geheel herziene druk 12

Inhoud. Voorwoord prof. dr. P.H. Dejonckere bij de eerste druk 10. Woord vooraf bij de tweede, geheel herziene druk 12 Inhoud Voorwoord prof. dr. P.H. Dejonckere bij de eerste druk 10 Woord vooraf bij de tweede, geheel herziene druk 12 1 Inleiding 14 1.1 Wat is evidence-based handelen? 14 1.2 Evidentie in de logopedie

Nadere informatie

Cochrane Netherlands. Cursus Evidence-Based Practice voor zorgprofessionals

Cochrane Netherlands. Cursus Evidence-Based Practice voor zorgprofessionals Cochrane Netherlands Cursus Evidence-Based Practice voor zorgprofessionals Utrecht, 7 en 9 november 2018 Achtergrond Iedere zorgprofessional neemt gedurende een werkdag continu beslissingen, bijvoorbeeld

Nadere informatie

Formulier voor het beoordelen van de kwaliteit van een artikel over een interventieonderzoek (bij voorkeur een RCT)

Formulier voor het beoordelen van de kwaliteit van een artikel over een interventieonderzoek (bij voorkeur een RCT) Formulier voor het beoordelen van de kwaliteit van een artikel over een interventieonderzoek (bij voorkeur een RCT) Behorend bij: Evidence-based logopedie, hoofdstuk 4 1 Toelichting bij de criteria voor

Nadere informatie

Systematische reviews op het gebied van complementaire en alternatieve geneeskunde: belang, methoden en voorbeelden uit de acupunctuur

Systematische reviews op het gebied van complementaire en alternatieve geneeskunde: belang, methoden en voorbeelden uit de acupunctuur Samenvatting Systematische reviews op het gebied van complementaire en alternatieve geneeskunde: belang, methoden en voorbeelden uit de acupunctuur Dit proefschrift heeft ten doel bij te dragen aan het

Nadere informatie

Evidence Based Practice

Evidence Based Practice Hoe lees je als verpleegkundige een artikel? Anne-Margreet van Dishoeck en Marjolein Snaterse Namens de Werkgroep Wetenschappelijk onderzoek; Mattie Lenzen Ingrid Schiks Henri van de Wetering Ellen van

Nadere informatie

Meta-analyses, top van de piramide? Iwan C. C. van der Horst

Meta-analyses, top van de piramide? Iwan C. C. van der Horst Meta-analyses, top van de piramide? Iwan C. C. van der Horst Intensivist/cardioloog @iccvanderhorst Conflict of interest Perner A, Laake J, van der Horst ICC. Innovation and safety in critical care: should

Nadere informatie

Opleiding Verpleegkunde Stage-opdrachten jaar 3

Opleiding Verpleegkunde Stage-opdrachten jaar 3 Opleiding Verpleegkunde Stage-opdrachten jaar 3 Handleiding Voltijd Jaar 3 Studiejaar 2015-2016 Stage-opdrachten Tijdens stage 3 worden 4 stage-opdrachten gemaakt (waarvan opdracht 1 als toets voor de

Nadere informatie

Paramedisch OnderzoekCentrum

Paramedisch OnderzoekCentrum Manueeltherapeutische classificaties voor lage-rugpijn: uitdaging voor de toekomst. Prof.dr. Rob A.B. Oostendorp Prof.dr. Janusz Bromboszcz Opbouw Relevantie van classificaties voor MT Profielen KNGF-richtlijn

Nadere informatie

Leeswijzer evidence summaries logopedische behandeling

Leeswijzer evidence summaries logopedische behandeling Leeswijzer evidence summaries logopedische behandeling Inge Zoutenbier, Lotte Versteegde, Jenta Sluijmers, Ingrid Singer en Ellen Gerrits (2016) 1 In opdracht van de Nederlandse Vereniging voor Logopedie

Nadere informatie

Zorgpaden: Evidence Based or Wishful thinking?

