Wijk bij Duurstede, dinsdag 1 november Betreft: Oplegnotitie woonvisie. Memo. Van: college. Aan: de gemeenteraad OPLEGNOTITIE.

Transcriptie

1 Wijk bij Duurstede, dinsdag 1 november 2016 Betreft: Oplegnotitie woonvisie Memo Van: college Aan: de gemeenteraad behandeld door toestelnummer Robin Wouters OPLEGNOTITIE Beste raadsleden, Aanleiding Op 27 september 2016 heeft u de woonvisie besproken. U heeft een aantal verzoeken ingediend. Het belangrijkste verzoek was meer focus aan te brengen in de woonvisie. Een ander punt was onder andere om het traject rondom de prestatie-afspraken te verduidelijken. Hierop heeft het college toegezegd een oplegnotitie voor de woonvisie te maken. Inleiding Tegenwoordig gaat een woonvisie niet meer alleen over de woonvoorraad. Ook onderwerpen als duurzaamheid en leefbaarheid maken onderdeel uit van de woonvisie. Samenvattend gaat een woonvisie over mensen, woningen, over de beschikbaarheid en verdeling ervan en ook oven buurten en leefbaarheid. De woonvisie gaat over de woning (het ruimtelijke aspect 1 ) en de bewoner (het sociale aspect). De visie gaat in op hoeveel woningen er nodig zijn om te kunnen voldoen aan de woonbehoefte, welk type woningen nodig is, hoe om te gaan met het verschil tussen woningvraag en woningaanbod en hoe partijen kunnen samenwerken om doelstellingen te bereiken. Vanuit de woning en de bewoner bezien maakt de visie een koppeling met zelfredzaamheid (sociaal domein) en duurzaamheid (milieu). De reden voor een brede woonvisie is dat de visie de basis vormt voor afspraken die wij met de woningbouwcorporaties kunnen maken en zij hebben een aandeel in bovengenoemde onderwerpen. Demografie De trends in de ontwikkeling van de Wijkse bevolking zijn als volgt: - er komen steeds meer ouderen en de ouderen worden steeds ouder (dubbele vergrijzing); - de gemeente huisvest steeds minder jongeren; - het aantal personen per huishouden neemt verder af; - het aantal inwoners neemt amper toe. Dit betekent dat er meer huizen nodig zijn om hetzelfde aantal inwoners te (kunnen) huisvesten. Focus Wij zijn ambitieus, dat is kenmerkend voor onze gemeente. Wij zijn een regiegemeente geworden om die ambities te kunnen realiseren door dit samen met onze partners en de samenleving te doen. De woonvisie zullen wij daarom niet zelfstandig kunnen uitvoeren, daar hebben wij anderen bij nodig. Zowel gemeente als woningbouwstichtingen in de gemeente hebben niet voldoende middelen om alle ambities uit de woonvisie te realiseren. Wellicht dat een regionale aanpak meer opties biedt, vandaar dat we ook met andere partijen aan de slag willen gaan. De visie is een algemene visie en dat is ook de bedoeling van een woonvisie. Maar het is wel noodzakelijk focus aan te brengen. 1 De woonvisie gaat niet over waar woningen komen, dat is het verschil tussen ruimtelijke ordening en volkshuisvesting. Gemeentehuis: Karel de Grotestraat 30 postadres 83, 3960 BB Wijk bij Duurstede t: f: e: info@wijkbijduurstede.nl w:

2 Doelstelling We kiezen ervoor om onze middelen in te zetten op de algemene doelstelling. De woonvisie zet in op toekomstbestendig wonen: het aanbod van woningen moet beter aansluiten op de vraag naar woningen. We zien dat er sprake is van gezinsverdunning, dat ouderen langer thuis blijven wonen en dat starters behoefte hebben aan andere woonvormen. Nu bestaat onze woonvoorraad voornamelijk uit eengezinswoningen. De bestaande situatie sluit niet aan op de eerder beschreven trends. Vanuit de woonvisie stimuleren en faciliteren we daarom veranderingen. We zetten in op het realiseren van andere woonconcepten, voor jongeren, ouderen, kleine huishoudens, in nieuwbouw en waar mogelijk ook in de bestaande voorraad. Daarmee hopen we ook de doorstroming beter op gang te helpen, zodat gezinswoningen vrij komen voor nieuwe gezinnen. Gezien de (demografische) trends is er ook een tweede doelstelling: We willen meer huizen bouwen over een langere periode bouwen om hetzelfde aantal inwoners te kunnen huisvesten, zodat de vitaliteit van de gemeente gewaarborgd blijft. Daarover is ook overleg met de provincie. Doorwerking Door te kiezen voor toekomstbestendig wonen en dit vooral tot uiting te laten komen in het realiseren van andere woonconcepten, ontstaat de volgende doorwerking: - volkshuisvesting: woningen moeten flexibeler zijn. Meer woningen moeten ingezet worden op de wensen en behoeften van meerdere doelgroepen (het bedienen van jongeren en ouderen, eenvoudige doorstroming), - er moeten meer woningen komen, die ook voor meerdere doelgroepen geschikt zijn, - ruimtelijk: er moet voldaan worden aan de Wijkse woonbehoefte (125 woningen per jaar), - milieu: woningen duurzaam zijn (minimaal energielabel B), - sociaal: oog voor kwetsbare groepen (i.v.m. vergrijzing en zorg-aan-huis). Financiën en keuzes Het budget dat gereserveerd is voor de woonvisie ( ,- in 2017, voor de jaren erna) wordt volledig benut voor de doelstelling. Omdat de link naar ruimtelijke ontwikkeling en de projecten het sterkst en het meest urgent is, zal er geld besteed worden aan acties die voor deze ambitie van belang zijn. Dan gaat het bijvoorbeeld ook om beter (creatiever, innovatiever, vitaler) in te breiden. Het is belangrijk te weten dat de ambities die wij noemen in het thema wonen op maat en het thema duurzaam wonen en leven dezelfde zijn als de ambities die in het sociale domein zijn geformuleerd en in zoals die in het Beleid Milieu en duurzaamheid zijn opgenomen. De uitvoering van de genoemde acties vindt dan ook vanuit die beleidsterreinen plaats. We doen dingen niet dubbel, maar juist integraal. Omdat wij bij deze ambities de woningbouwcorporaties nodig hebben, staan ook deze thema s in de woonvisie zodat wij daarover met hen afspraken kunnen maken. De middelen en de capaciteit die beschikbaar zijn voor volkshuisvesting en deze woonvisie zullen zich met name richten op het eerste thema: betaalbaarheid en beschikbaarheid. Onze ambitie is om zeker 1000 woningen uit te breiden (naast de bestaande inbreidingslocaties). Tot 2028 Zetten we in op dit thema, net zoals ons voornemen het woonaanbod beter te laten aansluiten op de vraag. Daarom willen we ook inzetten op andere woonconcepten gericht op ouderen, jongeren en kleine huishoudens, in nieuwbouw en waar mogelijk ook in de bestaande voorraad. Door deze woningen te bouwen, behouden we ook ons economisch potentieel. 2

