Traktatieles groep 3 t/m 8

Transcriptie

1 1

2 Over de les In de Traktatieles leren de leerlingen spelenderwijs dat gezond eten belangrijk is en dat een verantwoorde traktatie daar ook bij hoort. Doel van deze les is kinderen te leren waaruit een gezonde traktatie kan bestaan en te motiveren om voor een verantwoorde traktatie te kiezen. Voor wie? Deze les is geschikt voor kinderen uit groep 3 t/m 8. Wat heb je nodig? Deze handleiding geeft handvatten om de Traktatieles te kunnen geven. Bij elk lesonderdeel wordt aangegeven welke Powerpoint sheet van de presentatie Gezond Trakteren ter illustratie bij de lesstof gebruikt kan worden. Kies voor de versie die het beste bij het beleid van de school past. (Klein trakteren, of Groente en Fruittraktaties) Kies, afhankelijk van de leeftijdsgroep, een passende traktatie uit de Instructiekaarten Gezond Trakteren en verzamel de benodigde materialen. Gebruik tot slot voor optioneel voor groep 5 tm 8 het werkblad Wat ga jij trakteren? Hoeveel tijd heb je nodig? Ongeveer 1 uur. G R O E P 2

3 1. Start Wat gaan we vandaag doen? Sheet 1 Je blijft gezond en fit door gezond te eten en water te drinken, door lekker veel te bewegen, zoals sporten, buitenspelen. En door genoeg te slapen. Dus door op tijd naar bed te gaan. We willen graag dat alle kinderen op school gezond en fit blijven. Vandaag gaan we het hebben over trakteren. Jarig zijn is een feestje en daar hoort vaak een leuke traktatie bij! Traktaties zijn vaak heel lekker, maar niet altijd zo goed voor je tanden en je lijf. Vooral als er veel vet, zout en suiker in zit. Dat is voor een keertje natuurlijk niet zo erg, maar vandaag leren jullie hoe je lekkere, leuke en gezonde traktaties kunt maken! 2. Wat is gezond? De gezonde piramide Sheet 13 Gezond eten en drinken helpt je lichaam om beter te groeien, te leren, te spelen. We gaan straks praten over gezonde traktaties. Dus is het handig als we allemaal weten wat gezond is en wat niet. Dat vertelt de piramide je! Als je voor gezond kiest tijdens de lunch helpen de stoffen uit het eten en drinken helpen je lichaam om beter te groeien, te leren, te spelen. Maar wat is nou gezond? Dat vertelt de piramide je. Om gezond en fit te blijven zou je dag eruit moeten zien als de piramide. De piramide is verdeeld in vakken. Elk heeft te maken met eten, drinken, bewegen of slapen. Je hebt elke dag álle vakken nodig om gezond en fit te blijven, behalve het topje. Van de grote vakken moet je het meest doen / heb je het meest nodig en van de kleine vakken het minst. (De kleine vakken zijn dus niet minder belangrijk dan de grote) Het is de uitdaging om je piramide elke dag in balans te houden. De basis: gezond eten en drinken voor elke dag Wat zie je in de vakken? Laat de leerlingen aanwijzen en vertellen. Blauw Slaap Als je genoeg slaapt ben je de volgende dag fris en fruitig. Grijs Lichtblauw Groen Oranje Roze Bewegen Vocht Groente & fruit Koolhydraten Eiwitten Probeer elke dag zoveel mogelijk te bewegen; sporten, buitenspelen, lopen of fietsen i.p.v. de bus of de auto. Je hebt veel vocht nodig; drink zoveel mogelijk water en thee zonder suiker i.p.v. zoete drankjes. Groente en fruit kun je de hele dag door eten; bij het ontbijt, als tussendoortje, bij je lunch, avondeten of als traktatie. De bruine (volkoren) producten zijn het allergezondst en zorgen ervoor dat je niet snel wéér trek hebt. Hiermee bedoelen we kaas, vlees, vis, noten, vleesvervangers, yoghurt of melk. Je hebt ze nodig voor sterke botten en spieren. 3

4 Geel Vetten Vet gezond? Jazeker! Je lijf heeft elke dag een beetje vet nodig, daarom is het vakje ook klein. Bijvoorbeeld de boter op je brood of de olie waarin je vlees of vis bakt. Al dit gezonde eten en drinken heb je elke dag nodig om te groeien, te leren, te sporten en te spelen. Kortom, ze helpen je om lekker in je vel te zitten. Rood Extraatjes Je hebt elke dag een klein beetje ruimte om ongezonde dingen te eten. Zoals bijvoorbeeld snoep, snacks, zoete drankjes of wit brood. Het rode topje staat los staat van de rest van de piramide. Dit betekent dat je het niet nodig hebt en dus niet hóeft te eten of drinken. Dit eten en drinken helpt je niet om te groeien, te leren en te spelen. Bovendien is het topje het kleinste vakje, dat betekent dat je er niet te veel of te vaak van moet eten of drinken. Bijvoorbeeld een croissantje in het weekend, óf een stukje taart op een verjaardag, óf een koekje bij de thee, óf een bakje chips bij The Voice of Holland óf een patatje of zoet drankje als je een keer daar zin in hebt. Weet iemand waarom je uit het topje niet te veel of te vaak moeten eten of drinken? Er zit vaak veel suiker en vet in, als je daar veel van binnenkrijgt dan kun je daar ongezonder van worden. Dat gebeurt niet als je een keer teveel taart hebt gegeten of teveel Wicky hebt gedronken, maar wel als je dat heel vaak doet. De piramide is een aanvulling op de Schijf van Vijf van het Voedingscentrum en is uitgebreid met andere aspecten van een gezonde leefstijl; voldoende bewegen, goed slapen, en de rol van extraatjes. 4