Zorgpaden: Evidence Based or Wishful thinking? Zorgpaden: Evidence Based or Wishful thinking? Jeroen van Oostrum Hoofd Business Intelligence Center 24 november 2009 Stellingen Stelling 1: Patiëntuitkomstmaten, zoals heropnames, complicaties en patiënttevredenheid,

Nadere informatie

Split-skin grafts & de REMBRANDT trial: Evidence-based behandelingen voor donor sites Dr Hester Vermeulen

Split-skin grafts & de REMBRANDT trial: Evidence-based behandelingen voor donor sites Dr Hester Vermeulen Split-skin grafts & de REMBRANDT trial: Evidence-based behandelingen voor donor sites Dr Hester Vermeulen Drs Anne Eskes Drs Fleur Brölmann Dr Dirk Ubbink Inhoud Nationale Inventarisatie Validiteit WCS-schema

Nadere informatie

Empirical methods for systematic reviews and evidence-based medicine

Empirical methods for systematic reviews and evidence-based medicine UvA-DARE (Digital Academic Repository) Empirical methods for systematic reviews and evidence-based medicine van Enst, W.A. Link to publication Citation for published version (APA): van Enst, W. A. (2014).

Nadere informatie

De beantwoordbare vraag (PICO)

De beantwoordbare vraag (PICO) 4. Interpretatie effect (relevantie) 5. Toepassen in de praktijk De beantwoordbare vraag (PICO) Welke patiënten? P Welke interventie? Welk alternatief (comparison)? Welke uitkomst (outcome)? I C O P I

Nadere informatie

AIOS handleiding Versie mei 2017 Individuele Opdracht Wetenschappelijke Vorming Fase 2

AIOS handleiding Versie mei 2017 Individuele Opdracht Wetenschappelijke Vorming Fase 2 AIOS handleiding Versie mei 2017 Individuele Opdracht Wetenschappelijke Vorming Fase 2 Antonette Smelt (a.f.h.smelt@lumc.nl ) en Sjoerd Bruggink (s.c.bruggink@lumc.nl) Inleiding en doel In Fase 1 van de

Nadere informatie

Systematische reviews

Systematische reviews Systematische reviews ANNELOES VAN STAA & ESTHER STEULTJENS 7 Kernpunten Een systematische review is een efficiënte en betrouwbare manier om snel inzicht te krijgen in het beschikbare bewijs over een onderwerp,

Nadere informatie

Handleiding voor het maken van een CAT

Handleiding voor het maken van een CAT Pagina 1 van 9 Handleiding voor het maken van een CAT Wat is een CAT? Een CAT (Critically Appraised Topic) is een systematische samenvatting van de resultaten van een klein aantal studies over een onderwerp

Nadere informatie

Optometrie en onderzoek

Optometrie en onderzoek Optometrie en onderzoek Auteur: drs. Pauline Heus Eerder gepubliceerd in Visus 4/2011, Visus 1/2012, Visus 2/2012 en Visus 3/2012 (verwijzingen en hyperlinks geactualiseerd in mei 2017) Inhoudsopgave Inleiding...

Nadere informatie

EVIDENCE-BASED ALLIED HEALTH CARE. Prof.dr. Rob A.B. Oostendorp

EVIDENCE-BASED ALLIED HEALTH CARE. Prof.dr. Rob A.B. Oostendorp EVIDENCE-BASED ALLIED HEALTH CARE Prof.dr. Rob A.B. Oostendorp Nederlands Paramedisch Instituut UMC St Radboud Hogeschool van Arnhem en Nijmegen NVLF 1 ORIËNTATIE op LOGOPEDIE NVLF Visie 2000-2005 NVLF

Nadere informatie

... Based Medicine. Stortvloed aan literatuur. Wat gaan we doen? Wat nu? Hoe maak je een CAT? EBM in de praktijk C A T

... Based Medicine. Stortvloed aan literatuur. Wat gaan we doen? Wat nu? Hoe maak je een CAT? EBM in de praktijk C A T ... Based Medicine Hoe maak je een CAT? Basis of clinical practice Basis for clinical decisions Marker Measuring device Unit of measurement Evidence RCT Meta-analysis Odds-ratio Eminence Radiance of white

Nadere informatie

Circuittraining Een nieuwe groepstraining met een functioneel karakter

Circuittraining Een nieuwe groepstraining met een functioneel karakter Circuittraining Een nieuwe groepstraining met een functioneel karakter Drs. Lotte Wevers Dr. Ingrid van de Port Prof. Dr. Eline Lindeman Prof. Dr. Gert Kwakkel Kenniscentrum De Hoogstraat, Utrecht Overzicht

