VLAAMS ZORGLANDSCHAP IN BEWEGING

Transcriptie

1 VLAAMS ZORGLANDSCHAP IN BEWEGING DR CAROLINE VERLINDE ADJUNCT-KABINETCHEF VLAAMS MINISTER VAN WELZIJN, VOLKSGEZONDHEID EN GEZIN, JO VANDEURZEN

2 UITDAGINGEN Wijzigende zorgvraag Vergrijzing, verzilvering, vergroening en verdunning Van meer diversiteit naar super-diversiteit 6 e staatshervorming Antwoorden in Vlaams beleid Armoede en sociale uitsluiting Technologische evoluties Digitale ICT Individualisme Globalisering > Vlaamse sociale bescherming (VSB) > Vlaams Instituut voor Kwaliteitszorg (VIKZ) > Ouderenzorg > Revalidatie > Geestelijke gezondheidszorg > Eerstelijnsconferentie > Vlaams ziekenhuislandschap Agentschap Zorg en Gezondheid 2

3 CHRONISCHE AANDOENINGEN EN POLYPATHOLOGIE multimorbiditeit

4 NOOD AAN TRANSITIE IN DE (ORGANISATIE VAN DE) ZORG Van Curatie Silodenken Uni-disciplinair Instellingsfinanciering Prestatiefinanciering Intramuraal Niet ontsloten informatie Patiënt mag meedoen Naar Preventie + curatie Geïntegreerde zorgnetwerken Inter- en multidiscplinair Persoonsvolgende financiering Gemengde financiering Extra/trans-muraal Digitale gegevensdeling Patiënt mag/wil zelf doen Agentschap Zorg en Gezondheid 4

5 WHO EN GEÏNTEGREERDE ZORG WHO Framework on integrated people-centred health services Agentschap Zorg en Gezondheid 5

6 OP EEN LIJN VOOR EEN STERKE EERSTE LIJN > WHO: een sterkere eerste lijn leidt tot een betere (volks)gezondheid > Integrale benadering van de persoon: gezondheid én welzijn, persoon staat centraal en voert regie (doelstellingen!) > Op een geïntegreerde wijze de zorg organiseren: samenwerking, afstemming, digitaal en gedeeld Agentschap Zorg en Gezondheid 6

7 EERSTELIJNSCONFERENTIES Conferentie eerstelijnszorg (11 december 2010) Symposium eerstelijnsgezondheidszorg 6 voorbereidende werkgroepen ( ) Conferentie eerstelijnszorg (16 februari 2017) 6 e staatshervorming Agentschap Zorg en Gezondheid 7

8 WAT DE VLAMING WIL ZOLANG MOGELIJK IN DE VERTROUWDE OMGEVING VERTOEVEN 8

9 EERSTE LIJN: BELEIDSMATIG EN FINANCIEEL VERDEELD > Federale uitgaven ,4 miljard euro Federaal budget Vlaanderen > Vlaamse uitgaven ,7 miljard euro Vlaams Budget 2017 honoraria vroedvrouwen 13,08 ondersteuning 33,70 honoraria logopedisten 63,26 honoraria kinesitherapeuten 446,89 thuiszorg 684,95 honoraria tandartsen 560,38 subsidies diensten voor thuisverpleging 23,31 MBE 8,33 honoraria thuisverpleegkundigen 944,48 terugbetaling geneesmiddelen in officina** 1.435,33 ouderenzorg 2.051,88 honoraria huisartsen (incl. wachtposten) 957, ,00 Miljoenen 0, , ,00 Miljoenen Agentschap Zorg en Gezondheid 9

10 / beleidsvisie De eerstelijnsconferentie van 16 februari 2017 legde de grote lijnen vast van de reorganisatie van de Vlaamse eerstelijnszorg EEN GEÏNTEGREERDE ZORGVERLENING IN DE EERSTE LIJN ///////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// Een geïntegreerde zorgverlening in de eerste lijn 1/80