3 Maatregelen en strategieën Wonen raakt meerdere domeinen. De woonvisie heeft hieraan uitdrukking gegeven: in elk domein geeft de woonvisie een set van strategische en operationele maatregelen. Om doelstellingen te bereiken, bevat de woonvisie een lijst van maatregelen. De onderstaande tabel geeft inzicht in prioriteiten en de daarbij behorende maatregelen. Strategische maatregelen Domein / Doelstelling Strategie Toelichting thema Prioriteit Doorbreken eenzijdig aanbod, toename van andere woonconcepten, creatief omgaan met wonen Inzetten op andere woonconcepten, zoals rugaan-rug, wonen-en-werkenaan-huis, vrije kavels, collectieve projecten specifiek door / voor ouderen en/of starters. Via PvE s (Programma s van Eisen) kan op projectbasis gestuurd worden op deze ambitie. Het woonaanbod in Wijk is nu nogal eenzijdig. In sommige segmenten is sprake van een overaanbod, op andere types is een tekort. De demografisch trends geven aanleiding tot meer diversiteit en flexibiliteit. Ruimtelijk 125 woningen per jaar Samenwerken met de provincie is noodzakelijk. Het gaat om het behouden van de vitaliteit van de kern. Dit betekent een grotere focus op jongeren. Sociaal Duurzaamheid Oog voor kwetsbare groepen Klimaatneutrale gemeente in 2030 In samenwerking met inwoners en sociale partners (zorgaanbieders, corporaties, Stichting Binding etc.) samenwerken aan oplossingen die bijdragen aan de ambities van de woonvisie (waaronder zelfredzaamheid en doorstroming). Bijdrage door nieuwbouw. Stimuleren van woningbezitters van bestaande bouw. De gemeente krijgt steeds meer taken voor kwetsbare groepen (dementerenden, GGZ-cliënten, statushouders etc.) Als gevolg van rijksbeleid blijven kwetsbare inwoners langer zelfstandig thuis wonen. De maatregelen zijn van toepassing op individueel niveau. Het aanpassen van de woning (voor en door kwetsbare inwoners), het verleiden tot doorstroming / verhuizing / aanpassing, het bieden van ondersteuning in de woning, het faciliteren van zelfredzaamheid (via domotica) etc. zijn voor personen ingrijpende, maar ook belangrijke maatregelen. Volksbelang is bereid te investeren om hun voorraad te voorzien van minimaal energielabel B. Op basis van het beleid is budget gereserveerd. Het actieprogramma vanuit het Beleid Milieu en duurzaamheid is vanuit de gemeente van toepassing. 3

4 Ten aanzien van nieuwbouw proberen we zoveel mogelijk ambities van de woonvisie in de praktijk te brengen. Nieuwbouw zou het affiche moeten zijn van de woonvisie. Met de aanpassing van de bestaande voorraad valt de meeste duurzaamheidswinst te boeken. In dit kader is een effectief voorraadbeheer (een up-to-date inzicht wat er is gebeurd met een woning) belangrijk. Maar ook inzicht in welke woonaanpassingen gedaan zijn, bijvoorbeeld in de huursector. Waar mogelijk zullen inwoners ondersteuning krijgen, initiatief nemen of de regie krijgen. De participatiematrix is een belangrijk instrument dat zeer bewust wordt ingezet. In de woonvisie komt dat terug doordat de gemeente bereid is mee te helpen met bewonersplatforms of door bij te dragen aan ruilsystemen. Met bewonersplatforms zullen we streven om via kleine netwerken bottum-up kleinschalige, maar tastbare resultaten te behalen. Zo kunnen bijvoorbeeld met ruilsystemen investeringen van bewoners in onderhoud gewaardeerd en gecompenseerd worden met andere acties. Ten aanzien van bestaande bouw is het sociale domein leidend. De kaders daarvoor zijn de wetgeving (Wmo 2015) maar ook de eigen verantwoordelijkheid en steun van en voor inwoners. De voorgenomen maatregelen zijn erop gericht die met elkaar in verband te brengen. Het accent ligt op de menselijke maat. Deze prioriteiten moeten geconcretiseerd worden in acties en (zoveel mogelijk) doorwerken in concrete projecten. Operationele maatregelen Domein / thema Doelstelling Actie Toelichting Prioriteit Doorbreken eenzijdig aanbod, toename van andere woonconcepten, creatief