Nadere informatie

Evidence Based Practise versus Practice Based Evidence

Evidence Based Practise versus Practice Based Evidence Evidence Based Practise versus Practice Based Evidence Dr. John Verhoef (Lector) Lectoraat Eigen Regie Hogeschool Leiden, Cluster Zorg verhoef.j@hsleiden.nl Waar hebben we het over? Evidence Based Practice

Nadere informatie

Rob Heerdink Universitair Hoofddocent Klinische Farmacoepidemiologie Universiteit Utrecht

Rob Heerdink Universitair Hoofddocent Klinische Farmacoepidemiologie Universiteit Utrecht Hoe vertaal ik resultaten uit de medische literatuur en richtlijnen naar de dagelijkse praktijk? Interpretatie van resultaten van geneesmiddelenonderzoek Rob Heerdink Universitair Hoofddocent Klinische

Nadere informatie

Verzekeringsgeneeskunde en Wetenschap

Verzekeringsgeneeskunde en Wetenschap Verzekeringsgeneeskunde en Wetenschap hoop voor de toekomst! Em. Prof. Dr. Haije Wind, verzekeringsarts Amsterdam, 14 maart 2019 Amsterdam UMC locatie AMC, Coronel Instituut voor Arbeid en Gezondheid,

Nadere informatie

Evidence Based Nursing

Evidence Based Nursing Evidence Based Nursing - filosofie - Bart Geurden, RN, MScN Van verpleegkundige Diagnostiek naar evidence-based handelen Medische Diagnostiek >1900 Multi- Disciplinaire Problemen 1980- Verpleegkundige

Nadere informatie

VAN DE ONTWIKKELING VAN KWALITEITSINDICATOREN TOT VERBETERING VAN ZORGKWALITEIT: EEN OVERZICHT

VAN DE ONTWIKKELING VAN KWALITEITSINDICATOREN TOT VERBETERING VAN ZORGKWALITEIT: EEN OVERZICHT VAN DE ONTWIKKELING VAN KWALITEITSINDICATOREN TOT VERBETERING VAN ZORGKWALITEIT: EEN OVERZICHT Ariane Ghekiere, PhD Ariane Ghekiere, PhD 19/09/2018 KWALITEITSINDICATOREN BINNEN VIP² GGZ 1 19/09/2018 2

Nadere informatie

Evidence based nursing: wat is dat?

Evidence based nursing: wat is dat? Evidence based nursing: wat is dat? Sandra Beurskens Lector kenniskring autonomie en participatie van mensen met een chronische ziekte Kenniskring autonomie en participatie EBN in de praktijk: veel vragen

Nadere informatie

Voorwoord. Amsterdam, juni Janneke Stolk Patricia Vlaar

Voorwoord. Amsterdam, juni Janneke Stolk Patricia Vlaar Beroepsopdracht van Janneke Stolk en Patricia Vlaar Hogeschool van Amsterdam Opleiding Fysiotherapie Amsterdam, juni 2006 Beroepsopdracht van Janneke Stolk en Patricia Vlaar Hogeschool van Amsterdam Opleiding

Nadere informatie

WELKOM! Definitie EBP. Belangrijke vraag bij EBP. 3 Perspectieven EBP Wat is nu Evidence-Based Practice?

WELKOM! Definitie EBP. Belangrijke vraag bij EBP. 3 Perspectieven EBP Wat is nu Evidence-Based Practice? WELKOM! Wat is nu Evidence-Based Practice? Cursus ICO-groep Goes 03 juni 2016 Definitie EBP Belangrijke vraag bij EBP Het nemen van een beslissing op basis van het beschikbare bewijs in combinatie met

Nadere informatie

De praktijk van systematische reviews. VIII. Zoeken en beoordelen van systematische reviews

De praktijk van systematische reviews. VIII. Zoeken en beoordelen van systematische reviews Capita selecta De praktijk van systematische reviews. VIII. Zoeken en beoordelen van systematische reviews w.j.j.assendelft, r.j.p.m.scholten, j.l.hoving, m.offringa en l.m.bouter Een systematische review

Nadere informatie

Hoofdstuk 2 beschrijft een systematisch literatuuroverzicht waarin studies worden samengevat die de effectiviteit, op bewegingsuitslag, hebben

Hoofdstuk 2 beschrijft een systematisch literatuuroverzicht waarin studies worden samengevat die de effectiviteit, op bewegingsuitslag, hebben Samenvatting Artrose is een aandoening van de gewrichten en wordt in het dagelijkse leven ook wel slijtage genoemd. Artrose kan in alle gewrichten optreden maar komt voornamelijk voor in de gewrichten

Nadere informatie

Acetylcysteine bij ouderen met COPD. Reduceert acetylsteine exacerbaties?