5 3. Hoe trakteer je gezond? Je hebt dit jaar vast wel eens een traktatie uit het topje gekregen. Dat is niet zo heel erg als de traktatie niet te groot was en als je de rest van de dag uit de gezonde vakken eet. Maar eet je te veel en te vaak de extraatjes uit het topje, dan kun je daar dikker, ongezonder of ziek van worden. Gezond eten is dus voor iedereen belangrijk, of je nu dik bent of dun, groot of klein, paars of geel. Vertel bij een Alleen groente en fruit-beleid Vertel bij een Kleine traktatie* (+/-75 kcal) beleid Trakteer op groente en fruit. De meeste kinderen krijgen veel te weinig groente en fruit binnen, zo kun je je klasgenoten mooi een handje helpen! Deel gewoon wat groente of fruit uit of maak er een mooie creatie van! Trakteer het liefst iets uit de gezonde vakken. Groente en fruit is altijd goed! Hou je traktatie klein. Vooral als je iets kiest dat in het topje hoort. Bovendien is een traktatie een tussendoortje. Als je traktatie te groot is heeft straks niemand meer trek in de lunch! *Let op (info voor de lesgever) Met klein wordt bijv bedoeld: 1 of 2 stuks kleine snoepjes als dropjes, winegums, spekjes, dropveter of een chocolaatje op celebrations-formaat. 1 klein koekje als: lange vinger, speculaasje, bastogne, volkoren of ministroopwafel. Een bekertje popcorn, doosje rozijntjes, rijstwafel, plakje ontbijtkoek minder suiker, waterijsje als perenijsje, raketje of dubbellikker. Spiesjes met een klein stukje kaas of worst. Met klein wordt bijv niet meer bedoeld: Portie-zakjes chips, cupcakes, kleine candybars, baklava, traktaties met meerdere snoepjes, grotere koeken bijv. roze koek, eierkoek, chocoladekoeken, verpakte tussendoorkoeken als sultana of evergreen. Een prikker vol kaas of worst. Traktaties in de piramide Vraag enkele kinderen of ze dit jaar al jarig zijn geweest en of ze nog weten wat ze getrakteerd hebben. In welk vak hoorde de traktatie? (Prijs de traktaties die in de basisvakken staan) Als het een traktatie uit het topje was, was hij dan klein? Als de traktatie uit het topje kwam en te groot was, hoe zou je de traktatie gezonder kunnen maken? Bijv. 1 klein snoepje i.p.v. een hele zak, 1 stukje kaas of worst i.p.v. een hele prikker vol, een kleinere portie, of moet het echt anders? 5

6 4. Traktatie maken! Sheet 3 (lopen vanaf nu automatisch door tot het einde) We hebben nu al lang gepraat over gezonde traktaties, het wordt tijd dat we aan de slag gaan! Vertel wat jullie gaan maken en laat de foto op het instructievel zien. Spreek met de leerlingen af wat te doen als deze klaar is (Opeten? Mee naar huis nemen?) Deel de instructievellen uit en laat ze de leerlingen deze goed doorlezen. Bij de onderbouw kun je de stappen ook eerst klassikaal doorlopen, of de traktatie klassikaal maken. Deel ondertussen de materialen uit en laat de kinderen beginnen met knutselen. Als de leerlingen bijna klaar zijn klik je door naar sheet 3 van de powerpoint. Vanaf nu komen er automatisch verschillende voorbeelden van traktaties voorbij. De leerlingen kunnen hier ondertussen naar kijken Als een leerling al snel klaar is kun je hem/haar de anderen laten helpen. 5. Afsluiting De test Om te kijken of de leerlingen goed hebben opgelet en ze de informatie hebben begrepen leg je ze één of meerdere van de volgende vragen voor: Als je gezond wil trakteren mag ik dan nooit iets kiezen uit het extra vak? Je kunt wel iets uit het extra vak trakteren, maar zorg dat het niet te ongezond en te groot is. Een klein snoepje, dropje of koekje kan wel, maar een zakje chips, cake, grote koek of reep chocola is geen gezonde traktatie. Mag ik dan nooit met een feestje een zak chips of een cupcake eten? Natuurlijk kun je best af en toe lekker snoepen. Zolang je het maar niet te veel en te vaak doet, en je de rest van de dagen gezond eet en drinkt. Croissantjes, worstenbroodjes en kaasbroodjes zijn toch een gezonde traktatie? Want ze horen toch in het vak van brood? Nee, deze horen niet thuis in het broodvak, maar in het topje van de piramide. Er zit namelijk veel meer suiker, vet en zout in dan in gewoon brood. Dit is dus geen goed idee als je gezond wil trakteren. Kaas en worst staan in een gezond vak dus hiervan kun je zoveel trakteren als je wilt! Niet helemaal. Het vakje van kaas en worst is klein, dus als je het trakteert, trakteer er dan niet teveel van. Als je namelijk teveel eet telt dat weer mee voor je extraatjes. Wat ga jij trakteren? Optioneel voor groep 5 t/m8: Werkblad Wat ga jij trakteren? Laat de leerlingen evt. als afsluitende opdracht nog een traktatie bedenken en tekenen die aan het nieuwe gezonde traktatiebeleid van de school voldoet. 6