omgaan met wonen Het maken van prestatieafspraken (uiterlijk 15 december 2016 of anders in het eerste kwartaal van 2017). Jaarlijks worden deze aangepast. Als gemeente vinden we dit het meest belangrijk. We zijn er voor onze inwoners. Belangrijke groepen zijn nu soms gedwongen elders te kijken, omdat er geen geschikte woning in Wijk te vinden is. In de prestatieafspraken met de woningbouwstichtingen moet dit item duidelijk terugkomen. We vragen hen hierbij een bijdrage te leveren. Ruimtelijk Sociaal 125 woningen per jaar Oog voor kwetsbare groepen GS hebben aangegeven dat een onderzoeks- en visietraject met de provincie kan starten waarin de Wijkse woonambitie in regionaal en integraal perspectief zal worden beschouwd. De gemeente zal er rekening mee moeten houden dat inbreiden op een andere en innovatievere manier moet gebeuren, dan dat nu gebeurt. Bijdragen aan het instellen van wooncoaches (rol gemeente: supporter). Tot en met december 2016 vindt een Wijkse lobby richting provinciale staten plaats. Wellicht dat de Wijkse ambitie eerder binnengehaald kan worden. Vooralsnog zijn we tevreden met het perspectief dat GS ons gegeven heeft. De hier beschreven acties zullen in 2017 worden opgepakt via visie en onderzoek. Een wooncoach gaat gesprekken aan met bewoners. Dit met het oog op leefbaarheid, mogelijkheden voor aanpassingen aan de woning danwel mogelijkheden tot doorstroming. 4

5 Duurzaamheid Klimaatneutrale gemeente in 2030 Zelfredzaamheid van inwoners op het gebied van wonen, ook voor kwetsbare inwoners als ouderen, dementerenden, GGZcliënten, statushouders etc. Een nieuwbouwwoning is per definitie een 0-op-demeter-woning. Bijdragen aan het instellen van energie-coaches. O.a. inzetten op gebruik van domotica, aanpassingen aan de woning of tijdige verhuizing, inzetten wooncoach en doorzetten levensloopbestendig (ver)bouwen, bewonersplatform regelen. Het duurzaamheidsbeleid is leidend voor deze ambitie. Een energie-coach inspireert mensen om duurzamer te wonen en te leven. Na een jaar worden alle maatregelen en strategieën geëvalueerd. Ieder jaar worden met de woningbouwstichtingen nieuwe afspraken gemaakt. Bijlagelijst - schema verhouding woonvisie ten aanzien van PRS - planning tot aan januari 2017 STARTPUNT Prognoses ontwikkeling- en woonvoorraad Huishoudensverdunning, vergrijzing, meer woningen, inwoneraantal stijgt amper, 125 woningen per jaar nodig, aanbod woningen kan beter aansluiten op vraag woningen Doorwerking in drie trajecten: PARTICIPATIETRAJECT LOBBY PRS WOONVISIE Welke uitbreidingslocatie geniet de voorkeur: Bij voorkeur de Geer III. Projectopdracht volgt z.s.m. Resultaat traject: Q afhankelijk van lobby PRS Hoe kunnen we onze woonbehoefte verwerken in provinciaal beleid voor 2021? Doel: een groter stedelijk programma. Manifest aan poho s verstuurd: in college inspraak 24 of bespreking statencie besluit PS Afhankelijk van besluit PS volgt een projectopdracht om doel (alsnog?) te bereiken Hoe gaan we om met de huidige en toekomstige woningvoorraad? In dat kader: hoe spelen we in op de vergrijzing? En hoe stimuleren we doorstroming? Doel: prestatieafspraken met corporaties Oplegnotitie volgt z.s.m. Vaststelling door raad. Onderhandelingen met woningbouwcorporaties, eventueel buiten gemeente of met andere aanbieders. TOEKOMSTBLIK Nog niet af, maar nut en noodzaak wordt nu nóg duidelijker. Product-tot-nu-toe heeft invloed op bovenstaande. 5