Acetylcysteine bij ouderen met COPD. Reduceert acetylsteine exacerbaties? Home no. 3 Juni 2018 Eerdere edities Verenso.nl Acetylcysteine bij ouderen met COPD. Reduceert acetylsteine exacerbaties? Critical Appraisal of Topics Mariëlle Winters mariellewinters@gmail.com Aanleiding

Nadere informatie

op zoek naar good practices

op zoek naar good practices Werken met psychische klachten op zoek naar good practices Presentatie Congres Mensenwerk 9 februari 2015 Philip de Jong en Femke Reijenga Agenda 1. Het onderzoek 2. De bevindingen 3. De betekenis 4. Discussie

Nadere informatie

5. LITERATUURONDERZOEK

5. LITERATUURONDERZOEK 5. LITERATUURONDERZOEK In dit hoofdstuk wordt niet alleen het zoeken naar literatuur besproken. Ook het selecteren, beoordelen en samenvatten van de literatuur in evidence tabellen komt aan de orde. 5.1

Nadere informatie

Evidence-based logopedie; hoe kan je samenwerken in je kwaliteitskring om onderbouwing van het logopedisch handelen te verbeteren?

Evidence-based logopedie; hoe kan je samenwerken in je kwaliteitskring om onderbouwing van het logopedisch handelen te verbeteren? Evidence-based logopedie; hoe kan je samenwerken in je kwaliteitskring om onderbouwing van het logopedisch handelen te verbeteren? 21-09-2013 KKB-dag NVLF te Nieuwegein dr. Karin Neijenhuis, Hoofddocent

Nadere informatie

Evidence-based diëtetiek

Evidence-based diëtetiek Evidence-based diëtetiek Evidence-based diëtetiek Principes en werkwijze Onder redactie van M. Former-Boon J.J. van Duinen Msc Bohn Stafleu van Loghum Houten 2008 Ó 2008 Bohn Stafleu van Loghum, onderdeel

Nadere informatie

Leidraad beoordelingen behandelingen tot verzekerde pakket door Kenniscentrum GGZ van Zorgverzekeraars Nederland

Leidraad beoordelingen behandelingen tot verzekerde pakket door Kenniscentrum GGZ van Zorgverzekeraars Nederland Leidraad beoordelingen behandelingen tot verzekerde pakket door Kenniscentrum GGZ van Zorgverzekeraars Nederland Mei 2014 Aanleiding Het CVZ beschrijft in het Rapport geneeskundige GGZ deel 2 de begrenzing

Nadere informatie

behandeling volgens de KNGF-richtlijn bij mensen met artrose aan de heup en/of knie.

behandeling volgens de KNGF-richtlijn bij mensen met artrose aan de heup en/of knie. Samenvatting De primaire doelstelling van het onderzoek was het onderzoeken van de lange termijn effectiviteit van oefentherapie en de rol die therapietrouw hierbij speelt bij patiënten met artrose aan

Nadere informatie

De 7 stappen van een CAT

De 7 stappen van een CAT De 7 stappen van een CAT Patiënt (praktijk) Vertaalslag (expert) Wetenschap (literatuur) 1 klinisch scenario trefwoorden 2 klinische vraag 3 literatuur search 4 kritisch beoordelen artikel 7 bottom line

Nadere informatie

Inhoud. Voorwoord prof. dr. P.H. Dejonckere bij de eerste druk 10. Woord vooraf bij de tweede, geheel herziene druk 1 2

Inhoud. Voorwoord prof. dr. P.H. Dejonckere bij de eerste druk 10. Woord vooraf bij de tweede, geheel herziene druk 1 2 Inhoud Voorwoord prof. dr. P.H. Dejonckere bij de eerste druk 10 Woord vooraf bij de tweede, geheel herziene druk 1 2 1 Inleiding 1 4 1.1 Wat is evidence-based handelen? 1 4 1.2 Evidentie in de logopedie