11 TRANSITIE > Opmaak veranderingsprogramma > Regelgeving voorbereiden > Afstemming tussen de verschillende bewegingen > Ondersteuning transitie op het terrein oa door transitiecoaches Agentschap Zorg en Gezondheid 11

12 REORGANISATIEPROGRAMMA Op basis van de beleidsvisietekst 13 projecten 1. Oprichting en vorming ELZ 2. Oprichting en vorming regionale zorgzones 3. Oprichting Vlaams Instituut eerste lijn 4. Multidisciplinaire samenwerkingsverbanden en zorgcapaciteit 5. Naar een digitale eerste lijn 6. Zorgcoördinatie en casemanagement 7. Geïntegreerd Breed Onthaal (reeds lopend proces) 8. Basisopleiding en permanente vorming 9. Kwaliteitsbeleid en Klachtenmanagement 10. Mantelzorg (Vlaams Mantelzorgplan, reeds lopend proces) 11. Zorggeletterdheid en patiëntenparticipatie 12. Platform Welzijn en Gezondheid Sociale Kaart (reeds lopend proces) 13. Communicatie over het reorganisatieprogramma

13 PATIENT STAAT CENTRAAL ZORGGELETTERDHEID VERSTERKEN

14 WEBSITE GEZONDHEID&WETENSCHAP

15 WEBSITE GEZONDHEID&WETENSCHAP Patiëntenrichtlijnen > Koppeling aan EBMPracticeNet: arts roept artsenrichtlijn op via zijn EMD -> koppeling patiëntenrichtlijn onmiddellijk afdrukbaar > Of rechtstreeks via website Gezondheidsnieuws onder de loep - Gezondheidsnieuws is hot - Gaat alle richtingen uit, fragmentarisch - Cebam wil het nieuws in breder kader zetten: - Wat is state of the art over item - Wetenschappelijke sérieux - Duiden binnen stand van de wetenschap Agentschap Zorg en Gezondheid 15

16 Website Gezondheid&Wetenschap

17 BELANG VAN PREVENTIE, PARTICIPATIE EN EDUCATIE

18 VLAAMSE GEZONDHEIDSDOELSTELLINGEN > Suïcidepreventie > Tabak, alcohol en drugs > Voeding en beweging > Vaccinaties > Valpreventie > Kankeropsporing > De Vlaming leeft gezonder in 2025 Tegen 2025 leven we gezonder op vlak van gezond eten, sedentair gedrag, lichaamsbeweging, tabak, alcohol en drugs. Health is in all policies verschillende settings Aandacht voor kwetsbare groepen Agentschap Zorg en Gezondheid 18

19 BEVOLKINGSONDERZOEKEN

20 EERSTELIJN IS EEN TEAM

21 DE SOCIALE KAART Databank met gegevens van organisaties en zorgverstrekkers uit het ruime zorgveld in Vlaanderen en Brussel Op de website gepubliceerde praktijkgegevens Niet-gepubliceerde contactgegevens voor actualisatie en gebruik door de Eerstelijnszones

22 DE SOCIALE KAART: TOEKOMSTPERSPECTIEVEN Zorgaanbod kenbaar maken aan de burger Linken met andere overheidsdatabanken: Moduledatabank, Kind&Gezin, Cobrha-koppeling voor basisidentificatie en erkenningen, Voeding zorg- en ondersteuningsplan: Samenstelling zorgteams: Erkende zorgverleners KB78 maar ook zorgvoorzieningen uit sociale kaart Authentieke bron voor contactgegevens zorgverleners Van website op maat van voorzieningen (tot 2017) naar een gemeenschappelijke website voor gebruik door interne beheerders departement WVG, beheerders Eerstelijnszones, Zorgverstrekkers en hulpverleners/organisaties burgers

23 DE SOCIALE KAART: TAAKVERDELING > Vlaamse Overheid: IT instrument + verbeteringen afspraken met ehealth richtlijnen ivm uniform registeren communicatie en vormingen helpdesk voor ELZ > Eerstelijnszone overzicht bewaren van zorgverleners uit de regio (lokale contactenlijsten zijn overbodig) bekendmaking van sociale kaart dankzij rechtstreekse contacten ondersteuning van zorgverleners bij registratie rapportering noodzakelijke verbeteringen