Nadere informatie

EBP Summercourse Een bootcamp door het proces van Evidence Based Practice! 27 AUGUSTUS 2015 CONGRESCENTRUM DE REEHORTS, EDE

EBP Summercourse Een bootcamp door het proces van Evidence Based Practice! 27 AUGUSTUS 2015 CONGRESCENTRUM DE REEHORTS, EDE EBP Summercourse Een bootcamp door het proces van Evidence Based Practice! 27 AUGUSTUS 2015 CONGRESCENTRUM DE REEHORTS, EDE Inhoudsopgave Bedankt!... 3 Van Probleem naar Beantwoordbare Vraag... 4 Workshop

Nadere informatie

CRITICALLY APPRAISED TOPIC

CRITICALLY APPRAISED TOPIC CRITICALLY APPRAISED TOPIC VOCHTBEPERKING BIJ HARTFALEN "MAG HET EEN SLOKJE MEER ZIJN?" Naam E.M. Blom Functie CCU verpleegkundige i.o. Locatie OLVG locatie Oost Mentor Marlies Bakker Praktijkopleider

Nadere informatie

Prof. dr. M.W. van Tulder Prof. dr. B.W. Koes. Evidence-based handelen bij lage rugpijn

Prof. dr. M.W. van Tulder Prof. dr. B.W. Koes. Evidence-based handelen bij lage rugpijn Prof. dr. M.W. van Tulder Prof. dr. B.W. Koes Evidence-based handelen bij lage rugpijn Prof. dr. M.W. van Tulder Prof. dr. B.W. Koes Evidence-based handelen bij lage rugpijn Epidemiologie, preventie, diagnostiek,

Nadere informatie

Evidence piramide. Gecontroleerde studies. Welk studie type? 19/02/2013. 3 me ta.eu. Niet dezelfde piramide voor elke vraag. me ta.eu. me ta.

Evidence piramide. Gecontroleerde studies. Welk studie type? 19/02/2013. 3 me ta.eu. Niet dezelfde piramide voor elke vraag. me ta.eu. me ta. Niet dezelfde piramide voor elke vraag Evidence piramide Gecontroleerde studies Welk studie type? 3 1 Effect van roken op longkaner Richard Doll 1951: prospectieve studie 2/3 mannelijke Britse artsen Goede

Nadere informatie

WERKT DE WEBCARE INTERVENTIE?

WERKT DE WEBCARE INTERVENTIE? WERKT DE WEBCARE INTERVENTIE? Onderwerp: Hoe lees ik een wetenschappelijk artikel? Marjolein Snaterse, docent/onderzoeker Faculteit Gezondheid, Hogeschool van Amsterdam TOCH MAAR WEER: EVIDENCE BASED PRACTICE

Nadere informatie

Verschillendedesigns beantwoorden verschillende vragen

Verschillendedesigns beantwoorden verschillende vragen Verschillendedesigns beantwoorden verschillende vragen Zelf echo s uitvoeren bij IVF Hoe betrouwbaar zijn de beelden? Hoe vaak worden vrouwen zwanger? Hoe voelende koppelszicherbij? Watkosthet? 1 Hoe betrouwbaar

Nadere informatie

Behandeling van een trigger finger. Loes van Boxmeer & Emma Wassenaar

Behandeling van een trigger finger. Loes van Boxmeer & Emma Wassenaar Behandeling van een trigger finger Loes van Boxmeer & Emma Wassenaar Overzicht Inleiding PICO Zoekstrategie & Flowchart Artikelen Chirurgie Anatomie Open vs percutaan Conclusie Inleiding Klinische symptomen

Nadere informatie

Evidence Based Management? Maxime Congres Groep Maatwerk The Vigor Unit

Evidence Based Management? Maxime Congres Groep Maatwerk The Vigor Unit Evidence Based Management? Maxime Loose @Maximeloose Congres Groep Maatwerk The Vigor Unit Eerst, een korte test Surf naar: join.quizizz.com Wifi: Lamotguest :: Lamot1317!! Naam & resultaat zichtbaar voor