24 DE SOCIALE KAART: VERBETERTRAJECT > Technische verbeteringen: Op korte termijn wegwerken van voornaamste knelpunten vb: - Gebruiksvriendelijker beheer - Eenvoudige export voor burger en ELZ - Aanpassingen aan de zoekfunctie - Webservices voor eenvoudige gegevensdeling > Niet-technische aandachtspunten Wettelijke basis en privacy-wetgeving - Voor de Vlaamse Overheid, Eerstelijnszone en zorgverstrekker Gegevensverzameling - Veel blinde vlekken: SEL s, LMN s en startende ELZ kunnen gegevens verkrijgen uit overheidsdatabanken als basis - Individuele zorgverleners: Ontbrekende of foute gegevens in de databank? Samenwerken! Om er een volledige en werkende databank/website van maken! info@desocialekaart.be of

25

26 Praktijknaam + adres extra functionaliteiten Aantal zorgverstrekkers Filteren op adres en rubriek

27 EERSTE LIJN IS EEN TEAM: PERSOON MET ZORGNOOD CENTRAAL Visienota integrale zorg en ondersteuning in Vlaanderen - SAR WVG 7 december 2012 > Breed onthaal met informatiepunten > Benadering op maat > Samenwerking van preventie, (geestelijke) gezondheidszorg, gezinszorg, woonzorg, sociaal beleid > Zelfmanagement en vaardigheden bevorderen > Mantelzorger als volwaardige partner in de zorg > Zorgdoelen via zorgplan > Meer zorg in de buurt Agentschap Zorg en Gezondheid 27

28 EERSTE LIJN IS EEN TEAM: ZORGCOÖRDINATOR Agentschap Zorg en Gezondheid 28

29 COMPLEXE ZORG: CASEMANAGER Agentschap Zorg en Gezondheid 29

30 ICT ONDERSTEUNT SAMENWERKING > Gemeenschappelijk plan e-gezondheid 19/10/15 > Vitalink > > Telematicapremie > Gegevens op Vitalink: /17 sep/17 okt/17 nov/17 dec/17 jan/18 feb/18 mrt/ Naar een digitaal zorg- en ondersteuningsplan

31 EERSTELIJN: RATIONALISATIE STRUCTUREN

32 REORGANISATIE VAN ZORGLANDSCHAP EERSTE LIJN: KLUWEN => STRUCTUUR Vlaams Instituut voor de eerste lijn Regionale zorgzone Eerstelijnszone Agentschap Zorg en Gezondheid 32

33 EERSTELIJNSZONES > Multidisciplinaire en intersectorale samenwerking op praktijkniveau ondersteunen > à inwoners > Kringwerkingen o.a. huisartsen, apothekers, thuisverpleegkundigen, kinesitherapeuten, enz. > Aangestuurd door zorgraad: Zorgverstrekkers, woonzorgactoren, CAW, lokale besturen, zorggebruikers Bij voorkeur lokale huisarts als voorzitter > Keuzevrijheid blijft Vlaams Instituut voor de eerste lijn Regionale zorgzone Eerstelijns zone Agentschap Zorg en Gezondheid 33

34 REGIONALE ZORGZONES > Meerdere eerstelijnszones > à inwoners > Opdrachten: Expertise aanbieden aan eerstelijnszones Eerstelijnszorgaanbod afstemmen op aanbod gespecialiseerde basisziekenhuiszorg Organisaties ondersteunen die proefprojecten of onderzoek doen > Samenstelling: vertegenwoordigers van Zorggebruikers en mantelzorgers Eerstelijnszones Gespecialiseerde zorg Palliatie, dementie, preventie, ggz Vlaams Instituut voor de eerste lijn Regionale zorgzone Eerstelijns zone Agentschap Zorg en Gezondheid 34

35 ARTICULATIE 1 E - 2 E LIJN Horizontaal netwerk Vertikaal klinisch netwerk Referentie: Zorgnet Vlaanderen, 2014

36 VLAAMS INSTITUUT VOOR DE EERSTE LIJN > Kennis en expertise om brede eerste lijn te ondersteunen > Opdrachten: Overzicht van zorgaanbod aanbieden Eerstelijnszones ondersteunen Vormingsbeleid ondersteunen Innovatie stimuleren en ondersteunen Doelstellingen en indicatoren voor eerste lijn formuleren Klachtenbeleid uitwerken Zorgstrategische planning faciliteren Steunpunt voor mantelzorgers oprichten > Samenstelling: Eénlijn.be Expertisepunt Mantelzorg Samenwerkingsplatform ELGZ Vlaams Instituut voor de eerste lijn Regionale zorgzone Eerstelijnszone Agentschap Zorg en Gezondheid 36

37 RATIONALISATIE VAN STRUCTUREN Vlaams Instituut voor de eerste lijn Eénlijn.be Expertisepunt Mantelzorg Samenwerkingsplatform ELGZ Regionale zorgzone Eerstelijns zone Logo s Palliatieve netwerken en samenwerkingsverbanden MBE palliatieve verzorging Regionale expertisecentra dementie Overlegplatforms geestelijke gezondheid Samenwerkingsinitiatieven Eerstelijnsgezondheidszorg (SEL) Geïntegreerde Diensten Thuisverzorging (GDT) Lokale Multidisciplinaire Netwerken (LMN) Agentschap Zorg en Gezondheid 37

38 DE 60 ZORGREGIO S VAN KLEINSTEDELIJK NIVEAU VAN HET ZORGREGIODECREET Agentschap Zorg en Gezondheid 38

39 OPROEP EERSTELIJNSZONES > Ontvankelijkheidscriteria: Aaneengesloten geheel van een (deel van een grote) stad of twee of meer fusiegemeenten met een totaal aantal inwoners tussen en Afbakening moet draagvlak hebben bij belangrijke stakeholders Fusiegemeente kan slechts tot één eerstelijnszone behoren Agentschap Zorg en Gezondheid 39

40 OPROEP EERSTELIJNSZONES: DRAAGVLAK > Verplichte partners 1. Openbare besturen > Alle gemeentebesturen uit de zone/ in Brussel = VGC 2. Gezondheid > Huisartsen > Thuisverpleegkundigen > Kinesitherapeuten > Tandartsen > Apothekers > Eerstelijns Geestelijke gezondheidszorg 3. Welzijn > Diensten of centra (gezinszorg, woonzorg, maatschappelijk werk, algemeen welzijn, ) 4. Persoon met zorg en ondersteuningsnood mantelzorgers Agentschap Zorg en Gezondheid 40

41 OPROEP EERSTELIJNSZONE > Optionele partners (meerwaarde indien betrokken): Andere kringen of vertegenwoordigers van vroedvrouwen, diëtisten, ergotherapeuten, Vertegenwoordiging van vrijwilligerswerk, patiëntenverenigingen, zelfhulpgroepen, buurtinitiatieven, Centra voor Leerlingenbegeleiding Andere zorgaanbieders die actief zijn in werkgebied van eerstelijnszone Agentschap Zorg en Gezondheid 41

42 OPROEP EERSTELIJNSZONE > Motivatiecriteria: Waarom vinden de indieners de voorgedragen zone geschikt als eerstelijnszone? Welke is de gedeelde visie over geïntegreerde eerstelijnszorg? Welke engagementen willen de partners opnemen? Agentschap Zorg en Gezondheid 42

43 EERSTELIJNSZONES STAND VAN ZAKEN Oproep juli 2017 Indiening voorstellen december zones goedgekeurd maart 2018 Afronding voor zomer 2018 (nog 11 bijkomende zones in wording) Meer info: Agentschap Zorg en Gezondheid 43