Nadere informatie

Hoe organiseer ik een journalclub? M. Suker Arts-onderzoeker

Hoe organiseer ik een journalclub? M. Suker Arts-onderzoeker Hoe organiseer ik een journalclub? M. Suker Arts-onderzoeker Van papier naar praktijk 10/17/2017 1 Disclosure Geen belangenverstrengeling Van papier naar praktijk 10/17/2017 2 Introductie Mustafa Suker

Nadere informatie

The Effectiveness of Bilateral Cochlear Implants for Severe to Profound Deafness in Children and Adults

The Effectiveness of Bilateral Cochlear Implants for Severe to Profound Deafness in Children and Adults The Effectiveness of Bilateral Cochlear Implants for Severe to Profound Deafness in Children and Adults A SYSTEMATIC REVIEW On behalf of J van Schoonhoven M Sparreboom GA van Zanten RJPM Scholten EAM Mylanus

Nadere informatie

WELKOM! Belangrijke vraag bij EBP. Definitie EBP Wat is nu Evidence-Based Practice? Waarom is evidence-based mondzorg nodig? O.a.

WELKOM! Belangrijke vraag bij EBP. Definitie EBP Wat is nu Evidence-Based Practice? Waarom is evidence-based mondzorg nodig? O.a. WELKOM! Waarom is evidence-based mondzorg nodig? O.a. Veel informatie mondzorg/verzorging in media en internet Nieuwe ontwikkelingen in behandelingen, producten en materialen Bijhouden vakkennis & Levenlang

Nadere informatie

Evidence based richtlijnontwikkeling (EBRO) training voor patiënten. Ton Kuijpers, Epidemioloog

Evidence based richtlijnontwikkeling (EBRO) training voor patiënten. Ton Kuijpers, Epidemioloog Evidence based richtlijnontwikkeling (EBRO) training voor patiënten Ton Kuijpers, Epidemioloog Guru based medicine Inhoud Voorbeeld van een wetenschappelijk onderzoeksdesign (RCT) Mate van bewijs Conclusies

Nadere informatie

Samenvatting Samenvatting

Samenvatting Samenvatting Samenvatting Samenvatting Binnen het domein van hart- en vaatziekten is een bypassoperatie de meest uitgevoerde chirurgische ingreep. Omdat bij een hartoperatie het borstbeen wordt doorgesneden en er meestal

Nadere informatie

Formulier Beoordeling Critical Appraisal of a Topic (CAT)

Formulier Beoordeling Critical Appraisal of a Topic (CAT) Formulier Beoordeling Critical Appraisal of a Topic (CAT) Datum: Co-schap Beschouwend Co-schap Snijdend Co-schap Moeder & Kind Co-schap Neurowetenschappen Co-schap HAG & Sociale Geneeskunde GEZP Keuzeonderwijs.

Nadere informatie

De interventiebundels POWI en Lijnsepsis: toe aan verandering?

De interventiebundels POWI en Lijnsepsis: toe aan verandering? De interventiebundels POWI en Lijnsepsis: toe aan verandering? Jan Wille, coördinator infectiepreventie Titia Hopmans, senior adviseur PREZIES RIVM, Centrum voor Infectieziektebestrijding 1 Patiëntveiligheid

Nadere informatie

HET WERKEN met GEZONDHEIDSPROFIELEN in de MANUELE THERAPIE

HET WERKEN met GEZONDHEIDSPROFIELEN in de MANUELE THERAPIE HET WERKEN met GEZONDHEIDSPROFIELEN in de MANUELE THERAPIE Prof.dr. Rob A.B. Oostendorp Vrije Universiteit Brussel UMC St Radboud, Nijmegen NPi, Amersfoort 1 NVMT 4e LUSTRUM VAN HARTE PROFICIAT 2 WAAROM

Nadere informatie

Artikelreferaat. Refereermiddag 29 maart Dr. Melissa Chrispijn AIOS psychiatrie en onderzoeker SCBS Bipolaire Stoornissen

Artikelreferaat. Refereermiddag 29 maart Dr. Melissa Chrispijn AIOS psychiatrie en onderzoeker SCBS Bipolaire Stoornissen Artikelreferaat Refereermiddag 29 maart 2018 Dr. Melissa Chrispijn AIOS psychiatrie en onderzoeker SCBS Bipolaire Stoornissen Samen werken aan een beter leven! Inhoud Achtergrond Doelen Methoden Resultaten

Nadere informatie