44 WEST-VLAANDEREN

45 OOST-VLAANDEREN

46 ANTWERPEN

47 LIMBURG

48 VLAAMS-BRABANT

49 VERVOLG Goedgekeurde ELZ kunnen van start gaan. ondersteuning: Transitiecoaches SEL/LMN medewerkers (opleiding wordt voorzien) budget werkingsmiddelen ( euro) pionierswerk door Flanders Synergy en de eerstelijnszones in Zuid-Oost-Limburg en Dender Goedkeuring onder voorbehoud: zones die aan hun grens nog onbesliste gemeenten hebben, kunnen nog wijzigen. Zones die nog niet zijn goedgekeurd of zones nog geen aanvraagdossier ingediend uiterlijke indieningsdatum 1 mei 2018, daarna beslist de Vlaamse Regering

50 VAN START GAAN: VORM VOLGT INHOUD Samenstellen van veranderteam en veranderforum 5 leidende vragen als basisstructuur voor inhoudelijk proces: 1. Waarom moeten wij in iets gaan veranderen? Dwang en drang 2. Waarom bestaan wij als eerstelijnszone? 3. Waarvoor staan wij als eerstelijnszone? 4. Welke kernopdrachten (processen met een finaliteit) moeten wij georganiseerd krijgen? 5. Vanuit welke leidende principes zien wij iedereen binnen onze eerstelijnszone samenwerken? Ervaringen vanuit pioniersprojecten dienen als inspiratie

51 INZICHTEN UIT BUITENLANDSE PRAKTIJKEN

52 52

53 53

54 NOOD AAN GEDEELDE VISIE > Verschillende perspectieven Zorgvrager / patient Managers Zorgverlener Overheid > Gedeelde visie Strategisch / tactisch: hoe doelen bepalen? Relationeel: hoe mensen en organisaties samenbrengen? 54

55 EVALUATIE SAMENWERKING EERSTELIJN NEDERLAND Afgerond september 2015 Evaluatie van 67 projecten Resultaten: 70% van de projecten is na afloop structureel voortgezet 83% van de zorgverleners zijn heel positief over het project Zij stellen dat de kwaliteit van zorg is verbeterd, evenals de samenwerking tussen de betrokken disciplines en tussen de organisaties patiënten zijn tevreden over de zorg en de samenwerking 55

56 BELANGRIJKSTE LESSEN (1) Het voortzetten en uitbouwen van bestaande samenwerking is een succesfactor, zelfs als de aanvankelijke samenwerking nog niet zo n succes was Een hechte omgeving met weinig concurrentie is een succesfactor. Het is belangrijk zich bewust te zijn van de context en daar actief op in te spelen Een huisarts in de projectgroep is niet per definitie een voorwaarde voor het welslagen van een project. Dat is het wél naarmate het project meer inhoudsgericht is. Een sterke bestuurder als middenfiguur tussen samenwerkingsverband en deelnemende organisaties is een succesfactor Agentschap Zorg en Gezondheid 56

57 BELANGRIJKSTE LESSEN (2) Vernieuwende projecten dragen in sterkere mate bij aan de organisatiekracht van de samenwerkende organisaties dan projecten die gericht zijn op verandering / optimalisatie van bestaande processen. Populatieanalyse voorafgaand aan een project is een succesfactor. Veel projecten hebben last v/d financiële schotten in de zorg. Patiëntenparticipatie: Er is nog te weinig ervaring Reflectie op het eigen handelen op basis van feedback is een succesfactor

58 FOCUS OP TOEGEVOEGDE WAARDE Niet focussen op wat er misloopt, maar op verbetering Perspectief van zorgvrager / patiënt is leidend organiserend principe Projecten mislukken als ze niet kunnen aantonen welk resultaat ze opleveren! 58

59 COMMUNICATIE OVER DE REORGANISATIE EERSTE LIJN Zorgen dat het brede veld (gezondheidszorg, welzijn, lokale besturen) goed geïnformeerd is over alle aspecten van het reorganisatieproces. Nieuwsbrief, nieuwsflashes Infosessies Huisstijl Communicatieplatform ELZ